Xây dựng tổ chức cơ sở đảng trong sạch, vững mạnh ở các doanh nghiệp quân đội giai đoạn hiện nay

BỘ QUỐC PHÒNG

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ



NGUYỄN TRƢỜNG SƠN

X¢Y DùNG Tæ CHøC C¥ Së §¶NG TRONG S¹CH,

V÷NG M¹NH ë C¸C DOANH NGHIÖP QU¢N §éI

GIAI §O¹N HIÖN NAY

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC CHÍNH TRỊ

HÀ NỘI - 2013

BỘ QUỐC PHÒNG

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ



NGUYỄN TRƢỜNG SƠN

X¢Y DùNG Tæ CHøC C¥ Së §¶NG TRONG S¹CH,

V÷NG M¹NH ë C¸C DOANH NGHIÖP QU¢N §éI

GIAI §O¹N HIÖN NAY

Chuyên ngành: Xây dựng Đảng và Chính quyền Nhà nƣớc

Mã số : 62 31 02 03

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KHOA HỌC CHÍNH TRỊ

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC;

1- PGS, TS Phạm Xuân Mát

2- PGS, TS Bùi Quang Cƣờng

HÀ NỘI - 2013

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu

của riêng tôi. Các số liệu kết quả trong luận án là

trung thực có nguồn gốc rõ ràng và chưa từng được

công bố ở công trình nào khác.

