Vai trò và phương pháp lãnh đạo của Giám đốc doanh nghiệp trong cơ chế thị trường.doc.DOC

LỜI NÓI ĐẦU

§· qua råi c¸i thêi “ Ai lµm gi¸m ®èc còng ®îc “ hoÆc “ sèng l©u lªn l·o

lµng “. Trong c¬ chÕ thÞ trêng, Gi¸m ®èc kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ nhµ l·nh ®¹o

s¶n xuÊt kinh doanh mµ cßn lµ mét nhµ kiÕn t¹o chiÕn lîc, lµ con ngêi cña thùc

tiÔn, cña hµnh ®éng.

Víi c¬ng vÞ cña m×nh, Gi¸m ®èc cã viÖc ph¶i lµm. Kh«ng thÓ tù giam

m×nh trong c¸i cung c¸ch lµm ¨n kiÓu truyÒn thèng ®Õn møc trë thµnh cæ ®iÓn,

nhng còng kh«ng thÓ vît qua ngoµi quü ®¹o cña sù hiÖn h÷u - quü ®¹o cña

nh÷ng c¬ chÕ hiÖn hµnh.

T×m cho ®îc chç ®øng gi÷a c¸i ranh giíi chËt hÑp, mï mê cña sù ®óng

sai cña mét bªn lµ b¶o thñ, l¹c hËu, tr× trÖ, mét bªn lµ sù linh ho¹t, m¹nh d¹n vµ

s¸ng t¹o, thËt khã biÕt nhêng nµo. §ßi hái Gi¸m ®èc kh«ng nh÷ng ph¶i cã trang

bÞ kiÕn thøc, phÈm chÊt, søc khoÎ tèt mµ cßn cÇn ph¶i cã ph¬ng ph¸p l·nh ®¹o

thÓ hiÖn ®îc ®óng vai trß cao nhÊt trong doanh nghiÖp, chØ ®¹o doanh nghiÖp

th¾ng lîi trong c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.

Tuy nhiªn, trong c¬ chÕ thÞ trêng Gi¸m ®èc ®· thùc sù lµ mét nghÒ. Mét

nghÒ kh«ng chØ ®ßi hái cã trÝ thøc tæng hîp, mét tÇm nh×n chiÕn lîc, mµ cßn

mang tÝnh nghÖ thuËt cao.

Lµ sinh viªn khoa Qu¶n trÞ kinh doanh - Qu¶n trÞ doanh nghiÖp, qua thùc

tiÔn cña C«ng ty VËt t kü thuËt KhÝ tîng thuû v¨n HYMETCO, víi sù híng dÉn

cña TS.NguyÔn §×nh Quang, chó Ph¹m Lª B×nh ( Gi¸m ®èc C«ng ty ) vµ cña

phßng kinh doanh còng nh phßng kÕ to¸n tµi vô C«ng ty HYMETCO, em xin

chọn đề tài “Vai trß vµ ph¬ng ph¸p l nh ®¹o cña Gi¸m ®èc doanh nghiÖp ·

trong c¬ chÕ thÞ trêng” làm chuyên đề tốt nghiệp.

1

Nội dung chuyên đề gồm 3 chương:

Ch¬ng I: Vai trß vµ ph¬ng ph¸p l nh ®¹o cña Gi¸m ®èc doanh nghiÖp ·

trong c¬ chÕ thÞ trêng.

Ch¬ng II: Thực trạng về vai trß vµ ph¬ng ph¸p l nh ®¹o cña Gi¸m ®èc ·

C«ng ty vËt t kü thuËt khÝ tîng thuû v¨n HYMETCO.

Ch¬ng III: Nh÷ng kiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p ph¸t huy vai trß vµ ph¬ng ph¸p

l nh ®¹o cña Gi¸m ®èc C«ng ty vËt t · kü thuËt khÝ tîng thuû v¨n HYMETCO.

2

CHƯƠNGI

VAI TRÒ VÀ PHƯƠNG PHÁP LÃNH ĐẠO CỦA

GIÁM ĐỐC TRONG CƠ CHẾ THỊ TRƯỜNG

1. Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm lao ®éng cña Gi¸m đèc doanh nghiÖp

1.1. Kh¸i niÖm Gi¸m ®èc doanh nghiÖp.

HiÖn nay, cßn nhiÒu kh¸i niÖm theo c¸c khÝa c¹nh kh¸c nhau vÒ Gi¸m

®èc doanh nghiÖp. Cã thÓ theo c¸c kh¸i niÖm sau:

Thø nhÊt: Kh¸i niÖm Gi¸m ®èc doanh nghiÖp theo quan ®iÓm truyÒn

thèng ë níc ta:

