Vấn đề đa nguyên tôn giáo và tự do tôn giáo trong xã hội Hoa Kỳ.

52 SO 09-2009 CHAU MY NGAY NAY

VAN HOA - LiCH SU

VAN DE DA NGUYEN TON GIAO VA

Tir DO TON GIAO TRONG XA HOI HOA KY

Hoa Ky 11 mdt trong sd' It d c

qud'c gia tren the' gidi hien

dien day du d c giao hdi tdn

giao ldn nhd, d c giao phai cU mdi du

loai, vdi nhieu loai quan diem,

khuynh hudng tuf bao thii de'n cip

tie'n, tham chi 11 ciic doan. Ne'u nhu

trudc nhiing nim 70 the ki XX con sd'

thd'ng ke d c giao hdi v l giao phai d

Hoa Ky mdi chi la 250\ thi de'n nim

1993, theo thd'ng ke cila cud'n "Tii

dien td chdc ton gido My", con so' nay

da 11 2500 td chufc tdn giao, ngoii ra

cdn cd hang nghin to chufc tdn giao

tUdng ddi nhd chUa dUdc thd'ng ke i

Hoa Ky la mdt trong sd'cic nUdc, theo

d c h ndi ciia C.MIc, cd "y thufc tdn

giao hudng lac va ngap chim trong sii

mudn mau mudn ve cila sii kbac biet

tdn giao vl sii da dang tdn giao"^ Ci

dit nudc niy, ngUdi ta thiy ti t ca cac

tdn giio the gidi cUng nhU d c tin

ngUdng ban dia ciing chung sd'ng,

cimg canh tranh trong xa hdi thi

trUdng die trUng kieu My, dd ia cac

giao hdi Tin Lanh, giao hdi Cdng

giio, Chi'nh Thd'ng giio. Do Thii

giio, Islam giio, An Dp giio, Sikh

giao, Phat giao, Baha'i giio, Dao

giio, tdn giio tin ngudng ban dia cua

ngUdi Indian, d c tdn giao mdi, ... Sii

da nguyen tdn giio d Hoa Ky la ke't

qua cua qua trinh phat trien lich sif

TS. Nguyen Van Dung

Vien Nghien citu Ton gido

ciia dit nUdc nay. Dan cU Hoa Ky,

ngoai nhiing ngUdi Indian (thd dan

Da dd), la nhiing ngUdi di cU va hau

due cua hp thudc cac chung tdc, dan

tdc kbac nhau tii cac nUdc Chau Au,

Chau A, Chau Phi. Hp la nhiing tin

dd ciia cac tdn giao, tin ngUdng kbac

nhau va khi de'n Hoa Ky hp mang

theo ca tdn giao, tin ngUdng ciia

minh. Qu i trinh di cU dd diln ra

trong lich sU va cho de'n ngay nay

vin dang tie'p tuc. Do vay, biic tranh

tdn giao Hoa Ky da da dang, nay

cang them da dang.

Dai bd phan d c tin do b Hoa Ky

thudc d c giao hdi Tin Lanh. Dieu nay

dUdc giai thich nhu sau. Nhiing ngUdi

di cU vio Hoa Ky tii Anh, Phap va d c

nudc nudc Chau Au khae chu ye'u 11

tin do thupc cac nhdm tdn giao hi Gilo

hdi Cdng giao dang thd'ng tri d Chau

Au truy bufc va xua duoi. Khi tdi Hoa

Ky hp da tap hdp lai thanh cac td chute

tdn giao phii hdp vdi to chufc tdn giao

ma hp da theo duoi d Chau Au, dd la

d c giao hdi Tin Lanh. Vi du, nhiing

ngudi theo giao phai Calvin

(Calvinism) de'n Hoa Ky tif cac nUdc

Ha Lan, Thuy Si, Scotland va nhiing

nudc Chau Au khae da thanh lap Giao

hdi phai TrUdng Lao (presbyterian

church) va d c giao hdi Cai each

(Reformed church). Nhiing ngUdi