TÁC GIẢ LUẬN ÁN

Nguyễn Trƣờng Sơn

MỤC LỤC

TRANG PHỤ BÌA

LỜI CAM ĐOAN

MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

MỞ ĐẦU 5

TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU 9

Chƣơng 1 NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ TỔ CHỨC CƠ SỞ

ĐẢNG VÀ XÂY DỰNG TỔ CHỨC CƠ SỞ ĐẢNG

TRONG SẠCH, VỮNG MẠNH Ở CÁC DOANH

NGHIỆP QUÂN ĐỘI 23

1.1. Doanh nghiệp quân đội và tổ chức cơ sở đảng ở các

doanh nghiệp quân đội 23

1.2. Những vấn đề cơ bản về xây dựng tổ chức cơ sở đảng trong

sạch, vững mạnh ở các doanh nghiệp quân đội hiện nay 46

Chƣơng 2 THỰC TRẠNG VÀ MỘT SỐ KINH NGHIỆM XÂY

DỰNG TỔ CHỨC CƠ SỞ ĐẢNG TRONG SẠCH,

VỮNG MẠNH Ở CÁC DOANH NGHIỆP QUÂN ĐỘI 67

2.1. Thực trạng xây dựng tổ chức cơ sở đảng trong sạch,

vững mạnh ở các doanh nghiệp quân đội 67

2.2. Nguyên nhân và một số kinh nghiệm xây dựng tổ

chức cơ sở đảng trong sạch, vững mạnh ở các doanh

nghiệp quân đội 91

Chƣơng 3 MỤC TIÊU, YÊU CẦU VÀ NHỮNG GIẢI PHÁP CƠ

BẢN XÂY DỰNG TỔ CHỨC CƠ SỞ ĐẢNG TRONG

SẠCH, VỮNG MẠNH Ở CÁC DOANH NGHIỆP

QUÂN ĐỘI GIAI ĐOẠN HIỆN NAY 109

3.1. Sự phát triển của tình hình nhiệm vụ, mục tiêu, yêu

cầu xây dựng tổ chức cơ sở đảng trong sạch, vững

mạnh ở các doanh nghiệp quân đội giai đoạn hiện nay 109

3.2. Những giải pháp cơ bản xây dựng tổ chức cơ sở đảng

trong sạch, vững mạnh ở các doanh nghiệp quân đội

giai đoạn hiện nay 123

KẾT LUẬN 166

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG

BỐ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 168

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 169

PHỤ LỤC 174

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

STT Chữ viết đầy đủ Chữ viết tắt

1 Ban Chấp hành Trung ương BCHTW

2 Bộ Quốc phòng BQP

3 Chủ nghĩa xã hội CNXH

4 Chủ nghĩa tư bản CNTB

5 Công nghiệp hoá, hiện đại hoá CNH - HĐH

6 Doanh nghiệp cổ phần DNCP

7 Doanh nghiệp nhà nước DNNN

8 Doanh nghiệp Quân đội DNQĐ

9 Đảng Cộng sản Việt Nam ĐCSVN

10 Đảng uỷ Quân sự Trung ương ĐUQSTW

11 Ban Giám đốc doanh nghiệp BGDDN

12 Quân đội nhân dân Việt Nam QĐNDVN

13 Quân ủy Trung ương QUTW

14 Tổ chức cơ sở đảng TCCSĐ

15 Tổng cục Chính trị TCCT

16 Tổng cục Hậu cần TCHC

17 Tư bản chủ nghĩa TBCN

18 Trách nhiệm hữu hạn TNHH

19 Trong sạch vững mạnh TSVM

20 Vững mạnh toàn diện VMTD

21 Xã hội chủ nghĩa XHCN

5

MỞ ĐẦU

1. Giới thiệu khái quát về công trình nghiên cứu

Công trình nghiên cứu “Xây dựng tổ chức cơ sở đảng trong sạch, vững

mạnh ở các doanh nghiệp quân đội giai đoạn hiện nay”, được phát triển từ chính

luận văn thạc sĩ của tác giả là; “Xây dựng TCCSĐ trong sạch, vững mạnh ở các

doanh nghiệp cổ phần hóa của Tổng cục Hậu cần”. Công trình được thực hiện

dựa trên hệ thống quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh

về Đảng và xây dựng Đảng, quan điểm, đường lối, của Đảng Cộng sản Việt

Nam, của Quân ủy Trung ương về xây dựng, đổi mới, chỉnh đốn Đảng, xây dựng

TCCSĐ trong sạch, vững mạnh, từ chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước

về phát triển các loại hình doanh nghiệp trong thời kỳ đổi mới và các văn bản

pháp quy, tài liệu liên quan đến doanh nghiệp và các tài liệu, số liệu, kết quả điều

tra xã hội học về thực trạng TCCSĐ và xây dựng TCCSĐ trong sạch, vững mạnh

ở các DNQĐ, các báo cáo tổng kết về xây dựng TCCSĐ trong sạch, vững mạnh

ở các DNQĐ những năm gần đây. Đây là công trình tác giả đã ấp ủ, đầu tư trí

tuệ, công sức nghiên cứu, được sự giúp đỡ của tập thế cán bộ hướng dẫn khoa

học, tác giả đã tiến hành xây dựng đề cương, khảo sát thực tế và viết luận án

trong 3 năm lại đây bắt đầu từ năm 2010 đến năm 2013.

Luận án được kết cấu gồm phần mở đầu, 3 chương, 6 tiết, kết luận, danh mục

các công trình khoa học đã công bố liên quan đến luận án, danh mục tài liệu tham

khảo và phụ lục. Với dung lượng gần 200 trang, tác giả tập trung nghiên cứu, khái

quát, luận giải, những, khái niệm công cụ như; doanh nghiệp quân đội, TCCSĐ trong

DNQĐ; xây dựng TCCSĐ trong sạch, vững mạnh, phương thức lãnh đạo, chất lượng

sinh hoạt, chất lượng đảng viên của TCCSĐ ở các DNQĐ…Từ đó tập trung giải

quyết những vấn đề lý luận và thực tiễn đánh giá thực trạng, chỉ ra những nguyên

nhân, kinh nghiệm, yêu cầu và những giải pháp cơ bản xây dựng TCCSĐ trong sạch,

vững mạnh ở các DNQĐ hiện nay. Đây là công trình nghiên cứu độc lập của tác giả,

không trùng lặp với bất cứ công trình khoa học nào đã công bố.