Theo quan ®iÓm truyÒn thèng chØ cã Nhµ níc míi cã quyÒn thµnh lËp

doanh nghiÖp vµ nh÷ng doanh nghiÖp ®îc thµnh lËp ra ®Òu lµ doanh nghiÖp

Nhµ níc. V× vËy, kh¸i niÖm Gi¸m ®èc doanh nghiÖp chØ ®îc giíi h¹n trong ph¹m

vi doanh nghiÖp nhµ níc. Theo kh¸i niÖm nµy th× gi¸m ®èc doanh nghiÖp nhµ n￾íc võa lµ ngêi ®¹i diÖn cho Nhµ níc, võa lµ ®¹i diÖn cho tËp thÓ nh÷ng ngêi lao

®éng qu¶n lý doanh nghiÖp theo chÕ ®é mét thñ trëng, cã quyÒn quyÕt ®Þnh viÖc

®iÒu hµnh mäi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp.

Kh¸i niÖm nµy chØ râ, trong c¬ chÕ qu¶n lý cò, Gi¸m ®èc doanh nghiÖp

chÞu sù chi phèi cña hai ¸p lùc: mét lµ, c¸c c¬ quan qu¶n lý cÊp trªn; hai lµ, tËp

thÓ nh÷ng ngêi lao ®éng mµ ®¹i héi c«ng nh©n viªn chøc lµ ®¹i diÖn tèi cao cña

tËp thÓ nh÷ng ngêi lao ®éng.

Tõ kh¸i niÖm trªn cho chóng ta nhËn xÐt:

- Gi¸m ®èc tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp ®Òu do nhµ níc bæ nhiÖm vµ ph¶i

lµm theo sù chØ ®¹o cña Nhµ níc.

- Nh÷ng ngêi lao ®éng lµ chñ së h÷u cña doanh nghiÖp. Gi¸m ®èc lµ ng￾êi ®¹i diÖn cho nh÷ng ngêi lao ®éng, sÏ lµ ngêi ®¹i diÖn chñ së h÷u trong doanh

nghiÖp. Nh vËy, Gi¸m ®èc võa lµ ngêi qu¶n lý, võa lµ ngêi chñ së h÷u. §iÒu ®ã

dÉn ®Õn t×nh tr¹ng: Gi¸m ®èc doanh nghiÖp võa lµ ngêi ®¸ bãng, võa lµ ngêi

3

thæi cßi ®iÒu khiÓn trËn ®Êu. trong nhiÒu trêng hîp dÉn ®Õn lµm thÊt tho¸t vèn,

sö dông l·ng phÝ c¸c nguån lùc trong doanh nghiÖp.

Thø hai: Kh¸i niÖm Gi¸m ®èc doanh nghiÖp trong c¬ chÕ thÞ trêng:

Theo kh¸i niÖm nµy th× Gi¸m ®èc doanh nghiÖp lµ ngêi qu¶n lý, ®iÒu

hµnh mét doanh nghiÖp s½n cã, b¶o ®¶m kinh doanh cã hiÖu qu¶. Kh¸i niÖm chØ

râ gi¸m ®èc chØ lµ nhµ qu¶n lý cã tr×nh ®é, kü n¨ng, nghiÖp vô qu¶n trÞ doanh

nghiÖp.

Gi¸m ®èc trong mét sè trêng hîp cã thÓ lµ ngêi chñ së h÷u, nhng còng

cã thÓ chØ lµ ngêi qu¶n lý.

Kh¸i niÖm nµy bao gåm c¶ Gi¸m ®èc doanh nghiÖp Nhµ níc vµ c¸c lo¹i

h×nh doanh nghiÖp kh¸c. víi kh¸i niÖm nµy ®ßi hái Gi¸m ®èc ph¶i cã tr×nh ®é

chuyªn m«n cao, phï hîp ®Ó hµnh nghÒ. Gi¸m ®èc cã thÓ ®îc bæ nhiÖm, ®îc

tËp thÓ bÇu còng cã thÓ ®îc doanh nghiÖp thuª. Trªn quan ®iÓm nµy thùc chÊt

Gi¸m ®èc còng lµ ngêi lµm thuª cho Nhµ níc hoÆc cho c¸c tæ chøc kinh doanh

kh¸c.

Th ba: Kh¸i niÖm Gi¸m ®èc g¾n liÒn víi kh¸i niÖm nhµ kinh doanh:

Theo kh¸i niÖm nµy nhµ kinh doanh ®îc chia thµnh ba lo¹i:

Nhµ kinh doanh s¸ng lËp: lµ ngêi cã s¸ng kiÕn hay chuyªn m«n ®øng ra

nghiªn cøu thÞ trêng, bá vèn hoÆc vay vèn ®Ó thµnh lËp doanh nghiÖp, tù qu¶n

lý vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp.

