Xác định kẽm, cađimi trong tỏi và thuốc chế biến từ tỏi bằng phương pháp phổ hấp thụ nguyên tử

Kho¸ luËn tèt nghiÖp NguyÔn Thu H¬ng - K43A

më ®Çu

C«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸ ë níc ta ®· tiÕn hµnh ®îc h¬n10 n¨m vµ ®·

®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu lín, bé mÆt c¶ ®Êt níc ®ang thay ®æi tõng ngµy, mçi

ngµy mét hiÖn ®¹i h¬n, mét rùc rì h¬n. Tuy nhiªn, ®iÒu tÊt yÕu g¾n liÒn víi

qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc lµ sù « nhiÔm m«i trêng tõ c¸c

nguån níc, khÝ th¶i cña c¸c nhµ m¸y, xÝ nghiÖp, mµ mét trong nh÷ng lo¹i «

nhiÔm ®Æc biÖt nghiªm träng lµ sù « nhiÔm c¸c kim lo¹i nÆng. PhÇn lín chóng

lµ nh÷ng nguyªn tè vi lîng rÊt cÇn thiÕt cho sù sinh trëng vµ ph¸t triÓn cña

®éng vËt vµ con ngêi, tuy nhiªn víi nång ®é lín nh hiÖn nay mét sè nguyªn tè

sÏ x©m nhËp vµo c¬ thÓ víi mét lîng qu¸ lín, vît giíi h¹n cho phÐp vµ cã thÓ

g©y ra sù nhiÔm ®éc nguy hiÓm.

ChÝnh v× vËy, viÖc ph©n tÝch, x¸c ®Þnh nång ®é, hµm lîng cña c¸c

nguyªn tè nµy trong m«i trêng, mµ ®Æc biÖt lµ trong c¸c mÉu thùc phÈm, rau

qu¶ - mét nguån g©y nhiÔm ®éc chÝnh cho con ngêi - lµ mét viÖc lµm v« cïng

cÇn thiÕt ®Ó b¶o ®¶m søc khoÎ cña con ngêi. V× môc tiªu nµy, GS -TS Ph¹m

LuËn ®· giao ®Ò tµi vµ híng dÉn em hoµn thµnh b¶n kho¸ luËn: ”X¸c ®Þnh kÏm,

ca®imi trong tái vµ thuèc chÕ biÕn tõ tái b»ng ph¬ng ph¸p phæ hÊp thô nguyªn

tö”.

1

Kho¸ luËn tèt nghiÖp NguyÔn Thu H¬ng - K43A

ch¬ng 1

tæng quan

1.1 Giíi thiÖu vÒ tái vµ thuèc chÕ biÕn tõ tái

Tái (tªn khoa häc lµ allium sativum) lµ loµi thùc vËt th©n th¶o, hä b¸ch

hîp, lµ mét lo¹i gia vÞ ®îc a thÝch vµ kh«ng thÓ thiÕu trong mét sè mãn ¨n cña

d©n téc ViÖt Nam còng nh cña rÊt nhiÒu c¸c d©n téc kh¸c trªn thÕ giíi. Kh«ng

chØ cã vËy, ¨n tái cßn cã t¸c dông phßng vµ ch÷a mét sè lo¹i bÖnh nhÊt ®Þnh

theo kinh nghiÖm cña y häc d©n gian. GÇn ®©y, nhê nh÷ng c«ng tr×nh nghiªn

cøu cña c¸c nhµ khoa häc mµ chóng ta hiÓu s©u s¾c h¬n vÒ nguyªn nh©n còng

nh c¬ chÕ ch÷a bÖnh cña cñ tái. MÆc dï vËy, nh÷ng c«ng dông nµy cña tái ®·

®îc biÕt ®Õn tõ h¬n 3000 n¨m tríc.

1.1.1 Thµnh phÇn [3], [4]

Theo mét sè tµi liÖu tæng hîp, cñ tái hµm chøa mét sè nhãm ho¹t chÊt

chÝnh:

- Tinh dÇu: chñ yÕu bao gåm c¸c ho¹t chÊt chøa lu huúnh, tiªu biÓu nh

allicin, diallyldisulfide, diallyltriusulfide, allylpropyldisulfide...

- C¸c vitamin A, B1, B2,, C, E...

- Kho¸ng vi lîng: I, Se, Ge, Zn...

Ngoµi ra, tái cßn chøa c¸c enzim nh aliinaza, peroxidaza, nyroxidaza vµ mét sè

ho¹t chÊt kh¸c nh scordinin, S - allylcystein, S - allylmecaptocystein, γ -

Glutamin

2

Kho¸ luËn tèt nghiÖp NguyÔn Thu H¬ng - K43A

1.1.2 TÝnh chÊt sinh häc vµ c«ng dông [1],[2],[3],[4],[24]

Ngoµi c«ng dông lµ mét gia vÞ ®îc a thÝch th× tái cßn cã nhiÒu t¸c dông

dîc lý kh¸c mµ tiªu biÓu lµ:

- T¸c dông kh¸ng khuÈn: Tái lµ mét chÊt kh¸ng sinh ®a n¨ng víi phæ

kh¸ng khuÈn rÊt réng, cã kh¶ n¨ng øc chÕ tíi h¬n 70 lo¹i vi khuÈn. Ngêi ta ®·

x¸c minh r»ng diallyldisulfide, diallyltrisulfide, ajoene vµ mét sè ho¹t chÊt

chøa lu huúnh kh¸c lµ c¸c ho¹t chÊt chñ yÕu cã tÝnh kh¸ng khuÈn trong tái.

Ngoµi ra tái cßn tÝnh kh¸ng nÊm, kh¸ng siªu vi, kh¸ng kÝ sinh trïng vµ cßn cã

thÓ ng¨n ngõa ®îc c¶m cóm, mét sè bÖnh ®êng ruét, ®êng h« hÊp.

