Trả hồ sơ để điều tra bổ sung trong xét xử sơ thẩm theo Luật Tố tụng hình sự Việt Nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP. HỒ CHÍ MINH

TRẦN QUỐC TRUNG

TRẢ HỒ SƠ ĐỂ ĐIỀU TRA BỔ SUNG

TRONG XÉT XỬ SƠ THẨM

THEO LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM

LUẬN VĂN THẠC SĨ

CHUYÊN NGÀNH LUẬT HÌNH SỰ VÀ TỐ TỤNG HÌNH SỰ

ĐỊNH HƢỚNG ỨNG DỤNG

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2020

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƢỜNG ĐẠI HỌC LUẬT TP. HỒ CHÍ MINH

TRẢ HỒ SƠ ĐỂ ĐIỀU TRA BỔ SUNG

TRONG XÉT XỬ SƠ THẨM

THEO LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM

Chuyên ngành: Luật Hình sự và Tố tụng hình sự

Định hƣớng ứng dụng

Mã số: 60380104

Người hướng dẫn khoa học: TS. Lê Huỳnh Tấn Duy

Học viên: Trần Quốc Trung

Lớp: Cao học Luật Bạc Liêu – Khóa 1

TP. HỒ CHÍ MINH, NĂM 2020

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn “Trả hồ sơ để điều tra bổ sung trong xét xử sơ

thẩm theo Luật tố tụng hình sự Việt Nam” là công trình nghiên cứu do chính tôi

thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của TS. Lê Huỳnh Tấn Duy. Các thông tin,

nội dung được trình bày trong luận văn là chính xác, trung thực.

Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về lời cam đoan trên của mình.

Thành phố Hồ Chí Minh, ngày tháng năm 2020

Học viên

Trần Quốc Trung

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

BLHS : Bộ luật hình sự

BLTTHS : Bộ luật Tố tụng hình sự

CQĐT : Cơ quan điều tra

CQTHTT : Cơ quan tiến hành tố tụng

ĐTBS : Điều tra bổ sung

HĐXX : Hội đồng xét xử

TAND : Tòa án nhân dân

THTT : Tiến hành tố tụng

TNHS : Trách nhiệm hình sự

TTHS : Tố tụng hình sự

VAHS : Vụ án hình sự

VKS : Viện kiểm sát

VKSND : Viện kiểm sát nhân dân

MỤC LỤC

PHẦN MỞ ĐẦU........................................................................................................1

CHƢƠNG 1. CÁC TRƢỜNG HỢP TRẢ HỒ SƠ ĐỂ ĐIỀU TRA BỔ SUNG

TRONG XÉT XỬ SƠ THẨM VỤ ÁN HÌNH SỰ ..................................................6

1.1. Quy định của luật tố tụng hình sự về các trƣờng hợp trả hồ sơ để điều

tra bổ sung trong xét xử sơ thẩm ............................................................................... 6

1.2. Thực tiễn thực hiện quy định của luật tố tụng hình sự về các trƣờng hợp

trả hồ sơ để điều tra bổ sung trong xét xử sơ thẩm ............................................. 14

1.2.1. Khái quát tình hình trả hồ sơ để điều tra bổ sung trong xét xử sơ thẩm và

những hạn chế.....................................................................................................14

1.2.2. Nguyên nhân dẫn đến những hạn chế của việc trả hồ sơ để điều tra bổ

sung trong xét xử sơ thẩm ..................................................................................25

1.3. Giải pháp hoàn thiện và bảo đảm thực hiện quy định của luật tố tụng

hình sự về các trƣờng hợp trả hồ sơ để điều tra bổ sung trong xét xử sơ thẩm

.......................................................................................................................................... 26

Kết luận Chƣơng 1 ..................................................................................................29

CHƢƠNG 2. 30TRÌNH TỰ, THỦ TỤC TRẢ HỒ SƠ ĐỂ ĐIỀU TRA BỔ

SUNG TRONG XÉT XỬ SƠ THẨM VỤ ÁN HÌNH SỰ....................................30

2.1. Quy định của luật tố tụng hình sự về trình tự, thủ tục trả hồ sơ để điều

tra bổ sung trong xét xử sơ thẩm ............................................................................. 30

