Xác lập luận cứ khoa học, đánh giá định lượng, định hướng phát triển việc sử dụng hợp lý tài nguyên khoáng sản Việt Nam đến năm 2020 - Phụ lục 1: Các nhóm khoáng sản kim loại cơ bản, kim loại nhẹ

Bé c«ng nghiÖp

ViÖn nghiªn cøu ®Þa chÊt vµ kho¸ng s¶n

B¸o c¸o

X¸c lËp c¸c luËn cø khoa häc, ®¸nh

gi¸ ®Þnh l−îng, ®Þnh h−íng ph¸t triÓn

viÖc sö dông hîp lý tµi nguyªn

kho¸ng s¶n ViÖt Nam ®Õn n¨m 2020

phô lôc I. C¸c Nhãm kho¸ng s¶n

kim lo¹i c¬ b¶n, kim lo¹i nhÑ

5967-1

07/8/2006

Hµ Néi-2001

Bé c«ng nghiÖp

ViÖn nghiªn cøu ®Þa chÊt vµ kho¸ng s¶n

T¸c gi¶: Th¸i Quý L©m, Lª §ç B×nh.

Chñ biªn: NguyÔn Linh Ngäc

B¸o c¸o

X¸c lËp c¸c luËn cø khoa häc, ®¸nh

gi¸ ®Þnh l−îng, ®Þnh h−íng ph¸t triÓn

viÖc sö dông hîp lý tµi nguyªn kho¸ng

s¶n ViÖt Nam ®Õn n¨m 2020

phô lôc I. C¸c Nhãm kho¸ng s¶n

kim lo¹i c¬ b¶n, kim lo¹i nhÑ

hµ néi-2001

3

Môc lôc

trang

A. Nhãm kho¸ng s¶n kim lo¹i c¬ b¶n

Lêi nãi ®Çu 4

Ch−¬ng I. Kh¸i qu¸t cÊu tróc ®Þa chÊt ViÖt Nam 7

I. §Þa tÇng 7

II. Magma 10

Ch−¬ng II. Tµi nguyªn kho¸ng s¶n nhãm kim lo¹i c¬ b¶n 13

I. ThiÕc 13

II. §ång 22

III. Ch× - kÏm 25

IV. Antimon vµ thñy ng©n 36

V. Bismut 45

VI. Arsen 47

Ch−¬ng III. §Þnh h−íng sö dông kim lo¹i c¬ b¶n ë ViÖt Nam 48

I. T×nh h×nh khai th¸c vµ chÕ biÕn trong nh÷ng n¨m qua. 48

II. Tr÷ l−îng vµ nhu cÇu kim lo¹i c¬ b¶n trªn ThÕ giíi 50

III. Nhu cÇu sö dông vµ thÞ tr−êng 52

IV. §Þnh h−íng sö dông 58

KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ 60

B. Nhãm kho¸ng s¶n kim lo¹i nhÑ 61

Lêi nãi ®Çu 62

Ch−¬ng I. Kh¸i qu¸t ®Þa chÊt kho¸ng s¶n kim lo¹i nhÑ ViÖt Nam 64

I. §Þa tÇng 64

II. Magma 66

Ch−¬ng II. Tµi nguyªn kho¸ng s¶n nhãm kim lo¹i nhÑ ViÖt Nam 67

I. Tµi nguyªn kho¸ng s¶n nh«m ViÖt Nam 67

II. Tµi nguyªn kho¸ng s¶n titan ViÖt Nam 79

Ch−¬ng III. §¸nh gi¸ gi¸ trÞ kinh tÕ kho¸ng s¶n kim lo¹i nhÑ 91

I. Tµi nguyªn kho¸ng s¶n kim lo¹i nhÑ thÕ giíi 91

II. Nhu cÇu vµ thÞ tr−êng thÕ giíi 92

III. §Þnh h−íng ph¸t triÓn c«ng nghiÖp nh«m ë ViÖt Nam 97

IV. §Þnh h−íng ph¸t triÓn c«ng nghiÖp titan ë ViÖt Nam 100

KÕt luËn 103

Tµi liÖu tham kh¶o 104

4

a. nhãm kho¸ng s¶n

kim lo¹i c¬ b¶n

5

lêi nãi ®Çu

Theo nguyªn t¾c sö dông, nhãm kho¸ng s¶n kim lo¹i c¬ b¶n bao gåm:

