Ứng dụng hợp đồng tương lai cổ phiếu trên thị trường chứng khoán Việt Nam: Luận văn thạc sĩ kinh tế / Nguyễn Thị Hồ Bách Ý

B O Ụ O T O N N N N NƢ V ỆT N M

TRƢ N Ọ N N N T N P M N

N UYỄN T Ị B Ý

ỨN ỤN ỢP N TƢƠN L

Ổ P ẾU TRÊN T Ị TRƢ N

ỨN K O N V ỆT N M

LUẬN VĂN T SỸ K N TẾ

TP MINH – NĂM 2012

B O Ụ O T O N N N N NƢ V ỆT N M

TRƢ N Ọ N N N T N P M N

----------oo0oo----------

N UYỄN T Ị B Ý

ỨN ỤN ỢP N TƢƠN L

Ổ P ẾU TRÊN T Ị TRƢ N

ỨN K O N V ỆT N M

LUẬN VĂN T SỸ K N TẾ

u n n n K n t t c n n n n

Mã số: 60 31 12

N ƣờ ƣớn dẫn k oa ọc TS LÊ T Ị TUYẾT O

TP MINH – NĂM 2012

L M O N

Tôi t : Nguyễ Thị Hồ Bách Ý

Si h g y 20 thá g 01 ăm 1985 – t i: Bì h Đị h

Qu quá : Bì h Đị h

Hi c g tác t i: NH TMCP Xuất Nhập Khẩu Vi t Nam

Đia chỉ 23A-B Nguyễ Đì h Chiểu, Phườ g Đa Kao, Quậ 1, TPHCM.

L h c vi cao h c h a: X của Trườ g Đ i h c Ng h g TP. Hồ Ch Mi h.

M s h c vi 020110080140

Cam oa t i: “Ứng dụn ợp đồn tƣơn la cổ p u trên t ị trƣờng

c ứn khoán V ệt Nam V ệt Nam”

Chuy g h Ki h t t i ch h, g h g

M s : 60. 31. 12

Người hư g hoa h c: TS LÊ T Ị TUYẾT O

Luậ vă ư c th c hi t i Trườ g Đ i h c Ng h g TP. Hồ Ch Mi h.

Đ t i y c g trì h ghi c u của ri g t i, các t qu ghi c u c

t h c ập ri g, h g sao ch p ất t i i u o v chưa ư c c g to

i u g y ất ở u ; các s i u, các guồ tr ch tro g uậ vă

ư c ch th ch guồ g c r r g, mi h ch.

T i xi ho to chịu trách hi m v ời cam oa a h của t i.

TPHCM, g y thá g ăm 2012

Người cam oa

Nguyễ Thị Hồ Bách Ý

MỤ LỤ

L M O N

L ẢM ƠN

BẢN Ữ V ẾT TẮT

N MỤ BẢN B ỂU SƠ T Ị

L MỞ ẦU

P ẦN N UN

ƢƠN 1: TỔN QU N VỀ ỢP N TƢƠN L Ổ P ẾU ..........1

1 1 Ơ BẢN VỀ Ổ P ẾU ...................................................................................1

1 1 1 K á n ệm.........................................................................................................1

1.1.2. Quyeàn vaø lôïi ích khi ñaàu tö vaøo coå phieáu thöôøng ......................................2

1.1.3. Lôïi nhuaän vaø ruûi ro khi ñaàu tö vaøo coå phieáu..............................................4

1.1.3.1. Lợ n uận đầu tƣ v o cổ p u ...................................................................4

1.1.3.2 Rủ ro đầu tƣ cổ p u ..................................................................................4

1.2. HỢP N TƢƠN L Ổ P ẾU ...........................................................5

1 2 1 Sự ra đờ của ợp đồn tƣơn la ( TL) ..................................................5

1 2 2 K á n ệm ợp đồn tƣơn la cổ p u........................................................7

1.2.3. ặc đ ểm của ợp đồn tƣơn lai ..................................................................9

1 2 4 Nộ dun cơ bản của ợp đồn tƣơn la cổ p u.....................................12

1.2.5. Va trò của ợp đồn tƣơn la cổ p u ....................................................13

1.2.5.1 Ñoái vôùi nhaø ñaàu tö tài chính.....................................................................13

1.2.5.2 Đ i v i h s xuất i h oa h h g hoá...................................................14

