Thư viện tri thức trực tuyến
Kho tài liệu với 50,000+ tài liệu học thuật
© 2023 Siêu thị PDF - Kho tài liệu học thuật hàng đầu Việt Nam
Vài nét về quan xưởng ở Phú Xuân thời các chúa Nguyễn
Nội dung xem thử
Mô tả chi tiết
VAI NET VE OUAN XlTdNG d PHU XUAN
THdl CAC CHUA NCUYI N
NGUYfiN VAN DANG*
TQ nam 1558, khi hp Nguyen vdo
trd'n thu d Thuan Hda thi vung
trung tdm Phu Xudn bdt dau hinh thdnh
ede xQdng san xud't thii cdng phuc vu eho cd
nghiep ciia ddng hp Nguyen. Ben canh viec
ban hdnh hdng loat cac chinh sach an dan,
md cQa giao thQdng vdi ben ngoai, cdc chua
Nguyen da tQng bQdc tao dyng mpt bp may
chinh quyen vd qudn dpi rieng; ddng thdi
chu trQdng trQng tap vd td chQc thd thu
cdng san xud't cac loai vu khi, ddng thuyen,
ede vdt dung cung dinh vd vdt lieu xay
dyng phu chua.
NhQng ngQdi thd eua chua Nguyen trQdc
bet Id nhQng ngQdi linh, Thich Dai San
chep: "Trong nUdc. trdm thd tha diu do
qudn ldm. Mdi ndm vdo khodng thdng ba,
thdng tu, quan nhcfn di ra cdc lang bdt ddn
td 16 tudi trd len. nhiing ngUdi thdn the
cUdng trdng. ddng gdng lai bdng mot cdi
gdng tre ... gidi vi phd sung qudn; vdo qudn
ddi rdi mdi ngUdi chuyen hgc mdt nghi ..."
(1). Chinh trong dpi ngu binh Knh ddng dao
dd, cd mdt bp phdn trd thdnh ngudn lao
ddng thQdng trye san xud't trong cac xQdng
eiia chua Nguydn. Tuy nhien, de tao nen
nhQng san phd'm ed chd't iQdng cao, ehua
Nguyin da dp dyng che dp trUng tap thd
gidi vung Thuan Quang ve Phu Xudn san
xud't. Tuy theo truyen thd'ng ky thuat nghe
ciia cdc dia phUdng ma nha nUdc huy ddng
nhQng ngUdi thd gidi nha't trong xQ. Chdng
ban, "Hai thdn Phan Xd, Hoang Giang
huyen Khang Ldc diu kheo ddc sung. Hg
Nguyen lay 60 ngUdi d Phan Xd dat ldm 2
ddi tha Td sung, Hdu sung... Sau lg.i them
mdi ddi 20 ngUdi... Lg.i lay 40 ngUdi d
Hoang Giang ddt ldm ty tha Ngi sung..."
(2). Rieng nganh ddng thuyen phai huy
ddng thd tQ nhieu dia phUdng khac nhau
theo tQng nghe chuyen mdn: "... Thdxe dxd
Duy Bdc Id thao nhdt. Tha ddng thuyen
ngUdi Bdng Hdi vd CU Hd quen ddng
thuyin to; cdc xd huyen Khang Lgc vd
huyen Le Thuy diu cd thd, hay ddng thuyin
nho de chd do budn bdn" (3). Linh thd vd
thd thii cdng lanh nghe khi huy ddng ve
Phu Xuan thi dUde td chQc theo ngach binh:
"Cdc chua Nguyen cd nhdng quan xUdng ggi
la tuang cude. tdchdc nhU qudn ddi, lUa thd
bd sung vdo di chi tao do ddng cho Nhd
nUdc. Cdc tha dy dUdc liet vdo hg.ng binh
linh, dn lUdng hodc dUac mien xau thue"
(4).
Ve dia diem san xud't, trong thdi gian tQ
1626-1687 khi thu phu ddng d Phudc Yen
vd Kim Long, cdc chua Nguyen da "trUng
dung mot phdn ddt cua lang Duang Xudn
(sdt bd sdng Huang) ldm dd't cua triiu dinh
ddt dudi sU qudn ly cua phu chua. Bd't ndy
' TS. Trudng Dai hpe Khoa hpe - Dai hpc Hud