thiÕc, ®ång, ch×, kÏm, antimon, thñy ng©n, bismut, arsen. Tõ sau n¨m 1954, sau

khi miÒn B¾c ®−îc gi¶i phãng, Ngµnh §Þa chÊt ViÖt Nam ®· tiÕn hµnh ®iÒu tra,

kh¶o s¸t vµ th¨m dß l¹i nhiÒu má cò vµ ph¸t hiÖn thªm nhiÒu má míi vµ trë thµnh

nh÷ng ®èi t−îng quan träng cña ngµnh khai kho¸ng ViÖt Nam.

ThiÕc lµ mét trong nh÷ng kim lo¹i mµ con ng−êi ®· biÕt sö dông tõ thêi cæ ®¹i.

§ång thau lµ hîp kim cña Cu víi Sn ®· ®−îc chÕ t¹o c¸ch ®©y 4.000 n¨m vµ ngµy nay

®ang ®−îc sö dông réng r·i ®Ó tr¸ng s¾t t©y s¶n xuÊt vá ®å hép vµ giÊy thiÕc bao gãi,

s¶n xuÊt que hµn vµ hîp chÊt ®óc ch÷ in, hîp kim s¶n xuÊt æ trôc, trong c«ng nghÖ

hãa häc.

§ång ®−îc sö dông d−íi d¹ng kim lo¹i s¹ch hoÆc hîp kim víi Sn, Zn, Ni, Mn,

v.v... §ång thau lµ hîp kim cña Cu víi Sn ®· ®−îc ®iÒu chÕ c¸ch ®©y 400 n¨m.

Nh÷ng hîp kim tompac, ®ång thau, ®ång ®en ( Cu víi Sn, Pb, al, Si, Be); hîp kim

contantan (Cu víi Zn, Ni); hîp kim maganin (Cu víi Ni, Mn) ®−îc øng dông réng r·i

trong c«ng nghiÖp. §ång ®Æc biÖt quan träng ®èi víi ngµnh kü thuËt ®iÖn. Tr−íc ®©y

gÇn mét nöa s¶n l−îng ®ång s¶n xuÊt ra ®−îc dïng lµm gi©y dÉn ®iÖn. Ngµy nay tû lÖ

nµy ®· gi¶m ®i nhiÒu do dïng nh«m ®Ó thay thÕ, tuy nh«m ®Én ®iÖn kÐm h¬n nh−ng

nhÑ vµ rÎ h¬n.

Ch× ®−îc dïng ®Ó s¶n xuÊt ac quy; lµ thµnh phÇn cña nhiÒu hîp kim (babit, hîp

kim ®óc ch÷ in ...), s¶n xuÊt c¸c thiÕt bÞ hoÆc bäc c¸c thiÕt bÞ chÞu t¸c dông cña c¸c

ph¶n øng m¹nh trong c«ng nghiÖp hãa häc; s¶n xuÊt s¬n, d©y c¸p, c¸c tÊm máng

0,025-0,0125 mm; lµm mµn chèng tia phãng x¹; trong c«ng nghiÖp quèc phßng.

KÏm ®−îc dïng ®Ó m¹ c¸c s¶n phÈm b»ng thÐp vµ gang ®Ó chèng ¨n mßn; kÏm

lµ thµnh phÇn cña nhiÒu hîp kim (®ång thau, ®ång vµng, ®ång ®en, ...); s¶n xuÊt kÏm

l¸, thÐp cuèn, èng, d©y; dËp khu«n c¸c chi tiÕt b»ng kÏm l¸; ®óc ch÷ in; thu håi au,

ag tõ ch× th«; lµm s¹ch Cu, Pb, Cd khái dung dÞch sulfat kÏm khi thñy luyÖn kÏm;

lµm chÊt phô gia s¶n xuÊt lèp «t«; s¶n xuÊt bét kÏm tr¾ng...

