Vận dụng câu hỏi kết thúc mở tổ chức dạy học toán lớp 2 theo hướng phát triển năng lực học sinh

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

PHẠM HẢI ĐĂNG HIẾU

VẬN DỤNG CÂU HỎI KẾT THÚC MỞ

TỔ CHỨC DẠY HỌC TOÁN LỚP 2

THEO HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH

LUẬN VĂN THẠC SĨ GIÁO DỤC HỌC

Đà Nẵng - Năm 2021

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

PHẠM HẢI ĐĂNG HIẾU

VẬN DỤNG CÂU HỎI KẾT THÚC MỞ

TỔ CHỨC DẠY HỌC TOÁN LỚP 2

THEO HƢỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH

Chuyên ngành: Giáo dục học (TH)

Mã số: 814 01 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Đăng Minh Phúc

Đà Nẵng - Năm 2021

i

Ý KIẾN CỦA GIÁO VIÊN HƢỚNG DẪN

GVHD đã đọc và thông qua luận văn đã sửa chữa theo ý kiến của hội đồng của học

viên.

Cán bộ hƣớng dẫn

(Kí và ghi rõ họ tên)

TS. Nguyễn Đăng Minh Phúc

ii

iii

iv

v

LỜI CẢM ƠN

Trước hết, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới TS. Nguyễn Đăng Minh Phúc,

người thầy, người hướng dẫn khoa học đã tận tình giúp đỡ, chỉ bảo và động viên tôi

trong quá trình học tập, nghiên cứu và thực hiện luận văn.

Tôi xin trân trọng cám ơn quý Thầy giáo, Cô giáo đã giảng dạy chúng tôi trong

suốt khóa học của lớp Cao học K37 Giáo dục học, trường Đại học Sư phạm Đà Nẵng.

Luận văn này hoàn thành cũng nhờ được sự tạo điều kiện của Ban Giám hiệu, HS

trường TH Âu Cơ, quận Liên Chiểu, thành phố Đà Nẵng cùng với những đồng nghiệp,

những người thầy, cô của tôi đã hết sức tạo điều kiện và ủng hộ trong quá trình triển

khai ý tưởng nghiên cứu.

Tôi cũng xin gửi lời cám ơn đến khoa Giáo dục TH, phòng Sau đại học, các anh

chị bạn bè lớp Cao học Giáo dục học K37 đã giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và

thực hiện luận văn.

Tôi rất mong nhận được những góp ý và nhận xét để bổ sung cho những thiếu sót

không thể tránh khỏi của luận văn.

Xin trân trọng cám ơn!

vi

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ........................................................Error! Bookmark not defined.

LỜI CẢM ƠN ...............................................................................................................iv

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT..........................................................................ix

DANH MỤC CÁC BẢNG.............................................................................................x

DANH MỤC CÁC HÌNH ............................................................................................xi

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ .................................................................................... xii

MỞ ĐẦU.........................................................................................................................1

1. Lí do chọn đề tài ........................................................................................................1

2. Mục tiêu nghiên cứu..................................................................................................2

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu............................................................................2

3.1 Đối tượng nghiên cứu...........................................................................................2

3.2 Phạm vi nghiên cứu ..............................................................................................2

4. Câu hỏi nghiên cứu....................................................................................................2

4.1. Câu hỏi nghiên cứu thứ nhất: Làm thế nào để vận dụng câu hỏi kết thúc mở

trong tổ chức dạy học Toán lớp 2? ..............................................................................2

4.2. Câu hỏi nghiên cứu thứ hai: HS thể hiện các năng lực toán học như thế nào qua

quá trình khảo sát các bài toán có chứa đựng những câu hỏi kết thúc mở?...............2

5. Nhiệm vụ nghiên cứu.................................................................................................2

6. Phƣơng pháp nghiên cứu..........................................................................................2

6.1. Phương pháp nghiên cứu lý thuyết ........................................................................2

6.2. Phương pháp điều tra bằng anket ..........................................................................3

6.3. Phương pháp thực nghiệm sư phạm ......................................................................3

6.4. Phương pháp thống kê toán học.............................................................................3

7. Cấu trúc của đề tài ....................................................................................................3

CHƢƠNG 1....................................................................................................................4

TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU .....................................................................4

1.1. Sơ lƣợc lịch sử nghiên cứu của vấn đề...............................................................4

1.1.1. Quốc tế ..................................................................................................................4

1.1.2. Ở Việt Nam............................................................................................................7

