Thư viện tri thức trực tuyến
Kho tài liệu với 50,000+ tài liệu học thuật
© 2023 Siêu thị PDF - Kho tài liệu học thuật hàng đầu Việt Nam
Van 9 ki 1 3280
Nội dung xem thử
Mô tả chi tiết
Trường THCS Ea Hu Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 9
Soạn ngày: 14/8/201
Tuần 1- Tiết 1- 2:
Văn bản: PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINH
(Lê Anh Trà)
A. MỤC TIÊU
1. Kiến thức:
+ Nắm một số biểu hiện của phong cách Hồ Chí Minh trong đời sống và trong sinh
hoạt.
+ Hiểu ý nghĩa của phong cách Hồ Chí Minh trong việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân
tộc.
+ Nắm đặc điểm của kiểu bài Nghị luận xã hội qua một số đoạn văn cụ thể.
2. Kĩ năng:
+ Nắm bắt nội dung văn bản nhật dụng thuộc chủ đề hội nhập với thế giới và bảo vệ
bản sắc văn hóa dân tộc.
+ Vận dụng các biện pháp nghệ thuật trong việc viết văn bản về một vấn đề thuộc
lĩnh vực văn hóa, lối sống.
3. Định hướng phát triển năng lực:
+ Xác định giá trị bản thân: Mục tiêu phấn đấu theo phong cách Hồ Chí Minh trong
bối cảnh hội nhập quốc tế, giao tiếp:
+ Trình bày, trao đổi về nội dung của phong cách Hồ Chí Minh trong bài, hợp tác...
4.Thái độ:
+ Từ lòng kính yêu, tự hào về Bác, học sinh có ý thức tu dưỡng, học tâp, rèn luyện
theo gương Bác.
* Tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh:
+ Lối sống giản dị, phong thái ung dung, tự tại: Vẻ đẹp trong phong cách lãnh tụ Hồ
Chí Minh: sự kết hợp hài hoà giữa truyền thống và hiện đại, dân tộc và nhân loại, vĩ
đại và bình dị, thanh cao và khiêm tốn…
B. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH:
* Giáo viên:
+ Đọc kĩ SGK, SGV, Bình giảng ngữ văn 9, tài liệu ( Tranh ảnh, bài viết về lối sống
của Bác- “Làm theo tấm gương đạo đức HCM”, “Học tập tấm gương đạo đức Bác
Hồ”, “HCM Gương Người sáng mãi”.
+ Chân dung tác giả, phiếu học tập.
* Học sinh: Đọc, tìm hiểu tác phẩm, tham khảo bài “Đức tính giản dị của Bác Hồ”,
soạn bài theo gợi ý của SGK.
C. PHƯƠNG PHÁP
* Phương pháp: Nêu vấn đề, hỏi đáp, phân tích, giảng bình, thảo luận nhóm
* Kĩ thuật dạy học: Động não, Trình bày một phút, Hỏi và trả lời, Giao nhiệm vụ....
D. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY:
Giáo viên: Vũ Thị Xoan Năm học 2022 - 2023
1
Trường THCS Ea Hu Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 9
1. Ổn định tổ chức lớp:(1 phút)
2 Kiểm tra bài cũ:(2 phút) Kiểm tra việc chuẩn bị bài của học sinh ở nhà.
3 Bài mới:
Hoạt động khởi động
- Thời gian: phút
- Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý của HS
- Phương pháp: Thuyết trình, nêu vấn đề...
- Kĩ thuật: Động não, tia chớp, hỏi và trình bày
Tổ chức cuộc thi "Bác Hồ trong em"
Hs thi đọc những bài thơ , câu chuyện ca ngợi lối sống giản dị, thanh cao của Bác
Hồ Chí Minh không những là nhà yêu nước- nhà cách mạng vĩ đại mà còn là danh
nhân văn hoá thế giới ( UNESCO phong tặng năm 1990). Vẻ đẹp văn hoá chính là nét
nổi bật trong phong cách Hồ Chí Minh. Để giúp các em hiểu được phong cách Hồ Chí
Minh được tạo bởi những yếu tố nào và được biểu hiện cụ thể ở những khía cạnh gì,
bài học hôm nay sẽ giúp các em hiểu được điều đó.
Hoạt động hình thành kiến thức
- Mục tiêu: trang bị cho học sinh những kiến thức mới liên quan đến tình huống/vấn
đề học tập nêu ra ở hoạt động khởi động.
- Phương pháp: thuyết trình, pháp vấn, gợi mở, phân tích, nêu vấn đề, giảng bình,
thảo luận nhóm…
- Kĩ thuật: Kĩ thuật hỏi và trả lời, trình bày một phút, chia nhóm, giao nhiệm vụ
- Phương tiện: Máy chiếu, phiếu học tập
- Thời gian :
HOẠT ĐỘNG CỦA THẦY - TRÒ NÔI DUNG CÂN ĐẠT
* Giáo viên: Giới thiệu đôi nét về tác giả Lê Anh
Trà
? Cho biết xuất xứ của văn bản " Phong cách Hồ
Chí Minh" ?
* Giáo viên hướng dẫn cách đọc: Chậm rãi, nhấn
mạnh những lời bình
+ Giáo viên đọc mẫu một đoạn, học sinh đọc
tiếp.
