Ứng Dụng Công Nghệ Viễn Thám Và Điều Tra Thực Địa Ước Tính Trữ Lượng Cácbon Rừng Ngập Mặn Làm Cơ Sở Đề Xuất Chi Trả Các Bon Tại Huyện Thái Thụy Tỉnh Thái Bình

i

LỜI CẢM ƠN

Để đánh giá kết quả sau 4 năm học tập và rèn luyện tại trƣờng Đại học

Lâm nghiệp, đồng thời giúp cho sinh viên có cơ hội làm quen với công tác

nghiên cứu khoa học và hiểu biết thực tế, tôi đã thực hiện khóa luận tốt nghiệp:

“Ứng dụng công nghệ viễn thám và điều tra thực địa ước tính trữ lượng

cácbon rừng ngập mặn làm cơ sở đề xuất chi trả các bon tại huyện Thái Thụy

tỉnh Thái Bình”. Đến nay đề tài của tôi đã hoàn thành.

Nhân dịp này, tôi xin đƣợc bày tỏ lòng biết ơn tới Ban giám Hiệu trƣờng

Đại học Lâm nghiệp Việt Nam, các thầy cô giáo trong Khoa Quản lý Tài nguyên

rừng và Môi trƣờng và đặc biệt là PGS.TS. Nguyễn Hải Hòa đã trực tiếp tận tình

hƣớng dẫn, truyền đạt kiến thức và kinh nghiệm quý báu giúp tôi hoàn thành

khóa luận tốt nghiệp này.

Xin chân thành cảm ơn Cán bộ Sở NN&PTNT, Chi cục Kiểm lâm tỉnh

Thái Bình, Phòng Tài nguyên và Môi trƣờng huyện Tiền Hải, tỉnh Thái Bình;

chính quyền và nhân dân địa phƣơng đã tạo mọi điều kiện thuận lợi và giúp

đ tôi rất nhiều trong thời gian thực địa tại địa phƣơng.

Mặc dù đã có cố gắng nhƣng do thời gian và kinh nghiệm của bản thân

còn nhiều hạn chế nên khóa luận không tránh khỏi những thiếu sót. Vì vậy, tôi

rất mong nhận đƣợc sự chỉ bảo, góp ý của quý thầy, cô giáo để khóa luận của tôi

đƣợc hoàn thiện hơn.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

Hà Nội, ngày 15 tháng 5 năm 2018

Sinh Viên

Phạm Minh Tuấn

ii

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP VIỆT NAM

KHOA QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN RỪNG VÀ MÔI TRƢỜNG

TÓM TẮT KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

1. Tên khóa luận: “Ứng dụng công nghệ viễn thám và điều tra thực địa ước

tính trữ lượng Cácbon rừng ngập mặn làm cơ sở đề xuất chi trả Các bon tại

huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình”.

2. Sinh viên thực hiện: Phạm Minh Tuấn

3. Giáo viên hƣớng dẫn: PGS.TS. Nguyễn Hải Hòa

4. Mục tiêu nghiên cứu:

a. Mục tiêu chung

Kết quả nghiên cứu của đề tài góp phần vào việc cung cấp cấp cơ sở khoa

học ứng dụng viễn thám và GIS trong xây dựng mô hình sinh khối và trữ lƣợng

Cácbon rừng ngập mặn tại Việt Nam.

b. Mục tiêu cụ thể

- Đánh giá thực trạng và hiện trạng rừng ngập mặn tại huyện Thái Thụy,

tỉnh Thái Bình

- Xây dựng mô hình sinh khối và trữ lƣợng các bon rừng ngập mặn dựa

vào dữ liệu viễn thám và điều tra thực địa tại khu vực nghiên cứu.

- Đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản lý bền vững rừng ngập

mặn tại khu vực nghiên cứu.

5. Phạm vi nghiên cứu

Phạm vi về không gian và thời gian:

- Phạm vi không gian: Đề tài tập trung nghiên tất cả 5 xã có rừng ngập

mặn: Thụy Trƣờng, Thụy Xuân, Thụy Hải, Thái Thƣợng, Thái Đô của huyện

Thái Thụy, tỉnh Thái Bình.

iii

- Phạm vi về thời gian: Đề tài tập trung nghiên cứu khả năng tích lũy

Cácbon của rừng ngập mặn tại thời điểm nghiên cứu.