Nhãm nhµ kinh doanh: lµ hai hay nhiÒu ngêi céng t¸c víi nhau ®Ó t¹o lËp

vµ ph¸t triÓn mét doanh nghiÖp trªn c¬ së gãp vèn, kü thuËt, tµi n¨ng kinh

doanh.

§¹i lý ®éc quyÒn: lµ nhµ kinh doanh mua ®îc ®Æc quyÒn cung cÊp, tiªu

thô s¶n phÈm cho 1 doanh nghiÖp kh¸c.

Tõ kh¸i niÖm nhµ kinh doanh chÝnh, ta thÊy r»ng: ®· lµ nhµ kinh doanh

ph¶i lµ ngêi chñ së h÷u nhng kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i lµ Gi¸m ®èc doanh nghiÖp

( cã thÓ trùc tiÕp lµm Gi¸m ®èc, cã thÓ hä thuª Gi¸m ®èc ).

§èi víi doanh nghiÖp nhµ níc, Gi¸m ®èc lµ ngêi cã thÈm quyÒn cao nhÊt

vµ cã tr¸ch nhiÖm lín nhÊt vÒ kinh tÕ, kü thuËt, hµnh chÝnh theo nhiÖm vô vµ

quyÒn h¹n ®· quy ®Þnh.

4

Gi¸m ®èc xÝ nghiÖp lµ ngêi ®¹i diÖn cho Nhµ níc ®iÒu hµnh mäi ho¹t

®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp theo chÕ ®é mét thñ trëng, Gi¸m ®èc lµ ngêi

®¹i diÖn ®¬ng nhiÖm cña ph¸p nh©n thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh, lµm

chñ tµi kho¶n, ký vµ thùc hiÖn c¸c hîp ®ång kinh tÕ, c¸c cam kÕt vÒ tµi s¶n.

Gi¸m ®èc lµ ngêi trùc tiÕp nhËn vèn do Nhµ níc giao, chÞu tr¸ch nhiÖm

trùc tiÕp vÒ viÖc b¶o tån vµ ph¸t triÓn vèn, thùc hiÖn nghÜa vô tµi chÝnh vµ c¸c

nghÜa vô kh¸c cña doanh nghiÖp víi Nhµ níc theo ph¸p luËt.

Gi¸m ®èc do cÊp trªn cã thÈm quyÒn bæ nhiÖm. §èi víi nh÷ng doanh

nghiÖp ¸p dông h×nh thøc héi ®ång qu¶n trÞ c¨n cø kÕt qu¶ thi tuyÓn mµ bæ

nhiÖm Gi¸m ®èc ®iÒu hµnh ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp.

Gi¸m ®èc cã nh÷ng quyÒn h¹n vµ nghÜa vô chñ yÕu sau:

+ Tæ chøc thùc hiÖn c¸c quyÕt ®Þnh cña c¬ quan qu¶n lý cÊp trªn trùc

tiÕp: chÊp hµnh luËt ph¸p, chÝnh s¸ch, chÕ ®éc cña Nhµ níc.

+ X©y dùng, tr×nh Héi ®ång qu¶n trÞ vµ tr×nh c¬ quan qu¶n lý cÊp trªn trùc

tiÕp quyÕt ®Þnh theo luËt vÒ kÕ ho¹ch kinh doanh hµng n¨m, vÒ c¸c ph¬ng ¸n

kinh doanh vµ qu¶n lý;

+ Thùc hiÖn c¸c chÕ ®é b¸o c¸o ( t×nh h×nh kinh doanh, kÕt qu¶n tµi

chÝnh....) theo quy ®Þnh;

+ Tæ chøc qu¶n lý doanh nghiÖp, quyÕt ®Þnh tæ chøc bé m¸y qu¶n lý

trong ®¬n vÞ b¶o ®¶m tinh gi¶m, cã hiÖu lùc, ®Ò nghÞ cÊp trªn bæ nhiÖm hoÆc

miÔn nhiÖm Phã gi¸m ®èc, Gi¸m ®èc trùc tiÕp bæ nhiÖm ( miÔn nhiÖm ) c¸c

chøc danh kh¸c trong bé m¸y qu¶n lý doanh nghiÖp; quyÕt ®Þnh ban hµnh c¸c

quy chÕ vÒ tæ chøc, hµnh chÝnh, c¸c néi quy c«ng t¸c trong néi bé theo quy ®Þnh

chung cña luËt ph¸p Nhµ níc;

