Xã hội học về cơ cấu xã hội và phân tầng xã hội - Một chặng đường 20 năm nghiên cứu, phát triển và ứng dụng

Xa hoi hoc so 3 (111), 2010

XA HOI HOC VE CO CAU XA HO I VA PHA N TANG XA ROI -

M O T CHANG DUCiNG 20 NAM NGHIEN ClTU, PHA T TRIEN

VAITNG DUNG

NGUYEN DINH TAN'

Vien Xa hdi hpc, Hpc -vien Chinh tri - Hanh chinh Qud'c gia Ho Chi Minh da

trai qua 20 nam xay diing va phat trien. Trong dinh hiidng va cac npi dung nghien

cifu cua minh, cd cau xa hpi va phan tang xa hpi luon la mpt chii de tap trung chii y

va da gianh dupc nhieu ket qua rat dang ghi nhan. Tif nhiing bai bao dau tien "Phan

tich cd ca'u xa hpi tii giac dp xa hpi hpc" (Tap chi Xa hpi hpc so'2/1992); "Gdp phan tim

hieu khai niem phan tang xa hpi" (Tap chi Xa hpi hpc so' 3/1993) tdi cud'n sach "Cd

ca'u xa hdi va phan tang xa hpi" (Nha xua't ban Chinh tri Qud'c gia, nam 1998, tai ban

cd bd sung tai Nha xuat ban Ly luan Chinh tri, nam 2005) va nhieu giao trinh, tong

quan de tai khoa hpc, v.v..., cd the td'ng ket va diic riit lai thanh 5 ddng gdp cho sU

phat trien ly luan ve Cd cau xa hpi va Phan tang xa hpi cf Viet Nam nhii sau.

ThUc nhdt, sii dung giac dp tiep can cua triet hpc vd khoa hpc til nhien

vao viec xem xet cct cau xd hpi, coi ca cau xd hpi nhu Id kit cau vd hinh thvCc

to chitc ben trong cua mpt xd hpi nhat dinh, trong dd, cac ddn vi ca'u thanh ciia

nd diidc sap xep, phan bd', lien he vdi nhau khdng phai mpt each nglu nhien ma theo

mpt trat tii ca'u triic nha't dinh, diidc hieu nhif la mpt ''hinh mdu", diidc sap xep "hcfp

ly" va cd kha nang lap lai nhii vay ci nhiing khach the vat chat xa hpi da dang khac.

Cd ca'u xa hpi khdng phai la cai bat bien, ma la cai tiidng dd'i on dinh, bao ham tinh

quy luat, la sii tho'ng nhat giuta mat ''on dinh" vdi mat "dgng", mat kha bien cua xa

hpi. Neu lich sif tien hoa cd xu hiidng vifa duy tri mpt phan cai cii, vvfa co xu hiidng

lien tuc bien doi, pha vd, sip xep lai cd cau de hinh thanh nhiing cd cau xa hOi mdi

thi cd ca'u xa hpi la cai tUPng dd'i on dinh, it dpng hdn so vdi lich sif tien hoa, phat

trien. Cd ca'u xa hpi la mot cau triic tii nhien, cd nhiing net chung ve mat cd cau pho

bien trong ta't ca cac khach the vat chat xa hpi va tii nhien khac. Song cd ca'u xa hdi

cd net dac thu bdi cac ddn vi ca'u thanh cua nd la nhiing tap doan ngiidi, nhiing giai

cap, tang 16p, nhdm xa hpi song dpng vdi nhiing vi the, vai trd dddc sip xep theo

nhang trat tii, vi tri nha't dinh va ton tai trong nhiing md'i quan he xac dinh.

Cd ca'u xa hoi cd quan he khang khit vdi he tho'ng xa hpi, nd la ke't cau va hinh

thifc to chute ben trong cua mpt he tho'ng xa hpi, la "bg khung", bp "ddn" cua xa hpi.

' GS. TS, Vien trUcfng Vien Xd hgi hgc, Hgc vien Chinh tri - Hdnh chinh Quo'c gia Ho Chi Minh.