Ý nghĩa của thông điệp chủ thể trong giao tiếp cha mẹ - con cái, giáo viên - học sinh

Khoa hoc Gido due

Y NGHI A CU A THONG DIE P CH U THE TRON G GIA O TIEP

CHA ME - CON CAI, GIAO VIEN - HOC SINH

• PGS.TS.PHAM THANH NGHj

Vien Nghien cuu Con ngudi

hay "nhurng dda con co van de" (nhdng dda con

hd, dda con kho day). Trong trddng hdp nay, van

de dddc nhan thdc la nam trong khach the giao

tiep hdn la van de d chfnh chu the (ngddi thay,

ngddi cha hay ngddi me). Vi du, khi cha me thay

dda con tien den gan bo am chen sd quy, ben

trong cha me xuat hien sd cang thing, khd chiu.

Cha me mudn dda tre ddng viec chung dang

lam, nghTa la cha me mudn kiem soat hanh vi

cua chung. Hay khi tre lam on, gay ngit quang

cau chuyen cua cha me vdi ngddi khac, cha me

cung mudn tre ddng lam on bang each kiem soat

hanh vi cua chung. Ro rang, hanh vi cua tre cd

nguy cd hay dang de dpa sd thoa man nhu cau

cua cha me: "Me khong mudn bo am chen sd bj

dap vd", hay "Me khong mudn cau chuyen bj

ngat quang". Nhd vay, van de la cua cha me chd

khong phai van de cua tre. Dddng dau vdi nhdng

hanh vi nay cCia tre, cha me can cd each thdc td

giup minh chd khong phai can trd hanh dong cua

tre. Gordon (1991) cho rang sd khac biet gida

tinh hudng cha me cd vain de va tinh hudng tre

cd van de ddpc the hien d bang dddi day:

Cha me cd mot so phdOng an de giai quyet

van de cua minh:

Van de la cua tre khi Vain de la cua cha me khi

Tre bat dau cupc giao tiep trddc

Cha me la ngddi nghe

Cha me la ngddi tham van

Cha me mudn giup tre

Cha me tao dieu kien de tre tim ra giai phap

Cha me chap nhan giai phap cua tre

Cha me quan tarn trddc het den nhu cau cua tre

Cha me thien ve vai thu dpng

Cha me bat dau cupc giao tiep trddc

Cha me la ngddi truyen thdng diep di

Cha me la ngddi anh hddng

Cha me mudn giup chfnh minh

Cha me tim ra giai phap

Cha me chi hai long vdi giai phap cua minh

Cha me quan tarn trddc het den nhu cau cua

chfnh minh

Cha me thien ve vai tro tich cdc, gay han

viec nhan ra ai la ngddi sd hdu van de (ai cd vain (a) Tim each thay ddi tre mpt each trdc tiep;

de). Hp thddng quen nghT ve "nhdng hpc sinh cd (b) Tim each thay ddi moi trddng,

van de" (nhdng hpc sinh hd, hpc sinh khd day) (c) Tim each thay ddi chinh ban than minh.

Chung ta thddng mac Idi trong giao tiep vdi

con cai khi sd dung nhdng thdng diep khdng

hieu qua. Khi tre em cd nhu cau ma khdng dddc

dap dng chung thddng cd cam xuc am tinh nhd

bde bpi, chan nan, tdc gian. Cha me cung cd

nhdng nhu cau can ddpc dap dng, nhdng con cai

lai khdng quan tarn. Cha me can cd each thdc

hieu qua de dddng dau vdi tre khi chung can trd

sd dap dng nhu cau cua minh. Trong thdc te, tre

ngay cang trd nen ich ki va it quan tarn hdn den

cha me do cac gia dinh ngay cang cd it con hdn,

dieu kien dap dng nhu cau ngay cang tot hdn.

Nhieu thanh thieu nien cho rang cha me sinh ra

chung thi phai cd trach nhiem cham sdc chung.

Van de la lam the nao de ddong dau vdi thdc te

nay? Cha me can lam gi khi khong chap nhan

hanh vi cua tre? Lam the nao de con cai chu y

hdn den nhu cau cua cha me va ngddi khac. Bai

viet nay trinh bay nghien cdu ve viec sd dung

thong diep chu the giup tre lang nghe, thay ddi

hanh vi va trd nen quan tarn hdn den nhu cau

cua cha me va nhu cau cua ngddi khac.

1. Van de la cua ai?

Hau het cac chu the giao tiep, trong dd cd

giao vien va cha me cam thay khd khan trong

KHGD sd 54, thdng 3 - 2010 17