6

2. Lý do lựa chọn đề tài

Xây dựng TCCSĐ trong sạch, vững mạnh luôn có vị trí, vai trò rất quan

trọng đối với công tác xây dựng Đảng và hoạt động lãnh đạo của

Đảng.TCCSĐ trong DNQĐ là một loại hình cơ bản trong hệ thống tổ chức

đảng, cùng với các loại hình khác tạo thành nền tảng của Đảng và hệ thống tổ

chức đảng trong quân đội, là hạt nhân chính trị trong các DNQĐ, trực tiếp

quyết định việc xây dựng và phát triển các DNQĐ, quán triệt và thực hiện

đường lối, chủ trương chính sách của Đảng, Nhà nước, nhất là chính sách phát

triển kinh tế, phát triển doanh nghiệp quân đội thời kỳ đổi mới và hội nhập

quốc tế, đồng thời góp phần thực hiện phương hướng xây dựng quân đội, cách

mạng chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, góp phần thực hiện tốt chức

năng đội quân chiến đấu, lao động sản xuất và công tác trong thời kỳ mới.

Quán triệt thực hiện Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XI của

Đảng về "Tập trung củng cố, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của tổ

chức cơ sở đảng, tạo chuyển biến rõ rệt về chất lượng hoạt động của các loại

hình cơ sở đảng, nhất là tổ chức đảng trong các đơn vị sự nghiệp và doanh

nghiệp thuộc các thành phần kinh tế " [50, tr. 259-260], những năm qua Quân ủy

Trung ương, Tổng cục Chính trị, trực tiếp là đảng ủy các tổng công ty đã tập

trung lãnh đạo, chỉ đạo chặt chẽ hoạt động xây dựng các TCCSĐ trong DNQĐ.

Nhìn chung TCCSĐ trong DNQĐ đã phát huy được vai trò lãnh đạo, chỉ đạo,

tích cực chủ động, sáng tạo tìm ra các chủ trương, biện pháp lãnh đạo xây dựng

các DNQĐ vững mạnh, hoàn thành tốt nhiệm vụ sản xuất kinh doanh, quân sự,

quốc phòng. Những năm qua, cấp ủy, chỉ huy các DNQĐ đã có nhiều cố gắng đổi

mới nội dung, phương thức lãnh đạo, xây dựng các TCCSĐ trong sạch, vững mạnh

thực sự là hạt nhân chính trị của doanh nghiệp. Tuy nhiên, bên cạnh những mặt đạt

được cũng còn tồn tại không ít bất cập cần khắc phục như; nhận thức về vị trí, vai

trò của TCCSĐ trong doanh nghiệp còn hạn chế, chậm đổi mới nội dung, phương

thức lãnh đạo, thiếu những giải pháp hữu hiệu để xây dựng TCCSĐ phù hợp với

từng loại hình doanh nghiệp, chất lượng, hiệu quả xây dựng TCCSĐ trong sạch,

vững mạnh chưa tương xứng với yêu cầu nhiệm vụ sắp xếp, đổi mới DNQĐ trong

7

thời kỳ mới. Phẩm chất, năng lực của đội ngũ cán bộ làm công tác tổ chức xây dựng

Đảng ở doanh nghiệp còn hạn chế làm ảnh hưởng không nhỏ đến hiệu quả của hoạt

động này.

Hiện nay, bên cạnh những thời cơ, vận hội mới các DNQĐ đang phải đối

mặt với những thách thức gay gắt, sự chống phá quyết liệt của các thế lực thù địch,

sự tác động từ mặt trái của cơ chế thị trường và sức ép cạnh tranh của thị trường nội

địa ngày càng gia tăng đặt ra không ít vấn đề cho sự phát triển các DNQĐ, nhất là

xây dựng TCCSĐ trong sạch, vững mạnh ở các DNQĐ. Để các DNQĐ không

ngừng phát triển và sản xuất kinh doanh có hiệu quả góp phần cùng các tập đoàn,

tổng công ty nhà nước tạo thành lực lượng vật chất quan trọng làm nòng cốt thực

hiện định hướng XHCN, đẩy mạnh CNH, HĐH đất nước, thực hiện an sinh xã hội

và góp phần bảo đảm an ninh, quốc phòng, đòi hỏi khách quan, bức thiết phải xây

dựng TCCSĐ trong sạch, vững mạnh ở các DNQĐ. Thực tiễn đã chứng minh sự

trong sạch, vững mạnh của TCCSĐ, tính tiền phong gương mẫu của đội ngũ cán bộ,

đảng viên trong các DNQĐ là nhân tố cơ bản, quyết định sự tồn tại, phát triển của

