Bảo hộ nhãn hiệu âm thanh theo pháp luật sở hữu trí tuệ

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP HỒ CHÍ MINH

LÊ NHẬT HỒNG

BẢO HỘ NHÃN HIỆU ÂM THANH

THEO PHÁP LUẬT SỞ HỮU TRÍ TUỆ

LUẬN VĂN THẠC SĨ

CHUYÊN NGÀNH LUẬT DÂN SỰ VÀ TỐ TỤNG DÂN SỰ

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2022

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP HỒ CHÍ MINH

BẢO HỘ NHÃN HIỆU ÂM THANH

THEO PHÁP LUẬT SỞ HỮU TRÍ TUỆ

Chuyên ngành Luật Dân sự và Tố tụng dân sự

Định hướng nghiên cứu

Mã số chuyên ngành: 8380103

Người hướng dẫn khoa học : TS. NGUYỄN XUÂN QUANG

Học viên : LÊ NHẬT HỒNG

Lớp : 20CHDS_K34_NC

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2022

LỜI CAM ĐOAN

Tôi cam đoan danh dự Luận văn này là kết quả của quá trình tổng hợp và

nghiên cứu nghiêm túc của bản thân tôi, dưới sự hướng dẫn khoa học của Tiễn sĩ

Nguyễn Xuân Quang. Nội dung của Luận văn có tham khảo và sử dụng một số thông

tin từ các Bộ luật, Luật, nguồn sách, tạp chí, tài liệu, các trang thông tin điện tử, báo

mạng... được liệt kê trong danh mục tài liệu tham khảo. Tôi xin chịu trách nhiệm về

nghiên cứu của mình.

Tác giả

Lê Nhật Hồng

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

STT Từ viết tắt Từ được viết tắt

1 CPTPP Hiệp định đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương

(Comprehensive and Progressive Agreement for Trans-Pacific

Partnership)

2 WIPO Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (World Intellectual Property

Organization)

3 USPTO Cơ quan cấp bằng sáng chế và nhãn hiệu Hoa Kỳ (United States

Patent and Trademark Office)

4 TTAB Hội đồng xét xử kháng cáo nhãn hiệu Hoa Kỳ (Trademark Trial

and Appeal Board)

5 Luật SHTT Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005, được sửa đổi bổ sung bởi luật số

36/2009/QH12 ngày 19 tháng 6 năm 2009, Luật số

2/2019/QH14 ngày 14 tháng 6 năm 2019 và Luật số

07/2022/QH15 ngày 16 tháng 6 năm 2022.

6 TMEP Sổ tay hướng dẫn nhãn hiệu về quy trình kiểm tra (Trademark

Manual of Examining Procedure)

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU........................................................................................................1

1. Lý do chọn đề tài.................................................................................................1

2. Tình hình nghiên cứu đề tài ................................................................................3

3. Mục đích nghiên cứu đề tài.................................................................................8

4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu của đề tài và phương pháp nghiên cứu................9

5. Các vấn đề dự kiến cần giải quyết ....................................................................11

CHƯƠNG 1. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ NHÃN HIỆU ÂM THANH......12

1.1. Khái quát nhãn hiệu âm thanh ....................................................................12

1.1.1. Lược sử phát triển của nhãn hiệu âm thanh ............................................12

1.1.2. Định nghĩa nhãn hiệu âm thanh ..............................................................16

1.2. Đặc điểm nhãn hiệu âm thanh .....................................................................20

1.3. Ý nghĩa của việc bảo hộ nhãn hiệu âm thanh .............................................23

1.4. Thách thức trong việc bảo hộ nhãn hiệu âm thanh....................................27

Kết luận chương 1 .................................................................................................30

CHƯƠNG 2. ĐIỀU KIỆN BẢO HỘ ĐỐI VỚI NHÃN HIỆU ÂM THANH.....31

2.1. Là dấu hiệu âm thanh theo quy định của Luật Sở hữu trí tuệ ...................31

2.2. Có khả năng phân biệt..................................................................................37

2.1.1. Âm thanh có tính phân biệt cố hữu (inherently different or distinctive

sound)................................................................................................................38

2.1.2. Âm thanh không có tính phân biệt cố hữu (non-inherently different of non￾distinctive sound) ..............................................................................................42

2.3. Không thuộc các trường hợp không được bảo hộ dưới danh nghĩa nhãn

hiệu........................................................................................................................49