+ Giáo viên nhận xét cách đọc, rút kinh
nghiệm
? Văn bản có tựa đề Phong cách HCM. Tác giả
không giải thích phong cách là gì nhưng qua nội
dung văn bản em hiểu từ phong cách trong trường
hợp này có ý nghĩa như thế nào ?
* Giáo viên giải thích thêm các từ:
+ Bất giác: 1 cách tự nhiên, ngẫu nhiên, không dự
A. Giới thiệu chung
1. Tác giả:
2, Tác phẩm:
+ Trích trong bài "Phong
cách Hồ Chí Minh, cái vĩ đại
gắn với cái giản dị" (1990)
B. Đọc-Hiểu văn bản
1. Đọc- Chú thích:
a. Đọc:
b. Chú thích:
- Phong cách:đặc điểm có
tính ổn định trong lối
sống,sinh hoạt,làmviệc của
một người, tạo nên nét
riêng của người đó.
Giáo viên: Vũ Thị Xoan Năm học 2022 - 2023
2
Trường THCS Ea Hu Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 9
định trước.
+ Đạm bạc: Sơ sài, giản dị, không cầu kỳ, bày vẽ
? Xét về nội dung, văn bản trên thuộc loại văn bản
nào? Tại sao em lại khẳng định như vậy?
+ Nhật dụng ( Nhật dụng: Không chỉ có ý nghĩa
cập nhật mà còn có ý nghĩa lâu dài, là việc làm
thiết thực, thường xuyên).
+ Chủ đề của văn bản là: Sự hội nhập với thế
giới và giữ gìn bản sắc văn hoá dân tộc.
? Xác định phương thức biểu đạt chính của văn
bản?
+ Thuyết minh.
* Giáo viên: Văn bản mang ý nghĩa cập nhật và ý
nghĩa lâu dài. Bởi lẽ việc học tập, rèn luyện theo
phong cách HCM là việc làm thiết thực, thường
xuyên của các thế hệ người VN, nhất là lớp trẻ.
Chính vì thế Ban chỉ đạo Trung ương đã triển khai
thực hiện cuộc vận động “ Học tập và làm theo
tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” ngày 22-10-
2007.
? Chỉ ra bố cục của văn bản?
+ Phần 1: Từ đầu -> "rất hiện đại":
Vẻ đẹp trong phong cách của Bác
+ Phần 2: Còn lại: Vẻ đẹp trong phong cách sinh
hoạt của Bác
? Nhận xét gì về bố cục của văn bản?
+ Rõ ràng, mạch lạc, chặt chẽ
*Học sinh theo dõi phần 1(sử dụng các KN tự
nhận thức+ KN thể hiện sự tự tin+Kn giao
tiếp+ KN tư duy sáng tạo+ KN ra quyết
định+KN đặt mục tiêu)
? Ở phần 1, tác giả giới thiệu như thế nào về
phong cách văn hoá của Bác Hồ?
+ Bác Hồ tiếp xúc với văn hoá nhiều nước, nhiều
vùng trên thế giới cả phương Đông, phương Tây.
? Bác Hồ tiếp xúc với văn hoá nhân loại trong
điều kiện nào?
* Giáo viên gợi dẫn sinh nhắc lại kiến thức lịch sử
về quá trình ra đi tìm đường cứu nước của Bác.
* Giáo viên bổ sung:
Năm 1911, Bác ra đi tìm đường cứu nước từ
bến cảng Nhà Rồng ( Sài Gòn). Người làm phụ
bếp trên 1 con tàu của Pháp. Người đã ghé lại
2. Bố cục:
+ Thể loại: Văn bản nhật
dụng.
+ PTBĐC: thuyết minh.
+ Bố cục: 2 đoạn
3. Phân tích:
a. Con đường hình thành
phong cách văn hoá Hồ
Chí Minh:
Giáo viên: Vũ Thị Xoan Năm học 2022 - 2023
3
Trường THCS Ea Hu Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 9
nhiều hải cảng, thăm nhiều nước Châu Phi, Á, Mỹ,
đã sống dài ngày ở Anh. HCM đã từng đi khắp 5
châu 4 biển, lao động kiếm sống và học tập khắp
mọi nơi trên thế giới, tiếp xúc đủ mọi dân tộc,
chủng tộc của các màu da: vàng, đen, trắng,
đỏ...Lúc Người làm nghề bồi bàn, cuốc tuyết, làm
nghề rửa ảnh. CLV trong bài thơ "Người đi tìm
hình của nước" đã viết:
" Đời bồi tàu lênh đênh theo sóng bể
Người đi hỏi khắp bóng cờ Châu Mĩ, Châu Phi
Những đất tự do, những trời nô lệ
Những con đường cách mạng đang tìm đi"
? Đi nhiều, tiếp xúc nhiều với văn hoá nhân loại
thì vốn văn hoá của Bác như thế nào?
+ Sâu rộng ( uyên thâm)
? Biểu hiện nào chứng tỏ Bác có vốn văn hoá sâu
rộng?(H khá)
+ Bác nói và viết thạo nhiều tiếng ngoại quốc:
Pháp, Anh, Nga: Viết văn bằng tiếng Pháp ( Bản
án chế độ thực dân).
Làm thơ bằng tiếng Hán (NKTT)
+ Am hiểu nhiều về các dân tộc, nhân dân thế giới
+ Am hiểu văn hoá thế giới....