DNQĐ. Tuy nhiên xây dựng TCCSĐ trong DNQĐ thực sự trong sạch, vững mạnh

hiện nay, đòi hỏi phải tiếp tục giải quyết nhiều vấn đề lý luận, thực tiễn. Vì vậy, tác

giả lựa chọn vấn đề “Xây dựng tổ chức cơ sở đảng trong sạch, vững mạnh ở các

doanh nghiệp Quân đội giai đoạn hiện nay” làm đề tài nghiên cứu.

3. Mục đích nghiên cứu của đề tài

Tiếp tục khẳng định vị trí, vai trò của TCCSĐ và nâng cao năng lực lãnh

đạo, sức chiến đấu, xây dựng TCCSĐ trong sạch, vững mạnh ở các DNQĐ góp

phần giữ vững, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với các DNQĐ trong thời

kỳ mới.

4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của đề tài

* Đối tượng nghiên cứu

Xây dựng TCCSĐ trong sạch, vững mạnh ở các DNQĐ là đối tượng

nghiên cứu của luận án.

* Phạm vi nghiên cứu: tập trung nghiên cứu công tác xây dựng TCCSĐ

trong sạch, vững mạnh trực tiếp là xây dựng các đảng bộ cơ sở, chi bộ cơ sở trong

8

sạch, vững mạnh ở các doanh nghiệp quốc phòng an ninh, doanh nghiệp kinh tế

quốc phòng, doanh nghiệp cổ phần mà Nhà nước giữ cổ phần chi phối từ 51% trở

lên; các tài liệu, số liệu điều tra khảo sát từ năm 2006 đến nay.

5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài

* Những đóng góp mới của luận án

- Đưa ra quan niệm, xây dựng tiêu chí, tiêu chuẩn TCCSĐ trong sạch,

vững mạnh ở các DNQĐ.

- Tổng kết một số kinh nghiệm xây dựng TCCSĐ trong sạch, vững mạnh

ở các DNQĐ.

- Đề xuất nội dung, biện pháp đổi mới phương thức lãnh đạo của TCCSĐ

ở các loại hình DNQĐ hiện nay.

* Ý nghĩa lý luận và thực tiễn

Kết quả nghiên cứu của luận án góp phần cung cấp những luận cứ khoa

học giúp cho Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng, Tổng cục Chính trị, đảng

ủy, bộ tư lệnh các quân khu, các tổng cục, quân chủng, binh chủng và các cấp

uỷ, chỉ huy các DNQĐ xác định mục tiêu, phương hướng, lựa chọn giải pháp

xây dựng TCCSĐ trong sạch, vững mạnh ở các DNQĐ hiện nay.

Luận án có thể sử dụng làm tài liệu tham khảo trong nghiên cứu, giảng

dạy môn CTĐ, CTCT trong các học viện, nhà trường quân đội.

9

TỔNG QUAN VỀ VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU

1. Tình hình nghiên cứu có liên quan đến đề tài

Tổ chức cơ sở đảng có vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng trong công tác

xây dựng Đảng và hoạt động lãnh đạo của Đảng.Vì vậy, nghiên cứu xây dựng

TCCSĐ trong sạch, vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu luôn

thu hút sự quan tâm sâu sắc của các chính đảng, các nhà lãnh đạo, quản lý và các

nhà khoa học trong nước và nước ngoài.

1.1. Các công trình nghiên cứu tiêu biểu ở nước ngoài

Cuốn sách “Học thuyết V.I. Lênin về Đảng” [99] , Giáo sư, tiến sĩ khoa học

lịch sử: Timêpriépcki đã khẳng định về công tác xây dựng Đảng của Đảng Cộng

sản Liên Xô trong lĩnh vực kinh tế từ năm 1926 - 1936 là “Đảng Cộng sản Liên Xô

tuân theo di huấn của V.I. Lênin đã không ngừng tăng cường xây dựng đội ngũ

đảng viên ở các khu vực kinh tế. Năm 1926 tỷ lệ đảng viên ở các khu vực này là

56,8%, đến năm 1930 đã là 60,8%”. Tác giả chỉ ra cùng với công tác tư tưởng,

Đảng Cộng sản Liên Xô đã tiến hành giáo dục, rèn luyện tư tưởng cho đội ngũ đảng

viên trong các doanh nghiệp làm kinh tế. Đảng đã tổ chức ra các Trường Đảng

thống nhất, những trường học buổi tối, những lớp bồi dưỡng hạt nhân tích cực, các