2.4. Được đăng ký với cơ quan nhà nước có thẩm quyền..................................52

Kết luận Chương 2. ...............................................................................................54

CHƯƠNG 3. THỦ TỤC ĐĂNG KÝ BẢO HỘ NHÃN HIỆU ÂM THANH VÀ

CÁC BIỆN PHÁP BẢO VỆ NHÃN HIỆU ÂM THANH....................................56

2.1. Hồ sơ đăng ký nhãn hiệu âm thanh.............................................................56

2.2. Bảo vệ nhãn hiệu âm thanh..........................................................................62

2.2.1. Các biện pháp bảo vệ nhãn hiệu âm thanh..............................................63

2.2.2. Đăng ký quốc tế về nhãn hiệu âm thanh .................................................64

Kết luận chương 3 .................................................................................................68

KẾT LUẬN CHUNG ..............................................................................................70

Danh mục tài liệu tham khảo .................................................................................73

1

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Sự phát triển của lĩnh vực sở hữu trí tuệ nói chung là biểu hiện của một xã hội

tiến bộ, phát triển, bởi các giá trị trí tuệ được đề cao, bảo vệ và thúc đẩy sự sáng tạo.

Các quốc gia trong đó có Việt Nam không ngừng có những nỗ lực trong việc ghi

nhận, sửa đổi, bổ sung các điều khoản nhằm hoàn thiện hành lang pháp lý về Luật Sở

hữu trí tuệ. Sự đóng góp của lĩnh vực sở hữu trí tuệ đến kinh tế đóng một vai trò vô

cùng quan trọng, bởi nó tạo cơ sở, động lực cho sự phát triển ấy. Khi đời sống xã hội

phát triển, con người ta lựa chọn cho mình những sản phẩm phù hợp với nhu cầu, khả

năng và mục đích của mình thay vì chỉ đáp ứng vấn đề “đủ ăn, đủ mặc” như trước

đây, các công ty, cơ sở sản xuất, kinh doanh lần lượt tạo dấu ấn cho riêng mình để

gây ấn tượng với người tiêu dùng không chỉ bởi chất lượng mà còn bởi những yếu tố

khác. Nhãn hiệu ra đời như một cơ sở pháp lý, thực tiễn để giúp người tiêu dùng phân

biệt được hàng hoá, dịch vụ của các cơ sở, doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh, đồng

thời giúp cho các chủ thể tạo ra sản phẩm, dịch vụ này có cơ hội để tạo hiệu ứng,

khẳng định được vị thế, nét đặc trưng của mình.

Bởi chính sự phát triển và nhu cầu ngày càng đa dạng của đời sống xã hội,

những dấu hiệu đơn thuần như chữ viết, hình ảnh không đủ để doanh nghiệp, cơ sở

sản xuất, kinh doanh có thể sử dụng để tạo điểm khác biệt và đặc trưng cho sản phẩm,

dịch vụ của mình. Sức sáng tạo của con người còn vượt xa hơn thông qua các hình

thức khác mà người ta gọi là “phi truyền thống”1

, chẳng hạn như dấu hiệu là mùi

hương, mùi vị và cả âm thanh. Thực tế cho thấy, hiệu ứng âm thanh ngày càng trở

thành yếu tố hữu hiệu để tạo nên sự phân biệt của người tiêu dùng với hàng hoá, dịch

vụ, thậm chí là yếu tố thu hút khách hàng. Tốc độ phát triển của khoa học và công

nghệ đã dẫn đến việc truyền tải thông tin thuận lợi hơn. Đây cũng chính là cơ hội

nhưng đồng thời là thách thức cho các doanh nghiệp khi phải liên tục đổi mới, sáng

tạo để người tiêu dùng ấn tượng, nhận diện thương hiệu của mình trên thị trường vô

cùng đa dạng này. Các dấu hiệu âm thanh được sử dụng kết hợp với hình ảnh, chữ

1 Olga Morgulova (2017), Non-traditional trademarks Registration of aural and olfactory signs as trademarks

in accordance with the latest amendments of the European Trademark Regulation 2015/2424 and Trademark

Directive 2015/2436, Master Programme in Intellectual Property Law, Uppsala Universitet, p.10,11.

2

viết ngày càng phổ biến hơn, bởi nhìn chung nó tạo hiệu ứng hấp dẫn, kích thích khả

năng phân biệt về thính giác của con người.

