Triết lí giáo dục Việt Nam trong thời kì đổi mới

em&mUm^omc

TRIET Ll GIAO DUC VIET NAM

TROMQ THOI KI DOI MOI <*>

O GS, TSKH. PHAM MINH HAC*

Triet If gido dye (TLGD), theo Bdeh khoo

thu Stanford, Wikipedio, Id mdt phdn mdn

eua trilt hqc vqn dyng vdo gido dye (GD)

tqo nen cde tu tudng GD, xde dinh edch tilp

can cdc vd'n d l thudc iTnh vyc GD, nhu: ddnh

gid voi trd eua GD, bdn chd't eua cdng viee GD,

qud trinh GD, dudng ldi ehinh sdeh phdt trien

GD, ndi dung, chuong trinh GD, phuong phdp

GD... Ndm 199d, Uy ban qude te ve GD cho

the ki XXI dd cdng bd bdo cdo «Hqc tqp - mqt

kho bdu tiem an " neu rd TLGD ctJO th i ki mdi.

Trong dd, «... GD dung d trung tdm euo sy phdt

trien vua eua con ngudi, vira CIJO edng ddng"

(1) vdi nhi/ng nguyen tde («Bdn cdt tru") ctjo GD

t h i kl XXI Id: /; Hgc de biet; 2) Hgc de Idm; 3)

Hgc de chung sdng vdi ngudi khde; 4) Hgc de

Idm ngudi. Ddy cung chfnh Id mye tieu chu yeu

cua GD: hoqt ddng dqy - hqc phdi Idm soo

truyin thy eho hqe sinh tTnh hdi mdt vd'n tri thue

nhd't djnh, vdn tri thue dy phdi duqc dng dyng

vdo cuqc sdng thdnh kT ndng sdng, nhdt Id kT

ndng loo dqng, kT ndng giao tiep, vd biet sdng

cd nhdn cdeh vdn hod.

1. Triet li gido dye Viet Nam tu Cdeh mqng

thdng Tdm 1945

Cdeh mqng thdng Tdm 1945 md ro Thdi dgi

dnh sdng euo nude to. Khdng oi ed th i phu nhdn

nhCrng thdnh tyu euo nen GD Viet Nam trong sudt

d5 ndm quo vd cde td cht/c GD qude t l cung nhu

cde nhd nghien ct/u GD nhieu nude di u dd ghi

nhqn diiu ndy (2). Tt/ khdng dinh khdeh quon

dd Id dl din khdng djnh ve TLGD eua Thdi dgi

dnh sdng Viet Nam, manh nha tt/ Ddng kinh nghTa

thye (1905), rdi Truyin bd qude ngCf (1938), ndi

bdt tu Hd Chf Minh vd Ddng Cong sdn Viet Nam,

Cdeh mqng thdng Tdm, cho din nay Id mdt ddng

lien tyc phdt triln, phyc vy cdng cuqc xdy dyng

vd bdo ve Td qude.

2. Trie! li gido dye Hd Chf Minh

Chung to diu nhd Ngudi dd ndi trong «NhCrng

nhiem vy cdp bdeh cua Nhd nude Viet Nam ddn

chu cdng hod" (3/9/1945): «Mdt ddn tdc ddt Id

mdt ddn tdc yiu" (3) ed y nghTa vd cung khdi

qudt. Bde gqi Id «nqn ddt" - chu «ddt" cd nghTa

rd't rdng, tu mij ehu, din hqe thdp, it hqe, md

biin hqe Id vd cung; cd khi ed hqe md dot khdng

biit gidi quylt vdn de, khdng bllt xi> tri, nen Bdc

dd gqi Id «gidc ddt". Ddn to dd thodt nqn mu

chu, dd phd cdp GD PTCS, trinh do ddn trf dd

duqc ndng eao, si/e mqnh tinh thdn duqc ndng

len rd ret, biet phdt huy st/c mqnh vdt chd't, nen to

dd thdng ke thu xdm luqe, dd thdnh edng budc

ddu trong edng cude ddi mdi. Chij tjeh Hd Chf

Minh gt/i thu eho hqc sinh nhdn ngdy khai trudng

(2/9/1945) dd dua ra minh trilt GD nude nhd

vdi tinh thdn ehtj dqo vd xde djnh voi trd eye ki

quon trqng euo GD dd'i vdi sy phdt triln ddt nude:

«Non sdng Viet Nam cd trd nin tuoi dep hay

khdng, ddn tdc Viet Nam cd budc tdi ddi vinh

quang desdnh vai vdi cdc cudng qud'c hay khdng,

chinh Id nhd phdn Idn d edng hqc tap cua cdc

em". 65 ndm qua, ddn to, Ddng to dd Idm theo

edch suy nghT dd, nhdt Id nhung ndm gdn ddy

(200d-2010) ngdnh GD dd tfch cue hudng t/ng

euqc vdn dqng hqe tdp vd Idm theo tdm guong

dqo due Hd Chf Minh. Truyen thd'ng hieu hqc,

tdn su trqng dqo euo ddn tde Viet Nam Id mdt

ndi dung CIJO trilt If nhdn sinh boo ddi nay euo

ngudi Viet vdi tu tudng v l GD cua Hd Chu tjeh

dd dqt dinh eao phdt triln mdi. «, . , n

3. Cdc Dqi hqi Ddng

Vdi TLGD Hd Chf Minh, Ddng ta (thdng qua

cde vdn kien Dqi hdi II, III, IV, V) vd nhdn ddn to

theo truyen thd'ng hilu hqc dd kien tri, lien tyc,

tfch cyc xdy dyng vd phdt triln he thdng GD ddn

* Hoi Khoa hoc Tam li - Giao due Viet Nam

Tap chi Giao due s6 25 9 (ki 1 - 4/2011)