nhóm nghiên cứu chủ nghĩa Mác - Lênin, lịch sử Đảng và kế hoạch kinh tế của Nhà

nước cũng như của doanh nghiệp.

Tạp chí - Ban Chấp hành Trung ương và Ban Kiểm tra Trung ương -

Đảng Cộng sản Liên Xô [116], đã bàn về việc tăng cường kiểm tra đảng viên ở

các TCCSĐ làm kinh tế, coi đây là một trong những giải pháp quan trọng nhất

về tổ chức nhằm làm trong sạch hàng ngũ của Đảng. Nghị quyết lần thứ 16 của

Hội nghị Đảng Bôn Sê Vích đã nhấn mạnh rằng phải kiểm tra tất cả các đảng

viên về mức độ tích cực tham gia công tác xây dựng Đảng, xây dựng chủ nghĩa

xã hội và liên hệ với quần chúng. Trong thời gian này Đảng đã kiểm tra các

đảng viên ở các doanh nghiệp và đã khai trừ 0,09% số đảng viên là cấp ủy,

6,6% số đảng viên nhận các hình thức kỷ luật khác nhau.

Hội thảo lý luận giữa Đảng Cộng sản Việt Nam và Đảng Cộng sản Trung

Quốc về xây dựng Đảng cầm quyền, kinh nghiệm của Việt Nam, kinh nghiệm của

10

Trung Quốc [103], có bài viết của Hạ Quốc Cường ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư

Ban Bí thư Trung ương, Trưởng ban Tổ chức Trung ương Đảng Cộng sản Trung

Quốc và Lý Bồi Nguyên- Cục trưởng Cục Giáo dục cán bộ Ban Tổ chức Trung

ương Đảng Cộng sản Trung Quốc đã đề cập vấn đề xây dựng TCCSĐ ở các xí

nghiệp quốc hữu và phi công hữu ở Trung Quốc hiện nay.

Trong bài viết các tác giả nêu rõ: Xí nghiệp quốc hữu là trụ cột của nền

kinh tế quốc dân, là lực lượng kinh tế cơ bản tham gia cạnh tranh quốc tế và

hợp tác quốc tế của Trung Quốc. Trong tiến trình ra sức đẩy mạnh cải cách và

phát triển xí nghiệp quốc hữu, Đảng coi trọng cao độ việc xây dựng Đảng

trong xí nghiệp quốc hữu. Tác giả nhấn mạnh phải kiên trì không dao động sự

lãnh đạo chính trị của Đảng đối với xí nghiệp quốc hữu, kiên trì không dao

động địa vị hạt nhân chính trị của tổ chức đảng trong xí nghiệp quốc hữu.

