Vị trí của linh mục Phạm Bá Trực trong phong trào chống Pháp giành độc lập của Việt Nam giai đoạn 1945-1954

14 Nghiªn cøu T«n gi¸o. Sè 1 - 2010

T«n gi¸o vμ d©n téc

VÞ TRÝ CñA LINH MôC PH¹M B¸ TRùC TRONG

PHONG TRμO CHèNG PH¸P GIμNH §éC LËP CñA

VIÖT NAM GIAI §O¹N 1945-1954

rong bμi tham luËn nμy, chóng t«i

sÏ kh«ng ®Ò cËp chi tiÕt vÒ thanh

thÕ vμ sù nghiÖp tham gia kh¸ng chiÕn

chèng Ph¸p giμnh ®éc lËp cña Linh môc

Ph¹m B¸ Trùc, mμ chØ xin ph¸t biÓu mét

sè suy nghÜ vÒ ý nghÜa cña hμnh ®éng cña

Linh môc trong lÞch sö Gi¸o héi C«ng

gi¸o ViÖt Nam, giai ®o¹n 1945-1954

NiÒm vui ngμy §éc lËp

Nh− chóng ta ®Òu biÕt, Linh môc Ph¹m

B¸ Trùc ®· tõng ®−îc ®μo t¹o t¹i tr−êng

TruyÒn gi¸o ë Roma. Khi vÒ n−íc, Linh môc

®−îc giao nhiÖm vô d¹y triÕt häc t¹i §¹i

chñng viÖn KÎ Së, tõng lμ trô së cña Gi¸o

phËn T©y §μng Ngoμi tr−íc khi ®−îc

chuyÓn vÒ Hμ Néi. Vμ KÎ Së, trong nh÷ng

ngμy qua, ®· ®−îc chän lμm n¬i cö hμnh LÔ

khai m¹c N¨m Th¸nh kØ niÖm 50 n¨m

thμnh lËp hμng gi¸o phÈm ViÖt Nam. Nh−

vËy, Linh môc ®· cã mÆt vμ ho¹t ®éng ngay

t¹i mét c¸i n«i cña Gi¸o héi.

Ngoμi ra, linh môc cßn lμ chÝnh xø cña

gi¸o xø Khoan Vü (Hμ Nam). Linh môc

còng cßn dÞch mét sè s¸ch ®¹o ®øc n−íc

ngoμi sang tiÕng ViÖt ®Ó phôc vô bμ con

gi¸o d©n ng−êi ViÖt nh− cuèn Linh hån

cña mäi c«ng t¸c t«ng ®å (L’©me de tout

Apostolat). Nh− vËy, khi tham gia phong

trμo kh¸ng chiÕn chèng Ph¸p t¸i x©m

l−îc ViÖt Nam 1945-1954, Linh môc

Ph¹m B¸ Trùc lμ ng−êi ®ang tham gia

tÝch cùc trong sinh ho¹t cña Gi¸o héi

C«ng gi¸o ViÖt Nam vμ cña Gi¸o phËn

T©y §μng Ngoμi nãi riªng.

Phan Kh¾c Tõ(*)

Chóng ta còng cßn ®−îc biÕt lμ khi

tham gia Quèc héi khãa I cña mét n−íc

ViÖt Nam míi giμnh ®−îc ®éc lËp, Linh

môc Ph¹m B¸ Trùc ®· xin phÐp bÒ trªn

®−îc tham gia kh¸ng chiÕn vμ cam kÕt,

sau khi n−íc nhμ ®−îc hoμn toμn ®éc lËp,

sÏ bá l¹i mäi chøc t−íc ®Ó trë vÒ lμm bæn

phËn môc vô nh− c¸c linh môc kh¸c.

Gi¸m môc Chaize - ThÞnh ®· chÊp thuËn

thØnh cÇu cña Linh môc. Tr−êng hîp nμy

khiÕn chóng ta nhí l¹i mét tr−êng hîp

kh¸c x¶y ra tr−íc ®ã, còng t¹i Gi¸o phËn

T©y §μng Ngoμi: tr−êng hîp cô S¸u TrÇn

Lôc. Th¸ng 4/1886, cô S¸u TrÇn Lôc, t¸c

gi¶ cña quÇn thÓ kiÕn tróc nhμ thê Ph¸t

DiÖm næi tiÕng, “linh môc nhá bÐ cña

Ph¸t DiÖm tíi KÎ Së, mang theo mét s¾c

chØ vμng cã triÖn lín ®á chãi. §ã lμ v¨n

b»ng cña kh©m sai cho ba tØnh Thanh

Hãa, NghÖ An, Hμ TÜnh”. Cô S¸u tíi KÎ

Së gÆp bÒ trªn cña m×nh lμ Gi¸m môc

Puginier - Ph−íc ®Ó thØnh ý Gi¸m môc vÒ

viÖc triÒu ®×nh giao cho Cô sø m¹ng

Kh©m sai. §øc Gi¸m môc cho phÐp Cô

S¸u nhËn sø m¹ng mμ nhμ vua tin cËy

giao cho, nh−ng chØ trong thêi gian cμng

ng¾n cμng tèt. Sau 35 ngμy, Cô S¸u ®−îc

khuyªn nªn tõ chøc vμ trë vÒ Ph¸t DiÖm.

VÞ “Kh©m sai ®· v©ng lêi”(1).

*. Linh môc. ñy ban §oµn kÕt C«ng gi¸o ViÖt Nam.

1. Olichon, 98-99, trÝch theo Tr−¬ng B¸ CÇn. LÞch sö

ph¸t triÓn C«ng gi¸o ë ViÖt Nam, Nxb. T«n gi¸o,

2008, tËp 2, tr. 560.

T