Trung Đông Tiền-Hồi Giáo 5 pps

Trung Đông Tiền-Hồi Giáo

5

Ngày nay, giống người này chiếm 50% dân số Iran, hầu hết nói một ngôn ngữ là

tiếng Farsi, theo một tôn giáo là giáo phái Shia Hồi giáo. 50% dân số còn lại chia

cho độ 400 sắc dân, quan trọng hơn cả là 12 triệu người Azerbaijan, 6 triệu người

Kurd, đến làm nhiều đợt, định cư ở các vùng ven biên, trừ một số theo ngôn ngữ

và văn hóa Ba Tư, hầu hết vẫn giữ ngôn ngữ và văn hóa riêng của từng sắc tộc, thí

dụ 1.2 triệu dân Turkoman nói một thổ ngữ Thổ và theo giáo phái Sunni.

Trừ dân Kurd, toàn dân, dù theo tôn giáo khác và thuộc chủng tộc khác, đều có

tinh thần dân tộc Ba Tư cao độ và tự coi là những người bảo tồn văn hóa cổ truyền

Ba Tư và bảo vệ giáo phái Shia Hồi giáo. Sắc thái đặc thù này khiến Iran có hai

mặt: Ba Tư và Hồi giáo, nói cách khác là quốc gia chủ nghĩa (nationalism) và cơ

bản chủ nghĩa (fundamentalism), mỗi chủ nghĩa có những thời thịnh suy xen kẽ.

Từ khi sống chung hòa bình trên cao nguyên Iran, các dân tộc ở đó đã biết thờ

Ahura Mazda là thiên lực thiện và giữ một ngọn lửa cháy thường trực trong đền để

làm biểu tượng cho lực ấy. Zarathushtra, mà người Hi Lạp gọi là Zoroaster, hoàn

chỉnh ý niệm này, lập ra Bái Hỏa Giáo (Zoroastrianism), đề ra thuyết nhị nguyên,

Sáng Tạo là Ahura Mazda và Hủy Diệt là Ahriman, tiêu biểu cho thiện và ác, sáng

và tối, sống và chết... Hai yếu tố này thường xuyên tranh đấu trong mọi phương

diện của cuộc sống, cá nhân và xã hội. Hết tranh đấu thì sự sống cũng hết. Tranh

đấu càng mãnh liệt thì cường độ sống càng tăng. Mỗi cá nhân có quyền tự do

quyết định đứng ở chiến tuyến nào, Mazda hay Ahriman; tùy quyết định này, khi

chết sẽ lên thiên đường hay sa hỏa ngục.

Cả hai dân tộc Media (Mede) và Persia (Perse) đều theo Bái Hỏa Giáo. Cho đến

ngày tôn giáo này bị Hồi Giáo thay thế, Iran trải qua bốn triều đại: Achaemenia,

Seleucis, Parthia và Sassania.