Nh÷ng hîp kim cã antimon ®−îc sö dông réng r·i trong c«ng nghiÖp nh− ®óc

ch÷ in, acquy, babit, hîp kim cøng ... antimon cßn dïng ®Ó s¶n xuÊt g¹ch chÞu löa,

chÊt dÎo, s¶n phÈm cao su, hãa phÈm chÞu löa ...

Thñy ng©n ®−îc sö dông réng r·i trong nhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp kh¸c nhau (y

tÕ, hãa häc, m¸y mãc x©y dùng, n«ng nghiÖp, má, ®iÖn ... ).

Bismut ®−îc sö dông chñ yÕu ®Ó s¶n xuÊt c¸c hîp kim dÔ nãng ch¶y, nhiÖt

ngÉu, dông cô ®iÖn, dïng trong y tÕ, hãa häc, c«ng nghiÖp thñy tinh, sø vµ nhiÒu

ngµnh kh¸c

Trong ®iÒu kiÖn míi cña nÒn kinh tÕ-x· héi, ®Ó cã thÓ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch,

kÕ ho¹ch hãa c«ng t¸c ®iÒu tra ®Þa chÊt, ®Þnh h−íng ph¸t triÓn vµ sö dông hîp lý tµi

nguyªn kho¸ng s¶n, trong xu thÕ héi nhËp vµo m«i tr−êng quèc tÕ vµ khu vùc, viÖc

6

®¸nh gi¸ kinh tÕ-®Þa chÊt kho¸ng s¶n nhãm kim lo¹i c¬ b¶n ViÖt Nam lµ mét nhiÖm

vô cÊp b¸ch nh»m thùc hiÖn c¸c môc tiªu chiÕn l−îc ph¸t triÓn kinh tÕ trong thêi kú

2001-2010 mµ §¹i héi lÇn iX cña §¶ng ®· v¹ch ra, trong ®ã cÇn "®Çu t− khai th¸c vµ

tuyÓn quÆng ®ång, khai th¸c ilmenit, ®¸ quý, vµng, ®Êt hiÕm, x©y dùng nhµ m¸y luyÖn

kÏm Th¸i Nguyªn, luyÖn ®ång Lao Cai"

Trong tµi liÖu nµy viÖc ®¸nh gi¸ tµi nguyªn kho¸ng s¶n, ®Þa chÊt kinh tÕ cho

nhãm kho¸ng s¶n kim lo¹i c¬ b¶n ®−îc dùa trªn c¬ së nh÷ng tµi liÖu cña c«ng tr×nh

"§¸nh gi¸ tµi nguyªn kho¸ng s¶n ViÖt Nam" n¨m 1996, cã bæ sung nh÷ng tµi liÖu

®iÒu tra ®¸nh gi¸ ®Õn n¨m 2000 vµ nh÷ng ®¸nh gi¸ kinh tÕ míi.

Tr÷ l−îng vµ tµi nguyªn c¸c cÊp A, B, C1, C2, (334A), ®· tÝnh to¸n tr−íc ®©y,

®−îc chuyÓn ®æi thµnh c¸c cÊp tr÷ l−îng ch¾c ch¾n (provded)=(111) (A), t−¬ng ®èi

ch¾c ch¾n (probable)=(121)(B), tin cËy (possible)=(122) (C1) vµ c¸c cÊp tµi nguyªn

ch¾c ch¾n= (331)(A+B), tin cËy=(322)(C1), dù tÝnh (intrerred)=(333) (C2), suy ®o¸n

(hypothelical)=(333)((334A)), pháng ®o¸n (speculative)=(334b) (P2+P3),

Mçi cÊp tµi nguyªn/tr÷ l−îng ®−îc ký hiÖu b»ng 3 con sè:

- Con sè ë vÞ trÝ ®Çu (cét thø nhÊt), thÓ hiÖn møc ®é hiÖu qu¶ kinh tÕ cña tµi

nguyªn/tr÷ l−îng. VÒ hiÖu qu¶ kinh tÕ cã 3 møc nªn cã ký hiÖu nh− sau: (1) Kinh tÕ;

(2) Ch−a kinh tÕ; (3) Kh¶ n¨ng kinh tÕ.