Theo các tác giả, cần phải kếp hợp việc kiên trì nguyên tắc Đảng quản lý cán

bộ với việc tổ chức sát hạch, giới thiệu cán bộ đưa vào cơ chế thị trường và

tuyển dụng công khai trước xã hội; hoàn thiện biện pháp cụ thể về quản lý

người lãnh đạo của xí nghiệp quốc hữu; tăng cường xây dựng ban lãnh đạo xí

nghiệp; hình thành thể chế lãnh đạo xí nghiệp thích ứng với cơ cấu quản lý

pháp nhân công ty. Hoàn thiện quy trình quyết sách về các vấn đề trọng đại

trong xí nghiệp, tích cực tìm tòi con đường và biện pháp cụ thể để phát huy

vai trò hạt nhân chính trị của tổ chức đảng trong xí nghiệp quốc hữu. Kiên trì

phương châm toàn tâm, toàn ý dựa vào giai cấp công nhân, phát huy đầy đủ

tính tích cực, chủ động, sáng tạo của đông đảo công nhân viên chức, đoàn kết

và dẫn dắt đông đảo quần chúng công nhân viên chức hoàn thành các nhiệm

vụ cải cách, phát triển và ổn định xí nghiệp. Lấy chế độ công hữu làm chủ thể,

kinh tế thuộc nhiều loại sở hữu cùng phát triển, là chế độ kinh tế cơ bản trong

giai đoạn đầu của chủ nghĩa xã hội. Kinh tế phi công hữu là bộ phận cấu

thành quan trọng của nền kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa. Coi trọng công

tác tăng cường sức mạnh của Đảng và xây dựng tổ chức đảng trong xí nghiệp

phi công hữu, mở ra những lĩnh vực mới cho công tác cơ sở của Đảng. Tổ

chức đảng của nhiều xí nghiệp phi công hữu tích cực tìm tòi, mạnh dạn, sáng

11

tạo ra nhiều nội dung công tác và phương thức hoạt động phù hợp với đặc

điểm của xí nghiệp phi công hữu, làm cho hoạt động của Đảng “đáp ứng nhu

cầu của xí nghiệp, được chủ sở hữu thông cảm, được đảng viên hoan nghênh,

được công nhân viên chức ủng hộ”.

Tại Hội thảo lý luận giữa Đảng Cộng sản Trung Quốc và Đảng Cộng sản

Việt Nam về chủ nghĩa xã hội và kinh tế thị trường, kinh nghiệm của Trung

Quốc, kinh nghiệm của Việt Nam [101], Giáo sư Thái Hà - Ban Xây dựng Đảng,

Trường Đảng Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc tham luận với tiêu đề

“Xây dựng Đảng trong điều kiện kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa”. Sau khi

phân tích đánh giá một số vấn đề lý luận của kinh tế thị trường và khẳng định sự

tác động của kinh tế thị trường đối với công tác xây dựng Đảng hiện nay, tác giả

nêu vấn đề kinh tế thị trường mang lại bài toán nan giải mới cho việc xây dựng

TCCSĐ. Luận giải vấn đề này, tác giả cho rằng: TCCSĐ là nền tảng của toàn bộ

công tác Đảng, đường lối, chính sách của Đảng cũng như mối liên hệ giữa Đảng

với quần chúng nhân dân đều phải dựa vào sự vững mạnh của các tổ chức cơ sở

đảng. Vì vậy, phải tăng cường việc xây dựng TCCSĐ một cách không chút lay

chuyển. Song, xu thế đa dạng hóa về các mặt của xã hội cũng đã nêu ra hàng loạt

bài toán mới cho xây dựng TCCSĐ.

Trước hết, phát triển của kinh tế thị trường đòi hỏi TCCSĐ phải thích ứng

với xu hướng biến đổi của xã hội, cố gắng sáng tạo trong các mặt như xây dựng

tổ chức, phương thức hoạt động, phương pháp làm việc… đưa công tác đảng bao

trùm toàn xã hội. Trong thời kỳ chiến tranh cách mạng, “chi bộ đảng được thành

lập ở cấp đại đội”; trong thời kỳ kinh tế kế hoạch, tổ chức cơ sở đảng nói chung

được thành lập theo đơn vị hành chính; vậy trong điều kiện kinh tế thị trường thì

“đơn vị đại đội” ở đâu ? Bởi vì kinh tế thị trường đã xuất hiện hàng loạt doanh

nghiệp dân doanh và các tổ chức xã hội khác. Trong các tổ chức đó, có cần phải

thiết lập TCCSĐ hay không và thiết lập như thế nào, vấn đề này đã trở thành một

vấn đề mới. Bên cạnh đó, sự thăng trầm của doanh nghiệp trong cuộc cạnh tranh

kinh tế thị trường có thể sẽ mang lại sự không ổn định cho tổ chức đảng trong

doanh nghiệp, trên thực tế, sự không ổn định của tổ chức sẽ làm cho việc giáo

12

dục và quản lý đảng viên khó có thể tiến hành một cách bình thường được. Vì

vậy, cần phải tiến hành tìm tòi làm thế nào để tăng cường mối liên hệ giữa Đảng

với quần chúng, triển khai công tác và phát huy vai trò của tổ chức đảng trong

doanh nghiệp dân doanh và các tổ chức xã hội khác.