1.2.5.3. Ñoái vôùi cô quan quaûn lyù ... .....................................................................14

1.3. T Ị TRƢ N TƢƠN L .........................................................................14

1 3 1 K á n ệm t ị trƣờn tƣơn la ....................................................................14

1 3 2 ác c ủ t ể t am a tr n t ị trƣờn tƣơn la .........................................15

1.3.2.1 Nhữ g h ầu cơ ........................................................................................15

1.3.2.2. Nhữ g gười phò g h ...............................................................................16

1.3.2.3. Các tru g gia giao ịch ..............................................................................16

1.3.2.4. Nhữ g i tư g hác tham gia tr thị trườ g ..........................................17

1 3 3 ao dịc ợp đồn tƣơn la cổ p u .......................................................17

1.3.3.1. Các o i h giao ịch h p ồ g tươ g ai .................................................17

1.3.3.2. Nhữ g y u cầu v ý qũy (margi )..............................................................18

1.3.3.3. Phươ g th c giao ịch v tha h toá ...........................................................19

1.3.3.4. Theo i, ghi hậ tr thị trườ g ...............................................................23

1.3.3.5. Thu v ph giao ịch...................................................................................24

1 4 K N N ỆM P ỤN ỢP N TƢƠN L Ổ P ẾU T

ONE CHICAGO......................................................................................................25

1 4 1 K á quát về ợp đồn tƣơn la cổ P u tạ ONE O..............25

1.4.1.1. Các ặc iểm ỹ thuật của HĐTL cổ phi u .................................................26

1.4.1.2. Caùc loaïi leänh thöôøng ñöôïc thöïc hieän trong quaù trình giao dòch ..............27

1.4.1.3. Thời gia giao ịch – Ng y áo h ............................................................28

1.4.1.4. Thanh toán và giao hàng ..............................................................................28

1.4.1.5. Quy trình giao dòch...................................................................................30

1.4.2. ác rủ ro k ao dịc ợp đồn tƣơn la cổ p u ...............................32

1.4.2.1. Ruûi ro bò thanh lyù hôïp ñoàng tröôùc haïn.....................................................32

1.4.2.2. Ruûi ro khoâng theå ñoùng vò theá tröôùc khi hôïp ñoàng ñaùo haïn .....................32

1.4.2.3. Ruûi ro heä thoáng bò hö hoûng......................................................................33

1.4.2.4. Ruûi ro khi giaù cuûa hôïp ñoàng töông lai chöùng khoaùn khoâng phaûn aùnh giaù

cuûa chöùng khoaùn treân thò tröôøng cô sôû .................................................................33

1.4.3. Bài học k n n ệm c o V ệt Nam để có t ể áp dụn ợp đồn tƣơn la

cổ p u tr n t ị trƣờn c ứn k oán ..................................................................33

1.4.3.1. B i h c v pháp lý.....................................................................................33

1.4.3.2. B i h c v h th g giao ịch...................................................................34

1.4.3.3. B i h c v c g gh ................................................................................34

1.4.3.4. B i h c v guồ h c........................................................................35

1.4.3.5 B i h c v thị trườ g .................................................................................35

KẾT LUẬN ƢƠN 1........................................................................................37

ƢƠN 2: SỰ ẦN T ẾT V K Ả NĂN ỨN ỤN ÔN Ụ ỢP

N TƢƠN L Ổ P ẾU TRÊN TT K V ỆT N M............................38

2.1. TỔN QUAN VỀ THỊ TRƢ N HỨNG KHÓAN VIỆT NAM............38

2.1.1. Sơ lƣợc quá trìn ìn t n ......................................................................38

2.1.2. Các gia đoạn p át tr ển của t ị trƣờn c ứn k oán V ệt Nam.............38

2.2. T Ự TR N O T N THỊ TRƢ N Ổ P ẾU VIỆT NAM

VÀ SỰ CẦN THIẾT ỨNG DỤN ỢP N TƢƠN L Ổ P ẾU.....43

2 2 1 T ực trạn oạt độn t ị trƣờn cổ p u V ệt Nam................................43