Phạm vị về nội dung:

- Đối tƣợng nghiên cứu của đề tài là khả năng tích lũy các bon trên mặt

đất của rừng ngập mặn ven biển.

6. Nội dung cơ bản của đề tài

Để đạt đƣợc những mục tiêu trên, đề tài thực hiện những nội dung cơ bản sau:

Nghiên cứu hiện trạng và tình hình quản lý rừng ngập mặn tỉnh Thái

Bình.

Xây dựng bản đồ hiện trạng, sinh khối và trữ lƣợng cácbon rừng ngập

mặn tại huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình.

Nghiên cứu cơ hội, khó khăn và thách thức đối với chi trả dịch vụ cácbon

rừng tại huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình.

Đề xuất một số giải pháp thực hiện chi trả cácbon rừng ngập mặn cho

huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình.

7. Những kết quả đạt đƣợc

Qua nghiên cứu đề tài đã đạt đƣợc những kết quả sau:

Đề tài đã đánh giá đƣợc hiện trạng rừng ngập mặn :Tổng diện tích, cấu

trúc, chất lƣợng rừng. Thực trạng quản lý rừng ngập mặn: Hoạt động quản lý,

vai trò ngƣời quản lý, các chính sách dự án đƣợc thực hiện tại khu vực nghiên

cứu.

Xây dựng đƣợc bản đồ hiện trạng rừng ngập mặn năm 2017 tại khu vực

nghiên cứu. Ƣớc tính đƣợc sinh khối rừng ngập mặn từ 25 OTC điều tra thực

địa. Xây dựng đƣợc bản đồ cấp kính cơ sở để ƣớc tính sinh khối và trữ lƣợng

Cácbon trên mặt đất từ đó thành lập đƣợc bản đồ sinh khối, trữ lƣợng các bon từ

phƣơng pháp nội suy không gian, đánh giá độ chính xác của phƣơng pháp nội

suy rừng ngập mặn tại huyện Tiền Hải, Thái Bình.

iv

Xây dựng sơ đồ SWOT (Strength, Weakness, Opportunity, Threats): Phân

tích điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội cũng nhƣ thách thức của địa phƣơng đối với

việc chi trả dịch vụ môi trƣờng.

Từ những thuận lợi, khó khăn, thách thức, cơ hội trong công tác quản lý

rừng ngập mặn tại khu vực nghiên cứu đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả quản

lý bảo vệ góp phần làm tăng trữ lƣợng các bon rừng giảm nguồn tác động đối

với rừng ngập mặn hƣớng tới chi trả dịch vụ môi trƣờng rừng tại khu vực nghiên

cứu.

v

MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................i

TÓM TẮT KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP............................................................ii

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU VÀ CHỮ VIẾT TẮT........................................viii

DANH MỤC BẢNG............................................................................................ix

DANH MỤC HÌNH .............................................................................................. x

DANH MỤC SƠ ĐỒ ............................................................................................ x

ĐẶT VẤN ĐỀ....................................................................................................... 1

PHẦN I TỔNG QUAN VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU............................................... 3

1.1. Khái niệm cơ bản ........................................................................................... 3

1.1.1. Hệ thống thông tin địa lý (GIS) .................................................................. 3

1.1.2. Viễn thám (RS)............................................................................................ 3

1.2. Tổng quan về rừng ngập mặn......................................................................... 6

1.2.1. Khái niệm.................................................................................................... 6

1.2.2. Vai trò của rừng ngập mặn ven biển Việt Nam .......................................... 6

1.2.3. Phân bố RNM trên thế giới và Việt Nam.................................................... 7

1.3. Sinh khối và trữ lƣợng các bon ...................................................................... 9

1.3.1. Sinh khối ..................................................................................................... 9

1.3.2. Trữ lƣợng các bon ..................................................................................... 10

1.3.3. Thƣơng mại cácbon từ rừng...................................................................... 10

1.4. Chi trả dịch vụ môi trƣờng rừng (PFES)...................................................... 11

1.5. Sử dụng GIS và viễn thám để ƣớc tính sinh khối và trữ lƣợng các bon...... 14

1.5.1. Trên thế giới .............................................................................................. 14

1.5.2. Tại Việt Nam............................................................................................. 16

1.6. Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................... 17

PHẦN II MỤC TIÊU, NỘI DUNG VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU...... 18