2.1.1. Thẩm quyền quyết định trả hồ sơ để điều tra bổ sung trong xét xử sơ

thẩm vụ án hình sự .............................................................................................30

2.1.2. Nội dung và hình thức Quyết định trả hồ sơ để điều tra bổ sung của Tòa

án ........................................................................................................................31

2.1.3. Số lần Tòa án trả hồ sơ cho Viện kiểm sát để điều tra bổ sung...............32

2.1.4. Quy định về thủ tục Tòa án ra quyết định trả hồ sơ cho Viện kiểm sát để

điều tra bổ sung..................................................................................................33

2.2. Thực tiễn thực hiện quy định của luật tố tụng hình sự về trình tự, thủ tục

trả hồ sơ để điều tra bổ sung trong xét xử sơ thẩm ............................................. 35

2.3. Giải pháp hoàn thiện và bảo đảm thực hiện quy định của luật tố tụng

hình sự về trình tự, thủ tục trả hồ sơ để điều tra bổ sung trong xét xử sơ

thẩm ................................................................................................................................ 48

Kết luận Chƣơng 2 ..................................................................................................51

KẾT LUẬN..............................................................................................................52

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

1

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Quá trình giải quyết một VAHS trải qua nhiều giai đoạn khác nhau trong đó

xét xử đóng một vai trò quan trọng trong việc giải quyết vụ án. Tại phiên tòa, tất cả

những thông tin, tài liệu, đồ vật thu thập được trong giai đoạn điều tra, truy tố được

đưa ra xem xét công khai thông qua việc tranh tụng tại phiên tòa. Trên cơ sở đó,

Tòa án ra những phán quyết khách quan, phù hợp với quy định của pháp luật. Việc

xét xử đảm bảo tính công bằng, nghiêm minh sẽ góp phần bảo vệ chế độ, pháp chế

xã hội chủ nghĩa; bảo vệ tài sản của Nhà nước, của tập thể; bảo vệ quyền và lợi ích

hợp pháp của công dân, góp phần đấu tranh phòng ngừa và chống tội phạm. Thông

qua việc xét xử góp phần giáo dục công dân chấp hành nghiêm chỉnh pháp luật, tôn

trọng các quy tắc của cuộc sống, nâng cao ý thức đấu tranh phòng chống tội phạm

cũng như các vi phạm pháp luật khác.

Tuy nhiên, không phải trường hợp nào Tòa án cũng có thể xét xử và đưa ra

bản án thông qua những tài liệu, chứng cứ mà CQĐT, VKS thu thập được và qua

quá trình tranh tụng công khai tại phiên tòa, mà có rất nhiều trường hợp mà qua quá

trình điều tra và tranh tụng công khai tại phiên tòa không thu thập được đầy đủ tài

liệu chứng cứ để kết luận về tội phạm, người phạm tội hoặc quá trình khởi tố, điều

tra, truy tố còn vi phạm quy định của pháp luật TTHS hoặc có căn cứ để khởi tố bị

can về tội khác được quy định trong BLHS, có đồng phạm khác hoặc có người

phạm tội khác liên quan đến vụ án nhưng chưa được khởi tố trong vụ án, khởi tố bị

can. Do vậy, Tòa án với tư cách là cơ quan xét xử thực hiện việc trả hồ sơ để ĐTBS

nhằm khắc phục những tồn tại, thiếu sót trong giai đoạn khởi tố, điều tra, truy tố để

giải quyết đúng đắn vụ án hình sự. Việc trả hồ sơ ĐTBS góp phần hạn chế được

oan, sai, bỏ lọt tội phạm, từ đó góp phần thực thi nghiêm quy định của pháp luật,

bảo đảm hơn nữa quyền con người, quyền công dân.

Khi nghiên cứu chế định trả hồ sơ ĐTBS của Tòa án được quy định trong

BLTTHS năm 2015 và văn bản hướng dẫn thi hành về ĐTBS về cơ bản đã giải

quyết được những vướng mắc theo quy định của BLTTHS năm 2003. Tuy nhiên,

qua quá trình áp dụng đã xuất hiện một số bất cập cần phải được tiếp tục sửa đổi, bổ

sung cho phù hợp để thể hiện rõ hơn chức năng, nhiệm vụ của từng cơ quan tố tụng,

để có sự nhận thức thống nhất khi áp dụng pháp luật, tránh trường hợp một hồ sơ

VAHS bị trả đi, trả lại nhiều lần ảnh hưởng đến tính nghiêm minh của pháp luật,

2

thời hạn giải quyết VAHS, gây tốn kém chi phí tố tụng, ảnh hưởng đến uy tín của

các cơ quan bảo vệ pháp luật.