- Con sè ë vÞ trÝ gi÷a (cét thø hai), thÓ hiÖn møc ®é nghiªn cøu kh¶ thi vÒ c«ng

nghÖ vµ kinh tÕ. V× mùc ®é nghiªn cøu kh¶ thi cã 3 møc nªn cã ký hiÖu: (1) Nghiªn

cøu kh¶ thi; (2) Nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi; (3) Nghiªn cøu kh¸i qu¸t ®Þa chÊt kinh tÕ.

- Con sè ë vÞ trÝ cuèi (cét thø ba) thÓ hiÖn møc ®é nghiªn cøu ®iÒu tra ®Þa chÊt

qua ®é tin cËy ®Þa chÊt. §é tin cËy ®Þa chÊt cã 5 møc ®−îc ký hiÖu: (1) Ch¾c ch¾n; (2)

Tin cËy; (3) Dù tÝnh; (4a) Suy ®o¸n; (4b) pháng ®o¸n

B¸o c¸o ®Þa chÊt kinh tÕ nhãm kho¸ng s¶n kim lo¹i c¬ b¶n sÏ ®¸nh gi¸ kinh tÕ

cho tõng kho¸ng s¶n cña nhãm nh»m cung cÊp nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt cho c¸c n¬i

khai th¸c vµ x©y dùng c«ng nghiÖp s¶n xuÊt thiÕc, ®ång, ch× kÏm dïng ®Õn c¸c

kho¸ng s¶n cña nhãm nµy cã ë ViÖt Nam.

7

Ch−¬ng I

kh¸i qu¸t cÊu tróc §Þa chÊt viÖt nam

Trong ch−¬ng nµy chØ nªu nh÷ng ®Æc ®iÓm ®Þa chÊt liªn quan ®Õn nhãm

kho¸ng s¶n kim lo¹i c¬ b¶n, bao gåm:

I. §Þa tÇng

C¸c ph©n vÞ ®Þa tÇng ViÖt Nam ®−îc m« t¶ theo c¸c khu vùc : khu vùc §«ng

B¾c (§B), ViÖt B¾c (VB), T©y B¾c (TB), B¾c Trung Bé (BTB), Trung Trung Bé

(TTB), Nam Trung Bé vµ Nam Bé (NTB-NB) vµ M−êng TÌ (MT). C¸c khu vùc

nãi trªn mang néi dung ®Þa chÊt, kh«ng hoµn toµn trïng hîp c¸c khu vùc ®Þa lý

th−êng gäi.

1. Proterozoi

Neo Proterozoi-Cambri h¹ ®−îc ph©n chia dùa theo ®Æc ®iÓm th¹ch häc vµ

quan hÖ ®Þa tÇng. §ã lµ c¸c ®¸ phiÕn th¹ch anh-mica, sericit, clorit, c¸c tËp quarzit

cã chiÒu dµy kh¸c nhau cña hÖ tÇng S«ng Ch¶y (VB), NËm C« vµ Sa Pa (TB), Bï

Kh¹ng (BTB); ®¸ v«i, ®¸ v«i bÞ hoa hãa, ®olomit hÖ tÇng §¸ §inh (TB), hÖ tÇng

§Ìo Sen (BTB). ë TTB, c¸c thµnh t¹o Meso Proterozoi-Cambri h¹ bao gåm ®¸

phiÕn th¹ch anh-clorit, actinolit, tremolit xen plagiogneis amphibol, amphibolit

®−îc xÕp vµo hÖ tÇng Tiªn an vµ trªn ®ã lµ hÖ tÇng Nói Vó víi sù gia t¨ng cña

amphibolit, quarzit vµ ®¸ hoa olivin. ë ®«i n¬i hai hÖ tÇng ®−îc gép chung trong

phøc hÖ Kh©m §øc.

