Xác định công thức phân tử hợp chất hữu cơ ppsx

www.khoabang.com.vn LuyÖn thi trªn m¹ng

_____________________________________________________________

G.V Lê Kim Long - ĐHKHTN

Bµi sè 21: X¸c ®Þnh C«ng thøc ph©n tö

c¸c hîp chÊt h÷u c¬

1- Kh¸i qu¸t :

+ Nh÷ng hîp chÊt cña Cacbon (trõ c¸c hîp chÊt nh− CO, CO2, c¸c

muèi cacbonat) ®−îc gäi lµ c¸c hîp chÊt h÷u c¬. Nh− vËy trong hîp chÊt

nhÊt thiÕt ph¶i cã chøa C, th−êng xuyªn cã H; hay cã ¤xi vµ thØnh tho¶ng

gÆp Nit¬. §ã chÝnh lµ vai trß cña tõng nguyªn tè trong hîp chÊt.

+ C¸c hîp chÊt h÷u c¬ ®−îc ph©n thµnh c¸c hi®rocacbon (chØ chøa hai

nguyªn tè C vµ H) vµ c¸c dÉn suÊt cña hi®rocacbon hay cßn gäi lµ c¸c

hîp chÊt h÷u c¬ cã nhãm chøc (do cã c¸c nguyªn tè kh¸c nh− O, N, S...

quyÕt ®Þnh tÝnh chÊt cña chøc).

- C¸c hi®rocacbon l¹i ®−îc chia thµnh: c¸c hi®rocacbon no (kh«ng cã

liªn kÕt π mµ chØ cã liªn kÕt σ); hi®rocacbon kh«ng no (ngoµi liªn kÕt σ

cßn cã liªn kÕt π) vµ c¸c hi®ocacbon th¬m (ph©n tö cã vßng benzen).

- C¸c hîp chÊt cã nhãm chøc ®−îc ph©n lo¹i theo nhãm ®Þnh chøc liªn

kÕt víi gèc hi®rocacbon: dÉn suÊt halogien (chøa halogien), r−îu (chøa

nhãm OH); an®ehit (chøa nhãm CHO); axit (chøa nhãm COOH)...

+ TÝnh chÊt cña c¸c hîp chÊt nãi chung vµ c¸c hîp chÊt h÷u c¬ nãi

riªng phô thuéc vµo cÊu t¹o ph©n tö cña chóng. V× thÕ c«ng viÖc ®Çu tiªn

ph¶i lµm lµ x¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö cña chÊt. Sau ®ã lµ x¸c ®Þnh cÊu

t¹o ph©n tö.

+ HiÖn nay ng−êi ta cã rÊt nhiÒu ph−¬ng ph¸p nghiªn cøu hiÖn ®¹i

dïng ®Ó nghiªn cøu cÊu t¹o ph©n tö c¸c chÊt h÷u c¬. Tuy nhiªn b−íc ®Çu

tiªn ®Ó x¸c ®Þnh c«ng thøc c¸c chÊt h÷u c¬ lµ x¸c ®Þnh thµnh phÇn nguyªn

tè vµ cÊu t¹o cña chÊt. §ã lµ viÖc ph©n tÝch c¸c chÊt h÷u c¬. ViÖc ph©n

tÝch mét chÊt h÷u c¬ gåm:

a) Ph©n tÝch ®Þnh tÝnh: nh»m x¸c ®Þnh trong hîp chÊt cã chøa nh÷ng

nguyªn tè nµo?

b) Ph©n tÝch ®Þnh l−îng nh»m x¸c ®Þnh hµm l−îng c¸c nguyªn tè cã

trong chÊt ®em ph©n tÝch (nguyªn tè cã nhiÒu hay Ýt).

2- Ph©n tÝch ®Þnh tÝnh:

Nguyªn t¾c: ChuyÓn c¸c nguyªn tè cã trong hîp chÊt thµnh c¸c chÊt v«

c¬ ®¬n gi¶n råi nhËn biÕt chóng.

a) §Þnh tÝnh C, H: ¤xi hãa hoµn toµn b»ng c¸c chÊt «xi hãa kh¸c nhau:

CuO, «xi kh«ng khÝ ®Ó chuyÓn C thµnh CO2; H thµnh H2O. DÉn s¶n

phÈm ®i qua CuSO4 khan nÕu CuSO4 ®æi sang mµu xanh lam ®Æc tr−ng

cña CuSO4.5H2O th× trong s¶n phÈm «xi ho¸ cã n−íc vµ trong mÉu chÊt

cã H; råi cho qua dung dÞch n−íc v«i trong hay Ba(OH)2 nÕu cã kÕt tña

(vÈn ®ôc) trong s¶n phÈm ch¸y cã CO2 vµ trong mÉu chÊt cã C¸cbon.

b) §Þnh tÝnh Nit¬: ®èt ch¸y nÕu cã mïi khÐt (nh− tãc ch¸y) cã nit¬ ë d¹ng

protein; §un víi H2SO4 ®Æc råi víi NaOH, nÕu cã khÝ cã mïi khai th×

cã nit¬. Mét c¸ch kh¸c lµ nung chÊt h÷u c¬ víi Na ®Õn nãng ®á èng