Các Hiệp ước quốc tế ra đời đã có những sự chú trọng nhất định đối với việc

ghi nhận rộng rãi nhãn hiệu phi truyền thống, trong đó, đặc biệt là nhãn hiệu âm thanh.

Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) chính thức

có hiệu lực đối với Việt Nam kể từ ngày 14/01/2019 quy định “Không Bên nào được

yêu cầu, như một điều kiện để được đăng ký, là dấu hiệu phải nhìn thấy được, cũng

như không Bên nào được từ chối đăng ký một nhãn hiệu chỉ với lý do rằng dấu hiệu

cấu thành nhãn hiệu đó là âm thanh”. Như vậy, việc thừa nhận hay nói cụ thể hơn là

tạo khung pháp lý về nhãn hiệu âm thanh là yêu cầu mà Việt Nam phải thực hiện để

tiệm cần với nền pháp lý quốc tế trong xu hướng hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế

thế giới vốn đặt sở hữu trí tuệ ở một vị trí quan trọng.

Luật Sở hữu trí tuệ sửa đổi, bổ sung năm 2022 (Luật số 07/2022/QH15) đã

chính thức ghi nhận dấu hiệu âm thanh có thể được đăng ký bảo hộ dưới danh nghĩa

nhãn hiệu. Tuy nhiên, nội dung các quy định chỉ mới dừng lại ở việc là pháp luật sở

hữu trí tuệ có ghi nhận dấu hiệu âm thanh để bảo hộ mà chưa có một quy chế pháp lý

nào đặc thù liên quan nội dung này về điều kiện bảo hộ cũng như quy trình đăng ký.

Khác với những dấu hiệu truyền thống khác mà người tiêu dùng có thể nhận thức

được bằng thị giác, nhãn hiệu âm thanh đòi hỏi sự phân biệt về mặt tần suất, nhịp

điệu, cấu tạo âm thanh bởi thính giác của con người. Ngoài ra, việc đánh giá dấu hiệu

âm thanh cũng đòi hỏi có các đặc trưng nhất định. Việc ghi nhận một cách chung

chung, đơn giản vô hình chung đã tạo nên khó khăn cho công tác thẩm định hay trong

quá trình sáng tạo và đăng ký dấu hiệu âm thanh làm nhãn hiệu của các doanh nghiệp.

Như vậy, quy định này cũng chưa thực sự mang lại hiệu quả trong khi việc thực thi

Hiệp định CPTPP cần phải có sự thiện chí, xúc tiến đúng lộ trình. Mặt khác, với nhu

cầu của các doanh nghiệp trong quá trình hội nhập toàn cầu, tính cấp thiết của việc

hiệu quả hoá hành lang pháp lý điều chỉnh nhãn hiệu âm thanh là vô cùng cấp bách.

Từ những nội dung trên, tác giả lựa chọn đề tài “Bảo hộ nhãn hiệu âm thanh

theo pháp luật sở hữu trí tuệ” làm đề tài luận văn Thạc sĩ. Công trình sẽ khái quát

các vấn đề chung về bảo hộ nhãn hiệu âm thanh, quy định của pháp luật quốc tế, pháp

luật một số quốc gia và thực tiễn các tranh chấp có liên quan đến nhãn hiệu âm thanh

trên thế giới để từ đó có cái nhìn đa chiều, khách quan nhằm đưa ra những đề xuất

3

mang tính xây dựng để hoàn thiện khung pháp lý của Luật Sở hữu trí tuệ về nhãn hiệu

âm thanh về điều kiện bảo hộ cũng như quy trình đăng ký, bảo hộ nhãn hiệu âm thanh.

2. Tình hình nghiên cứu đề tài

Liên quan đến nội dung đề tài, tại Việt Nam vẫn chưa có một công trình ở cấp

độ luận văn Thạc sĩ nghiên cứu chuyên sâu về nhãn hiệu âm thanh ở khía cạnh pháp

luật sở hữu trí tuệ có cập nhật Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí

tuệ, được thông qua ngày 16 tháng 6 năm 2022. Tuy nhiên, có nhiều bài viết trên các

tạp chí chuyên ngành, Hội thảo khoa học có các đánh giá, bàn luận về nhãn hiệu âm

thanh nói riêng hay nhãn hiệu phi truyền thống nói chung, các công trình nghiên cứu

về nhãn hiệu phi truyền thống khác. Mỗi công trình nghiên cứu, đánh giá những khía

cạnh nhất định xoay quanh điều kiện bảo hộ dấu hiệu là âm thanh, cơ chế thẩm định