Mặt khác, trong bối cảnh Việt Nam đang thực hiện công cuộc cải cách tư

pháp theo tinh thần Nghị quyết 48-NQ/TW ngày 25/4/2005 của Bộ chính trị về

Chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam đến năm 2010,

định hướng đến năm 2020; Nghị quyết số 49-NQ/TW ngày 02/06/2005 của Bộ

chính trị về chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020 và các văn kiện khác của

Đảng về cải cách tư pháp thì việc tiếp tục nghiên cứu và hoàn thiện các quy định

của pháp luật TTHS Việt Nam trong đó có quy định về việc Tòa án trả hồ sơ để

ĐTBS là rất cần thiết.

Do vậy, việc nghiên cứu cơ sở lý luận và thực tiễn về quy định về việc trả hồ

sơ để ĐTBS trong VAHS của Tòa án không những có ý nghĩa lý luận và thực tiễn

mà còn là vấn đề mang tính cấp thiết. Vì lý do đó, học viên đã lựa chọn đề tài “Trả

hồ sơ để ĐTBS trong xét xử sơ thẩm theo luật TTHS Việt Nam” làm đề tài luận

văn thạc sĩ của mình.

2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài

Qua khảo sát, tác giả nhận thấy có các công trình nghiên cứu liên quan đến đề

tài luận văn, cụ thể như sau:

- Sách chuyên khảo

Cải cách tư pháp ở Việt Nam trong giai đoạn xây dựng nhà nước pháp quyền

do GS.TSKH. Lê Cảm - TS. Nguyễn Ngọc Chí (Đồng chủ biên), Nxb Đại học Quốc

gia Hà Nội, 2004; Đề tài khoa học cấp Đại học quốc gia: Bảo vệ quyền con người

bằng pháp luật hình sự và TTHS trong giai đoạn xây dựng Nhà nước pháp quyền

Việt Nam, do GS.TSKH Lê Cảm, TS. Nguyễn Ngọc Chí và ThS. Trịnh Quốc Toản

đồng chủ trì, 2005; Bình luận khoa học BLTTHS do PGS.TS Võ Khánh Vinh (chủ

biên), Nxb Công an nhân dân, 2004.

- Luận văn thạc sĩ

“Trả hồ sơ để ĐTBS cấp sơ thẩm của Tòa án cấp sơ thẩm những vấn đề lý

luận và thực tiễn” do tác giả Trần Xuân Huệ thực hiện năm 2009; “Chế định trả hồ

sơ để ĐTBS trong luật TTHS Việt Nam” do tác giả Nguyễn Thị Hải Châu thực hiện

năm 2010; “Chế định trả hồ sơ để ĐTBS của Tòa án trên cơ sở thực tiễn của Tòa

án Hà Nội” do tác giả Nguyễn Thị Ngọc Lan thực hiện năm 2014.

Trong các luận văn thạc sĩ này, các tác giả chỉ mới đi vào phân tích những

vấn đề lý luận chung về chế định trả hồ sơ để ĐTBS của Tòa án, lược sử quy định

3

của pháp luật TTHS về vấn đề này cũng như quy định về chế định trả hồ sơ để

ĐTBS của Tòa án trong pháp luật TTHS một số nước và đưa ra các định hướng

hoàn thiện mà chưa có sự phân tích về các vụ án, bản án điển hình trong chế định

trả hồ sơ để ĐTBS của Tòa án, đặc biệt là trong giai đoạn xét xử sơ thẩm.

