Tú tượng đệ bát tài tử tiên chú và truyện thơ Nôm Hoa tiên ký trong cái nhìn so sánh về mặt cốt truyện , bố cục, số câu , tên hồi

Ngô Thị Thanh Nga Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ 72(10): 35 - 41

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn | 35

TÚ TƯỢNG ĐỆ BÁT TÀI TỬ TIÊN CHÚ VÀ TRUYỆN THƠ NÔM HOA TIÊN KÝ

TRONG CÁI NHÌN SO SÁNH VỀ MẶT CỐT TRUYỆN, BỐ CỤC, SỐ CÂU, TÊN HỒI

Ngô Thị Thanh Nga*

Trường Đại học Sư phạm – Đại học Thái Nguyên

TÓM TẮT

Với sự đồng điệu về cảm xúc, Nguyễn Huy Tự đã phóng tác Ca bản Tú tượng đệ bát tài tử tiên chú

thành truyện thơ Nôm Hoa tiên ký. Nhưng với lý tưởng thẩm mỹ, truyền thống văn học riêng, tác

giả truyện Hoa tiên ký đã để lại dấu ấn của sự sáng tạo trên nhiều phương diện từ thể loại đến xây

dựng nhân vật, phương thức tự sự…Trong bài viết này, chúng tôi tìm hiểu những thay đổi nhỏ về

mặt cốt tuyện, tình tiết, bố cục, số câu, tên hồi của Hoa Tiên ký so với Ca bản. Ở phương diện này

dù không thật sự thể hiện được hết tài năng của Nguyễn Huy Tự như ở các phương diện khác,

nhưng nó cũng góp phần khá quan trọng trong việc thể hiện ý tưởng nghệ thuật của tác giả cũng

như truyền thống văn học của dân tộc.

Từ khóa: Hoa tiên ký - Nguyễn Huy Tự - Tú tượng đệ bát tài tử tiên chú - truyện Nôm - So sánh

Trên Tạp chí Khoa học và Công nghệ - Đại

học Thái nguyên số tháng 3/2010, chúng tôi

đã có bài viết so sánh truyện thơ Nôm Hoa

tiên ký (HTK) và Ca bản Đệ bát tài tử tiên chú

(CB) về phương diện thể loại. Qua đó chỉ ra

sự sáng tạo cũng như bản lĩnh tiếp nhận văn

học nước ngoài của Nguyễn Huy Tự trong

phương diện “hoán cốt đột thai” đầu tiên này.

Ở bài viết này, chúng tôi tiếp tục đề cập đến

một biểu hiện nữa của sức sáng tạo ấy của tác

giả Trường Lưu trên mặt cốt truyện, bố cục,

số câu, tên hồi.

Có thể nói khi đối chiếu giữa CB và truyện

thơ HTK rất nhiều nhà nghiên cứu đã dễ dàng

nhận ra sự thêm bớt và thay đổi của Nguyễn

Huy Tự khi diễn Nôm CB, nhất là trong việc

giản lược số câu. Vì dụng ý của mình (và

cũng chính là xuất phát từ truyền thống

chuộng thơ ca của dân tộc) là giữ vững chất

thơ của câu chuyện phong tình, nên có những

hồi tác giả đã gạt đi khá nhiều câu trong CB

(mang đậm tính chất kể) để ý thơ nhẹ nhàng

súc tích mà vẫn gợi hình gợi cảm. Nếu như

CB gồm có 60 hồi với 3422 câu thơ, thì sang

truyện Nôm HTK, mặc dù tác giả vẫn giữ

nguyên số hồi, nhưng dung lượng của nó chỉ

còn khoảng 1532 câu. Theo nhà nghiên cứu

Lại Văn Hùng thì: “Nhìn một cách tổng quát

ta thấy ngoài một số thay đổi về bố cục ở các



Tel:0280.3.822.065

hồi 4, 15, 25, 39, 46, 51, 55, 60, còn lại nói

chung về cốt truyện thì đúng như Lại Ngọc

Cang nói, Hoa tiên không thay đổi gì nhiều so

với CB. Những thay đổi khác của Hoa tiên về

tên hồi, về một chữ trong bài thơ họa (chu

môn ở Hoa tiên, chu gian ở CB) cũng chỉ là

những thay đổi nhỏ. Điều đáng chú ý nhất ở

đây là sự giảm thiểu số câu của Hoa tiên. Trừ

hồi cuối không chắc Hoa tiên còn bao nhiêu

câu và trừ hai hồi tăng so với CB, còn lại 57

hồi Hoa tiên giảm so với CB rất nhiều…tỷ lệ

giảm chung gần 55%, quá một nửa số câu”

[1-164,165].

Ở phương diện này, trong Dòng văn Nguyễn

Huy ở Trường Lưu, nhà nghiên cứu Lại Văn

Hùng đã có một bản phụ lục trình bày khái

lược. Chúng tôi xin thống kê lại và diễn đạt

cụ thể hơn về vấn đề này (nhất là ở những hồi

chúng tôi đã cùng nhà nghiên cứu dịch lại),

đồng thời có sửa chữa một số chi tiết nhỏ

nhầm lẫn trong bản phụ lục (ví dụ: thống kê

sai số câu dẫn đến chia tỷ lệ sai).

Hồi thứ nhất (Hoa tiên đại ý), số câu của CB

là 32, ở truyện HTK là 24 (giảm 25%). Ở hồi

này, trong truyện HTK không có những câu

nói về chuyện khoái lạc trăng gió ở CB, mà

Nguyễn Huy Tự thêm một số câu tả về Ấn

Ba, đồng thời nói thêm về tính hiếu đễ của

Lương Sinh.

Hồi thứ 2 (Bái mẫu đăng trình), số câu của

CB là 46, truyện HTK là 20 (giảm 57%). Tác