Triết lí giáo dục của john dewey trong tác phẩm dân chủ và giáo dục.

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

KHOA GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

Đề tài:

TRIẾT LÝ GIÁO DỤC CỦA JOHN DEWEY

TRONG TÁC PHẨM “DÂN CHỦ VÀ GIÁO DỤC”

Sinh viên thực hiện: Phạm Thị Ngọc Nho

Lớp: 09SGC

Giáo viên hướng dẫn: ThS. Trịnh Sơn Hoan

Đà Nẵng, tháng 5/2013

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này, trước hết em xin gửi lời cảm ơn

đến quý thầy cô trong khoa Giáo dục Chính trị, trường Đại học Sư phạm – Đại học

Đà Nẵng đã trang bị cho em kiến thức trong suốt thời gian em theo học tại trường.

Đặc biệt, em xin gửi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc đến ThS.Trịnh Sơn Hoan là

người hướng dẫn trực tiếp cho em, và thầy Lâm Bá Hòa là người cũng đã nhiệt tình

giúp đỡ em trong suốt quá trình hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này.

Em xin chân thành cảm ơn!

Tác giả

Phạm Thị Ngọc Nho

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan: Bản khóa luận tốt nghiệp này là công trình nghiên cứu

thực sự của cá nhân, được thực hiện dựa trên cơ sở nghiên cứu lý thuyết, kiến thức

chuyên ngành, nghiên cứu khảo sát tình hình thực tiễn và dưới sự hướng dẫn khoa

học của ThS. Trịnh Sơn Hoan. Tôi hoàn toàn khẳng định về tính trung thực của lời

cam đoan này.

Tác giả

Phạm Thị Ngọc Nho

MỤC LỤC

MỞ ĐẦU...............................................................................Error! Bookmark not defined.

1. Lí do chọn đề tài ........................................................Error! Bookmark not defined.

2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu.........................................Error! Bookmark not defined.

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ............................Error! Bookmark not defined.

3.1. Mục đích.............................................................Error! Bookmark not defined.

3.2. Nhiệm vụ ............................................................Error! Bookmark not defined.

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu .............................Error! Bookmark not defined.

4.1. Đối tượng............................................................Error! Bookmark not defined.

4.2. Phạm vi...............................................................Error! Bookmark not defined.

5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu................Error! Bookmark not defined.

5.1. Cơ sở lý luận.......................................................Error! Bookmark not defined.

5.2. Phương pháp nghiên cứu....................................Error! Bookmark not defined.

6. Đóng góp của đề tài...................................................Error! Bookmark not defined.

7. Kết cấu của khóa luận................................................Error! Bookmark not defined.

NỘI DUNG...........................................................................Error! Bookmark not defined.

CHƯƠNG 1: CƠ SỞ HÌNH THÀNH TRIẾT LÝ GIÁO DỤC CỦA JOHN DEWEY

...............................................................................................Error! Bookmark not defined.

1.1. Vài nét về cuộc đời John Dewey............................Error! Bookmark not defined.

1.2. Cơ sở hình thành triết lý giáo dục của John DeweyError! Bookmark not defined.

1.2.1. Điều kiện kinh tế - xã hội................................Error! Bookmark not defined.

1.2.2. Tiền đề lý luận .................................................Error! Bookmark not defined.

CHƯƠNG 2: TRIẾT LÝ GIÁO DỤC CỦA JOHN DEWEY TRONG ............... Error!

Bookmark not defined.

TÁC PHẨM “DÂN CHỦ VÀ GIÁO DỤC”......................Error! Bookmark not defined.

2.1. Một số triết lý của John Dewey trong tác phẩm “Dân chủ và giáo dục” ........Error!

Bookmark not defined.

2.1.1. Giáo dục là tất yếu của sự sống .....................Error! Bookmark not defined.

2.1.2. Mục tiêu trong giáo dục ..................................Error! Bookmark not defined.

2.1.3. Môi trường và giáo dục ...................................Error! Bookmark not defined.

2.1.4. Kinh nghiệm và tư duy trong giáo dục ............Error! Bookmark not defined.

2.1.5. Giá trị của giáo dục.........................................Error! Bookmark not defined.

2.2. Ý nghĩa của việc nghiên cứu triết lý giáo dục của John Dewey . Error! Bookmark

not defined.

2.2.1. Ý nghĩa lý luận.................................................Error! Bookmark not defined.

2.2.2. Ý nghĩa thực tiễn..............................................Error! Bookmark not defined.

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .....................................Error! Bookmark not defined.

1. Kết luận ...................................................................Error! Bookmark not defined.

2. Khuyến nghị ............................................................Error! Bookmark not defined.

MỞ ĐẦU

1. Lí do chọn đề tài

Thế giới ngày nay đã bước sang kỷ nguyên toàn cầu hoá, sự giao thoa và

tiếp biến những nền văn hoá, văn minh của nhau nó như một tất yếu trong dòng

chảy của lịch sử nhân loại. Thực tế này cũng đặt ra yêu cầu cho mỗi quốc gia phải

chủ động, linh hoạt tiếp thu có chọn lọc những tinh hoa trong tư tưởng của nhân

loại.