- Tạp chí khoa học

Hiện nay, có rất nhiều bài viết đăng trên các tạp chí chuyên ngành khoa học

pháp lý có liên quan đến đề tài luận văn như: bài viết “Hoàn thiện quy định của

pháp luật về giới hạn xét xử” của tác giả Trần Văn Độ (2000) đăng trên Tạp chí Tòa

án nhân dân; bài viết “Bàn về việc trả hồ sơ vụ án hình sự để ĐTBS” của tác giả

Nguyễn Phúc Lưu (2006) đăng trên Tạp chí Kiểm sát; bài viết “Bàn về quy định:

Tòa án trả hồ sơ để ĐTBS trong điều kiện cải cách tư pháp” của tác giả Mai Văn

Lư (2010) đăng trên Tạp chí Kiểm sát; bài viết “Một số vấn đề về việc Tòa án trả lại

hồ sơ để ĐTBS” của tác giả Nguyễn Ngọc Kiện (2008) đăng trên Tạp chí Tòa án

nhân dân; bài viết “Sửa đổi, bổ sung quy định của pháp luật về ĐTBS” của tác giả

Nguyễn Hải Ninh (2008) đăng trên Tạp chí Luật học; bài viết “Một số giải pháp

nhằm hạn chế việc trả hồ sơ để ĐTBS giữa các CQTHTT” của tác giả Lê Ngọc

Huấn (2009) đăng trên Tạp chí kiểm sát; bài viết “Một số vấn đề về trả hồ sơ VAHS

để ĐTBS” của tác giả Nguyễn Đình Huề (2009) đăng trên Tạp chí Tòa án; bài viết

“Một số giải pháp khắc phục việc trả hồ sơ ĐTBS, điều tra lại” của tác giả Trần Vi

Dân (2010) đăng trên Tạp chí kiểm sát; bài viết “Hoàn thiện quy định của BLTTHS

về việc Tòa án cấp sơ thẩm trả hồ sơ để ĐTBS” của tác giả Vũ Gia Lâm (2013)

đăng trên Tạp chí Tòa án; bài viết “Bàn về chế định trả hồ sơ để ĐTBS” của tác giả

Nguyễn Quang Lộc (2013) đăng trên Tạp chí Tòa án; bài viết “Hoàn thiện chế định

trả hồ sơ ĐTBS” của tác giả Đào Anh Tới (2014) đăng trên Tạp chí kiểm sát... và

một số các bài viết trên các tạp chí chuyên ngành khác có nội dung liên quan.

Tuy nhiên, có thể thấy rằng các nội dung bài viết này chủ yếu đi vào phân tích,

nghiên cứu một số vấn đề lý luận nhất định về trả hồ sơ để ĐTBS, nêu ra vướng mắc

trong lý luận về việc trả hồ sơ ĐTBS, các phân tích về thực tiễn còn mang tính chung

chung, chưa giải đáp triệt để được những vướng mắc trong thực tế cũng như chưa đưa

ra được những giải pháp thực hiện trong thực tiễn giải quyết các VAHS hiện nay.

Như vậy, nhìn chung có thể thấy rằng hiện nay việc trả hồ sơ để ĐTBS trong

xét xử sơ thẩm chủ yếu được nghiên cứu dưới góc độ lý luận. Do đó, dưới góc độ

ứng dụng thực tiễn, luận văn của học viên vẫn có những điểm mới nhất định so với

các công trình khoa học đã nghiên cứu.

4

3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu của luận văn

Mục đích nghiên cứu

Mục đích nghiên cứu chính của đề tài là đề xuất các giải pháp hoàn thiện và

bảo đảm thực hiện đúng quy định của pháp luật TTHS về trả hồ sơ để ĐTBS trong

xét xử sơ thẩm VAHS.

Nhiệm vụ nghiên cứu

Để đạt được mục đích nghiên cứu nêu trên, luận văn cần thực hiện các nhiệm

vụ cụ thể sau:

- Phân tích, làm rõ quy định của BLTTHS năm 2015 về các vấn đề liên quan

đến trả hồ sơ để ĐTBS trong xét xử sơ thẩm.

- Phân tích, đánh giá thực tiễn áp dụng quy định về trả hồ sơ để ĐTBS trong

xét xử sơ thẩm; nêu ra những vướng mắc, bất cập còn tồn tại và nguyên nhân của

những vướng mắc, bất cập đó.

- Đưa ra kiến nghị hoàn thiện và bảo đảm thực hiện đúng quy định của pháp

luật TTHS về trả hồ sơ để ĐTBS trong xét xử sơ thẩm.