2.2.1.1 V quy m thị trườ g ....................................................................................43

2.2.1.2 V h g hoá i m y t v giao ịch tr thị trườ g.......................................44

2.2.1.3 V t h tha h ho của thị trườ g...............................................................45

2.2.1.4 Tì h hì h h ầu tư tr thị trườ g .............................................................48

2.2.1.5 V h th g các tổ ch c i h oa h, ịch vụ ch g hoá .........................48

2.2.1.6 V tổ ch c thị trườ g ....................................................................................49

2.2.1.7 V hu g pháp ý, thể ch ch h sách...........................................................50

2.2.1.8 V ho t g qu ý, giám sát thị trườ g...................................................50

2.2.2 Sự cần th t ứng dụng ợp đồn tƣơn la cổ p u trên thị trƣờng

chứng khoán V ệt Nam ........................................................................................... 51

2.2.2.1 H p ồ g tươ g ai c g cụ h ch rủi ro, o v i huậ cho các h

ầu tư ch g hoá ...................................................................................................51

2.2.2.2 T o i u i cho các h ầu tư hỏ c thể tham gia thị trườ g ................53

2.2.2.3 Gi p phát triể v g cao ă g c c h tra h của thị trườ g ch g hoá 54

2.3 T Ự TR N VỀ K Ả NĂN ỨN ỤN ÔN Ụ ỢP N

TƢƠN L Ổ P ẾU TRÊN TT KVN.........................................................55

2 3 1 N ữn t uận lợ đố vớ v ệc ứn dụn TL P tr n TT KVN............57

2.3.1.1 Qua iểm ủ g h v ị h hư g phát triể các c g cụ phái si h của h

ư c...........................................................................................................................57

2.3.1.2 Triể v g ổ ị h, phát triể i h t i chu g v thị trườ g ch g hoá

i ri g t i Vi t Nam...............................................................................................58

2.3.1.3 Cơ h i h c tập i h ghi m từ các thị trườ g HĐTLCP tr th gi i tro g

i u i h i hập i h t qu c t ở Vi t Nam.........................................................58

2 3 2 N ữn k ó k ăn v ạn c của v ệc ứn dụn TL P tr n TT KVN59

2.3.2.1. Cơ sở pháp ý ...............................................................................................59

2.3.2.2 H th g th g ti .........................................................................................60

2.3.2.3 Đi u i v c g gh .................................................................................63

2.3.2.4. Tính tha h ho của h g h a cơ sở..........................................................64

2.3.2.5. Nguồ h c ............................................................................................65

2.3.2.6. S hiểu i t của h ầu tư ..........................................................................66

KẾT LUẬN ƢƠN 2........................................................................................67

ƢƠN 3: Ả P P ỨN ỤN ỢP N TƢƠN L Ổ P ẾU

TRÊN T Ị TRƢ N ỨN K O N V ỆT N M.......................................68

3.1. ỊN Ƣ N Ủ N P Ủ VỀ P T TR ỂN T Ị TRƢ N

V N..........................................................................................................................68

3.2 Ả P P Ủ YẾU Ể ỨN ỤN ỢP N TƢƠN L

Ổ P ẾU V O T Ị TRƢ N ỨN K O N V ỆT N M ....................69

3 2 1 ả p áp về p áp lý .....................................................................................69

3.2.1.1 Ho thi hu g pháp ý v h th g qu ý cho thị trườ g ch g hoá

Vi t Nam ...................................................................................................................69

3.2.1.2 X y g cơ sở pháp ý vi c g ụ g h p ồ g tươ g ai cổ phi u ở VN ..... 71

3.2 2 ả p áp về thông tin....................................................................................74