1.2. Nhiệm vụ dạy học Toán ở TH ...............................................................................9

1.3. Mục tiêu dạy học Toán ở TH...............................................................................10

1.4. Xu hƣớng dạy học trên thế giới trong bối cảnh hiện nay .................................10

Tiểu kết chƣơng 1 ........................................................................................................12

CHƢƠNG 2..................................................................................................................13

vii

CƠ SỞ LÍ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI ..................................................13

2.1. Đặc điểm tâm lí của HS TH.................................................................................13

2.1.1. Đặc điểm quá trình nhận thức của HS TH.......................................................13

2.1.2. Đặc điểm nhân cách của HS TH.......................................................................15

2.2. Cấu trúc chƣơng trình môn Toán lớp 2 theo Chƣơng trình giáo dục phổ

thông 2018 ....................................................................................................................16

2.2.1. Nội dung khái quát.............................................................................................16

2.2.2. Cấu trúc chương trình môn Toán lớp 2 theo Chương trình giáo dục phổ

thông 2018.....................................................................................................................17

2.3. Năng lực và năng lực toán học ............................................................................21

2.3.1. Khái niệm năng lực ............................................................................................21

2.3.2. Năng lực toán học ..............................................................................................24

2.4. Các loại câu hỏi trong dạy học toán....................................................................28

2.4.1. Câu hỏi kết thúc đóng ........................................................................................28

2.4.2. Câu hỏi nửa cấu trúc..........................................................................................29

2.4.3. Câu hỏi kết thúc mở ...........................................................................................30

2.5 Thực trạng vận dụng câu hỏi kết thúc mở trong dạy học toán lớp 2.......................37

2.5.1. Mục đích khảo sát...............................................................................................37

2.5.2. Nội dung khảo sát...............................................................................................37

2.5.3. Tổ chức khảo sát.................................................................................................38

2.5.4. Phương pháp khảo sát........................................................................................38

2.5.5. Đối tượng khảo sát .............................................................................................39

2.5.6. Tiến trình khảo sát .............................................................................................39

2.5.7 Phân tích kết quả khảo sát..................................................................................39

Tiểu kết chƣơng 2 ........................................................................................................58

CHƢƠNG 3..................................................................................................................59

THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU ........................................................................................59

3.1. Thiết kế quy trình nghiên cứu.............................................................................59

3.2. Đối tƣợng HS nghiên cứu.....................................................................................59

3.3. Công cụ nghiên cứu..............................................................................................59

3.3.1. Phiếu học tập số 1...............................................................................................60

3.3.2. Phiếu học tập số 2...............................................................................................61

3.3.3. Bảng hỏi..............................................................................................................63

3.4. Quá trình thu thập và phân tích dữ liệu.............................................................63

3.4.1. Thu thập dữ liệu .................................................................................................63

3.4.2. Phân tích dữ liệu ................................................................................................63

3.5. Hạn chế ..................................................................................................................64

viii

Tiểu kết chương 3..........................................................................................................65

CHƢƠNG 4..................................................................................................................66

KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU..........................................................................................66

4.1. Kết quả từ phiếu bài tập ......................................................................................66

4.1.1. Phiếu bài tập số 1................................................................................................66

4.1.2. Phiếu bài tập số 2................................................................................................70

4.2. Kết quả thu đƣợc từ bảng hỏi .............................................................................76

Tiểu kết chƣơng 4 ........................................................................................................78

CHƢƠNG 5..................................................................................................................79

KẾT LUẬN VÀ LÍ GIẢI CHO CÁC CÂU HỎI NGHIÊN CỨU...........................79

5.1. Kết luận .................................................................................................................79

5.1.1 Kết luận và lí giải cho câu hỏi nghiên cứu thứ nhất ........................................79

5.1.2. Kết luận và lí giải cho câu hỏi nghiên cứu thứ hai ..........................................80

5.2. Đóng góp nghiên cứu và hƣớng phát triển của đề tài .......................................81

5.2.1. Đóng góp nghiên cứu.........................................................................................81

5.2.2. Hướng phát triển của đề tài ...............................................................................81

Tiểu kết chƣơng 5 ........................................................................................................82

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................84

PHỤ LỤC ..................................................................................................................PL1

ix

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Chữ đầy đủ Chữ viết tắt

HS HS

GV GV

Phương pháp dạy học PPDH

TH TH

SGK SGK

United Nations Educational Scientific and

Cultural Organization

UNESCO