* Giáo viên: Để có một vốn kiến thức uyên thâm
đó không phải trời phú mà nhờ thiên tài, nhờ Bác
đã dày công học tập, rèn luyện ngôn ngữ - phương
tiện giao tiếp. Đây chính là chìa khoá để mở ra
kho văn hoá tri thức của nhân loại. Bác đã nói và
viết khoảng 28 ngôn ngữ (tiếng nói) của các nước.
Cha ông ta xưa có câu: " Đi một ngày đàng học
một sàng khôn" Bác đã đi nhiều nơi, được học hỏi
tiếp xúc nhiều. Nhưng vấn đề là học như thế nào,
bằng cách nào?
? Vậy Bác Hồ đã tiếp thu văn hóa nhân loại bằng
cách nào?
- Luôn học hỏi: trong hoạt động cách mạng, trong
lao động, mọi lúc, mọi nơi
- Nắm vững phương tiện giao tiếp là ngôn ngữ
- Học hỏi, tìm hiểu đến mức sâu sắc
- Tiếp thu chọn lọc tinh hoa văn hóa nước ngoài
+ Không chịu ảnh hưởng một cách thụ động
+ Tiếp thu cái đẹp, hay, phê phán những hạn chế,
tiêu cực
( trên nền tảng của văn hoá dân tộc)
+ Bác Hồ đi và tiếp xúc
với nhiều nền văn hoá trên
thế giới -> có vốn văn hoá
uyên thâm.
* Cách tiếp thu văn hóa
nhân loại của Bác:
+Nắm vững phương tiện
giao tiếp là ngôn ngữ.
+ Luôn học hỏi, tìm hiểu
đến mức sâu sắc
+ Tiếp thu chọn lọc tinh
hoa văn hóa nước ngoài.
+ Tiếp thu cái đẹp, hay,
phê phán những hạn chế,
tiêu cực ( trên nền tảng
của văn hoá dân tộc)
+ Không chịu ảnh hưởng
một cách thụ động.
+ Giữ vững giá trị văn hóa
dân tộc.
Giáo viên: Vũ Thị Xoan Năm học 2022 - 2023
4
Trường THCS Ea Hu Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 9
+ Giữ vững giá trị văn hóa dân tộc
? Qua phần tìm hiểu trên, giúp em hiểu gì về Hồ
Chí Minh ?( H giỏi)
Cách sống, học tập của Bác thật đúng đắn, mang
tính khoa học cao. HCM là người sáng suốt, thông
minh, cần cù, yêu lao động, ham học hỏi.Mục đích
của Bác là ra nước ngoài tìm đường cứu nước,
Người đã tự mình tìm hiểu những mặt tích cực của
triết học P.Đông: Muốn giải phóng dân tộc phải
đánh đuổi TD Pháp & CNTB. Muốn vậy, phải thấy
được những mặt tích cực, ưu việt của các nền văn
hoá đó.
? Ở phần 1, tác giả sử dụng phương pháp thuyết
minh nào? Sử dụng nghệ thuật gì để làm sáng tỏ
điều mình muốn nói? Tìm những lời bình của tác
giả?
- Phương pháp thuyết minh:
- Nghệ thuật: Liệt kê (Kể xen lẫn bình luật 1 cách
tự nhiên)
+ " Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tiếp xúc với văn hoá
nhiều nước, nhiều vùng trên thế giới (Kể chuyện)
+ " Có thể nói ít có vị lãnh tụ nào lại am hiểu
nhiều về các dân tộc và nhân dân thế giới, văn hoá
thế giới so sánh như chủ tịch Hồ Chí Minh "
( Bình luận)
+ " Người cũng chịu ảnh hưởng của tất cả các nền
văn hoá" (Nhận định)
+" Nhưng điều kỳ lạ là tất cả những ảnh hưởng
quốc tế đó đã nhào nặn với cái gốc VHDT không
gì lay chuyển được ở Người để trở thành 1 nhân
cách rất VN.... hiện đại" (B. luận)
-> Nghệ thuật và đối lập: hết sức giản dị, gần gũi
? Em có nhận xét gì về phong cách văn hóa của
Bác?
? Em hiểu “ Những ảnh hưởng quốc tế và cái gốc
văn hoá dân tộc ở Bác có nghĩa là gì?
+ Bác tiếp thu các giá trị văn hoá của nhân loại
nên văn hoá của Bác mang tính nhân loại.
+ Bác giữ vững các giá trị văn hoá nước nhà nên
văn hoá của Bác mang đậm bản sắc dân tộc.
* Học sinh thảo luận nhóm bàn câu hỏi sau:
? Em hiểu như thế nào về sự nhào nặn của 2
nguồn văn hoá quốc tế và dân tộc của Bác?
+ Đó là sự đan xen, kết hợp, bổ sung, sáng tạo hài
* Nghệ thuật: Liệt kê nhằm
khẳng định sự miệt mài học
hỏi của Bác.
=> Nhân cách rất Việt Nam,
rất bình dị, rất Phương
Đông, rất hiện đại.
Giáo viên: Vũ Thị Xoan Năm học 2022 - 2023
5
Trường THCS Ea Hu Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 9
hòa 2 nguồn văn hóa nhân loại và dân tộc trong tri
thức văn hóa Hồ Chí Minh
=> Tinh hoa Hồng lạc đúc lên người, tinh hoa
nhân loại cũng góp phần làm nên phong cách Hồ
Chí Minh.