- Tái cßn cã thÓ t¨ng cêng hÖ miÔn dÞch, phßng chèng nhiÔm trïng, b¶o

vÖ mµng tÕ bµo, chèng c¸c tæn th¬ng cña nhiÔm s¾c thÓ.

- Mét t¸c dông ®¸ng lu ý n÷a cña tái lµ kh¶ n¨ng ®iÒu hoµ huyÕt ¸p vµ

®iÒu hoµ cholesterol huyÕt, tryglycerid huyÕt cña tái. ChÝnh v× vËy, tái ®ãng

vai trß quan träng trong c¸c chøc n¨ng b¶o vÖ tim m¹ch, gióp phßng chèng c¸c

chøng x¬ v÷a ®éng m¹ch.

- Ngoµi nh÷ng t¸c dông trªn, tái cßn cã kh¶ n¨ng ®iÒu hoµ huyÕt vµ chèng

sinh huyÕt khèi, gióp phßng chèng c¸c bÖnh vÒ tim m¹ch, nhÊt lµ ®ét quþ, nhåi

m¸u c¬ tim. T¸c dông nµy t¬ng tù nh aspirin nhng l¹i kh«ng g©y ph¶n øng phô.

- Ngêi ta còng ®· x¸c minh ®îc c¸c ho¹t chÊt chñ yÕu cã trong tái nh S -

allylcystein(SAC), S - allylmecaptocystein ( SAMC), diallyldisulfide (DAB)...

gióp lµm chËm c¸c qu¸ tr×nh l·o ho¸ còng nh phßng chèng c¸c héi chøng ung

th, nhÊt lµ ung th tiÒn liÖt tuyÕn. Ho¹t chÊt ajoene cßn cã t¸c dông øc chÕ mét

sè t¸c nh©n g©y ®ét biÕn gen, gióp ng¨n chÆn tiÕn tr×nh g©y khèi u vµ ung th.

Cã thÓ nãi, tái lµ mét dîc liÖu thiªn nhiªn quÝ gi¸, nh÷ng c«ng dông cña

nã ®èi víi cuéc sèng lµ khã kÓ hÕt. ChÝnh v× vËy mµ viÖc trång vµ sö dông tái

ngµy cµng ®îc më réng ra trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi. C¸c ®Ò tµi nghiªn cøu vÒ

3

Kho¸ luËn tèt nghiÖp NguyÔn Thu H¬ng - K43A

tái nh»m t×m ra nh÷ng kh¶ n¨ng ch÷a bÖnh kh¸c còng ®ang ®îc c¸c nhµ khoa

häc hÕt søc quan t©m. C¸c c«ng tr×nh gÇn ®©y nhÊt ®· c«ng bè nh÷ng t¸c dông

dîc lÝ cña tái lµ do diallydisulfide, vinyldithiin, ajoene..., ®©y lµ nh÷ng chÊt ®-

îc t¹o thµnh do sù chuyÓn ho¸ cña alicin (C6H10OS2) khi tiÕp xóc víi kh«ng

khÝ. MÆc dï cã nh÷ng t¸c dông lín nh vËy nhng chÝnh nh÷ng hîp chÊt nµy l¹i

t¹o nªn mét mïi rÊt khã chÞu khi ¨n tái. V× vËy c¸c nhµ khoa häc ®· nghiªn

cøu ®Ó t¹o ra mét sè lo¹i thuèc chÕ biÕn tõ tái mµ vÉn ®¶m b¶o ®îc nh÷ng ®Æc

tÝnh u viÖt cña nã nh: Viªn bao Dogarlic, viªn nÐn Dogarlic, Garlic - T. Tái ®-

îc dïng lµm thuèc díi d¹ng tinh dÇu (garlic oil) chøa hai ho¹t chÊt chÝnh lµ

allicin cã mïi ®Æc trng cña tái t¬i vµ aliin kh«ng mïi. B»ng c«ng nghÖ tiªn tiÕn

, ngêi ta ®· khö mïi cña allicin mµ kh«ng lµm mÊt tÝnh trÞ liÖu cña nã. Nh vËy

lµ, nh÷ng ngêi sî mïi tái vÉn cã thÓ nhËn ®îc nh÷ng ®Æc tÝnh quý gi¸ cña tái -

mét vÞ thuèc k× diÖu.

1.2 Giíi thiÖu vÒ c¸c nguyªn tè kÏm, ca®imi

1.2.1 Tr¹ng th¸i thiªn nhiªn vµ ph¬ng ph¸p ®iÒu chÕ [6], [7], [8],

[25]

Trong tù nhiªn Zn lµ nguyªn tè t¬ng ®èi phæ biÕn (nã chiÕm kho¶ng

0,008% khèi lîng vá qu¶ ®Êt) cßn ca®imi kÐm phæ biÕn h¬n nhiÒu. Kho¸ng

vËt phæ biÕn nhÊt cña kÏm lµ sphalerit (ZnS), calamin (ZnCO3), ngoµi ra nã

cßn thêng gÆp cïng víi kho¸ng galenit (PbS). §èi víi ca®imi, trong tù nhiªn,

ngêi ta thêng gÆp nã lÉn trong c¸c quÆng cña kÏm vµ trong ®ã, hµm lîng cña

ca®imi thay ®æi rÊt nhiÒu.Th«ng thêng trong c¸c quÆng sphalerit vµ calamin,

ca®imi chiÕm tõ 0,1 tíi 0,5%. QuÆng chÝnh cña ca®imi lµ greenockite (CdS),

n»m lÉn trong sphalerit, ngoµi ra nã cã thÓ ®îc t×m thÊy trong níc cña mét sè

má than.

4