4. Đối tƣợng, phạm vi nghiên cứu của luận văn

Đối tượng nghiên cứu:

Luận văn tập trung nghiên cứu quy định của BLTTHS năm 2015 và văn bản

hướng dẫn thi hành về trả hồ sơ để ĐTBS trong xét xử sơ thẩm, đồng thời có so

sánh, đối chiếu với quy định về trả hồ sơ để ĐTBS trong xét xử sơ thẩm của

BLTTHS năm 2003, và thực trạng áp dụng pháp luật.

Phạm vi nghiên cứu:

- Phạm vi về nội dung: Luận văn tập trung nghiên cứu hai nhóm vấn đề bao

gồm: các trường hợp và trình tự, thủ tục Tòa án trả hồ sơ cho VKS để ĐTBS trong

giai đoạn xét xử sơ thẩm VAHS.

- Phạm vi về không gian: Luận văn nghiên cứu vấn đề trả hồ sơ để ĐTBS

trong xét xử sơ thẩm trên phạm vi địa bàn tỉnh Bạc Liêu.

- Phạm vi về thời gian: Luận văn nghiên cứu số liệu và các bản án về trả hồ

sơ để ĐTBS trong xét xử sơ thẩm trong khoảng thời gian từ năm 2017 – 2019.

5. Phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn

Để thực hiện đề tài, học viên vận dụng chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ

nghĩa duy vật lịch sử làm phương pháp luận. Ngoài ra, học viên còn sử dụng các

phương pháp nghiên cứu cụ thể như phương pháp phân tích, tổng hợp, phương pháp

phân tích án điển hình, phương pháp thống kê.

5

Đồng thời, học viên sử dụng những số liệu thống kê, tổng kết hàng năm của

hệ thống Tòa án nhân dân; nghiên cứu các bản án hình sự, các quyết định trả hồ sơ

để ĐTBS cũng như những thông tin trên mạng internet để phân tích, tổng hợp các

tri thức khoa học pháp luật TTHS và các vấn đề tương ứng được nghiên cứu trong

luận văn.

6. Đóng góp của luận văn

Về mặt lý luận: Luận văn nghiên cứu một cách có hệ thống các quy định của

pháp luật TTHS hiện hành về căn cứ và trình tự, thủ tục trả hồ sơ để ĐTBS trong

xét xử VAHS của Tòa án cấp sơ thẩm.

Về mặt thực tiễn: Luận văn nêu được một số bất cập trong thực tiễn áp dụng

và một số đề xuất, kiến nghị nhằm hoàn thiện các quy định của pháp luật TTHS

hiện hành về căn cứ và trình tự, thủ tục trả hồ sơ để ĐTBS trong xét xử VAHS của

Tòa án cấp sơ thẩm trên địa bàn tỉnh Bạc Liêu từ năm 2017 – 2019.

Bên cạnh đó, luận văn của học viên là nguồn tài liệu tham khảo hữu ích trong

việc nghiên cứu, giảng dạy và học tập liên quan đến căn cứ và trình tự, thủ tục trả

hồ sơ để ĐTBS trong xét xử sơ thẩm VAHS.

7. Cấu trúc của luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, nội dung luận văn

được bố cục thành hai chương:

Chƣơng 1. Các trường hợp trả hồ sơ để ĐTBS trong xét xử sơ thẩm VAHS.

Chƣơng 2. Trình tự, thủ tục trả hồ sơ để ĐTBS trong xét xử sơ thẩm VAHS.

6

CHƢƠNG 1

CÁC TRƢỜNG HỢP TRẢ HỒ SƠ ĐỂ ĐIỀU TRA BỔ SUNG

TRONG XÉT XỬ SƠ THẨM VỤ ÁN HÌNH SỰ

1.1. Quy định của luật tố tụng hình sự về các trƣờng hợp trả hồ sơ để

điều tra bổ sung trong xét xử sơ thẩm

BLTTHS quy định việc Toà án trả hồ sơ cho VKS để ĐTBS nhằm khắc phục

những thiếu sót trong quá trình điều tra, truy tố góp phần quan trọng đảm bảo để

Toà án xét xử các VAHS một cách khách quan, toàn diện và chính xác theo đúng

quy định của pháp luật. Tuy nhiên, không phải lúc nào Tòa án cũng được quyền trả

hồ sơ cho VKS để ĐTBS, mà việc trả hồ sơ của Tòa án phải thỏa mãn những căn cứ

(hay điều kiện) theo quy định của BLTTHS. Cụ thể, tại khoản 1 Điều 280 BLTTHS

năm 2015 có quy định Thẩm phán chủ tọa phiên tòa ra quyết định trả hồ sơ cho

VKS để ĐTBS khi thuộc một trong các trường hợp:

- Khi thiếu chứng cứ dùng để chứng minh một trong những vấn đề quy định

tại Điều 85 của BLTTHS năm 2015 mà không thể bổ sung tại phiên tòa được.