Hai là, việc quản lý đảng viên lưu động như thế nào đã trở thành vấn đề

nổi cộm trong TCCSĐ. Trong điều kiện kinh tế thị trường, bất luận là nông thôn

hay thành thị đều có đảng viên lưu động. Hơn nữa, xu thế đảng viên lưu động

đang tăng lên rõ rệt. Làm thế nào để quản lý kịp thời và hữu hiệu đối với đảng

viên lưu động và tạo điều kiện mới để họ phát huy vai trò của đảng viên, hiện

nay vẫn chưa có biện pháp nào mang lại hiệu quả tốt.

Ba là, tăng cường tính hữu hiệu trong việc giáo dục đảng viên là điểm khó

trong công tác tổ chức xây dựng Đảng. Chủ yếu biểu hiện ở ba mặt sau đây: Thứ

nhất là do tính chất mở cửa của kinh tế thị trường, cộng với sự phát triển về kỹ

thuật mạng lưới thông tin của xã hội thời nay, khiến đảng viên sống trong môi

trường xã hội với thông tin nhiều, phức tạp và quảng bá nhanh. Song, do nhiều

nguyên nhân, trong một chừng mực nhất định, việc giáo dục tư tưởng trong

Đảng còn chậm chạp và thụ động. Thứ hai là, trong thể chế kinh tế kế hoạch,

việc phân phối lợi ích về các mặt của cá nhân trên thực tế do Nhà nước thống

nhất phân phối theo nguyên tắc chủ nghĩa bình quân, cho nên quan hệ lợi ích lúc

bấy giờ giữa mọi người tương đối đơn giản, nhưng trong điều kiện kinh tế thị

trường, mâu thuẫn và sự chênh lệch về lợi ích cá nhân đã trở nên nổi cộm hơn. Làm

thế nào để giáo dục đảng viên nhận thức đúng đắn sự phân hóa của lợi ích xã hội,

củng cố và tăng cường đoàn kết và thống nhất trong toàn Đảng, là một vấn đề sâu

sắc mà chúng ta cần phải nhìn thẳng. Thứ ba, là hiện tượng tham nhũng tương

đối nghiêm trọng trong Đảng trong một chừng mực nhất định đã giảm bớt hiệu

quả giáo dục tư tưởng trong nội bộ Đảng.

Những khó khăn kể trên cho thấy, việc xây dựng Đảng trong điều kiện

kinh tế thị trường có sự khác biệt rất lớn so với việc xây dựng Đảng trong điều

13

kiện kinh tế kế hoạch, nếu áp dụng biện pháp quen dùng về việc xây dựng Đảng

trong thời kỳ kinh tế kế hoạch, thì tất sẽ khiến việc xây dựng Đảng tụt hậu so với

nhu cầu của công cuộc cải cách mở cửa và phát triển kinh tế thị trường. Thực

tiễn đòi hỏi chúng ta phải tăng cường việc xây dựng Đảng với tinh thần cải cách

và sáng tạo, khiến Đảng luôn luôn ở trong vị thế lãnh đạo chủ động và kiên

cường, không ngừng thúc đẩy sự nghiệp xã hội chủ nghĩa đặc sắc Trung Quốc

phát triển đi lên. Có thể nói việc nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu, xây

dựng TCCSĐ trong các doanh nghiệp của Trung Quốc đang đứng trước những

khó khăn thách thức, không ít lúng túng cả về lý luận, thực tiễn.

Như vậy, trong quá trình nghiên cứu các công trình tiêu biểu ở nước ngoài,

bàn về TCCSĐ và xây dựng TCCSĐ trong sạch, vững mạnh ở các nước xã hội

chủ nghĩa cho thấy các công trình trên chủ yếu bàn về vị trí, vai trò, chức năng,

nhiệm vụ của tổ chức đảng và các hình thức, biện pháp xây dựng TCCSĐ trong

các nhà máy, xí nghiệp quốc phòng và xí nghiệp công hữu, cũng như một số giải

pháp nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức đảng trong quân

đội các nước xã hội chủ nghĩa.

