Về sự cần thiết phải nghiên cứu giá trị xã hội của pháp luật trong điều kiện đổi mới, phát triển bền vững và hội nhập ở nước ta hiện nay

nghiªn cøu - trao ®æi

32 t¹p chÝ luËt häc sè 10/2009

PGS.TS. NguyÔn V¨n §éng *

rong điều kiện đổi mới, phát triển bền

vững và hội nhập quốc tế ở nước ta hiện

nay có nhiều vấn đề lí luận và thực tiễn về

pháp luật cần được nghiên cứu có hệ thống.

Một trong những vấn đề đó là giá trị xã hội

của pháp luật. Theo chúng tôi, việc nghiên

cứu vấn đề này đang trở nên cấp thiết vì

những lí do cơ bản sau đây:

Thứ nhất, trong sự nghiệp xây dựng và

bảo vệ Tổ quốc Việt Nam hiện nay, pháp

luật là công cụ chủ yếu để điều chỉnh các

quan hệ xã hội cơ bản, đang chứa đựng và

thể hiện ngày càng đầy đủ giá trị xã hội vốn

có phù hợp với bản chất của mình trên các

lĩnh vực kinh tế, chính trị, dân sự, văn hoá,

xã hội nhằm góp phần thực hiện mục tiêu

dân giàu, nước mạnh, xã hội công bằng, dân

chủ, văn minh. Tuy vậy, về mặt nhận thức lí

luận, không phải mọi người đều đã hiểu

được đúng đắn đầy đủ và thống nhất về giá

trị xã hội của pháp luật. Trong xã hội ta hiện

nay, ngoài những người vừa có tri thức khoa

học về pháp luật vừa có thái độ và tình cảm

pháp luật đúng đắn thì còn có không ít người

hoặc không muốn hiểu biết về giá trị xã hội

của pháp luật, do đó không có thái độ, tình

cảm pháp luật đúng đắn; hoặc hiểu biết chưa

đúng, chưa đầy đủ và chưa toàn diện về giá

trị xã hội của pháp luật, cho nên cũng không

thường xuyên có thái độ, tình cảm đúng đắn

về pháp luật. Một trong những nguyên nhân

cơ bản của tình trạng đó là do còn nhiều

người chưa được trang bị những tri thức cần

thiết về pháp luật nói chung, về giá trị xã hội

vốn có của pháp luật xã hội chủ nghĩa

(XHCN) nói riêng, trong đó có pháp luật

nước ta hiện nay. Những kiến thức cần thiết

về các vấn đề cơ bản và quan trọng giá trị xã

hội của pháp luật như khái niệm, đặc điểm,

nội dung, hình thức biểu hiện, sự tác động

tới xã hội, căn cứ xác định, các nhân tố ảnh

hưởng, các tiêu chuẩn đánh giá mức độ đạt

được, những điều kiện bảo đảm, quan hệ

giữa giá trị xã hội với các giá trị khác của

pháp luật, các loại hình giá trị xã hội của

pháp luật, các giải pháp tiếp tục củng cố, bảo

đảm, bảo tồn, phát triển và phát huy v.v. vẫn

chưa được truyền tải tới cán bộ và nhân dân.

Sự hạn chế trong nhận thức lí luận về giá trị

xã hội của pháp luật và trong thái độ, tình

cảm pháp luật như vậy đã làm cho các hoạt

động xây dựng và hoàn thiện pháp luật; tổ

chức thực hiện pháp luật và thực hiện pháp

luật chưa đạt hiệu quả cao; pháp luật chưa

hoàn toàn phát huy hết được vai trò to lớn

của mình trong xã hội.

Trước tình hình đó, việc nghiên cứu giá

trị xã hội của pháp luật sẽ vừa cung cấp

T

* Giảng viên chính Khoa hành chính-nhà nước

Trường Đại học Luật Hà Nội