3.2.2.1 V ph a các oa h ghi p i m y t ..............................................................74

3.2.2.2 V ph a h ầu tư ........................................................................................76

3.2.2.3 V ph a hi p h i i h oa h ch g hoá ..................................................76

3.2.2.4 V ph a áo gi i ............................................................................................77

3.2.2.5 V ph a cơ qua qu ý................................................................................77

3.2.3. Giả p áp về kỹ t uật n ệp vụ và ạ tần côn n ệ.............................78

3.2.3.1 V ph a uỷ a ch g hoá h ư c.........................................................78

3.2.3.2 V ph a HOSE, HASTC................................................................................79

3.2.3.3 V ph a các c g ty ch g hoá .................................................................79

3.2.3.4 V ph a oa h ghi p i m y t....................................................................80

3.2.4. G ả p áp đố vớ n uồn n n lực ...............................................................80

3.2.4.1 V ph a UBCKNN, HOSE, HASTC.............................................................80

3.2.4.2 V ph a c g ty ch g hoá ........................................................................81

3.2.5. N n cao sự ểu b t của n đầu tƣ .........................................................82

3.4. KIẾN N Ị VỀ L TRÌN P ỤN ỢP N TƢƠN L Ổ

P ẾU TRÊN TT K V ỆT N M ........................................................................83

3.4.1. Giai ñoaïn nghiên cứu lựa c ọn ...................................................................83

3.4.2. Giai ñoaïn xây dựn đề án ............................................................................84

3.4.3. Giai ñoaïn chuẩn bị .......................................................................................85

3.4.4. Giai đọan t ử n ệm ...................................................................................86

3.4.5. Giai đoạn t ực ện ......................................................................................87

KẾT LUẬN ƢƠN 3........................................................................................88

P ẦN KẾT LUẬN..................................................................................................89

BẢN Ữ V ẾT TẮT

Từ v t tắt N ĩa t n nƣớc n o N ĩa T n V ệt

HĐTL H p ồ g tươ g ai

TTCK Thị trườ g ch g hoá

TTTL Thị trườ g tươ g ai

SGDCK Sở Giao ịch ch g hoá

UBCKNN UÛy Ban Chöùng Khoaùn Nhaø Nöôùc

TTGDCK Trung tâm giao dịch ch g hoá

CTCK Coâng ty chöùng khoaùn

TPHCM Thành ph Hồ Ch Mi h

HASTC Sở giao ịch ch g hoá H N i

HOSE Sở giao ịch ch g hoá thành ph Hồ

Chí Minh

KLGD Kh i ư g giao ịch

DNNN Doa h ghi p Nh ư c

TPCP Trái phi u ch h phủ

UPCOM Thị trườ g giao ịch cổ phi u các c g ty

ai ch g chưa i m y t

TTLKCK Tru g t m ưu ch g hoá

CTCP C g ty cổ phầ

GDP Gross Domestic Product Tổ g s phẩm qu c i

CBOE Chicago Board of Trade S giao ịch tươ g ai Chicago

CME Chicago Mercantile Exchange S giao ịch ti t tươ g ai Chicago

CH Clearing House Tru g t m tha h toá ù trừ

CFTC Commodities Futures Trading

Commission

Ủy a giao ịch h g h a tươ g ai Mỹ

FCM Futures commission merchant Nh m i gi i s

APEC Asia – Pacific Economic Co￾operation

Tổ ch c h p tác i h t Ch u Á – Thái

Bì h Dươ g

WTO World Trade Organization Tổ ch c Thươ g m i Th gi i

CTA Commodity trading advisers Các h tư vấ giao ịch h g h a

AP Associated persons Nhữ g gười c g tác

SSF Single Stock futures H p ồ g tươ g ai m t o i cổ phi

OCC Option Clearing Corporation Trung tâm thanh toán bù trừ OneChicago

N MỤ BẢN B ỂU HÌNH

TT T Ứ TỰ

BẢN

TÊN BẢN TRANG

1 B g 1.1 Ph i t giữa h p ồ g h v h p ồ g tươ g ai 10

2 B g 1.2 M t ho t g tha h toá h g g y của h p ồ g tươ g

ai cổ phi u

21

3 B g 1.3 M t Các ặc iểm ỹ thuật của h p ồ g tươ g ai cổ phi u 26

4 B g 1.4 Các h thườ g ù g 27

5 B g 2.1 Giao ịch tr thị trườ g th cấp qu 1/2012 46

6 Biểu ồ 2.1 Dieãn bieán cuûa chæ soá VN – index giai ñoaïn 2000 - 2008 39

7 Biểu ồ 2.2 VN-Index và HNX-I ex tro g ăm 2011 40

8 Biểu ồ 2.3 Diễ i s HOSE qu I/2012 Biểu ồ 2.3: Diễ i s

HNX quí I/2012

43

9 Biểu ồ 2.4 Giá trị v hoá thị trườ g tr HNX & HOSE ( 2000-2011) 44

10 Biểu ồ 2.5 Th g các cổ phi u i m y t tr thị trườ g (2000-2011) 45

11 Biểu ồ 2.6 Giao ịch h ầu tư ư c go i to thị trườ g ăm 2011 46

12 Biểu ồ 2.7 Chỉ s V -index v h i ư g giao ịch 47

13 Hình 1.1 Quy trì h giao ịch h p ồ g tươ g ai 30

14 Hình 1.2 M t giao ịch t g t i O eChicago 31