nó. Ở nước ngoài, nhiều công trình như sách, tạp chí khoa học chuyên ngành cũng có

nghiên cứu và phân tích nội dung này, trong đó đề cập đến những vụ việc tranh chấp

cụ thể, phương hướng giải quyết và cơ chế để công nhận một dấu hiệu là nhãn hiệu

âm thanh. Tuy nhiên, nhìn chung, vẫn chưa có một công trình nào tập trung phân tích

một cách đầy đủ, chuyên sâu, có tính hệ thống ở cấp độ một luận văn Thạc sĩ. Một số

công trình giá trị, liên quan đến nội dung đề tài có thể kể đến mang giá trị tham khảo

cao như sau:

Nhóm khoá luận, luận văn, luận án

Liên quan đến vấn đề nhãn hiệu nói chung và cơ chế bảo hộ một dấu hiệu dưới

danh nghĩa nhãn hiệu, có thể kể đến công trình của tác giả Phan Ngọc Tâm (2011),

Bảo hộ nhãn hiệu nổi tiếng – nghiên cứu so sánh pháp luật Liên minh châu Âu và

Việt Nam, Luận án Tiến sĩ Luật học, Trường Đại học Luật Thành phố Hồ Chí Minh.

Luận án cung cấp hệ thống kiến thức tham khảo quan trọng, nền tảng về nhãn hiệu,

về bản chất, đặc trưng của nhãn hiệu nói chung và một nhãn hiệu nổi tiếng nói riêng.

Đây là tài liệu tham khảo quan trọng để tác giả có cứ liệu xây dựng hoàn thiện phần

những vấn đề chung về nhãn hiệu âm thanh của mình.

Ngoài ra, ở cấp độ luận văn, còn có công trình tiếng nước ngoài của tác giả

Olga Morgulova (2017), Non-traditional trademarks Registration of aural and

olfactory signs as trademarks in accordance with the latest amendments of the

European Trademark Regulation 2015/2424 and Trademark Directive 2015/2436,

Master Programme in Intellectual Property Law, Uppsala Universitet. Dù luận văn

4

không nghiên cứu chuyên sâu về nhãn hiệu âm thanh, nhưng dựa vào các phân tích

bản chất của loại nhãn hiệu phi truyền thống – trong đó có nhãn hiệu âm thanh, đặc

biệt công trình làm nổi bật vấn đề pháp lý đáng quan tâm về nhãn hiệu âm thanh đó

là quy trình thẩm định và đăng ký. Tác giả lấy bối cảnh của nền pháp lý của Liên

minh châu Âu để làm rõ, đi sâu và phân tích khía cạnh này. Giá trị tham khảo quan

trọng của công trình nằm ở sự đánh giá, quan điểm, góc nhìn của tác giả về nền pháp

luật sở hữu trí tuệ khá phát triển – châu Âu.

Đề cập đến các kiến thức về nhãn hiệu nói chung, sách chuyên khảo của Trường

Đại học Luật TP.HCM (2018), Giáo trình Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam, NXB. Hồng

Đức – Hội Luật gia Việt Nam đã trang bị nền tảng lý luận cho việc xây dựng các cơ

sở lý thuyết liên quan đến bảo hộ nhãn hiệu, đến điều kiện để công nhận một dấu hiệu

là nhãn hiệu và cơ chế thẩm định cũng như bảo hộ nó. Tác giả tập trung tham khảo

và vận dụng để tăng giá trị của phần nghiên cứu chung của chương 1 và chương 2.

Liên quan đến các bình luận, đánh giá về nhãn hiệu nói chung không thể không

kể đến tài liệu tham khảo quan trọng của Trường Đại học Luật TP.HCM (2018), Sách

tình huống Luật Sở hữu trí tuệ Việt Nam (tái bản lần thứ nhất, sửa đổi bổ sung),

NXB.Hồng Đức – Hội Luật gia Việt Nam. Sách cung cấp các bản án và bình luận của

các chuyên gia về từng vụ việc tranh chấp sở hữu trí tuệ tại Việt Nam, trong đó có

tranh chấp về nhãn hiệu. Mặc dù không có các bản án về tranh chấp nhãn hiệu âm

thanh, nhưng giá trị tham khảo của bài viết nằm ở cách đánh giá, bình luận về các các

điều kiện để một dấu hiệu được công nhận là một nhãn hiệu, khả năng phân biệt của

nó và góc nhìn của chuyên gia về yếu tố trên. Qua đó, tác giả vận dụng làm cơ sở

khoa học cho các nhận định của mình về dấu hiệu tạo nên nhãn hiệu âm thanh theo

pháp luật sở hữu trí tuệ.

