XK hàng dệt may VN sang TT phi hạn nghạch

Lêi nãi ®Çu

Ngµnh dÖt may ®ang cã vÞ trÝ quan träng trong nÒn kinh tÕ cña nhiÒu

quèc gia v× nã phôc vô nhu cÇu tÊt yÕu cña con ngêi, gi¶i quyÕt ®îc nhiÒu

viÖc lµm cho lao ®éng x· héi vµ t¹o ®iÒu kiÖn c©n b»ng xuÊt nhËp khÈu.

Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña c¸c níc c«ng nghiÖp tiªn tiÕn nh Anh, Ph¸p,

NhËt... tríc ®©y, còng nh Hµn Quèc, §µi Loan, Singapore... hiÖn nay ®Òu ®·

tr¶i qua bíc ph¸t triÓn s¶n xuÊt, xuÊt khÈu nh÷ng s¶n phÈm dÖt may nh lµ

mét ngµnh xuÊt khÈu chÝnh.

ë ViÖt Nam, ngµnh dÖt may còng ®· sím ph¸t triÓn vµ trong c¸c n¨m

qua ®îc quan t©m ®Çu t, më réng n¨ng lùc s¶n xuÊt, tr¶i qua nh÷ng bíc th¨ng

trÇm do nh÷ng diÔn biÕn cña thÞ trêng quèc tÕ vµ c¬ chÕ qu¶n lý trong níc,

®Õn nay, ngµnh dÖt may ®· t¹o ®îc sù æn ®Þnh vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho bíc ph¸t

triÓn míi.

§Ó thùc hiÖn chiÕn lîc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc tõ nay

®Õn n¨m 2005, 2010, ngµnh c«ng nghiÖp nãi chung cÇn cã tèc ®é t¨ng trëng

b×nh qu©n 15%/n¨m trong ®ã giai ®o¹n ®Çu c«ng nghiÖp ho¸, ngµnh dÖt may

lµ mét trong c¸c ngµnh cÇn cã tèc ®é t¨ng trëng cao h¬n, nh»m ®¶m b¶o môc

tiªu t¨ng trëng chung, gi¶m dÇn sù chªnh lÖch víi c¸c níc trong vïng khi níc

ta ®· hoµ nhËp thÞ trêng khu vùc vµ quèc tÕ.

Riªng lÜnh vùc xuÊt khÈu, níc ta cßn kÐm xa c¸c níc l¸ng giÒng cïng

®iÒu kiÖn, trong ®ã ngµnh dÖt may, tuy ®· cã kim ng¹ch xuÊt khÈu lín so víi

c¸c ngµnh trong níc (chiÕm kho¶ng 15%) vµ cã tèc ®é t¨ng trëng kh¸ trong

c¸c n¨m qua nhng vÉn cßn ë møc nhá bÐ, cha xøng víi vÞ trÝ cña mét ngµnh

xuÊt khÈu chñ yÕu cña ®Êt níc. V× vËy, yªu cÇu cÊp b¸ch cho ngµnh dÖt may

lµ ph¶i t×m gi¶i ph¸p ®Ó t¨ng nhanh kim ng¹ch xuÊt khÈu trong nh÷ng n¨m

tíi

V× lý do nªu trªn nªn luËn v¨n nµy em sÏ ®i vµo xem xÐt thùc tr¹ng

cña ngµnh dÖt may ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m qua ®Ó tõ ®ã rót ra ®îc nh÷ng

nguyªn nh©n vµ ®a ra mét sè gi¶i ph¸p cho ngµnh trong lÜnh vùc xuÊt khÈu

vµo riªng nhãm thÞ trêng phi h¹n ng¹ch. Víi ®Ò tµi cô thÓ: "Mét sè gi¶i ph¸p

chñ yÕu ®Ó ®Èy m¹nh xuÊt khÈu hµng dÖt may ViÖt Nam vµo c¸c thÞ trêng

phi h¹n ng¹ch”. KÕt cÊu luËn v¨n bao gåm:

Ch¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ ho¹t ®éng xuÊt khÈu

Ch¬ng II: Thùc tr¹ng xuÊt khÈu hµng dÖt may cña ViÖt Nam vµo c¸c

thÞ trêng phi h¹n ng¹ch thêi gian qua

Ch¬ng III: Nh÷ng gi¶i ph¸p c¬ b¶n nh»m thóc ®¶y xuÊt khÈu hµng

dÖt may cña ViÖt Nam vµo c¸c thÞ trêng phi h¹n ng¹ch

LuËn v¨n nµy ®îc hoµn thµnh díi sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña Th¹c sü