2. Paleozoi

a. Cambri. Cambri th−îng chñ yÕu lµ ®¸ v«i hÖ tÇng Chang Pung (VB). Hµm

Rång ( TB) hoÆc ®¸ phiÕn, c¸t kÕt, bét kÕt, thÊu kÝnh ®¸ v«i cña hÖ tÇng ThÇn Sa

(VB). ChiÒu dµy kho¶ng 1000-1400m.

b. Ordovic th−îng-Silur, ph©n bè ë c¶ bèn khu vùc phÝa b¾c. Trõ hÖ tÇng

Sinh Vinh (TB) cã ®Æc ®iÓm riªng víi líp cuéi kÕt c¬ së phñ bÊt chØnh hîp lªn hÖ

tÇng BÕn Khª ë (TB) vµ trªn ®ã lµ bét kÕt v«i, ®¸ v«i ®olomit, ®¸ phiÕn v«i dµy

800m, c¸c hÖ tÇng TÊn Mµi (§B), Phó Ng÷ (VB), S«ng C¶ vµ Long §¹i (BTB)

®Òu ®Æc tr−ng b»ng c¸t kÕt, c¸t kÕt d¹ng quarzit, bét kÕt, ®¸ phiÕn sÐt ®«i n¬i cã

cuéi s¹n kÕt tuf, ryolit hoÆc andesit, ryolit. PhÇn c¸t kÕt, ®¸ phiÕn phñ chØnh hîp

lªn hai hÖ tÇng võa nªu trªn ®−îc t¸ch riªng thµnh c¸c hÖ tÇng Khe Tre vµ ThÈm

Hang theo ®Æc tr−ng th¹ch häc. ChiÒu dµy thay ®æi tõ d−íi 1000m - 3000m.

c. Silur th−îng-Devon h¹, trÇm tÝch Silur th−îng ®Æc tr−ng b»ng ®¸ v«i, ®¸

v«i sÐt cña hÖ tÇng Bã HiÒng (TB), Xu©n S¬n (§B) vµ c¸c lo¹i c¸t kÕt, bét kÕt, ®¸

phiÕn v«i, thÊu kÝnh ®¸ v«i cña hÖ tÇng §¹i Giang (BTB). TrÇm tÝch Silur

th−îngDevon h¹ cã hÖ tÇng Huæi NhÞ (BTB) phñ chØnh hîp trªn hÖ tÇng S«ng C¶

vµ chØ gåm c¸t kÕt, bét kÕt, ®¸ phiÕn víi c¸c hãa th¹ch ®Æc tr−ng.

8

d. Devon, c¸c thµnh Devon ë ViÖt Nam chñ yÕu lµ lôc nguyªn carbonat, c¸c

ph©n vÞ ®Þa tÇng ®−îc ph©n chia th−êng cã ranh giíi kh«ng ®¼ng thêi. TrÇm tÝch

Devon h¹ gåm cuéi kÕt c¬ së, c¸t bét kÕt, ®¸ phiÕn t−íng lôc ®Þa lo¹t S«ng CÇu

víi 2 hÖ tÇng Sika vµ B¾c Bun (VB) vµ T©n L©m (BTB); ®¸ phiÕn sÐt, c¸t bét kÕt,

Ýt ®¸ phiÕn v«i, ®¸ v«i t−íng biÓn cña hÖ tÇng Mia LÐ vµ §¹i ThÞ (§B), S«ng Mua,

B¶n Nguån vµ NËm P×a (TB), Rµo Chan (BTB). TrÇm tÝch dµy 700 - 800m ®Õn

trªn 100m. Ngoµi ra ®¸ phiÕn, ®¸ v«i, ®¸ hoa, c¸t bét kÕt v«i, ®¸ phiÕn silic chøa

mangan cã n¬i cã ryolit, albitophyr, tuf hÖ tÇng Pia Ph−¬ng vµ ®¸ v«i, ®¸ hoa, ®¸

phiÕn v«i hÖ tÇng Phia Khao (VB) ®−îc xÕp vµo Devon h¹ tuy cã phÇn nghi vÊn

Silur th−îng.

Thuéc Devon h¹-trung, hÖ tÇng D−ìng §éng (§B) vµ Huéi L«i (BTB) bao

gåm c¸t kÕt, c¸t kÕt d¹ng quarzit, bét kÕt, ®¸ phiÕn, Ýt ®¸ v«i, cßn hÖ tÇng Nµ

Qu¶n (VB) chñ yÕu ®¸ v«i, dµy 800÷1000m. HÖ tÇng T¹ Khoa (TB) lµ mét t−¬ng

®ång ®Þa tÇng nh−ng ®Æc tr−ng b»ng c¸t kÕt d¹ng quarzit, ®¸ phiÕn sericit, ®¸ phiÕn

silic, ®¸ phiÕn lôc, phun trµo mafic, cã møc ®é biÕn chÊt kh«ng ®Òu, dµy

2000÷3000m.