Bàn về bản chất của nhãn hiệu, có thể kể đến tác giả Gordon V. Smith (1997),

Trademark Valuation, John Wiley & Sons, INC. Sách là tổng hợp các nghiên cứu,

phân tích khoa học về bản chất của nhãn hiệu, để cho thấy giá trị của một nhãn hiệu

đối với hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, với nền kinh tế thị trường

vốn năng động, sáng tạo. Giá trị tham khảo của sách nằm ở sự phân tích tổng thể,

khách quan cả yếu tố pháp lý và kinh tế về bức tranh tổng thể nhãn hiệu, cho thấy

được tầm quan trọng của việc phát triển nhãn hiệu, sáng tạo nó qua các hình thức

khác nhau như hình ảnh, âm thanh, mùi hương,… Tác giả tham khảo các nội dung

này làm cơ sở nền tảng xây dựng nên khung lý thuyết chung về nhãn hiệu âm thanh.

5

Liên quan đến hệ thống pháp luật một số quốc gia, tác giả chú trọng tài liệu của

Tobias Cohen Jehoram, Constant van Nispen, Tony Huydecoper (2010), European

Trademark Law – Community Trademark Law and Harmonized National Trademark

Law, Kluwer Law International, Wolters Kluer Law & Business. Sách là khái quát và

các phân tích chuyên sâu về hệ thống pháp luật nhãn hiệu ở châu Âu. Trong quá trình

nghiên cứu, tác giả làm rõ lịch sử phát triển của nhu cầu sử dụng các dấu hiệu từ

truyền thống đến phi truyền thống để làm nhãn hiệu, tạo sự phân biệt của người tiêu

dùng với hàng hoá, dịch vụ. Tài liệu này là nguồn tham khảo quan trọng về hệ thống

pháp luật châu Âu liên quan đến vấn đề nhãn hiệu, qua đó, tác giả có cứ liệu giá trị

để tổng hợp, phân tích kinh nghiệm pháp luật các quốc gia.

Ngoài ra, tham khảo về bản chất của nhãn hiệu dưới góc độ pháp luật sở hữu

trí tuệ không thể không kể đến sách tham khảo của tác giả Richard Stim (2020),

Patent, Copyright &Trademark – An Intellectual Property Desk Reference (16th

Edition), NoLo Law for all. Sách cung cấp kiến thức cơ bản về nhãn hiệu dưới góc

độ pháp luật sở hữu trí tuệ. Tầm quan trọng của nhãn hiệu trong xu thế của nền kinh

tế thị trường năng động đã thúc đẩy sự sáng tạo không ngừng của các chủ thể kinh tế,

đòi hỏi họ phải có những sự đầu tư, tạo điểm nhấn, nét đặc trưng của hàng hoá, dịch

vụ do mình cung ứng trên thị trường, giúp người tiêu dùng phân biệt được các loại

hàng hoá, dịch vụ. Nhãn hiệu cũng là một trong số các công cụ hữu hiệu để đáp ứng

điều đó. Với mức độ phát triển của công nghệ thông tin và truyền thông, các dấu hiệu

phi truyền thống ra đời như âm thanh, mùi hương, mùi vị trở nên phổ biến và thu hút

người tiêu dùng hơn, tạo hiệu quả cạnh tranh hơn so với các dấu hiệu truyền thống.

Sách đã làm rõ được yếu tố này, đồng thời cho thấy nhu cầu cần thiết có cơ chế pháp

lý về sở hữu trí tuệ riêng cho các loại dấu hiệu đặc trưng này. Tác giả sử dụng tài liệu

để làm cơ sở tham khảo cho phần khái quát chung của luận văn về nhãn hiệu âm

thanh.

