Vận dụng nguyên tắc trực quan trong dạy học phân loại câu theo cấu tạo ngữ pháp cho học sinh trung học cơ sở

VAN DUNG NGUYEN TAC TRIfC QUAN

TRUNG UAY HUC PHAN LUA! CAU THEU CAU TAO NGd PHAP

CHO HOC SINH TRUNG HOC CO SO

O TS. PHAM THI ANH '

1. Ngu phdp (NP) vd dqy hpe ngu phdp

(DHNP) ludn Id vdn de phi/c tqp, khd ddi vdi gido

vien (GV) bp mdn vd hpe sinh (HS) trong mpi

cd'p hoc, dqc biet Id cd'p trung hpe eo sd (THCS).

Npi dung cua chucmg trinh NP bao gdm nhieu

vd'n de, trong dd ed phdn logi cdu theo cdu tgo

NP. Ddy Id mdt npi dung tuong ddi khd, truu

tuong, phuc tqp dd'i vdi HS THCS. Yeu edu ed y

nghTa phuong phdp ludn Id GV edn hinh thdnh

eho HS nhung tri thi/c ve cdu phdn loqi theo cd'u

tqo NP, vdi ede budc, thao tde nhdn biet, tqo lap

ede kieu edu don, cau ghep eung nhu gid trj cua

nhOng loqi cdu ndy trong cdc tfnh hudng giao

tiep vd cdc vdn bdn dpc hieu. Dieu ndy doi hdi

GV edn linh hoqt, sdng tqo trong viec su dyng

ede phucmg phdp dqy hqc, dong thdi eung cdn

hjdn thu chqt che ede nguyen tde dqy bqc, trong

dd ed nguyen tdc trye quan (NTTQ); vd quan trpng

Id edn cd quan niSm dung ddn ve NTTQ, cdeh

van dyng NTTQ trong DH ndi dung phdn logi

edu theo edu tgo NP.

2. Quan niem ve NTTQ trong DHNP va

cdeh van dyng trong DHNP cho HS THCS

Viec DHNP d trudng phd thdng cdn tudn thu

ede nguyen tdc sou: 1) Hudng vdo hoqt ddng

gloo tiep; 2) Gdn If thuyet vdi thye hdnh; 3) Ren

luyen ngdn ngu gdn lien vdi ren luyen tu duy;

4) True quan; 5) Tfch hpp. Cdc nguyen tde ndy ed

mdi quan he chqt ehe, tdc ddng, chi phdi Idn

nhau trong qud trinh DHNP. Vi vdy, qudn triet

NTTQ Id dieu edn thiet, giup HS Itnh hpi nhung

tri tht/c truu tuqng mdt cdeh de ddng hon. Nguyen

tdc ndy dupe the hien qua cde phuong dien sou

trong DHNP :

2.1. Chon vd su dyng ngu lieu. Theo Tu

dien tieng Viet, «ngu lieu" duqc hieu Id: «tulieu

ngdn ngO duge dung Idm cdn cu de nghien cuu

ngdnngiy[\). Nhuvqy, ngulieuldcdnct/,«mdu"

tieu bleu de nghien cuu ngdn ngCr d nhung cdp

do khdc nhau, tu ngu dm cho den vdn bdn. Do

dd, trong thye te DH, «ngij lieu" ddi khi duoc

thay thi bang khdi niem «mdu". «Mau" trong

DH heng Viet di/pc hieu Id «nhung ngu li$u dien

hinh (tu, cdu, dogn van) dugc trich chu yeu HJ ede

vdn bdn HS vua hgc a phdn mdn Vdn hoc" (2).

Theo chuong trinh, sdch gido khoa (SGK) Ngi>

van d phd thdng hien nay, ngu lieu trong DHNP

ndi rieng vd DH tieng Viet ndi ehung dupc dan tu

cdc vdn bdn dpc hieu. Dieu ndy tqo dieu kien

thudn Iqi cho sy tich hop kien thuc cuo phdn mdn

Vdn, Tieng Viet vd Tdp Idm vdn. Tuy nhien, ddi vcri

vlec DHNP, tri thue cdn hinh thdnh eho HS thudng

mang tfnh khdi qudt, tn>u tuqng. Vi vqy, ben cqnh

nhung ngu lieu trong SGK, GV nen chpn mot sd

ngir lieu tu thuc te giao tiep de hinh thdnh khdi

niem hoqc cijng cd khdi niem (trong tiet Luyen tap}.

Tdt nhien, ngij lieu ndy edn ddp i>ng cde dieu kien:

tieu bieu, chua dyng day du cdc du kien de hinh

thdnh khdi niem; rd rdng, cd linh khoa hgc, tinh tu

tudng, tinh gido dye, tinh suphgm.

Ben cqnh dd, viee phdn tieh ngiJ lieu cung edn

tudn thu theo quy trinh gdm 4 budc sou: 1} Hudng

ddn HS phdn tich ngu lieu; 2) Sdp xep, khdi qudt

hod cdc ddc trung eua khdi niem dupe the hien

qua ngu lieu; 3) Trinh bdy khdi niem; 4) Cy the

hod, eung cd khdi niem bdng nhOng ngCr lieu mdi

nhdm giup eho viee hinh thdnh vd cung cd khdi

niem cua HS nhanh hon, trdnh dupe sy nhdm chdn,

edng thdng, kich thfch dupe sy tdp trung cuo cde

em vd phu hpp vdi thdi lupng cua mdt gid dciy.

Vf dy: khi dqy bdi Cdi; ghep (NgCr vdn 8, tdp

1), ngodi 3 vi dy ddn h> vdn bdn Tdi di hpe (Thanh

Tinh), cdn cu vdo tinh hinh eija tt>ng Idp, GV cd

^ e chqn vd su dyng them mdt so edu sou:

#

* Tnrong DaJ hoc Hong fiiTc

Tap chi Giao due s6 27 8 ym 2 -1/2012)