§−îc ph©n chia vµo Devon trung gåm ®¸ v«i nh− hÖ tÇng Lç S¬n (§B), NËm

C¾n (BTB). HÖ tÇng Môc Bµi (BTB) gåm c¸t kÕt, bét kÕt, ®¸ phiÕn, dµy

500÷600m.

Thuéc Devon trung-th−îng cã c¸c trÇm tÝch lôc nguyªn mµu ®á hÖ tÇng §å

S¬n (§B), c¸t kÕt, ®¸ phiÕn ®¸ v«i hÖ tÇng Hå Tam Hoa (VB), ®¸ v«i hÖ tÇng

Khao Léc (VB) vµ Cï Bai (BTB).

e. Carbon-Permi, cã hÖ tÇng La Khª (BTB), tuæi Carbon sím b¾t ®Çu b»ng

líp cuéi kÕt c¬ së, s¹n kÕt, c¸t bét kÕt chuyÓn lªn ®¸ phiÕn sÐt, ®¸ phiÕn than, ®¸

phiÕn silic v«i, dµy 600 - 700m. TrÇm tÝch carbonat cã khèi l−îng lín ®−îc ph©n

chia vµo hÖ tÇng B¾c S¬n (VB), L−ìng Kú (§B), M−êng Lèng (BTB), §¸ Mµi

(TB) tuæi Carbon-Permi. C¸c thµnh t¹o Carbon th−îng-Permi ë mét sè cÊu tróc

®Æc thï bao gåm c¸t bét kÕt, ®¸ phiÕn, ®¸ v«i vµ phun trµo mafic cña hÖ tÇng B¶n

DiÖt (TB) hoÆc trung tÝnh, acid cña hÖ tÇng S«ng §µ (MT) vµ §aklin (NTB-NB).

C¸c thµnh t¹o Permi th−îng víi ®¸ phun trµo mafic ë phÇn d−íi thuéc hÖ tÇng

CÈm Thñy vµ ®¸ phiÕn sÐt, silic, c¸t kÕt, c¸c vØa than ë phÇn trªn thuéc hÖ tÇng

yªn DuyÖt (TB). Còng ë khu vùc nµy, phun trµo cã thµnh phÇn phøc t¹p vµ ph¸t

triÓn sang c¶ Trias ë mét sè n¬i ®−îc xÕp vµo hÖ tÇng Viªn Nam. Ngoµi bazan,

bazan olivin, còng gÆp bazan comatiit, bazan trachit fensit, chiÒu dµy 300 - 400m

®Õn trªn 1000m.

3. Mesozoi.

a. Trias.

C¸c thµnh t¹o Trias h¹ bao gåm carbonat hÖ tÇng Hång Ngµi (VB), lôc

nguyªn-phun trµo c¸c hÖ tÇng S«ng HiÕn (VB) vµ B¾c Thñy (§B).

9

Thuéc Trias trung, phun trµo acid cã khèi l−îng ®¸ng kÓ trong c¸c hÖ tÇng

Kh«n Lµng, L©n P¶n (VB), §ång TrÇu, S«ng Bung (BTB), Mang yang (TTB),

Ch©u Thíi (NTB-NB). C¸c thµnh t¹o carbonat hoÆc chñ yÕu carbonat ®−îc ph©n

chia ë hÖ tÇng §ång Giao (TB), Hoµng Mai (BTB), Hßn NghÖ (NTB-NB), cßn

c¸c trÇm tÝch lôc nguyªn hoÆc lôc nguyªn carbonat lµ ®Æc tr−ng cña hÖ tÇng Nµ

KhuÊt (§B), Quy L¨ng (§TB), NËm Th¼m (TB). Trõ c¸c thµnh t¹o phun trµo

th−êng phñ lªn c¸c hÖ tÇng cæ h¬n, c¸c thµnh t¹o carbonat, lôc nguyªn th−êng cã

quan hÖ chuyÓn tiÕp víi c¸c ph©n vÞ liÒn kÒ chóng.