* Giáo viên: Nói cách khác, chỗ độc đáo, kỳ lạ
nhất trong phong cách văn hoá Hồ Chí Minh là sự
kết hợp hài hòa những phong cách rất khác, thống
nhất trong một con người Hồ Chí Minh. Đó là
truyền thống vừa hiện đại, Phương Đông và
Phương Tây, xưa và nay, dân tộc và quốc tế, vĩ đại
và bình dị. Đó là sụ kết hợp và sự thống nhất hài
hòa bậc nhất trong lịch sử dân tộc VN từ xưa đến
nay. Một mặt, tinh hoa Hồng Lạc nên Người,
nhưng mặt khác, tinh hoa nhân loại cũng góp
phần làm nên phong cách Hồ Chí Minh.
? Đoạn văn đã sử dụng phương pháp thuyết minh
nào?
+ So sánh, liệt kê, kết hợp bình luận.
? Theo em, các phương pháp thuyết minh đó đã
đem lại hiệu quả gì cho phần bài viết này?
+ Đảm bảo tính khách quan cho nội dung được
trình bày: Đó là văn hoá Hồ Chí Minh.
+ Khơi gợi ở người đọc cảm xúc tự hào, tin
tưởng.
? Từ " điều kỳ lạ" đó ở Hồ Chí Minh, chúng ta rút
ra được bài học gì trong sự hội nhập với thế giới
hiện nay?( H giỏi- Kĩ năng sống- Đánh giá năng
lực)
+ Học tập Bác Hồ, chúng ta tiếp thu những cái
đẹp, hay của văn hoá thế giới, đồng thời phải biết
phê phán các tiêu cực trái với thuần phong mỹ tục
của dân tộc Việt Nam, giữ bản sắc văn hoá dân tộc
mình trong lối sống, ứng xử hàng ngày
Hoạt động luyện tập
- Mục tiêu: hoàn thiện kiến thức vừa chiếm lĩnh được; rèn luyện kĩ năng áp dụng kiến
thức mới để giải quyết các tình huống/vấn đề trong học tập.
- Phương pháp: Vấn đáp, thảo luận nhóm
- Kĩ thuật: Kĩ thuật hỏi và trả lời, trình bày một phút
- Phương tiện: Máy chiếu
- Thời gian:
? Tự đánh giá, em thấy mình đã nắm được các đơn vị kiến thức nào?
+ Giáo viên cần cho học sinh nắm chắc nội dung của phần 1: Vẻ đẹp phong cách văn
hoá HCM là sự kết hợp hài hoà giữa truyền thống văn hoá dân tộc và tinh hoa văn hoá
Giáo viên: Vũ Thị Xoan Năm học 2022 - 2023
6
Trường THCS Ea Hu Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 9
nhân loại của Chủ tịch Hồ Chí Minh.
+ Vẽ bản đồ tư duy khái quát nội dung bài học.
4. Hướng dẫn học bài và chuẩn bị bài mới:
+ Nắm chắc về tác giả, tác phẩm, nội dung phần phân tích.
+ Em học tập gì về phương pháp thuyết minh của tác giả?
+ Soạn tiếp phần còn lại: Đọc, tìm hiểu tác phẩm, soạn bài tiếp: Nét đẹp trong lối sống
giản dị mà thanh cao của chủ tịch Hồ Chí Minh, Nghệ thuật, Nội dung của văn bản,
-Tìm những câu chuyên nói về sự giản dị của Bác: câu chuyện chiếc gối, nấu cháo
bằng cơm nguội, câu chuyện về đôi dép cao su của Bác....
Soạn ngày 14/6/201
Tuần 1 Tiết 2 ( Tiếp)
Văn bản: PHONG CÁCH HỒ CHÍ MINH
( Lê Anh Trà)
A. MỤC TIÊU
1.Kiến thức:
+ Nắm một số biểu hiện của phong cách Hồ Chí Minh trong đời sống và trong sinh
hoạt.
+ Hiểu ý nghĩa của phong cách Hồ Chí Minh trong việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân
tộc.
+ Nắm đặc điểm của kiểu bài Nghị luận xã hội qua một số đoạn văn cụ thể.
2. Kĩ năng:
+ Nắm bắt nội dung văn bản nhật dụng thuộc chủ đề hội nhập với thế giới và bảo vệ
bản sắc văn hóa dân tộc.
+ Vận dụng các biện pháp nghệ thuật trong việc viết văn bản về một vấn đề thuộc
lĩnh vực văn hóa, lối sống.
3.Định hướng phát triển năng lực:
+ Xác định giá trị bản thân: Mục tiêu phấn đấu theo phong cách Hồ Chí Minh trong
bối cảnh hội nhập quốc tế, giao tiếp:
+ Trình bày, trao đổi về nội dung của phong cách Hồ Chí Minh trong bài, hợp tác...
4.Thái độ:
+ Từ lòng kính yêu, tự hào về Bác, học sinh có ý thức tu dưỡng, học tâp, rèn luyện
theo gương Bác.
