Ứng dụng siêu âm doppler trong chẩn đoán thoái hóa khớp gối nguyên phát tại Thái Nguyên

Lƣu Thị Bình Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 118(04): 185 - 192

185

ỨNG DỤNG SIÊU ÂM DOPPLER TRONG CHẨN ĐOÁN

THOÁI HÓA KHỚP GỐI NGUYÊN PHÁT TẠI THÁI NGUYÊN

Lƣu Thị Bình*

Trường Đại học Y Dược – ĐH Thái Nguyên

TÓM TẮT

Mục tiêu: Mô tả hình ảnh thoái hóa khớp gối nguyên phát trên siêu âm Doppler. Xác định một số

hình ảnh tổn thƣơng trên siêu âm liên quan đến triệu chứng đau khớp gối trên lâm sàng và giai

đoạn bệnh trên xquang. Đối tƣợng và phƣơng pháp nghiên cứu: Mô tả cắt ngang. Tiến cứu 60

bệnh nhân với 109 khớp gối đƣợc chẩn đoán xác định thoái hóa khớp theo tiêu chuẩn của Hội

Thấp khớp học Mỹ (ACR-1991). Kết quả: Siêu âm Doppler khớp gối thoái hóa phát hiện đƣợc

100% khớp có mỏng sụn, trong đó 66,1% khớp mỏng sụn mức độ nặng và trung bình; Mỏng sụn

khớp mức độ nặng (<1mm) có tỷ lệ đau nặng trên lâm sàng cao nhất (71,4%), mức độ mỏng sụn

khớp giảm dần theo giai đoạn bệnh trên xquang. Có 65,1% khớp viêm màng hoạt dịch (VMHD)

trên siêu âm; 77,1% khớp tràn dịch, trong đó 72,6% khớp tràn dịch có tổn thƣơng VMHD phối

hợp, 75,5% khớp VMHD trên siêu âm biểu hiện đau nặng trên lâm sàng, tỷ lệ khớp có VMHD

tăng dần theo giai đoạn bệnh, và mức độ mỏng sụn khớp. Kết luận: Siêu âm Doppler khớp gối

phát hiện đƣợc các tổn thƣơng thoái hóa nhƣ gai xƣơng, mỏng sụn khớp và các dấu hiệu đặc trƣng

nhƣ VMHD, tràn dịch khớp. Tỷ lệ khớp có VMHD và mỏng sụn khớp mức độ nặng trên siêu âm

tăng dần theo mức độ đau trên lâm sàng, giai đoạn bệnh trên xquang (p< 0,05). Tràn dịch khớp có

liên quan đến triệu chứng đau trên lâm sàng và viêm màng hoạt dịch trên siêu âm (p< 0,05).

Từ khoá: Thoái hóa khớp gối (THKG), viêm màng hoạt dịch (VMHD).

ĐẶT VẤN ĐỀ

*

Thoái hóa khớp gối (THKG) là bệnh thƣờng

gặp trên lâm sàng. Tỷ lệ mắc bệnh thoái hóa

khớp tại Mỹ là cao nhất trong các bệnh khớp,

tại Nhật tỷ lệ bệnh nhân bị THKG ở đối tƣợng

≥ 65 tuổi chiếm 21% [13]. Tại Việt Nam thoái

hóa khớp đứng thứ 3 trong nhóm bệnh khớp

điều trị nội trú và có tỷ lệ mắc tại cộng đồng

theo nghiên cứu của Trần Minh Hoa là 4,1%

[13]. Tổn thƣơng cơ bản của bệnh là tình

trạng thoái hóa sụn khớp dẫn đến sụn khớp bị

nứt, vỡ và bong ra, làm cho những mảnh

proteoglycan (PG) và collagen đƣợc giải

phóng vào dịch khớp với lƣợng tăng dần, dẫn

đến tình trạng viêm mạn tính ở màng hoạt

dịch, gây đau và tràn dịch khớp trên lâm sàng

lâu dần dẫn đến biến dạng khớp và tàn phế.

Trƣớc đây chẩn đoán THKG chủ yếu dựa vào

lâm sàng và chụp xquang, ngày nay siêu âm,

chụp MRI và nội soi khớp đã đƣợc ứng dụng

cho chẩn đoán bệnh, đặc biệt là các kỹ thuật

này giúp xác định những tổn thƣơng tại sụn

và tổ chức phần mềm cạnh khớp mà xquang

*

Tel: 0986.717.076; Email: [email protected]

không xác định đƣợc. Trong đó kỹ thuật siêu

âm khớp đƣợc ứng dụng rộng rãi vì giá thành

thấp, kĩ thuật không xâm lấn, lại có giá trị cao

trong chẩn đoán, tiên lƣợng và đánh giá hiệu

quả điều trị. Vì vậy chúng tôi thực hiện

nghiên cứu này nhằm mục tiêu:

- Mô tả hình ảnh của thoái hóa khớp gối

nguyên phát trên siêu âm Doppler.

- Xác định một số hình ảnh tổn thương trên

siêu âm liên quan đến triệu chứng đau khớp

gối trên lâm sàng và giai đoạn bệnh trên

xquang.

ĐỐI TƢỢNG VÀ PHƢƠNG PHÁP

NGHIÊN CỨU

Đối tƣợng nghiên cứu

Gồm 60 bệnh nhân với 109 khớp gối thoái

hóa nguyên phát đƣợc khám và điều tại khoa

Nội Bệnh viện Trƣờng Đại học Y Dƣợc Thái

Nguyên, khoa Nội Tim Mạch - Cơ Xƣơng

Khớp Bệnh viện Đa khoa Trung ƣơng Thái

Nguyên (từ tháng 9/2012 đến tháng 8/2013)

đáp ứng đủ các tiêu chuẩn lựa chọn sau:

- Bệnh nhân đƣợc chẩn đoán thoái hóa khớp

theo tiêu chuẩn ACR 1991 [4].