Về giai đoạn từ Lâm ấp tới Chămpa của lịch sử vương quốc Chămpa

V .>v ^ VE GIAI DOAN TU LAM AP TOI CHAMPA •

CUA LiCH Stf VUONG QUOC CHAMPA

NGO VAN DOANH='

Theo cac nha nghien cftu, ngay tii

phan tu dau cua the ky VI. ten cac

vua chua Lam ap da co the phuc hoi bing

ten Phan bin g Varman, It nhat la tft

Vijayavarman (Bat Xue Biit Ma) trd di.

Chung ta biet den vi vua nay la nhd

nhftng sft bo ma ong phai sang Trung

Quo'c vao nam 526 va nam 527 (LUdng

Thu, III, Ila , LIV, 54a...). Cac sil Ueu

Trung Quoc (Lftdng Thu) cftng cho bie't,

vao nam Dai thong thft hai (528), mot

ngUdi CO ten la Cao Thftc Luat Da La Bat

Ma len lam vua Lam Ap. Dieu Iy thu la,

mot bia ky cua My Sdn (ky hieu C.73 A) co

nien dai the ky VI co noi tdi hai vi vua la

Sri Rudravarman va ngUdi ke vi (co the la

con trai) ciia ong ten la Sambhuvarman.

Bia ky cho bie't vao thdi tri vi cua Sri

Rudravarman, ngoi den cua vi than ciia

cac than, tftc ngoi den ma Bhadravarman

I xay cho than Bhadresvara bi hoa hoan

thieu huy*^'. Do vay, cac nha nghien cftu

cho r&ng Cao Thftc Luat Da La Bat Ma

chinh la Sri Rudravarman. Bia ky My Sdn

C.73 A chl ca ttang Rudravarman c6

nhftng pham chat va mang ganh nang cua

vftdng trieu. Cdn trong bia ky My Sdn

khae nam 657 cua vua Prakasadharma

(0,79) cho biet, ngai la con trai mot ngUdi

Balamon xuat sac va la con trai cua con

gai vi Mandrathavarman tuyet vdi. Do

vay, CO the de nhan thay Rudravarman

khong phai la ngUdi thfta ke chinh thftc

cua Vijayavarman ma la mot ngUdi ho xa.

Vdi sft xuat hien cua Jaya Rudravarman,

theo J.Maspero, bi t dau vUdng trieu thft

IV (529 - 757) cua Champa. Hdn the nfta,

ngay trong bai bia ky cua Sambhuvarman

(sft sach Trung Quo'c goi la Pham Phan

Chl), vi vua thft hai cua vUdng trieu, lan

dau tien xua't hien ten vUdng quo'c

Champa (ngUdi Trung Quo'c van goi la

Lam Ap). Do vay, co the lay thdi diem ra

ddi cua vftdng trieu thft tft (529) lam cai

mo'c danh da'u sft chuyen tiep tft Lam Ap

sang Champa.

Sau mot thdi gian ngan sau khi len

ngdi (nam 529), vao nam Trung Dai dong

thft hai (530) Rudravarman dftdc trieu

dinh Trung Quo'c phong cho tftdc nhu

trudc kia da ban la Lam Ap vUdng (Lftdng

Thu, III, lib). De'n nam 534, dng sai sang

co'ng Trung Quo'c, nhftng roi, sau do khong

sang co'ng nfta. Chi de'n thdi nha Tran

(nam 557, Tran Ba Tien trua t ngoi vua

CUdi cung nha Lftdng va tU xUng lara vua

* PGS,TS,Ngo Van Doanh. Vien Nghien ciiu Dong Nam A