1.2. Các công trình nghiên cứu tiêu biểu ở trong nước

Hiện nay, vấn đề xây dựng TCCSĐ ở các DNQĐ đang được sự quan tâm

của các nhà khoa học trong và ngoài quân đội, trong những năm qua đã có rất

nhiều công trình nghiên cứu, đề tài luận án, hội thảo, báo cáo khoa học liên quan

trực tiếp đến TCCSĐ trong và ngoài quân đội.

1.2.1. Các công trình nghiên cứu liên quan đến vị trí, vai trò, chức năng,

nhiệm vụ, năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của TCCSĐ ở doanh nghiệp và doanh

nghiệp quân đội.

“Nâng cao năng lực lãnh đạo của tổ chức cơ sở đảng trong doanh nghiệp

Nhà nước hiện nay”, Ban tổ chức Thành ủy Hà nội biên soạn năm 1997 [25], công

trình đã nghiên cứu mô hình TCCSĐ và các giải pháp đổi mới, chỉnh đốn cơ sở

đảng trong doanh nghiệp Nhà nước tại Hà Nội. Để giữ vững và tăng cường vai trò

14

lãnh đạo của Đảng trong doanh nghiệp Nhà nước các tác giả đã đi sâu phân tích cụ

thể vai trò của TCCSĐ ở một số Tổng công ty như Đảng bộ Tổng Công ty Xây

dựng Hà Nội, Công ty Chế biến và Kinh doanh than, Công ty Xây lắp điện 4,

Công ty Giày Ngọc Hà, Công ty May Đức Giang.

Tổ chức cơ sở đảng ở các doanh nghiệp Nhà nước - Những vấn đề đặt

ra và phương thức giải quyết qua các xí nghiệp ở Hà Nội, Hải Phòng. Đề tài

khoa học cấp Bộ do Viện xây dựng Đảng Học viện Chính trị Hành chính quốc

gia Hồ Chí Minh chủ trì [140]. Phó giáo sư, tiến sĩ Trần Trung Quang làm chủ

nhiệm. Đề tài đã đề cập thực trạng các doanh nghiệp Nhà nước và TCCSĐ

trong các doanh nghiệp Nhà nước, phương hướng và những giải pháp nâng

cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của TCCSĐ trong các doanh nghiệp

Nhà nước (chức năng, nhiệm vụ, hình thức tổ chức, phương thức lãnh đạo,

những hoạt động xây dựng nội bộ Đảng).

“Chất lượng tổ chức cơ sở đảng ở các đơn vị sản xuất kinh doanh

thuộc Tập đoàn dầu khí Việt Nam giai đoạn hiện nay”. Luận án tiến sĩ chính

trị học, chuyên ngành xây dựng đảng của Hà Huy Dĩnh [34].

Luận án đã phân tích công phu thực trạng chất lượng của các TCCSĐ

trong Tập đoàn dầu khí Việt Nam hiện nay, khẳng định ưu điểm và khuyết

điểm một cách khách quan, thẳng thắn, đã luận giải được quan niệm về chất

lượng TCCSĐ và nêu lên được hệ tiêu chí đánh giá chất lượng TCCSĐ ở Tập

đoàn dầu khí Việt Nam hiện nay. Phương hướng và những giải pháp chủ yếu

nâng cao chất lượng TCCSĐ ở Tập đoàn dầu khí Việt Nam đã được luận án

trình bày có hệ thống trên cơ sở dự báo sự sản xuất kinh doanh của ngành dầu

khí đến năm 2020. Phân tích thuận lợi và khó khăn, thách thức một cách sinh

động, cụ thể, có chính kiến đề xuất những kiến nghị thay đổi những bất hợp lý

trong hiện trạng tổ chức cơ sở đảng hiện nay, như thành lập tổ chức đảng theo

ngành dọc. Đây là vấn đề lúng túng về hệ thống tổ chức đảng tồn tại nhiều năm

nay chưa được giải quyết.