Nhóm tạp chí

Nhiều bài viết cũng có những nghiên cứu, đánh giá, phân tích cụ thể về nhãn

hiệu phi truyền thống nói chung, nhãn hiệu âm thanh nói riêng. Các công trình đều là

những nguồn tài liệu tham khảo quan trọng, ở nhiều khía cạnh khác nhau để tác giả

vận dụng phân tích chuyên sâu về nhãn hiệu âm thanh. Có thể kể đến các bài viết có

giá trị tham khảo lớn cho đề tài luận văn như sau:

6

Nghiên cứu một cách cụ thể về nhãn hiệu âm thanh có thể kể đến tác giả Nguyễn

Tùng Lâm (2017), “Bảo hộ nhãn hiệu âm thanh theo pháp luật Hoa Kỳ - kinh nghiệm

cho Việt Nam”, Tạp chí Luật sư Việt Nam, số 3/2017. Bài viết chủ yếu tập trung trình

này, phân tích các quy định của pháp luật Hoa Kỳ về nhãn hiệu âm thanh, đưa ra một

số tranh chấp liên quan để làm rõ bản chất nhãn hiệu âm thanh, từ đó tác giả bài viết

cũng kiến nghị những bổ sung, sửa đổi của pháp luật sở hữu trí tuệ nhằm thích ứng

với xu hướng trong tương lai. Bài viết này là tài liệu tham khảo giá trị cho tác giả

trong quá trình nghiên cứu về bản chất nhãn hiệu âm thanh và pháp luật Hoa Kỳ về

nội dung này.

Bên cạnh đó, một nghiên cứu của tác giả Nguyễn Thị Hoàng Hạnh (2021), “Bảo

hộ nhãn hiệu âm thanh - Kinh nghiệm quốc tế và những đề xuất cho Việt Nam”, Tạp

chí Khoa học pháp lý, số 9/2021. Bài viết thể hiện các phân tích cơ sở, tính cần thiết

của bảo hộ nhãn hiệu âm thanh nói riêng và bảo hộ nhãn hiệu phi truyền thống nói

chung, tác giả cũng chỉ ra các loại âm thanh được bảo hộ, đồng thời phân tích điều

kiện để một dấu hiệu âm thanh được bảo hộ dưới danh nghĩa nhãn hiêu, đưa ra các

đề xuất về mặt thẩm định, quy trình nộp đơn đăng ký bảo hộ nhãn hiệu âm thanh. Bài

viết là nguồn tài liệu tham khảo quan trọng cho tác giả khi xây dựng chương 1 những

vấn đề chung về nhãn hiệu âm thanh, đồng thời tác giả cũng tham khảo một quan

điểm mới về các điều kiện để đề xuất bảo hộ nhãn hiệu âm thanh khi mà Luật SHTT

sửa đổi, bổ sung năm 2022 chính thức có hiệu lực.

Ngoài ra còn có bài viết của tác giả Đỗ Thị Đức (2016), “Một số vấn đề về đăng

ký nhãn hiệu âm thanh”, Tạp chí Nhà nước và Pháp luật, số 8. Bài viết tập trung bàn

về cơ sở để đánh giá nhãn hiệu âm thanh từ đó làm nền tảng cho việc thẩm định một

dấu hiệu âm thanh trở thành nhãn hiệu. Qua đó, tác giả bài viết cũng làm rõ quy trình

để đăng ký nhãn hiệu âm thanh, nó khác biệt và có nhiều điểm đặc thù so với quy

trình thẩm định các dấu hiệu truyền thống khác. Tác giả bài viết còn đầu tư nghiên

cứu pháp luật một số quốc gia về quy trình đăng ký, từ đó đưa ra các gợi mở cho việc

hoàn thiện khung pháp lý của Việt Nam nếu gia nhập các hiệp ước quốc tế trong

tương lai. Đây là tài liệu tham khảo quan trọng, hỗ trợ nguồn quan điểm cá nhân,

phân tích về nhãn hiệu âm thanh, là cơ sở cho tác giả có các đánh giá khoa học về

bản chất nhãn hiệu âm thanh, quy trình hợp lý để thẩm định đơn đăng ký nhãn hiệu

âm thanh.

7

Liên quan đến nhãn hiệu phi truyền thống nói chung, có thể kể đến bài viết

“Bảo hộ nhãn hiệu phi truyền thống theo pháp luật Hoa Kỳ và kinh nghiệm cho Việt

Nam” của tác giả Nguyễn Phước Quý Quang, Trần Ngọc Tuấn (2019), Tạp chí

Nghiên cứu khoa học và phát triển kinh tế, số 7. Nghiên cứu là sự phân tích về các

quy định của pháp luật Hoa Kỳ về các tiêu chí, dấu hiệu để một nhãn hiệu được bảo

hộ, trong đó có các dấu hiệu phi truyền thống. Đặc biệt, nghiên cứu có sự phân tích,

so sánh giữa pháp luật sở hữu trí tuệ Việt Nam và pháp luật Hoa Kỳ về các quy định

liên quan đến bảo hộ nhãn hiệu, từ đó đưa ra các kiến nghị về việc bảo vệ nhãn hiệu

phi truyền thống, bao gồm: nhãn hiệu mùi hương, nhãn hiệu âm thanh, nhãn hiệu

màu, nhãn hiệu hình ảnh trên giao diện điện tử, dấu hiệu ba chiều trong pháp luật Việt

Nam.