+ X©y dùng vµ tæ chøc thùc hiÖn kÕ ho¹ch ®µo t¹o, båi dìng c¸n bé,

c«ng nh©n lµnh nghÒ, tuyÓn chän, bè trÝ vµ sö dông c¸n bé trong doanh nghiÖp;

ký hîp ®ång lao ®éng vµ c¸c tho¶ íc tËp thÓ vÒ lao ®éng, thùc hiÖn viÖc tr¶ l-

¬ng, thëng, phô cÊp theo quy chÕ tiÒn l¬ng, tiÒn thëng cña doanh nghiÖp vÒ c¸c

luËt lÖ vÒ b¶o hé lao ®éng vµ b¶o hiÓm x héi; ·

+ Ra c¸c quyÕt ®Þnh, ®iÒu hµnh mäi ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh

nghiÖp theo kÕ ho¹ch ® ®· îc Héi ®ång qu¶n trÞ vµ cÊp trªn th«ng qua;

5

Gi¸m ®èc cã thÓ bÞ Héi ®ång qu¶n trÞ miÔn nhiÖm bÊt cø khi nµo víi lý do

chÝnh ®¸ng, Trong trêng hîp doanh nghiÖp bÞ tæn thÊt, mÊt m¸t nghiªm träng vÒ

tµi s¶n vµ tiÒn vèn, hoÆc bÞ thua lç dÉn ®Õn gi¶i thÓ hay ph¸ s¶n, th× gi¸m ®èc

ph¶i chÞu xö ph¹t theo ph¸p luËt hiÖn hµnh ( nÕu cã vi ph¹m ), kh«ng ®îc gi÷

chøc vô t¬ng tù ë bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo trong thêi h¹n nhÊt ®Þnh ( tõ 5

®Õn 10 n¨m) tuú tõng trêng hîp cô thÓ, kÓ tõ ngµy bÞ miÔn chøc.

1.2. §Æc ®iÓm lao ®éng cña Gi¸m ®èc doanh nghiÖp.

Chóng ta cÇn ph¶i n¾m ®îc ®Æc ®iÓm lao ®éng cña gi¸m ®èc doanh

nghiÖp ®Ó cã kÕ ho¹ch ®µo t¹o, båi dìng sö dông với kh¶ n¨ng cèng hiÕn cña

hä.

Tríc khi nghiªn cøu ®Æc ®iÓm lao ®éng cña Gi¸m ®èc doanh nghiÖp cÇn

lµm râ c¸ch nh×n l©u nay ®èi víi Gi¸m ®èc doanh nghiÖp.

NhiÒu ngêi cho r»ng Gi¸m ®èc chØ ®¬n thuÇn lµ mét chøc vô do Nhµ níc

bæ nhiÖm. Quan ®iÓm nµy xuÊt ph¸t tõ c¬ chÕ qu¶n lý kÕ ho¹ch go¸ tËp trung

quan liªu bao cÊp tríc kia. Theo quan niÖm nµy ngêi ta Ýt chó ý ®Õn kh¶ n¨ng

chuyªn m«n cña Gi¸m ®èc. Cø cã bao nhiªu doanh nghiÖp Nhµ níc ra ®êi th×

cÇn bÊy nhiªu chøc vô Gi¸m ®èc doanh nghiÖp. C¸c c¬ quan qu¶n lý cÊp trªn

t×m ngêi bæ nhiÖm vµo chøc vô Êy. Vµ thùc tÕ, ai ®îc bæ nhiÖm còng lµm Gi¸m

®èc ®îc, cha cã ai xin tõ chøc.

Nhng quan niÖm Gi¸m ®èc chØ lµ mét chøc vô ®· lçi thêi khi nÒn kinh tÕ

níc ta chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng vµ ®· lµ c¬ chÕ thÞ trêng, Gi¸m ®èc

ph¶i lµ mét nghÒ. Muèn chØ huy kinh doanh mét c«ng ty ph¶i cã kiÕn thøc

chuyªn m«n vÒ qu¶n trÞ doanh nghiÖp vµ ph¶i cã kü n¨ng kinh nghiÖm nhÊt

®Þnh, b¶o ®¶m vËn hµnh bé m¸y qu¶n lý ®¹t hiÖu qu¶ cao.

Gi¸m ®èc lµ mét nghÒ lµ quan niÖm chÝnh thèng trong nÒn kinh tÕ theo

c¬ chÕ thÞ trêng.

NghÒ gi¸m ®èc cã nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n sau:

+ XÐt vÒ tÝnh chÊt lao ®éng cña Gi¸m ®èc ®ã lµ lao ®éng qu¶n lý mang

tÝnh chÊt gi¸n tiÕp, c«ng viÖc qu¶n trÞ doanh nghiÖp ®ßi hái Gi¸m ®èc ph¶i cã

tr×nh ®é qu¶n lý cao, ®¹t tíi “ nghÖ thuËt qu¶n lý “ lao ®éng cña Gi¸m ®èc lµ lao

®éng chÊt x¸m mang tÝnh s¸ng t¹o.

6