Về điều kiện pháp lý đảm bảo thị trường chứng khoán minh bạch

nghiªn cøu - trao ®æi

t¹p chÝ luËt häc sè 11/2010 57

TS. NguyÔn ThÞ ¸nh V©n *

hị trường chứng khoán (TTCK) minh

bạch là mục tiêu phấn đấu của bất kì

quốc gia nào trên thế giới có TTCK. Để đạt

được mục tiêu đó, các quốc gia cần tạo dựng

và duy trì những điều kiện pháp lí cần thiết

cho một TTCK minh bạch. Những điều kiện

pháp lí đó thể hiện ở sự tồn tại của chế độ

công bố thông tin (CBTT), chế độ kế toán,

chế độ kiểm toán hoàn thiện cùng với những

chuẩn mực kế toán và kiểm toán tương thích

với những chuẩn mực tương ứng của quốc tế

và cuối cùng, cũng không kém phần quan

trọng là cơ chế cưỡng chế thi hành pháp luật

hữu hiệu với hệ thống chế tài đủ mạnh áp

dụng đối với hành vi sai phạm để đảm bảo

rằng các chế độ nói trên được thực thi.

Sở dĩ phải có chế độ CBTT toàn diện

trên TTCK vì thiếu chế độ này, TTCK sẽ

tiềm ẩn nguy cơ rủi ro lớn cho các nhà đầu

tư. Các quy định về CBTT, vì vậy, là bộ

phận cấu thành quan trọng của pháp luật

chứng khoán, với mục tiêu là công khai

thông tin với công chúng đầu tư, giúp họ có

quyết định đầu tư đúng đắn, bảo vệ quyền và

lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư. Tuy nhiên,

thông tin được công khai mà không minh

bạch, chính xác thì thông tin đó sẽ vô ích đối

với nhà đầu tư. Để đảm bảo rằng thông tin

đến với các nhà đầu tư trên TTCK đầy đủ và

trung thực, các chủ thể có nghĩa vụ CBTT

còn cần phải tuân thủ nghiêm ngặt chế độ kế

toán và kiểm toán. Chế độ kế toán tốt có khả

năng đem lại tính thống nhất, đồng bộ, rõ

ràng trong báo cáo tài chính (BCTC) của các

doanh nghiệp đang hoạt động trong nền kinh

tế quốc nội, giúp nhà đầu tư so sánh được

một cách chính xác tình trạng sản xuất kinh

doanh và tình hình tài chính giữa các doanh

nghiệp trong nước. Một hệ thống chuẩn mực

kế toán quốc gia phù hợp với chuẩn mực kế

toán quốc tế còn có khả năng giúp các nhà

đầu tư so sánh được năng lực tài chính, năng

lực sản xuất kinh doanh giữa các doanh

nghiệp trong nước với doanh nghiệp ngoài

nước. Đây là những vấn đề có ý nghĩa thiết

thực đối với công chúng đầu tư, giúp họ có

được quyết định đầu tư sáng suốt: đầu tư vào

doanh nghiệp nào, đầu tư vào doanh nghiệp

trong nước hay ngoài nước... Thêm vào đó,

chế độ kiểm toán tốt song hành với chế độ

kế toán, còn hứa hẹn tính đầy đủ, trung thực

của các thông tin tài chính mà các doanh

nghiệp cung cấp cho thị trường. Như vậy, ba

chế độ: CBTT, kế toán và kiểm toán có thể

xem là ba điều kiện pháp lí không thể tách

rời mà các quốc gia cần duy trì để đảm bảo

tính minh bạch, đầy đủ và chính xác của

thông tin do các doanh nghiệp cung ứng cho

T

* Giảng viên chính Trung tâm luật so sánh

Trường Đại học Luật Hà Nội