Ng« ThÞ TuyÕt Mai vµ tËp thÓ c¸n bé c«ng nh©n viªn cña viÖn Ngiªn cøu

chÝnh s¸ch chiÕn lîc c«ng nghiÖp, Bé C«ng nghiÖp. Tuy nhiªn, ®©y lµ m¶ng

®Ò tµi réng lín mµ víi kh¶ n¨ng cßn nhiÒu h¹n chÕ nªn bµi viÕt kh«ng trµnh

khái nhiÒu thiÕu sãt. Em mong r»ng sÏ nhËn ®îc nhiÒu ý kiÕn ®ãng gãp cña

thÇy c« vµ ban l·nh ®¹o ViÖn ®Ó em hoµn thiÖn h¬n vµ rót kinh nghiÖm.

Cuèi cïng, em xin ch©n thµnh c¶m ¬n Th¹c sü Ng« ThÞ TuyÕt Mai,

c¸c thÇy c« gi¸o trong khoa KT&KDQT trêng §HKTQD cïng ban l·nh ®¹o,

tËp thÓ c«ng nh©n viªn cña ViÖn nghiªn cøu chÝnh s¸ch chiÕn lîc c«ng

nghiÖp, Bé C«ng nghiÖp ®· t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì em hoµn thµnh bµi viÕt nµy.

2

ch¬ng I

nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ ho¹t ®éng xuÊt khÈu

I. kh¸i niÖm, vai trß vµ c¸c h×nh thøc xuÊt khÈu chñ yÕu.

1. Kh¸i niÖm.

XuÊt khÈu lµ viÖc cung cÊp hµng ho¸ hoÆc dÞch vô cho níc ngoµi trªn

c¬ së dïng tiÒn tÖ lµm ph¬ng tiÖn thanh to¸n. C¬ së cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu

lµ ho¹t ®éng mua b¸n vµ trao ®æi hµng ho¸ (Bao gåm c¶ hµng ho¸ h÷u h×nh

vµ hµng ho¸ v« h×nh) trong níc. Khi s¶n xuÊt ph¸t triÓn vµ trao ®æi hµng ho¸

gi÷a c¸c quèc gia cã lîi, ho¹t ®éng nµy më réng ph¹m vi ra ngoµi biªn giíi

cña c¸c quèc gia hoÆc thÞ trêng néi ®Þa vµ khu chÕ xuÊt ë trong níc.

XuÊt khÈu lµ mét ho¹t ®éng c¬ b¶n cña ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng, xuÊt

hiÖn tõ l©u ®êi, ngµy cµng ph¸t triÓn m¹nh mÏ c¶ vÒ chiÒu réng vµ chiÒu s©u.

H×nh thøc c¬ b¶n ban ®Çu cña nã lµ ho¹t ®éng trao ®æi hµng ho¸ gi÷a c¸c

quèc gia, cho ®Õn nay nã ®· rÊt ph¸t triÓn vµ ®îc thÓ hiÖn th«ng qua nhiÒu

h×nh thøc. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu ngµy nay diÔn ra trªn ph¹m vi toµn cÇu, trong

tÊt c¶ c¸c ngµnh, c¸c lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ, kh«ng chØ lµ hµng ho¸ h÷u

h×nh mµ c¶ hµng ho¸ v« h×nh víi tû träng ngµy cµng lín.

2. Vai trß.

XuÊt khÈu lµ mét trong nh÷ng ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i chñ yÕu

cña mét quèc gia. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ mét nh©n tè c¬ b¶n thóc ®Èy t¨ng

trëng vµ ph¸t triÓn cña mét quèc gia. Thùc tÕ lÞch sö ®· chøng minh, c¸c níc

®i nhanh trªn con ®êng t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn lµ nh÷ng níc cã nÒn ngo¹i th-

¬ng m¹nh vµ n¨ng ®éng.

- §Èy m¹nh xuÊt khÈu ®îc xem nh lµ mét yÕu tè quan träng kÝch

thÝch sù t¨ng trëng kinh tÕ. Nh chóng ta biÕt, viÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu cho

phÐp më réng quy m« s¶n xuÊt, nhiÒu ngµnh nghÒ míi ra ®êi phôc vô ho¹t

®éng xuÊt khÈu, do ®ã g©y ph¶n øng d©y chuyÒn gióp cho c¸c ngµnh kinh tÕ

3

kh¸c ph¸t triÓn theo. Vµ nh vËy kÕt qu¶ sÏ lµ: T¨ng tæng s¶n phÈm x· héi vµ

nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nhanh. Ch¼ng h¹n nh gia c«ng, s¶n xuÊt, xuÊt khÈu

hµng may mÆc ph¸t triÓn th× nã tÊt yÕu nã sÏ kÐo theo sù ph¸t triÓn cña ngµnh

dÖt, ngµnh trång b«ng, vµ c¸c ngµnh s¶n xuÊt m¸y mãc thiÕt bÞ, t liÖu ... phôc

vô cho ngµnh may mÆc.