TrÇm tÝch Trias trung-th−îng kh«ng cã quan hÖ râ víi trÇm tÝch Trias trung

vµ bao gåm c¸t bét kÕt, ®¸ phiÕn hÖ tÇng S«ng B«i vµ Lai Ch©u (TB), còng ë TB

®«i n¬i cßn gÆp phun trµo mafic nªn ®−îc ph©n riªng ë hÖ tÇng M−êng Trai.

XÕp vµo Trias th−îng cã c¸c thµnh t¹o lôc nguyªn cña hÖ tÇng MÉu S¬n

(§B), NËm Mu (TB) cã tuæi Carni vµ c¸c hÖ tÇng chøa than tuæi Nori-Ret phñ bÊt

chØnh hîp lªn c¸c thµnh t¹o cæ h¬n. §· ph©n ra c¸c thµnh t¹o chøa than t−íng lôc

®Þa cña hÖ tÇng Hßn Gai (§B) víi h¬n 30 vØa than, hÖ tÇng §ång §á, N«ng S¬n

(BTB) víi sè l−îng c¸c vØa than h¹n chÕ h¬n. C¸c thµnh t¹o chøa than t−íng vòng

vÞnh ®−îc ph©n chia trong hÖ tÇng V©n L·ng (VB) vµ Suèi Bµng (TB). ë mét sè

vïng, trong hai hÖ tÇng nµy ®· gÆp c¸c vØa than mì. ChiÒu dµy c¸c thµnh t¹o chøa

than thay ®æi tõ 400÷500m ®Õn 3000m.

b. Jura

C¸c thµnh t¹o Jura h¹-trung gåm ®¸ lôc nguyªn, lôc nguyªn mµu ®á t−íng

lôc ®Þa cña c¸c hÖ tÇng Hµ Cèi (§B-VB), NËm P« (TB) vµ DÇu TiÕng (NTB-NB),

lôc nguyªn, lôc nguyªn carbonat t−íng biÓn c¸c hÖ tÇng H÷u Niªn (BTB) vµ

Dr©yling (TTB, NTB).

C¸c thµnh t¹o Jura trung phñ chØnh hîp lªn c¸c hÖ tÇng ®· m« t¶ gåm sÐt kÕt,

bét kÕt, c¸t kÕt t−íng biÓn cña hÖ tÇng La Ngµ (NTB-NB) cã n¬i bÞ biÕn chÊt

phøc t¹p vµ c¸t bét kÕt, sÐt kÕt mµu ®á cña hÖ tÇng yasup (TTB), H÷u Ch¸nh

(BTB). ChiÒu dµy thay ®æi tõ 300-900m.

C¸c hÖ tÇng B¶o Léc (NTB) gåm cuéi kÕt, c¸t kÕt, andesit, dacitpocphyr vµ

hÖ tÇng Long B×nh gåm bét kÕt, sÐt kÕt ph©n líp máng ®−îc xÕp vµo Jura th−îng.

c. Jura th−îng-Creta

C¸c thµnh t¹o Jura th−îng-Creta bao gåm c¸t kÕt, cuéi s¹n kÕt,

ryolit,dacitcña hÖ tÇng Tam Lung (§B), hÖ tÇng M−êng Hinh (BTB) vµ cuéi s¹n

kÕt, c¸t kÕt, ®¸ phiÕn sÐt, ®¸ v«i, ortophyr, ortophyr th¹ch anh, ryolit cña hÖ tÇng

V¨n ChÊn (TB). Còng cã tuæi t−¬ng tù, hÖ tÇng Phó Quèc (NTB-NB) chØ gåm c¸t

kÕt, c¸t bét kÕt.

C¸c thµnh t¹o trÎ nhÊt cña Creta víi cuéi kÕt, sái kÕt, c¸t kÕt, bét kÕt, sÐt kÕt

mµu ®á ®Æc tr−ng cho c¸c hÖ tÇng yªn Ch©u (TB), B¶n Hang (§B, VB), Mô Gi¹

10

(BTB), Dakrum (TTB) vµ ryolit, dacit, cuéi kÕt hÖ tÇng Ngßi Thia (TB), ryolit

dacit, ryolit fensit, andesit hÖ tÇng §¬n D−¬ng (TTB, NTB-NB). Do cã nh÷ng ®Æc

®iÓm riªng, hÖ tÇng Nha Trang (NTB-NB) gåm phÇn d−íi lµ andesit.

andesitodacitxen Ýt cuéi s¹n kÕt vµ trªn lµ ryolit, trachit ryolit, fensit, ®−îc xem cã

tuæi Creta. ChiÒu dµy c¸c hÖ tÇng rÊt kh¸c nhau tõ 100m ®Õn trªn 1000m.

