Viêm màng não mũ trẻ em.pdf

Viêm màng não mũ trẻ em

VIÊM MÀNG NÃO MỦ TRẺ EM

Mục tiêu

1. Xác định được các vi khuẩn thường gặp gây VMNM theo lứa tuổi của trẻ .

2. Nhận biết được các dấu hiệu cơ năng và thực thể Hội chứng não -màng não trẻ em

3. Phân tích được kết quả của dịch não tũy .

4. Đánh giá, phân loại, chuyển viện được các trường hợp bệnh nghi ngờ Viêm màng não tại

tuyến y tế cơ sở theo chương trình IMCI, và chẩn đoán được Viêm màng não mủ ở tuyến trên

.

5. Ra quyết định điều trị chống phù não, chống co giật, chọn lựa kháng sinh thích hợp

6. Theo dõi, phát hiện, chẩn đoán và ra quyết định điều trị được các biến chứng sớm và muộn

của bệnh VMNM. Hướng dẫn được cách phòng bệnh và theo dõi sau khi trẻ ra viện .

Viêm màng não mủ là một bệnh nhiễm trùng cấp tính do vi khuẩn xảy ra tại não- màng não,

là một cấp cứu thường gặp trong nhi khoa và nguy hiểm ở trẻ em cần được chẩn đoán và xử

trí kịp thời.

1. Dịch tễ học

Viêm màng não mủ chiếm 1/3 trường hợp viêm màng não, trên thế giới cũng như ở Việt nam,

tỷ lệ mắc bệnh VMNM ở trẻ em vẫn còn khá cao. Theo trung tâm kiểm soát bệnh truyền

nhiễm ở Hoa kỳ từ 1981-1991, tỷ lệ bị VMNM hang năm là 1.1/100.000 dân, ước tính 2.600

trường hợp/năm. Tại Việt Nam, theo Phạm thị Sửu (Viện nhi Hà Nội) từ 1996-1999 có 162

trường hợp, tỷ lệ tử vong 16,9%, tỷ lệ di chứng 7,74%, theo Lê thanh Bình (BVTƯ Huế) từ

1999-2001có 65 trường hợp, tỷ lệ tử vong 9%, tỷ lệ di chứng 11%, không có sự khác biệt giữa

nam và nử, nông thôn bị bệnh cao hơn thành phố, dưới 1 tuổi chiếm 67,7%, nguyên nhân

hàng đầu là H .Influenzae 35,3%, thứ đến là não mô cầu 18,4%, phế cầu 9,2%, không tìm thấy

vi trùng 36,8%. Hiện nay ở Mỹ nhờ chủng ngừa vaccin H .Influenzae nên VMNM chủ yếu là

phế cầu và não mô cầu, tần suất phế cầu hằng năm là 1-3/100.000 dân.

Tần suất mắc bệnh còn khá phổ biến, tỷ lệ tử vong, các bién chứng và di chứng tâm thần kinh

còn nặng nề do đó bệnh cần được chẩn đoán sớm, xử trí kịp thời và tích cực để hạn chế tử

vong các biến chứng và di chứng.

2. Tác nhân gây bệnh

Các vi khuẩn gây VMNM thay đổi tùy theo từng thời kỳ, tùy theo từng vùng địa lý, từng

nước, có khi bùng phát thành dịch nhất là não mô cầu. Tần suất vi khuẩn gây bệnh còn có thể

thay đổi tùy theo lứa tuổi, mùa, thời tiết, tình trạng miễm dịch, dinh dưỡng, bệnh kèm theo và

các yếu tố thuận lợi như chấn thương, viêm tai...

Viêm màng não mủ ở trẻ sơ sinh chủ yếu là do liên cầu nhóm B, Listeria monocytogene, trực

trùng Gram (-), enterococci, tụ cầu. Đối với trẻ ngoài diện sơ sinh, trẻ càng nhỏ tần suất gặp

Haemophilus influenzae type b càng cao, thứ đến là não mô cầu và phế cầu .

2.1 Tần suất gặp các mầm bệnh gây VMNM theo tuổi (%)

Tần suất vi khuẩn gây bệnh VMNM trong diện sơ sinh chủ yếu là các vi khuẩn gram âm, E.

coli, liên cầu khuẩn nhóm b, và Listeria monocytogenes, đối với trẻ ngoài diện sơ sinh, trẻ

càng nhỏ thì tần suất mắc Haemophilus influenzae càng cao, trẻ trên 6 tuổi chủ yếu là phế cầu

và não mô cầu.

Mầm bệnh < 2 tháng 2 tháng - 6 tuổi > 6 tuổi

Haemophilus influenzae 0 - 2% 40 - 60% 5%

Neisseria meningitidis 0 - 1% 20 - 30% 25 - 40%

Streptococcus pneumoniae 1 - 4% 10 - 30% 40 - 50%

E. coli (VK Gram âm) 30 - 50% 1 - 4% 5 - 10%

Streptococci 30 - 40% 2 - 5% 1 - 3%

60