* Tích hợp tư tưởng Hồ Chí Minh:
+ Lối sống giản dị, phong thái ung dung, tự tại: Vẻ đẹp trong phong cách lãnh tụ Hồ
Chí Minh: sự kết hợp hài hoà giữa truyền thống và hiện đại, dân tộc và nhân loại, vĩ
đại và bình dị, thanh cao và khiêm tốn…
B. CHUẨN BỊ CỦA GIÁO VIÊN VÀ HỌC SINH:
Giáo viên: Vũ Thị Xoan Năm học 2022 - 2023
7
Trường THCS Ea Hu Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 9
* Giáo viên:
+ Đọc kĩ SGK, SGV, Bình giảng ngữ văn 9, tài liệu ( Tranh ảnh, bài viết về lối sống
của Bác- “Làm theo tấm gương đạo đức HCM”, “Học tập tấm gương đạo đức Bác
Hồ”, “HCM Gương Người sáng mãi”.
+ Chân dung tác giả, phiếu học tập.
* Học sinh: Đọc, tìm hiểu tác phẩm, tham khảo bài “Đức tính giản dị của Bác Hồ”,
soạn bài theo gợi ý của SGK.
C. PHƯƠNG PHÁP
* Phương pháp: Nêu vấn đề, hỏi đáp, phân tích, giảng bình, thảo luận nhóm
* Kĩ thuật dạy học: Động não, Trình bày một phút, Hỏi và trả lời, Giao nhiệm vụ....
D. TIẾN TRÌNH BÀI DẠY:
1 Ổn định lớp( 1phút)
Ngày giảng Lớp Sĩ số
9a1
9a2
2 Kiểm tra bài cũ: (4 phút)
? Em hãy trình bày con đường hình thành phong cách văn hoá HCM ?
+ Bác Hồ đi và tiếp xúc với nhiều nền văn hoá trên thế giới và có vốn văn hoá
uyên thâm.
* Cách tiếp thu văn hóa nhân loại của Bác:
+ Luôn học hỏi
+ Nắm vững phương tiện là ngôn ngữ.
+ Tiếp thu chọn lọc tinh hoa văn hóa nước ngoài.
+ Phê phán những hạn chế, tiêu cực.
+ Không chịu ảnh hưởng một cách thụ động.
+ Giữ vững giá trị văn hóa dân tộc
+ Trên nền tảng Văn hóa dân tộc mà tiếp thu những ảnh hưởng quốc tế.
* Nghệ thuật: Liệt kê nhằm khẳng định sự miệt mài học hỏi của Bác => Vẻ đẹp
của phong cách HCM là sự kết hợp hài hoà giữa truyền thống văn hoá dân tộc và tinh
hoa văn hoá nhân loại: truyền thống, hiện đại, giản dị, thanh cao.
? Đoạn văn1 đã sử dụng các phương pháp thuyết minh nào? Cho ví dụ?
+ Phương pháp: So sánh, liệt kê, bình luận.
+ Ví dụ: Học sinh tự đưa ra dẫn chứng.
3 Bài mới: (1 phút)
Hoạt động khởi động
- Thời gian: phút
- Mục tiêu: Tạo tâm thế và định hướng chú ý của HS
- Phương pháp: Thuyết trình, nêu vấn đề...
- Kĩ thuật: Động não, tia chớp, hỏi và trình bày
Giáo viên: Vũ Thị Xoan Năm học 2022 - 2023
8
Trường THCS Ea Hu Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 9
? Đôi dép này gợi đến hình ảnh của ai?
HS: Bác Hồ.
Đúng vậy Bác luôn sống giản dị, lối sống, tư tưởng đạo đức HCM luôn là kim
chỉ nam, là tấm gương cho chúng ta noi theo:
“Ta bên người, Người sáng tỏ bên ta
Ta bỗng lớn ở bên người một chút”
Để rõ hơn về điều này, chúng ta sẽ tìm hiểu tiết 2 của bài
Hoạt động của Gv và Hs Nội dung cần đạt
* Học sinh đọc lại đoạn 2 của văn bản
? Đoạn 2 của văn bản cho ta thấy đặc điểm gì về
con người của Bác?
+ Nét đẹp trong lối sống giản dị mà thanh cao
của Chủ tịch Hồ Chí Minh
? Tác giả đã thuyết minh phong cách sinh hoạt
của Bác trên những khía cạnh nào? Mỗi khía
cạnh đã có những biểu hiện cụ thể ra sao?
+ Ngỡ như tất cả áo quần, trang phục tinh túy
nhất, tiêu biểu nhất ở mọi miền đất nước, của
dân tộc trong mọi công việc, lao động, chiến đấu
được gạn lọc, lựa chọn về đây họp thành trang
phục của Người. Bộ trang phục thật giản dị thanh
cao. Những món ăn đậm hương vị quê nhà,
những sản vật thân quen tinh túy của đất Việt từ
ngàn xưa để lại hết sức thân thương, gắn bó.
b. Vẻ đẹp trong phong cách
sinh hoạt của Bác:
+ Lối sống giản dị của Bác
Giáo viên: Vũ Thị Xoan Năm học 2022 - 2023
9
Trường THCS Ea Hu Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 9
GV bổ sung:
+ Bác Hồ không bao giờ đòi hỏi chủ tịch nước
được ăn món nọ món kia. Bác sống như một
người bình thường:
Người thường bỏ lại đĩa thịt gà, mà ăn hết:
Mấy quả cà xứ Nghệ
Tránh nói to mà đi rất nhẹ trong vườn
( Viễn Phương)
+ Khi ăn, có món gì ngon, Bác không bao giờ ăn
một mình. Bác sẻ cho người này, người kia rồi
sau cùng mới đến phần mình thường là ít nhất.
