Trắc lượng thư mục- lĩnh vực nghiên cứu của hoạt động thông tin khoa học và công nghệ

1. Trùæc lûúång thû muåc vúái tû caách

phûúng phaáp nghiïn cûáu

Trong trùæc lûúång thû muåc, phên tñch trñch

dêîn laâ möåt trong nhûäng vêën àïì àûúåc thûåc

hiïån. Phên tñch trñch dêîn laâ viïåc nghiïn cûáu

têìn suêët, hònh thûác vaâ àöì thõ trñch dêîn trong

caác baâi baáo vaâ taâi liïåu khoa hoåc. Noá giuáp

xaác àõnh möëi quan hïå giûäa nhûäng baâi baáo

khoa hoåc khaác nhau hoùåc giûäa nhûäng nhaâ

nghiïn cûáu, taác giaã thöng qua phên tñch

nhûäng taâi liïåu tham khaão àûúåc trñch dêîn

trong baâi baáo khoa hoåc. Àêy laâ möåt trong

nhûäng caác tiïëp cêån àûúåc sûã duång nhiïìu nhêët

trong trùæc lûúång thû muåc. Trong phên tñch

trùæc lûúång thû muåc, phên tñch “àöìng trñch

dêîn” (Cocitation), “Liïn kïët thû muåc”

(Bibliographic coupling) laâ nhûäng phûúng

phaáp nghiïn cûáu àùåc thuâ [3].

1.1. Phên tñch àöìng trñch dêîn

(Cocitation analysis)

Àöìng trñch dêîn (cocitations) laâ trûúâng

húåp 2 baâi baáo àûúåc cöng böë trûúác àoá cuâng

àûúåc trñch dêîn búãi möåt cöng trònh cöng böë

muöån hún. Trong phên tñch àöìng trñch dêîn,

ngûúâi ta tñnh söë lêìn 2 baâi baáo naâo àoá cuâng

àûúåc trñch dêîn trong nhûäng baâi baáo xuêët baãn

muöån hún 2 baâi baáo àûúåc trñch dêîn noái trïn.

Viïåc 2 baâi baáo cuâng àûúåc trñch dêîn búãi möåt

baâi baáo múái hún coá thïí cho biïët möëi liïn hïå

àõnh lûúång nhêët àõnh giûäa 2 baâi baáo àûúåc

xuêët baãn trûúác àoá vaâ cuâng àûúåc trñch dêîn.

Mûác àöå chùåt cheä (lûåc) cuãa möëi liïn hïå naây

phuå thuöåc vaâo söë lêìn 2 taâi liïåu naây cuâng

àûúåc trñch dêîn. Söë lêìn àöìng trñch dêîn caâng

cao thò lûåc cuãa möëi liïn hïå giûäa 2 baâi baáo

naây caâng cao. Phên tñch àöìng trñch dêîn cuäng

coá thïí àûúåc thûåc hiïån theo taác giaã hoùåc taåp

chñ.

1.2. Liïn kïët thû muåc (Bibliographic

coupling)

Ngûúåc laåi vúái àöìng trñch dêîn, liïn kïët thû

muåc laâ trûúâng húåp 2 baâi baáo xuêët baãn muöån

hún cuâng trñch dêîn möåt baâi baáo àûúåc xuêët

baãn trûúác àoá. ÚÃ àêy ngûúâi ta giaã thuyïët

rùçng, 2 baâi baáo cuâng trñch dêîn möåt taâi liïåu

àûúåc xuêët baãn trûúác àoá coá caái gò àoá tûúng

àöìng. Viïåc phên tñch liïn kïët thû muåc seä àûa

ra möåt chuöîi caác taâi liïåu trñch dêîn taâi liïåu

khaác trong khi phên tñch àöìng trñch dêîn laåi

têåp húåp caác taâi liïåu àûúåc trñch dêîn.

2. Möåt söë ûáng duång cuãa trùæc lûúång thû

muåc

Ngûúâi ta coá thïí sûã duång phûúng phaáp

trùæc lûúång thû muåc àïí tñnh toaán möåt söë trõ söë

trong àaánh giaá chêët lûúång taåp chñ hoùåc nùng

suêët nghiïn cûáu vaâ aãnh hûúãng cuãa nhaâ khoa

hoåc. Möåt trong söë nhûäng khaái niïåm àoá laâ:

Nghiïn cûáu - Trao àöíi

8 THÖNG TIN vaâ TÛ LIÏÅU - 2/2009

Ths. Cao Minh Kiïím

Trung têm Thöng tin KH&CN Quöëc gia

TRÙÆC LÛÚÅNG THÛ MUÅC- LÔNH VÛÅC NGHIÏN CÛÁU CUÃA

HOAÅT ÀÖÅNG THÖNG TIN KHOA HOÅC VAÂ CÖNG NGHÏÅ

Xem xeát trùæc lûúång thû muåc dûúái goác àöå möåt phûúng phaáp nghiïn cûáu khoa hoåc vaâ

trong viïåc xaác àõnh Hïå söë taác àöång vaâ Chó söë Hirsch. Àaánh giaá khaã nùng aáp duång trùæc

lûúång thû muåc úã Viïåt Nam.