Việt Nam đang trong giai đoạn tiến hành công nghiệp hoá, hiện đại hoá,

đồng bộ xây dựng và phát triển nhiều lĩnh vực khác nhau của đời sống kinh tế - xã

hội, trong đó Đảng và Nhà nước ta khẳng định: “giáo dục là quốc sách hàng đầu”.

Thực tiễn xây dựng và phát triển đất nước ta trong những năm qua cho thấy, trong

nhiều vấn đề cần được quan tâm thì sự nghiệp phát triển con người cần được đặt

lên hàng đầu. Để phát triển con người toàn diện trước hết và xuyên suốt phải quan

tâm đến vấn đề giáo dục và đào tạo con người. Nhưng để có một nền giáo dục tốt

thì cần phải có hệ thống tư tưởng, quan điểm giáo dục tiên tiến, hiện đại phù hợp

với yêu cầu mới mà thời đại đang đặt ra.

John Dewey là nhà triết học thực dụng Mỹ và cũng là nhà giáo dục có vai trò

“rường cột” trong nền giáo dục Mỹ. Những quan điểm thực dụng của ông trong

giáo dục đã góp phần quan trọng trong việc xây dựng nền giáo dục Mỹ hiện đại,

tiên tiến. Những chủ trương giáo dục trong tư tưởng của ông đã được xem là cách

thức để đào tạo người Mỹ thành những con người có khả năng vượt trội để xây

dựng và phát triển nước Mỹ thành siêu cường quốc về nhiều lĩnh vực như hiện nay.

Tìm hiểu triết lý giáo dục của John Dewey không chỉ có ý nghĩa lý luận mà

còn có ý nghĩa thực tiễn, đặc biệt là trong bối cảnh Việt Nam đang từng bước cải

cách nền giáo dục theo hướng tiến tiến, hiện đại, phù hợp với xu hướng phát triển

chung của thế giới. Việc tìm hiểu triết lý giáo dục của ông trong một tác phẩm cụ

thể với cấp độ là một khóa luận tốt nghiệp là phù hợp về nội dung lượng kiến thức

và kỹ năng nghiên cứu khoa học đối với một sinh viên, đó là lí do chúng tôi chọn

“Triết lí giáo dục của John Dewey trong tác phẩm Dân chủ và Giáo dục” làm đề

tài khóa luận tốt nghiệp của mình.

2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu

Cho đến nay đã có nhiều đề tài nghiên cứu về triết học của John Dewey dưới

các góc độ khác nhau. Tiêu biểu có các đề tài sau đây:

Phạm Minh Lăng (1984), Mấy vấn đề triết học phương tây, Nxb ĐH&TH

CN, Hà Nội; Lưu Phóng Đồng (2006): Giáo trình hướng tới thế kỉ 21 – Triết học

phương Tây hiện đại, Nxb Lí luận chính trị, Hà Nội; Đỗ Minh Hợp (1997): Triết

học phương Tây hiện đại, Nxb Khoa học xã hội, Hà Nội; Đặng Ngọc Dũng Tiến

(2001): Hoa Kỳ phong tục và tập quán, Nxb Trẻ, TP. Hồ Chí Minh; Nguyễn Tiến

Dũng (2002): “Triết học Mỹ với việc thiết lập nền tảng triết học cho khoa học”,

Tạp chí triết học, Số 2; Nguyễn Hoàng Tuệ Anh (1999), “Từ góc độ triết học bàn

về một số vấn đề của văn học nghệ thuật phương Tây hiện đại”, Tạp chí triết học,

số 5; Việt Anh (dõi chiếu), Tư tưởng phương Tây – Tuyển dịch và sắp thành hệ

thống, SG; Vương Kính Chi (2000), Lược sử nước Mỹ, Nxb TP. Hồ Chí Minh;

Nguyễn Văn Dũng (1992), “Vài nét về chủ nghĩa bảo thủ ở phương Tây”, Tạp chí

triết học, số 3; Nguyễn Tiến Dũng (2002), “Triết học Mỹ với việc thiết lập nền

tảng triết học cho khoa học”, Tạp chí triết học, Số 2; Nguyễn Tiến Dũng (1999),

“Một số khía cạnh về vắn hóa và con người trong triết học phương Tây hiện đại”,

Tạp chí triết học, Số 1; Lê Minh Đức – Nguyễn Nghị (1994), Lịch sử nước Mỹ,

Nxb VHTT; Nguyễn Hào Hải (1997), “Chủ nghĩa thực dụng Mỹ qua một số đại

biểu của nó”, Tạp chí triết học, Số 4; Phong Hiền (1984), Chủ nghĩa thực dân mới

kiểu Mỹ ở miền nam Việt Nam, Nxb Thông tin lý luận; Nguyễn Thái Yên Hưng

(2005), Liên bang Mỹ - đặc điểm xã hội-văn hóa, Viện văn học, Nxb Văn hóa

thông tin; Lê Thị Hương (2004), Chủ nghĩa thực dụng và cuộc đấu tranh chống lối

sống thực dụng ở nước ta hiện nay – Luận văn thạc sĩ.