2.1. Mục tiêu nghiên cứu..................................................................................... 18

2.1.1. Mục tiêu chung.......................................................................................... 18

2.1.2. Mục tiêu cụ thể.......................................................................................... 18

2.2. Phạm vi nghiên cứu...................................................................................... 18

vi

2.3. Nội dung nghiên cứu.................................................................................... 19

2.3.1. Nghiên cứu hiện trạng và tình hình quản lý rừng ngập mặn tỉnh Thái Bình

............................................................................................................................. 19

2.3.2. Xây dựng bản đồ hiện trạng, sinh khối và trữ lƣợng cácbon rừng ngập

mặn tại huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình........................................................... 19

2.3.3. Nghiên cứu cơ hội, khó khăn và thách thức đối với chi trả dịch vụ cácbon

rừng tại huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình .......................................................... 19

2.3.4. Đề xuất một số giải pháp thực hiện tri trả Các bon rừng ngập mặn cho

huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình........................................................................ 19

2.4. Phƣơng pháp nghiên cứu.............................................................................. 20

2.4.1. Hiện trạng và tình hình quản lý rừng ngập mặn tỉnh Thái Bình ............... 20

2.4.2. Bản đồ hiện trạng, sinh khối và trữ lƣợng cácbon rừng ngập mặn tại huyện

Thái Thụy, tỉnh Thái Bình................................................................................... 21

2.4.3. Xác định cơ hội, khó khăn và thách thức đối với chi trả dịch vụ Các bon

rừng tại huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình .......................................................... 26

2.4.4. Đề xuất giải pháp thực hiện chi trả cácbon rừng ngập mặn cho huyện Thái

Thụy, tỉnh Thái Bình ........................................................................................... 27

PHẦN III ĐẶC ĐIỂM ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN, KINH TẾ XÃ HỘI KHU

VỰC NGHIÊN CỨU .......................................................................................... 28

3.1. Đặc điểm về điều kiện tự nhiên.................................................................... 28

3.2 Đặc điểm về kinh tế – văn hóa – xã hội....................................................... 32

3.2.1. Dân số và mật độ dân số ........................................................................... 32

3.2.2. Kinh tế ....................................................................................................... 32

3.2.3. Văn hóa – du lịch ...................................................................................... 33

PHẦN IV KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN................................. 34

4.1. Hiện trạng và hoạt động quản lý rừng ngập mặn khu vực nghiên cứu ........ 34

4.1.1. Hiện trạng rừng ngập mặn......................................................................... 34

4.1.2. Hoạt động quản lý rừng ngập mặn khu vực nghiên cứu........................... 37

4.2. Xây dựng bản đồ sinh khối và trữ lƣợng các bon rừng ngập mặn............... 39

4.2.1. Hiện trạng rừng ngập mặn và trữ lƣợng các bon tại OTC ........................ 39

vii

4.2.2. Bản đồ sinh khối và trữ lƣợng lƣợng cácbon rừng ngập mặn................... 40

4.3. Cơ hội, khó khăn và thách thức đối với chi trả dịch vụ Các bon rừng tại

huyện Thái Thụy, tỉnh Thái Bình........................................................................ 49

4.4. Giải pháp thực hiện tri trả cácbon rừng ngập mặn....................................... 50

4.4.1. Cơ sở đề xuất giải pháp quản lý rừng ngập mặn hƣớng tới tham gia chi trả

dịch vụ môi trƣờng rừng...................................................................................... 50

4.4.2. Giải pháp quản lý về cơ chế chính sách.................................................... 52

4.4.3. Giải pháp đối với chính quyền địa phƣơng............................................... 54

4.4.4. Một số giải pháp hỗ trợ chi trả dịch vụ môi trƣờng rừng ......................... 55

Phần V KẾT LUẬN, TỒN TẠI, KIẾN NGHỊ ................................................... 56

5.1. Kết luận ........................................................................................................ 56

5.2. Tồn tại........................................................................................................... 57

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC