Từ giáo dục Phần Lan nghĩ về hướng đi của giáo dục phổ thông Việt Nam

fey

curu •Khoa hoc Gido due

TUT GIAO DUC PHA N LA N NGH I VE HUON G D l

C U A GIAO DUC PHO THON G VIET NA M

• PGS.TS. DO NGOC THONG

Vien Khoa hoc Giao due Viet Nam

Trong khoang 10 nam tre) lai day, giao due

(GD) Phan Lan trd thanh mpt hien tupng ndi

trpi. Rat nhieu nude da phai giat minh, theo doi,

quan sat va nghien cdu, nhat la td khi bat dau

xuat hien Chuong trinh danh gia hpc sinh (HS)

qudc te (PISA)'. Ket qua xep hang cua PISA da

lam nhieu qudc gia "bang hoang","giat minh" ve

chinh sach va hieu qua dau tU GD cCia dat nUdc

minh. Tieu bieu nhat la Hoa Ki, bde xuc trudc

nhdng han che cCia GD phd thdng (GDPT) trong

viec thuc hien nang cao chat lupng, Tong thdng

B.Obama da quyet dinh tang cudng ngan sach

cho GDPT mpt each manh me: 5 ti USD cho

chuong trinh hpc sdm (early learning programs),

77 ti USD cho viec cai td manh me GD tieu hpc

va trung hpc, dac biet danh 5 ti USD cho "quy

canh tranh nham khuyen khich ddi mdi va tham

vong mudn lap day nhdng khoang trdng trong

ket qua hpc tap cua HS Hoa Ki"2

...

Trong bdi canh dd, GD Phan Lan trd thanh

mpt "mo hinh" ma nhieu nUdc phai quan tarn

hudng tdi, trong dd cd Viet Nam. Duong nhien,

quan tarn, hudng tdi khong cd nghTa la be nguyen

xi md hinh GD ay vao Viet Nam ma can phan tich

de tiep thu va van dung nhdng kinh nghiem cua

nen GD ay mpt each sang tao, phu hdp vdi thdc

tiln cua GD Viet Nam. Phan mpt cua bai viet nay

la ket qua nghien cUu ve GD Phan Lan tren cd sd

du lieu da cdng bd tai cac trang web cua Bp GD

Phan Lan cung vdi ket qua chuyen di khao sat va

trao ddi cua doan can bp nghien cdu Viet Nam3

tdi Bp GD Phan Lan, Sd GD Thu dd Helsinki,

trudng Dai hpc Tdng hpp Jyvaskila, Dai hpc Tong

hpp Helsinki va mpt sd trudng phd thdng cac cap

cua Phan Lan vao trung tuan thang 1 nam 2010.

Phan hai cua bai viet neu suy nghT ve mpt sd dinh

hudng cho viec phat trien GDPT Viet Nam trong

nhung nam sap tdi.

I. Tong quan ve thanh tuu va nguyen

nhan thanh cong cua GD Phan Lan

Gidi thieu ve GD Phan Lan, dng Leo

Pahkin, dai dien cho Bp GD Phan Lan ndi:

"Trudc day, the gidi hau nhu biet rat it ve

Phan Lan, nhung hdn 10 nam trd lai day, ca the

gidi deu biet va ngddng mp Phan Lan bdi hai sU

kien chinh: dien thoai Nokia va thanh tich ndi bat

ve GD qua cac lan xep hang cua PISA". Tiep dd,

ong cudi va ndi kieu chdi chd, "Ve GD, hien nay

chung toi dang ddng tren dinh the gidi" (top of

the world), vi nhin vao ban do the gidi, Phan Lan

thupc vung dinh cue bac dia cau.

La thanh vien cOa To chdc Kinh te hdp tac

va phat then (OECD)4

, td khi cd Chddng trinh

danh gia HS qudc te - PISA, 03 nam mpt lan, HS

Phan Lan luon dan dau vdi so diem cao nhat the

gidi vao cac nam 2000, 2003, 2006.Cu the la:

- Mdn Dpc hieu: thd nhat trong hai lan khao

sat (nam 2000, 2003) va thd hai (nam 2006).

- Mon Toan: thd tu (nam 2000) thd hai (nam

2003) va thd nhat (nam 2006).

- Mon Khoa hpc: thd ba (nam 2000), ddng

giai nhat (nam 2003) va thd nhat (nam 2006).

- KT nang giai quyet van de: ddng giai nhi

(nam 2003), (nam 2000 khong td chdc danh

gia).

- Nam 2006, Phan Lan dat ket qua tot nhat

tdng cd trong mpi mdn cua tat ca khao sat ma

PISA tien hanh.

Trong GD d Phan Lan, khong cd sd khac

biet nao dang ke ve ket qua gida nhdng vung

mien khac nhau.

Vi sao GD Phan Lan cd dupe thanh tich ma

cac nUdc cd thu nhap binh quan Idn hdn nhd MT,

Thuy ST, Ao, Dan Mach, Ai-xo len, Y, Phap, Bi,

Nhat... phai kinh ne ? Vi sao Phan Lan trd thanh

nddc dau td cho GD cd hieu qua nhat? Vi sao vdi

1. Programme for International Student Assessment

2. http://www.whitehouse.gov/issues/Education/

3. Doan can bp nghien cdu cua Bp GD&DT Viet Nam do Thd trddng Nguyen Vinh Hien dan dau.

4. Organisation for Economic Co-operation and Developement

KHGD so 54, thdng 3-2010 1