Cùng đề tài còn có bài viết “Bảo hộ nhãn hiệu không truyền thống” của tác giả

Nam Hoa (2007), Tạp chí Khoa học pháp lý, số 27 (106). Bài viết tập trung làm rõ

vấn đề bảo hộ nhãn hiệu âm thanh. Theo đó, bài viết khái quát tình trạng bảo vệ nhãn

hiệu âm thanh tại một số quốc gia như Hoa Kỳ, Anh, Đức, Mexico, Trung Quốc,

Brazil, Hàn Quốc, Đài Loan và Việt Nam. Từ đó, tác giả tổng hợp đưa ra các điều

kiện để một nhãn hiệu âm thanh được bảo hộ.

Nhóm giáo trình, sách chuyên khảo

Các bài viết tạp chí của tác giả nước ngoài tiêu biểu có thể kể đến như sau:

Các bài viết học thuật nước ngoài cũng đề cập và chú trọng các nghiên cứu với

nhãn hiệu âm thanh nói riêng hay nhãn hiệu phi truyền thống nói chung, có thể kể

đến một số bài viết như sau:

Liên quan đến nhãn hiệu phi truyền thống, tác giả nhận thấy bài viết của

Kenneth L. Port (2011), On Nontraditional Trademarks, Northern Kentucky Law

Review mang lại giá trị tham khảo lớn. Bài viết phân tích quá trình phát triển các

nhãn hiệu phi truyền thống, trong đó, đặc biệt chú trọng tính quan trọng, phổ biến và

hiệu ứng tích cực mà nhãn hiệu âm thanh mang lại. Ngoài ra, dưới góc độ kinh tế, các

nhãn hiệu phi truyền thống chứa đựng tiềm năng cho việc xây dựng và khẳng định

thương hiệu. Dưới góc độ pháp lý, tác giả bài viết đặc biệt chú trọng đến các quy định

để xác định một dấu hiệu phi truyền thống trở thành nhãn hiệu và quy trình thẩm định

đơn đăng ký đảm bảo tính chính xác, hiệu quả nhất. Qua đó, tác giả trang bị cơ sở lý

luận về nhãn hiệu phi truyền thống nói chung và nhãn hiệu âm thanh nói riêng.

8

Ngoài ra, còn có bài viết của tác giả Lisa P. Lukose (April-June 2015), Non￾traditional trademarks: a critique, Journal of the Indian Law Institute, Vol. 57, No.

2. Dù đứng dưới góc độ chung nhất nghiên cứu về nhãn hiệu phi truyền thống, tuy

nhiên, trong nội dung bài viết cũng tập trung đề cập đến nhãn hiệu âm thanh, bình

luận mặt tích cực và hạn chế của loại nhãn hiệu này. Qua đó, tác giả có những cái

nhìn toàn diện hơn về nhãn hiệu âm thanh, đưa ra những phân tích khách quan, có cơ

sở và các kiến nghị thuyết phục hơn.

Bên cạnh đó, bài viết của tác giả Martin Lindstrom (2005), Brand sense - Build

Powerful Brands through Touch, Taste, Smell, Sight, and Sound, A Division of Simon

& Schuster, Inc. cũng chứa đựng các nội dung mang giá trị tham khảo lớn. Trong nội

dung bài viết, tác giả đề cập đến tầm quan trọng của việc phải xây dựng uy tín, điểm

đặc biệt thu hút người tiêu dùng của một thương hiệu dựa trên nhãn hiệu phi truyền

thống, trong đó đặc biệt chú trọng nhãn hiệu âm thanh bởi tính hiệu quả và đặc sắc

của nó. Qua đó, tác giả có cơ sở để xác định được rằng, ghi nhận nhãn hiệu âm thanh

chính là phù hợp với xu hướng của sự phát triển, giá trị của việc hoàn thiện khung

pháp lý để quản lý cũng như tạo điều kiện cho nhãn hiệu âm thanh được phát triển.