Hữu Ngọc (2006), Hồ sơ văn hóa Mỹ, Nxb Thế giới, Hà Nội; Vũ Đình

Phòng, Lê Huy Hòa (2003), Những luận thuyết nổi tiếng thế giới, Nxb Văn hóa

thông tin; Đặng Ngọc Dũng Tiến (2001), Hoa Kỳ phong tục và tập quán, Nxb trẻ,

TP. HCM; Eric Foner (2003), Lịch sử mới của nước Mỹ, Nxb Chính trị quốc gia;

E. Richard, Linda R Churchill Edward H, Blair (1997), Các trò chơi về lịch sử

nước Mỹ, Nxb Văn hóa thông tin; Jean Pierre Fich (2001), Văn minh Hoa Kỳ, Nxb

Trẻ, Hà Nội; Marianne (2006): Viễn cảnh nước Mỹ trong thiên niên kỷ mới, Nxb

Văn hóa thông tin, Hà Nội; Tocqueville (2006): Nền dân trị Mỹ, (2 tập) Nxb Tri

thức, Hà Nội; Trịnh Sơn Hoan (2012), William James và chủ nghĩa thực dụng Mỹ,

Nxb Chính trị quốc gia, Hà Nội; Nguyễn Thái Yên Hương - Tạ Minh Tuấn (2012),

Các vấn đề nghiên cứu về Hoa Kỳ, Nxb Giáo dục Việt Nam; Gia Khang - Kiến

Văn (2011), Trí tuệ dân tộc Mỹ, Nxb Thời đại...

Các công trình nghiên cứu nói trên là những công trình nghiên cứu rất công

phu, nhưng nhìn chung các tác giả đã tiếp cận John Dewey ở giác độ triết học và

văn hoá, còn nghiên cứu trực tiếp về triết lý giáo dục của ông thì vẫn là vấn đề còn

bỏ ngỏ.

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu

3.1. Mục đích

Phân tích triết lí giáo dục của John Dewey qua một số nội dung cơ bản trong

tác phẩm “Dân chủ và giáo dục” để từ đó nêu lên ý nghĩa lý luận và ý nghĩa thực

tiễn từ việc nghiên cứu triết lý giáo dục của John Dewey.

3.2. Nhiệm vụ

- Làm rõ cơ sở hình thành triết lý giáo dục của John Dewey.

- Xác định nội dung cơ bản triết lý giáo dục của John Dewey trong tác phẩm

“Dân chủ và Giáo dục” và ý nghĩa của nó đối với nền giáo dục Mỹ.

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

4.1. Đối tượng

J. Dewey và triết lý giáo dục của ông.

4.2. Phạm vi

- Những điều kiện kinh tế - xã hội của nước Mỹ và những tiền đề lý luận cho

sự hình thành triết lý giáo dục của J. Dewey.

- Một số triết lý giáo dục cơ bản của J. Dewey trong tác phẩm "Dân chủ và

giáo dục".

5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu

5.1. Cơ sở lý luận

Chủ nghĩa duy vật biện chứng, chủ nghĩa duy vật lịch sử và quan điểm của

Đảng cộng sản Việt Nam về giáo dục.

5.2. Phương pháp nghiên cứu

Phương pháp chủ yếu được sử dụng trong đề tài là phương pháp biện chứng

duy vật, ngoài ra đề tài còn sử dụng các phương pháp cụ thể như: lịch sử cụ thể, so

sánh – đối chiếu, tổng hợp – phân tích, quy nạp, diễn dịch…

6. Đóng góp của đề tài

- Đề tài trình bày một cách có hệ thống triết lý giáo dục của John Dewey

trong tác phẩm “Dân chủ và Giáo dục”, phân tích và chỉ ra những điểm tích cực

cũng như hạn chế trong triết lý giáo dục của ông.

- Đề tài hoàn thành sẽ là nguồn tài liệu tham khảo cho các nhà hoạch định

chiến lược giáo dục; là tài liệu tham khảo cho sinh viên các ngành giáo dục, triết

học, quan hệ quốc tế... khi quan tâm đến các vấn đề liên quan đến triết học, văn

hoá, giáo dục Mỹ...

7. Kết cấu của khóa luận

Ngoài phần mở đầu, kết luận, tài liệu tham khảo, khóa luận gồm 2 chương, 4

tiết.