Ý NGHĨA CỦA VIỆC GIA NHẬP WTO ĐỐI VỚI CHÍNH PHỦ VÀ CÁC DOANH NGHIỆP

NGHĨA CỦA VIỆC GIA NHẬP WTO

ĐỐI VỚI CHÍNH PHỦ VÀ CÁC

DOANH NGHIỆP

Ý NGHĨA CỦA VIỆC GIA NHẬP WTO ĐỐI VỚI

CHÍNH PHỦ VÀ CÁC DOANH NGHIỆP

1. Bản chất của WTO

Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) được thành lập vào ngày 1 tháng 1 năm 1995

và là một bước phát triển toàn diện của Hiệp định chung về thuế quan và thương

mại (GATT). WTO quản lý các Hiệp định thương mại do các Thành viên ký kết,

đặc biệt là Hiệp định chung về thuế quan và thương mại (GATT), Hiệp định chung

về Thương mại dịch vụ (GATS) và Hiệp định về quyền sở hữu trí tuệ (TRIPs). Các

quy định và thủ tục của WTO tạo ra một khuôn khổ cho việc trao đổi hàng hóa,

dịch vụ và sở hữu trí tuệ. Các nguyên tắc và quy định được các Thành viên đàm

phán thông qua các cuộc thảo luận chính thức và không chính thức khác trong các

diễn đàn khác nhau của WTO và các vòng đàm phán thương mại đa phương định

kỳ như Vòng đàm phán Đôha vì sự phát triển hiện nay (DDA).

Các Thành viên WTO có trình độ kinh tế khác nhau, từ những nền kinh tế kém phát triển

nhất cho tới những nền kinh tế phát triển nhất. Sự thành công của tổ chức này được thể

hiện ở sự phát triển liên tục số lượng các nước tham gia. Kể từ khi tổ chức này được

thành lập, đã có hai mươi hai nước – kể cả Việt Nam – gia nhập WTO, đưa tổng số

Thành viên lên tới 150 (tới thời điểm tháng 10 năm 2007), chiếm trên 90% tổng thương

mại toàn cầu. Các Thành viên mới của châu Á gia nhập WTO trước Việt Nam là Trung

Quốc và Đài Loan, hai nền kinh tế gia nhập năm 2001 và 2002, Ácmênia (2003),

Campuchia (2004) và Nêpan (2004).

WTO coi việc không phân biệt đối xử, mở cửa thị trường và cạnh tranh toàn cầu trong

thương mại quốc tế sẽ thúc đẩy phúc lợi quốc gia tại tất cả các nước là triết lý nền tảng

của mình. Một lý do khiến WTO tồn tại là các hạn chế về chính trị đã ngăn cản các Chính

phủ áp dụng các chính sách thương mại hiệu quả hơn, và thông qua sự trao đổi có đi có

lại các cam kết tự do hóa, các nước có thể vượt qua các hạn chế chính trị này. Các quy

định và thủ tục của WTO (www.wto.org) được xây dựng dựa trên một số nguyên tắc

chung, các nguyên tắc này có thể được tóm tắt dưới đây:

Đối xử tối huệ quốc (MFN): Nguyên tắc không phân biệt đối xử này quy định rằng việc

nhập khẩu khẩu hàng hóa và dịch vụ từ một Thành viên WTO sẽ được đối xử không kém

thuận lợi hơn việc nhập khảu hàng hóa và dịch vụ từ bất kỳ Thành viên nào khác. Đối xử

MFN là vô điều kiện. Trên thực tiễn, trong hầu hết các trường hợp điều này có nghĩa một

nước không thể áp dụng mức thuế nhập khẩu đối với sản phẩm nhập khẩu từ một Thành

viên cao hơn so với mức thuế áp dụng đối với sản phẩm tương tự từ bất kỳ Thành viên

nào khác. Các Khu vực Mậu dịch tự do như Khu vực Mậu dịch tự do ASEAN (AFTA) và

liên minh thuế quan nếu thỏa mãn một số điều kiện nhất định sẽ được coi là ngoại lệ của

nguyên tắc MFN.

Đối xử quốc gia: Nguyên tắc không phân biệt đối xử này quy định rằng sản phẩm và dịch

vụ nhập khẩu sẽ được hưởng đối xử không kém thuận lợi hơn đối xử dành cho sản phẩm

tương tự trong nước. Trên thực tiễn, nguyên tắc này quy định các Chính phủ không được

phân biệt đối xử đối với hàng nhập khẩu khi áp dụng các luật lệ và quy định trong nước,

như các quy định về thuế hay bảo vệ người tiêu dùng và môi trường. Tuy nhiên, sự phân

biệt đối xử đối với hàng nhập khẩu vẫn có thể được thực hiện thông qua các biện pháp tại

biên giới, đặc biệt là thuế quan. Đối với thương mại dịch vụ, việc dành đối xử quốc gia

không phải là tự động do nguyên tắc này phải được đàm phán trong từng phân ngành hay

thậm chí từng dịch vụ cụ thể.

Chỉ áp dụng thuế quan để kiểm soát thương mại: để tạo điều kiện mở cửa thị trường và

đảm bảo khả năng có thể dự đoán được của thương mại hàng hóa, WTO yêu cầu các

Thành viên chỉ thực hiện hạn chế thương mại thông qua thuế quan thay cho hạn ngạch,

các kế hoạch định hướng hay các biện pháp phi thuế quan khác.

Giảm dần các rào cản thương mại thông qua đàm phán: kể từ khi hệ thống GATT/WTO

ra đời vào năm 1946, các Thành viên đã tiến hành 8 vòng đàm phán đa phương để loại bỏ

dần các rào cản thương mại. Trong giai đoạn đầu, các cuộc đàm phán thương mại đa

phương tập trung vào việc giảm thuế quan. Dần dần, các Thành viên này đã mở rộng