Ăn xong, thu xếp bát đĩa gọn gàng để đỡ vất vả
cho người phục vụ
HS kể về những trải nghiệm khi đi thăm nhà
Bác:
Ngôi nhà giản dị: lợp rơm, đồ đạc đơn sơ, ngoài
vườn trồng cây ăn quả( cam, bòng, mít, cau)
trước nhà có ruộng đỗ, lạc( mùa nào thức ấy)
chứng tỏ Người rất tiết kiệm, quan tâm tới việc
sản xuất( vườn không trồng cây cảnh sang trọng
mà chỉ có những loài hoa dân dã- hoa dâm bụt)-
sự giản dị của gia đình góp phần hình thành
phong cách sống của Bác.
? Nhận xét về hệ thống dẫn chứng của tác giả
khi nói về lối sống của Bác?
- Dẫn chứng tiêu biểu( toàn diện) chọn lọc tuy
không nhiều
GV: Sự trình bày hệ thống dẫn chứng như trên
đã thuyết phục người đọc. Hơn thế, văn bản còn
hấp dẫn bởi tác giả đã kết hợp một cách khá khéo
léo việc trình bày dẫn chứng và nội dung bình
luận
* Yêu cầu Học sinh quan sát kênh hình: ngôi
nhà sàn của Bác Hồ ở Hà nội và nêu suy nghĩ
của mình về những hình ảnh đó?
* HS: Tác giả bài viết khiến người đọc hình dung
trong sự đối chiếu các hình ảnh: cung điện của
những ông vua ngày xưa, những tòa nhà nguy
nga tráng lệ của các vị nguyên thủ quốc gia và
ngôi nhà sàn của Bác.
-" Chiếc nhà sàn bằng gỗ cạnh chiếc ao": có ai
ngờ đó là nơi ở, làm việc của 1 vị chủ tịch nước.
- Phạm Văn Đồng khi nói về Bác cũng nhắc tới
ngôi nhà sàn " luôn luôn lộng gió và ánh sáng
Hồ:
- Nơi ở, làm việc đơn sơ:
nhà sàn, vài căn phòng nhỏ
- Trang phục giản dị: áo bà
ba nâu, áo trấn thủ, đôi dép
lốp
- Ăn uống đạm bạc, không
cầu kì: cá kho, dưa cà muối,
cháo hoa
- Tư trang: ít ỏi.
Giáo viên: Vũ Thị Xoan Năm học 2022 - 2023
10
Trường THCS Ea Hu Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 9
phảng phất hương thơm của hoa vườn"
- Còn Tố Hữu viết:
Nơi Bác ở: rào mây, vách gió
Sáng nghe chim hót sau nhà
Đêm trăng một ngọn đèn khêu nhỏ
"Tiếng suối trong như tiếng hát xa"
? Hãy giải thích cách thuyết minh của tác giả
trên các phương diện?
(Hoạt động nhóm-5 phút- nhóm lớn)
- Ngôn ngữ: Nhóm 1,2.
- Phương pháp thuyết minh: Nhóm 3,4.
? Từ đó, vẻ đẹp nào trong cách sống của Bác được
làm sáng tỏ ?
? Cách sống được gợi tình cảm nào của chúng
ta về Bác?
? Em còn biết những thông tin nào về Bác để
thuyết minh thêm cho cách sống bình dị, trong
sáng của Người?
* Yêu cầu: Các nhóm bàn hoạt động thảo luận
+ Ví dụ: Bác giữ hộp xà phòng, hòn đá bi, đôi
dép cao su đã mòn vẹt, bác yêu cầu táp thêm
miếng khác vào để đi...
? Tác giả bài " Đức tính giản dị của Bác Hồ" đã
viết về vấn đề này nhằm mục đích gì?
(H/s tự bộc lộ)
* Học sinh đọc đoạn cuối
?Trong đoạn của văn bản, tác giả đã dùng
phương pháp thuyết minh nào? Chỉ ra biểu hiện
của phương pháp đó?
+ Phương pháp thuyết minh, so sánh
? Cụ thể tác giả so sánh cách sống của Bác như
thế nào?
+ “Tôi dám chắc không có một vị lãnh tụ, một vị
tổng thống hay một vị vua hiền nào ngày trước
lại sống đến sức giản dị và tiết chế như vậy”.
+ “Ta nghĩ đến các vị hiền triết ngày xưa như
Nguyễn Trãi ở Côn Sơn hay Nguyễn Bỉnh
Khiêm sống ở quê nhà với những thú quê thuần
đức :
“Thu ăn măng trúc, đông ăn giá,
Xuân tắm hồ sen, hạ tắm ao”
? Phong cách HCMcó gì giống và khác so với
phong cách của Nguyễn Trãi ( H giỏi)
? (BTNV T1-T4 ).
+ Ngôn ngữ giản dị với các
từ chỉ SL ít ỏi, cách nói dân
dã (chiếc, vài, vẻn vẹn).
+ Phương pháp thuyết minh:
Liệt kê các biểu hiện cụ thể
xác thực trong đời sống sinh
hoạt của Bác.