3. Mục đích nghiên cứu đề tài

Trên cơ sở việc nghiên cứu các quy định của pháp luật, nhu cầu thực tiễn về

bảo hộ nhãn hiệu âm thanh, đồng thời đánh giá các công trình có liên quan đến đề tài,

nhận thấy các công trình chưa phân tích một cách thống nhất, chuyên sâu liên quan

đến việc bảo hộ nhãn hiệu âm thanh. Do đó, thực hiện luận văn này, tác giả tập trung

làm rõ các vấn đề sau:

Thứ nhất, phân tích các vấn đề khái quát chung về việc bảo hộ nhãn hiệu âm

thanh, làm rõ khái niệm, bản chất của nhãn hiệu âm thanh, tính hợp quy luật của sự

phát triển khi ghi nhận nhãn hiệu âm thanh vào hệ thống pháp luật sở hữu trí tuệ.

Thứ hai, phân tích các quy định của pháp luật sở hữu trí tuệ Việt Nam về nhãn

hiệu nói chung và nhãn hiệu âm thanh nói riêng, về điều kiện để một dấu hiệu trở

thành nhãn hiệu và quy trình đăng ký cũng như cơ chế bảo hộ nó. Ngoài ra, tác giả

cũng so sánh, đối chiếu cũng như phân tích kinh nghiệm của pháp luật một số quốc

gia có nền pháp lý sở hữu trí tuệ phát triển như Hoa Kỳ, Australia, Liên minh Châu

Âu để từ đó làm rõ hơn về việc bảo hộ nhãn hiệu âm thanh.

9

Thứ ba, đề tài cũng dành sự tập trung cho việc nghiên cứu thực tiễn xét xử các

tranh chấp về nhãn hiệu âm thanh ở một số quốc gia, làm kinh nghiệm cho Việt Nam

trong giai đoạn đầu khi ghi nhận nhãn hiệu âm thanh được bảo hộ bởi pháp luật sở

hữu trí tuệ. Đồng thời, phân tích quy định về thủ tục, trình tự đăng ký nhãn hiệu âm

thanh.

Dựa vào các nội dung trên, tác giả đưa ra các tổng hợp, xây dựng cơ chế mang

tính đề xuất khung pháp lý về nhãn hiệu âm thanh làm tăng giá trị tham khảo của đề

tài luận văn Thạc sĩ.

4. Giới hạn phạm vi nghiên cứu của đề tài và phương pháp nghiên cứu

4.1. Giới hạn phạm vi nghiên cứu

Nhãn hiệu âm thanh là nội dung mà Hiệp định CPTPP yêu cầu Việt Nam –

quốc gia thành viên không được từ chối việc bảo hộ trên phạm vi lãnh thổ Việt Nam.

Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sở hữu trí tuệ cũng có những sự

ghi nhận nhất định, nhưng quy định vẫn còn sơ khai, chưa có khung pháp lý cụ thể.

Do đó, luận văn tập nghiên cứu các khía cạnh pháp lý, bản chất của nhãn hiệu âm

thanh với phạm vi cụ thể như sau:

Về nội dung: đề tài tập trung nghiên cứu các vấn đề về nhãn hiệu âm thanh nói

riêng và nhãn hiệu nói chung ở các văn bản quy phạm pháp luật sở hữu trí tuệ hiện

hành và thực tiễn xét xử.

Về không gian: Luận văn tập trung nghiên cứu pháp luật Việt Nam và pháp

luật một số quốc gia có nền pháp lý sở hữu trí tuệ tiên tiến trên thế giới, có sự ghi

nhận về nhãn hiệu âm thanh để có các đối chiếu, rút ra kinh nghiệm trong quá trình

nghiên cứu, từ đó tác giả đưa ra các kiến nghị mang tính xây dựng, hoàn thiện pháp

luật sở hữu trí tuệ Việt Nam.

Về thời gian: Luận văn chỉ nghiên cứu pháp luật thực định Việt Nam tức pháp

luật sở hữu trí tuệ Việt Nam hiện hành, bao gồm Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005, sửa

đổi bổ sung năm 2009, 2019, 2022 và các văn bản hướng dẫn có liên quan. Đồng thời,

khi nghiên cứu pháp luật nước ngoài, tác giả cũng tìm hiểu, phân tích pháp luật, vụ

việc thực tiễn khi các dấu hiệu âm thanh được ghi nhận thành nhãn hiệu.