- XuÊt khÈu cã vai trß kÝch thÝch ®æi míi trang thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ

s¶n xuÊt. §Ó ®¸p øng yªu cÇu cao cña thÞ trêng thÕ giíi vÒ quy c¸ch phÈm

chÊt mÉu m·... cña s¶n phÈm th× mét mÆt s¶n xuÊt ph¶i ®æi míi trang thiÕt bÞ

c«ng nghÖ, mÆt kh¸c ngêi lao ®éng ph¶i n©ng cao tay nghÒ, ph¶i häc hái

kinh nghiÖm. Thùc tiÔn cho thÊy khi thay ®æi thÞ trêng buéc chóng ta ph¶i

t×m hiÓu, nghiªn cøu vµ viÖc ®ßi hái ph¶i thay ®æi mÉu m·, chÊt lîng s¶n

phÈm sÏ tÊt yÕu x¶y ra, ®iÒu nµy kÐo theo sù thay ®æi trang thiÕt bÞ, m¸y mãc,

®éi ngò lao ®éng. XuÊt khÈu t¹o ra nh÷ng tiÒn ®Ò kinh tÕ - kü thuËt nh»m ®æi

míi thêng xuyªn n¨ng lùc s¶n xuÊt trong níc. Nãi c¸ch kh¸c, xuÊt khÈu lµ c¬

së t¹o thªm vèn kü thuËt c«ng nghÖ tiªn tiÕn tõ thÕ giíi bªn ngoµi vµo ViÖt

Nam nh»m hiÖn ®¹i ho¸ nÒn kinh tÕ ®Êt níc.

- §Èy m¹nh xuÊt khÈu cã vai trß t¸c ®éng ®Õn sù thay ®æi c¬ cÊu kinh

tÕ ngµnh theo híng sö dông cã hiÖu qu¶ nhÊt lîi thÕ so s¸nh cña ®Êt níc.

§©y lµ yÕu tè then chèt trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. §ång

thêi víi sù ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp chÕ t¹o cho phÐp c«ng nghiÖp

chÕ biÕn hµng xuÊt khÈu ¸p dông kü thuËt tiªn tiÕn, s¶n xuÊt ra hµng ho¸ cã

tÝnh c¹nh tranh cao trªn thÞ trêng thÕ giíi, gióp cho ta cã nguån lùc c«ng

nghiÖp míi. §iÒu nµy, kh«ng nh÷ng cho phÐp t¨ng s¶n xuÊt vÒ mÆt sè lîng,

t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng mµ cßn tiÕt kiÖm chi phÝ lao ®éng x· héi.

- §Èy m¹nh vµ ph¸t triÓn xuÊt khÈu cã hiÖu qu¶ th× sÏ n©ng cao møc

sèng cña nh©n d©n v× nhê më réng xuÊt khÈu mµ mét bé phËn ngêi lao ®éng

cã c«ng ¨n viÖc lµm vµ cã thu nhËp. Ngoµi ra mét phÇn kim ng¹ch xuÊt khÈu

dïng ®Ó nhËp khÈu c¸c hµng tiªu dïng thiÕt yÕu gãp phÇn c¶i thiÖn ®êi sèng

nh©n d©n.

4

§Èy m¹nh xuÊt khÈu cã vai trß t¨ng cêng sù hîp t¸c quèc tÕ gi÷a c¸c

níc, n©ng cao vÞ thÕ, vai trß cña ®Êt níc trªn th¬ng trêng. Nhê cã nh÷ng mÆt

hµng xuÊt khÈu mµ ®Êt níc cã ®iÒu kiÖn ®Ó thiÕt lËp vµ më réng c¸c mèi quan

hÖ víi c¸c níc kh¸c trªn thÕ giíi trªn c¬ së ®«i bªn cïng cã lîi.

XuÊt khÈu cã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn s¶n xuÊt vµ tiªu dïng cña mét níc,

nã cho phÐp mét níc tiªu dïng tÊt c¶ c¸c mÆt hµng víi sè lîng lín h¬n møc

tiªu dïng mµ kh¶ n¨ng s¶n xuÊt trong níc cã thÓ cung cÊp ®îc.

Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ l¹c hËu, s¶n xuÊt nhá lµ phæ biÕn, khu vùc

n«ng nghiÖp chiÕm ®¹i bé phËn d©n c, kh¶ n¨ng tÝch luü cña c«ng nghiÖp

thÊp, xuÊt khÈu cã vai trß ngµy cµng to lín. XuÊt khÈu trë thµnh nguån tÝch

luü chñ yÕu trong giai ®o¹n ®Çu cña c«ng nghiÖp ho¸.

Thùc tÕ chøng minh r»ng, thu nhËp ho¹t ®éng xuÊt khÈu vît xa c¸c

nguån vèn kh¸c. §iÒu ®ã chøng tá r»ng trong quan hÖ kinh tÕ gi÷a c¸c níc

cã tr×nh ®é ph¸t triÓn chªnh lÖch rÊt lín th× ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng ®ãng vµi

trß rÊt quan träng, chñ yÕu, chø kh«ng ph¶i nh÷ng ®iÒu kiÖn u ¸i kh¸c nh

viÖn trî ch¼ng h¹n. XuÊt khÈu cßn ®ãng vai trß chñ ®¹o trong viÖc sö lý vÊn

®Ò sö dông cã hiÖu qu¶ h¬n c¸c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn.ViÖc ®a ra

nh÷ng nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ sù ph©n c«ng kinh doanh quèc tÕ

th«ng qua c¸c ngµnh chÕ biÕn xuÊt khÈu ®· gãp phÇn n©ng cao gi¸ trÞ hµng

ho¸, gi¶m bít nh÷ng thiÖt h¹i do ®iÒu kiÖn ngo¹i th¬ng ngµy cµng trë nªn bÊt

lîi cho hµng ho¸ vµ nguyªn liÖu xuÊt khÈu.

Nh vËy, ph¶i th«ng qua xuÊt nhËp khÈu gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n

xuÊt b»ng viÖc më réng trao ®æi vµ thóc ®Èy viÖc tËn dông c¸c lîi thÕ, c¸c

tiÒm n¨ng, c¸c c¬ héi cña ®Êt níc trong viÖc tham gia vµo ph©n c«ng lao

®éng quèc tÕ. Nã kh«ng chØ ®ãng vai trß xóc t¸c, hç trî ph¸t triÓn mµ nã cã

thÓ trë thµnh yÕu tè bªn trong cña sù ph¸t triÓn, trùc tiÕp vµo viÖc gi¶i quyÕt

nh÷ng vÊn ®Ò bªn trong cña nÒn kinh tÕ: vèn, kü thuËt, lao ®éng, nguyªn liÖu,

thÞ trêng....

5

3. C¸c h×nh thøc xuÊt khÈu chñ yÕu.

Víi môc tiªu ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc kinh doanh xuÊt khÈu nh»m

ph©n t¸n vµ chia sÎ rñi ro, c¸c doanh nghiÖp ngo¹i th¬ng cã thÓ lùa chän

nhiÒu h×nh thøc xuÊt khÈu kh¸c nhau. §iÓn h×nh lµ mét sè h×nh thøc sau:

3.1. XuÊt khÈu trùc tiÕp.

XuÊt khÈu trùc tiÕp lµ viÖc xuÊt khÈu hµng ho¸ vµ dÞch vô do chÝnh

doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra hoÆc thu mua tõ c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt trong níc hoÆc

tõ kh¸ch hµng níc ngoµi th«ng qua tæ chøc cña m×nh. XuÊt khÈu trùc tiÕp yªu

cÇu ph¶i cã nguån vèn ®ñ lín vµ ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn cã n¨ng lùc

vµ tr×nh ®é ®Ó cã thÓ trùc tiÕp tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu. VÒ

nguyªn t¾c, xuÊt khÈu trùc tiÕp cã thÓ lµm t¨ng thªm rñi ro trong kinh doanh

nhng nã l¹i cã nh÷ng u ®iÓm næi bËt sau:

- Gi¶m bít chi phÝ trung gian do ®ã t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp.

- Cã thÓ liªn hÖ trùc tiÕp vµ ®Òu ®Æn víi kh¸ch hµng vµ víi thÞ trêng níc

ngoµi, tõ ®ã n¾m b¾t ngay ®îc nhu cÇu còng nh t×nh h×nh cña kh¸ch hµng nªn

cã thÓ thay ®æi s¶n phÈm vµ nh÷ng ®iÒu kiÖn b¸n hµng trong ®iÒu kiÖn cÇn

thiÕt.