-> Giản dị mà thanh cao,
trong sáng
Là bài học cho mỗi
chúng ta càng cảm phục,
kính yêu Bác.
- So sánh cách sống của Bác
với lãnh tụ của các nước
khác, với các vị hiền triết
Giáo viên: Vũ Thị Xoan Năm học 2022 - 2023
11
Trường THCS Ea Hu Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 9
? Việc tác giả liên hệ cách sống của Bác Hồ với
cách sống của Nguyễn Trãi, Nguyễn Bỉnh Khiêm
có hợp lý không? Sự liên hệ này có tác dụng gì?
( Đánh giá năng lực)
- Sự liên hệ hợp lý. Vì:
+ Đây là ba nhân cách lớn, ba nhà văn hóa có lối
sống thanh cao, giản dị.
+ Việc so sánh cách sống của Bác hồ với các bậc
hiền triết cho thấy Người rất phương Đông, gắn
bó sâu sắc với vẻ đẹp tinh thần dân tộc.
* H bình:
Những bậc hiền triết xưa khi gặp thời thế nhiễu
nhương không thể hành đạo giúp đời đã từ bỏ
công danh, tìm đến cuộc sống ẩn dật nơi núi
rừng, bạn cùng hoa cỏ, gió trăng giữ tâm hồn
trong sạch. Nguyễn Trãi xưa về lại Côn Sơn để
làm bạn với suối chảy rì rầm, hòn đá rêu phơi,
bóng mát của rừng thông, trúc xanh mát một
màu. Nguyễn Bỉnh Khiêm vui thú điền viên với
cảnh sống nơi thôn dã " Một mai, một cuốc, một
cần câu" với cảnh thanh bần: "Thu ăn ... tắm
ao". Bác Hồ không phải là nhà hiền triết lánh
đời mà lối sống của Bác Hồ in đậm nét đẹp
truyền thống rất dân tộc nhưng cũng rất hiện
đại.
? Phương pháp thuyết minh đó mang lại hiệu
quả gì cho đoạn văn này ?
+ Nhấn mạnh, làm sáng tỏ cách sống bình dị,
trong sáng của Bác.
? Tác giả bình luận khi thuyết minh phong cách
sinh hoạt của Bác?
(Đọc SGK: Nếp sống giản dị ...thể xác )
? Em hiểu thế nào là cách sống không tự thần
thánh hoá, khác đời, hơn đời ...?
+ Không xem mình nằm ngoài nhân loại không
tự đề cao mình.
? Theo tác giả, cách sống bình dị của Bác là
“một quan niệm thẩm mĩ về cách sống”. Em
hiểu thế nào về nhận xét này ?
* Thảo luận nhóm lớn(KN hợp tác+Kn trình
bày một phút, ra quyết định…)
- Quan niệm thẩm mĩ : quan niệm về cái đẹp.
- Với Bác, sống như thế là đẹp.
- Mọi người đều nhận thấy đó là cách sống đẹp.
xưa.
Giáo viên: Vũ Thị Xoan Năm học 2022 - 2023
12
Trường THCS Ea Hu Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 9
?Vì sao có thể nói lối sống giản dị của Bác Hồ
là một lối sống” Lối sống thanh cao” và “có khả
năng đem lại hạnh phúc thanh cao cho tâm hồn
và thể xác”?
(H khá giỏi)
*KT động não
+ Lối sống giản dị của Bác Hồ thể hiện một
quan niệm sống đẹp, văn minh, một quan niệm
thẩm mĩ sâu sắc:
- Đó là sự coi trọng các giá trị tinh thần, là cách
sống không bị lệ thuộc vào điều kiện vật chất,
không coi mục đích sống chỉ là hưởng thụ vật
chất.
- Đó là cách sống coi trọng và luôn tạo được sự
hài hoà giữa con người với thiên nhiên, đem lại
niềm vui, sự khoẻ khoắn và thanh cao cho tâm
hồn lẫn thể xác.VD ngôi nhà sàn của Bác, dù ở
giữa lòng đô thị vẫn có sự hài hoà với thiên
nhiên- vườn cây,ao cá- như những ngôi nhà giản
dị ở làng quê.
- Lối sống giản dị mà thanh cao của Bác là sự kế
tục truyền thống của các bậc hiền triết Phương
Đông và Việt Nam. Cách sống ấy còn thể hiện
mọt quan niệm thẩm mĩ: cái đẹp là sự giản dị.
? Từ đó em cảm nhận được gì về vẻ đẹp trong
phong cách sinh hoạt của Bác Hồ?
(KT trình bày một phút)
? Văn bản " Phong cách Hồ Chí Minh" có ý
nghĩa như thế nào
=> Lối sống vô cùng thanh
cao,giản dị là cách sống có
văn hoá theo quan niệm
thẩm mĩ cái đẹp là sự giản
dị, tự nhiên, là cách di
dưỡng tinh thần.
4 Tổng kết:
a Nội dung- Ý nghĩa:
* ND:
+ Phong cách Hồ Chí Minh
là sự kết hợp hài hoà giữa
truyền thống văn hoá dân
tộc và tinh hoa văn hoá
nhân loại, giữa thanh cao và
giản dị.