4. Kainozoi

§Ö tø

C¸c ph©n vÞ §Ö tø ®−îc ph©n chia theo tuæi vµ ph©n bè r¶i r¸c ë c¸c thung

lòng miÒn nói, tËp trung ë c¸c ®ång b»ng B¾c Bé, Nam Bé vµ ven biÓn miÒn Trung.

II. Magma

C¸c thµnh t¹o magma (x©m nhËp, phun trµo) trªn l·nh thæ ViÖt Nam ®−îc ph©n

chia ra 7 giai ®o¹n ho¹t ®éng chñ yÕu: arkei, Paleo-Meso Proterozoi, Neo Proterozoi,

Paleozoi sím-gi÷a, Paleozoi muén-Mesozoi sím, Mesozoi muén-Kainozoi vµ

Kainozoi muén. Ngoµi ra cßn cã c¸c thÓ ®ai m¹ch ch−a râ tuæi, tuy cã diÖn ph©n bè

kh«ng lín, song tiÒm n¨ng sinh kho¸ng cña chóng cÇn ®−îc quan t©m nghiªn cøu s©u

h¬n.

1. Giai ®o¹n magma Paleozoi sím-gi÷a

§−îc ph©n chia ra c¸c tæ hîp magma d−íi ®©y:

a. Tæ hîp andesit-ryolit vµ diorit-granodiorit-granit, bao gåm c¸c thµnh t¹o

phun trµo andesit, andesitobazan, dacit, ryodacit cña hÖ tÇng Long §¹i (o-S l®),

ryolit cña hÖ tÇng S«ng C¶ (o-S sc), ®i kÌm chÆt chÏ víi chóng lµ c¸c thµnh t¹o

diorit, diorit th¹ch anh, granodiorit cña c¸c phøc hÖ Trµ Bång (γδ4

2tb), Diªn B×nh

(γδ4

2db)... Kho¸ng s¶n néi sinh ®Æc tr−ng lµ au, Pb-Zn, Cu-Mo. (®Æc biÖt lµ vµng

cã gi¸ trÞ c«ng nghiÖp).

b. Tæ hîp granit biotit-granit hai mica, bao gåm c¸c phøc hÖ S«ng Ch¶y

(γ4

2sc), §¹i Léc (γ4

2®l), víi c¸c d¹ng ®¸ ®Æc tr−ng lµ granit biotit, granit hai mica

(®«i khi cã d¹ng porphyr). Chóng ®Æc tr−ng cho lo¹t magma kiÒm v«i, thuéc kiÓu

S-granit, víi quÆng hãa ®iÓn h×nh lµ Sn-W-Mo, ®Êt hiÕm

c. Tæ hîp granodiorit-granit biotit-granit hai mica, bao gåm c¸c phøc hÖ

Ng©n S¬n (γ4

3ns) (kÓ c¶ c¸c khèi Nghiªm S¬n, Loa S¬n), M−êng L¸t (γ4

3ml),

Tr−êng S¬n (γ4

3ts)... víi thµnh phÇn th¹ch häc chñ yÕu lµ granodiorit biotit, granit

biotit d¹ng porphyr, granit hai mica cã granat-cordierit, granit s¸ng mµu, thËm chÝ

cã mÆt c¶ plagiogranit.

Granitoi® Tr−êng S¬n vµ M−êng L¸t thuéc lo¹t kiÒm-v«i (Ca), kiÓu S￾granit, víi quÆng hãa ®Æc tr−ng lµ Sn-W-Mo, au...

Granit Ng©n S¬n vµ Loa S¬n thuéc lo¹t ¸ kiÒm (Sa), kiÓu a-granit, víi

quÆng hãa chñ yÕu lµ Pb-Zn, Sn, au, Re ...