3.2. XuÊt khÈu uû th¸c.

Lµ h×nh thøc kinh doanh, trong ®ã ®¬n vÞ kinh doanh xuÊt khÈu ®ãng

vai trß lµ ngêi trung gian thay cho ®¬n vÞ s¶n xuÊt tiÕn hµnh ký kÕt hîp ®ång

mua b¸n hµng ho¸, tiÕn hµnh c¸c thñ tôc cÇn thiÕt ®Ó xuÊt khÈu hµng ho¸ cho

nhµ s¶n xuÊt qua ®ã thu ®îc mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh (theo tû lÖ % gi¸ trÞ l«

hµng ).

¦u ®iÓm cña h×nh thøc nµy lµ møc ®é rñi ro thÊp , ®Æc biÖt lµ kh«ng cÇn

bá vèn vµo kinh doanh, t¹o ®îc viÖc lµm cho ngêi lao ®éng ®ång thêi còng

thu ®îc mét kho¶n lîi nhuËn ®¸ng kÓ. Ngoµi ra tr¸ch nhiÖm trong viÖc tranh

chÊp vµ khiÕu n¹i thuéc vÒ ngêi s¶n xuÊt .

6

Ph¬ng thøc xuÊt khÈu uû th¸c cã nhîc ®iÓm ph¶i qua trung gian vµ ph¶i

mÊt mét tû lÖ hoa hång nhÊt ®Þnh, n¾m b¾t th«ng tin vÒ thÞ trêng chËm.V× vËy

doanh nghiÖp ph¶i lùa chän ph¬ng thøc phï hîp víi kh¶ n¨ng cña chÝnh m×nh

sao cho ®¹t hiªô qu¶ cao nhÊt, tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ, thu håi vèn nhanh,

doanh sè b¸n hµng t¨ng, thÞ trêng b¸n hµng ®îc më réng thuËn lîi trong qu¸

tr×nh xuÊt nhËp khÈu cña m×nh.

3.3. Bu«n b¸n ®èi lu.

Bu«n b¸n ®èi lu lµ ph¬ng thøc giao dÞch, trong ®ã xuÊt khÈu kÕt hîp

víi nhËp khÈu, ngêi b¸n ®ång thêi lµ ngêi mua vµ hµng ho¸ mang ra trao ®æi

thêng cã gi¸ trÞ t¬ng ®¬ng. Môc ®Ých xuÊt khÈu ë ®©y kh«ng nh»m môc ®Ých

thu ngo¹i tÖ mµ nh»m môc ®Ých cã ®îc lîng hµng ho¸ cã gi¸ trÞ t¬ng ®¬ng víi

gi¸ trÞ l« hµng xuÊt khÈu.

Lîi Ých cña bu«n b¸n ®èi lu lµ nh»m tr¸nh nh÷ng rñi ro vÒ biÕn ®éng tû

gi¸ hèi ®o¸i trªn thÞ trêng ngo¹i hèi. §ång thêi cßn cã lîi khi c¸c bªn kh«ng

®ñ ngo¹i tÖ ®Ó thanh to¸n cho l« hµng nhËp khÈu cña m×nh. Thªm vµo ®ã, ®èi

víi mét quèc gia bu«n b¸n ®èi lu cã thÓ lµm c©n b»ng h¹ng môc thêng xuyªn

trong c¸n c©n thanh to¸n. Tuy nhiªn bu«n b¸n ®èi lu lµm h¹n chÕ qu¸ tr×nh

trao ®æi hµng ho¸, viÖc giao nhËn hµng ho¸ khã tiÕn hµnh ®îc thuËn lîi.

3.4. Giao dÞch qua trung gian.

§©y lµ giao dÞch mµ mäi viÖc kiÕn lËp quan hÖ gi÷a ngêi b¸n víi ngêi

mua ®Òu ph¶i th«ng qua mét ngêi thø ba. Ngêi thø ba nµy lµ ®¹i lý m«i giíi

hay lµ ngêi trung gian.

§¹i lý lµ mét tæ chøc hoÆc mét c¸ nh©n tiÕn hµnh mét hay nhiÒu hµnh

vi theo sù uû th¸c cña ngêi uû th¸c, quan hÖ nµy dùa trªn c¬ së hîp ®ång ®¹i

lý. Cã rÊt nhiÒu ®¹i lý kh¸c nhau nh ®¹i lý hoa hång, ®¹i lý toµn quyÒn, tæng

®¹i lý... M«i giíi lµ th¬ng nh©n trung gian gi÷a ngêi mua vµ ngêi b¸n. Khi

tiÕn hµnh nghiÖp vô, ngêi m«i giíi kh«ng ®øng tªn cña chÝnh m×nh mµ ®øng

tªn cña ngêi uû th¸c.

7