* Ý nghĩa của văn bản: Bằng
lập luận chặt chẽ, chúng cứ
xác thực, tg Lê Anh Trà đã
cho thấy cốt cách văn hoá
HCM trong nhận thức và
trong hành động. Từ đó đặt ra
một vấn đề của thời kì hội
nhập: Tiếp thu tinh hoa văn
hoá nhân loại, đồng thời phải
Giáo viên: Vũ Thị Xoan Năm học 2022 - 2023
13
Trường THCS Ea Hu Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 9
? Để làm rõ và nổi bật những vẻ đẹp và phẩm
chất cao quý của phong cách Hò Chí Minh,
người viết đã dùng những biện pháp nghệ thuật?
giữ gìn, phát huy bản sắc văn
hoá dân tộc.
b. Nghệ thuật:
+ Đan xen giữa tự sự và
bình luận
+ Dẫn chứng chọn lọc tiêu
biểu, có sức thuyết phục cao
+ Nghệ thuật đối lập, sử
dụng nhiều từ ngữ Hán Việt,
thơ cổ.
c Ghi nhớ: SGK/ T5
Hoạt động luyện tập
- Mục tiêu: hoàn thiện kiến thức vừa chiếm lĩnh được; rèn luyện kĩ năng áp
dụng kiến thức mới để giải quyết các tình huống/vấn đề trong học tập.
- Phương pháp: Vấn đáp, thảo luận nhóm
- Kĩ thuật: Kĩ thuật hỏi và trả lời, trình bày một phút
- Phương tiện: Máy chiếu
- Thời gian:
* Học sinh đọc ghi nhớ: SGK/ T5
?
? Viết một đoạn văn ngắn (10 dòng) nêu những
cảm nhận của em về vẻ đẹp trong phong cách
Hồ Chí Minh?
* Gợi ý:
+ Cảm nhận về những điểm đã tạo nên vẻ đẹp
trong p/c HCM: Con người HCM là sự kết hợp
hài hoà, trọn vẹn giữa truyền thống văn hoá dân
tộc với văn hoá tinh hoa nhân loại. Lối sống rất
dân tộc, rất VN của Bác gợi cho ta nhớ đến các
vị hiền triết trong lịch sử như Nguyễn Trãi ở Côn
Sơn với lối sống giản dị, thanh cao "Ao cạn vớt
bèo...sen" hay Nguyễn Bỉnh Khiêm với lối sống
thanh bạch" Thu ăn măng trúc…tắm ao"
III. Luyện tập:
Hoạt động vận dụng
Giáo viên: Vũ Thị Xoan Năm học 2022 - 2023
14
Trường THCS Ea Hu Kế hoạch bài dạy Ngữ văn 9
- Mục tiêu: phát hiện các tình huống thực tiễn và vận dụng được các kiến thức, kĩ
năng trong cuộc sống tương tự tình huống/vấn đề đã học.
- Phương pháp: Vấn đáp, thảo luận nhóm
- Kĩ thuật: hỏi và trả lời, trình bày một phút, động não
- Thời gian:
? Cách học của Bác có còn phù hợp trong bối cảnh học tập hiện nay không? Em
có thể học tập được gì từ phương pháp học tập của Bác
? Em học tập và rèn luyện theo phong cách của Bác như thế nào?
+ Hòa nhập với khu vực, quốc tế nhưng phải giữ gìn và phát triển bản sắc dân tộc.
+ Cuộc sống giản dị, thanh cao.
Hoạt động mở rộng, sáng tạo
- Mục tiêu: tìm tòi, mở rộng thêm những gì đã được học, dần hình thành nhu cầu học
tập suốt đời.
- Phương pháp: thảo luận nhóm
- Kĩ thuật: hỏi và trả lời, trình bày một phút, chia nhóm, giao nhiệm vụ
- Phương tiện: Phiếu học tập
- Thời gian:
? Kể một số mẩu chuyện về cách sinh hoạt của Bác Hồ
4. Hướng dẫn học bài và chuẩn bị bài mới:
+ Tìm đọc một số mẩu chuyện về cuộc đời hoạt động của Bác Hồ.
+ Tìm hiểu nghĩa của một số từ Hán Việt trong đoạn trích.
+ Chuẩn bị
- “ Các phương châm hội thoại”: ( Đọc kĩ ngữ liệu, trả lời câu hỏi, tham khảo các bài
tập, liên hệ cuộc sống những vấn đề có trong bài học)
- Đóng tiểu phẩm: N1,2: "Lợn cưới áo mới"; N3,4: Câu chuyện quả bí khổng lồ
để tiết sau học Các phương châm hội thoại.1
Ngày soạn: 14 /08/201 Tiết theo PPCT: 3
CÁC PHƯƠNG CHÂM HỘI THOẠI
A. MỤC TIÊU BÀI DẠY
1. Kiến thức
- Nắm được nội dung phương châm về lượng, phương châm về chất.
2. Kĩ năng
- Nhận biết và phân tích được cách sử dụng phương châm về lượng và phương
châm về chất trong một tình huống giao tiếp cụ thể.
- Vận dụng phương châm về lượng, phương châm về chất trong hoạt động giao tiếp.
3. Định hướng phát triển năng lực
- Năng lực chung: năng lực tự học, năng lực giải quyết vấn đề, năng lực sáng tạo,
năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác, năng lực truyền thông, năng lực sử dụng ngôn
Giáo viên: Vũ Thị Xoan Năm học 2022 - 2023
15