Vài nét hình thành các xứ, họ đạo đầu tiên ở miền đông nam bộ

Nghien cuu Ton giao. Sd 11 - 2009 49

VAI NET VE Sir HINH THANH CAC XIT, HO DAG DAU TIEN

Of MIEN DONG NAM BO

>i:d

T heo giao sd, dao Cdng giao du nhap

vao Viet Nam td the ki XVL The

nhang, cdng cugc truyen giao d nadc ta

chi tha c sa dat hieu qua vac the ki XVH

vdi vai tre eua cac giac si Ddng Ten (Bo

Dao Nha),

Nam 1615, cac giao si Ddng Ten la

Francescc Buzumi, Diege Carvalhd, v.v,..

da den Hdi An, Cda Ha n (Da Ndng) md

d i u chd thdi ki truyen giae vao Dang

Trong. Tuy nhien, viec truyen giao vao

Mien Ddng Nam Bd cbi tbiic s a dat hieu

qua vdi qua trinh kha i hoang lap ap cda

cac nhdm lau dan ngadi Viet, trong dd cd

nhdng giad dan Cdng giad va cac giac

doan Ddng Ten, Hdi Thda sai Paris, Ddng

Phan Sinh, v.v... van the ki XVII. Qua

trinh truyen giao ban di u d ndi day cdn

gap nhieu khd khdn. Nguyen nhan, thee

Tran Dang Huy, la dd: "Mgt phan dd s a

chc'ng dd'i cua cac sd sai Pha t giac, mdt

phan d vdng Nam Bg ldc dc dan ca cdn

qua tha a thdt""'.

Td khi Alexandre de Rhddes (Ddc Ld)

de'n Viet Nam vdi nhieu ccng lad bien

soan td dien Viet - Bo Dao Nha - Latinh,

cuo'n Phep gidng tdm ngdy vie't bang chd

Qud'c ngd di u tien ghi lai nhdn g bai

giang theo each truyen kha u giao II Cdng

giao, da gidp cac giao si ngoai qud'c tiep

xuc va truyen ba Cdng giao vao Viet Nam

DANG MANH TRUNG'*'

thua n lgi brin. Cho nen, Cdng giao da

pha t trien de'n nhieu nrii va du nhap vao

Mien Ddng Nam Bd. Bui Ddc Sinh trong

sach Lich sd Gido hgi Cdng gido cho biet:

"Cud'i ndm 1624, cha be tren tinh Gabriel

de Matte s de'n tham giao doan xd Nam

dem theo 4 nha truyen giao mdi la

Antonio Pontes, Caspa r Luis (Bo),

Alexandre de Rhodes (qud'c tich Tda

Thanh) tdc Ddc Ld, Girolamo Majorica

(Italia) va thi y Men chior Ribero (Bo). So'

thda sai Ddng Ten bay gid ri xd Xam la

15'ngadi gom 11 linb muc va 4 trg si"'"'.

Theo thd'ng ke cua Giao hdi Cdng giao

Viet Xam, ndm 1747, vdng Tra'n Bien cd

11 hg dao gom; Hg dao Ben Gd do Hgi

Thda sai Paris coi sdc; Ddng Ten coi sdc

cac hg dao: Dong Xai, Md Xoai, Da Lda,

Ba Ria, Ben Go, Xdi Xaa , Lai Thieu, Dat

Dd, Ddng Mdn, Moi Thom.

Den nay cd ra t it tai lieu ndi ve lich sd

hinh than h cdng ddng dan ca Cdng giao

Mien Ddng Nam Bg. Qua khao sat thac

te cua chdng tdi d cac giao phan Xuan

Lgc, Ph d Cadng, Ba Ria - Vung Tau,

Pha n Thiet va cac ngucn t a lieu kha c che

*. ThS., tinh Ddng Nai.

1. Nguydn Dang Huy. Vdn hda tdm hnh Nam Bd.

Nxb. Khoa hpc Xa hpi. Ha Ndi 1998, tr.209.

2. Bui Dire Sinh O.P.M.A. Lich su gido hdi Cdng

gido (quyen 2, xiid't bdn Idn 6. cd sira chira bd siing).

Veritas Edition, Calgary, Canada, 1999, tr.361.