- Có căn cứ cho rằng ngoài hành vi mà VKS đã truy tố, bị can còn thực hiện

hành vi khác mà BLHS quy định là tội phạm;

- Có căn cứ cho rằng còn có đồng phạm khác hoặc có người khác thực hiện

hành vi mà BLHS quy định là tội phạm liên quan đến vụ án nhưng chưa được khởi

tố vụ án, khởi tố bị can;

- Việc khởi tố, điều tra, truy tố vi phạm nghiêm trọng thủ tục tố tụng.

Theo nội dung trên, BLTTHS năm 2015 đã quy định bốn trường hợp Tòa án

thực hiện việc trả hồ sơ để ĐTBS, nhiều hơn một trường hợp so với BLTTHS năm

2003. Theo ý kiến của học viên, thực tế thì trường hợp thứ hai “Khi có căn cứ để

cho rằng bị cáo phạm một tội khác hoặc có đồng phạm khác” quy định tại điểm b

khoản 1 Điều 179 BLTTHS năm 2003 đã được tách ra làm hai trường hợp tại các

điểm b và c khoản 1 Điều 280 BLTTHS năm 2015: “Có căn cứ cho rằng ngoài

hành vi mà Viện kiểm sát đã truy tố, bị can còn thực hiện hành vi khác mà Bộ luật

hình sự quy định là tội phạm” và “Có căn cứ cho rằng còn có đồng phạm khác

hoặc có người khác thực hiện hành vi mà Bộ luật hình sự quy định là tội phạm liên

quan đến vụ án nhưng chưa được khởi tố vụ án, khởi tố bị can”. Về mặt diễn đạt

điều luật BLTTHS năm 2015 đã sửa đổi và bổ sung thêm một số từ ngữ nhằm nâng

cao tính chính xác về kỹ thuật xây dựng văn bản.

7

Theo quy định trên thì trong quá trình chuẩn bị xét xử sơ thẩm, thông qua việc

nghiên cứu hồ sơ Thẩm phán được phân công chủ tọa phiên tòa phát hiện những

trường hợp để trả hồ sơ ĐTBS từ đó ra quyết định trả hồ sơ cho VKS để ĐTBS. Đối

với việc trả hồ sơ để ĐTBS của HĐXX tại phiên tòa sơ thẩm thì không được

BLTTHS năm 2015 quy định cụ thể; tuy nhiên HĐXX có thể ra quyết định trả hồ sơ

cho VKS để ĐTBS được BLTTHS năm 2015 quy định tản mạn ở một số điều luật.1

Như vậy, Thẩm phán và HĐXX có thể trả hồ sơ để ĐTBS trong những trường

hợp sau:

Trường hợp 1: Khi thiếu chứng cứ dùng để chứng minh một trong những

vấn đề được quy định tại Điều 85 của BLTTHS năm 2015 mà không thể bổ sung

tại phiên tòa được.

Khái niệm chứng cứ được quy định: “Chứng cứ là những gì có thật, được thu

thập theo trình tự, thủ tục do Bộ luật này quy định, được dùng làm căn cứ để xác định

có hay không có hành vi phạm tội, người thực hiện hành vi phạm tội và những tình tiết

khác có ý nghĩa trong việc giải quyết vụ án2

”. Đồng thời BLTTHS năm 2015 cũng quy

định chứng cứ được thu thập, xác định từ các nguồn như: vật chứng; lời khai, lời trình

bày của những người tham gia tố tụng (người làm chứng, người bị hại, nguyên đơn dân

sự, bị đơn dân sự, người có quyền lợi nghĩa vụ liên quan đến vụ án, người bị bắt, người

bị tạm giữ, bị can, bị cáo); dữ liệu điện tử; kết luận giám định, định giá tài sản; biên

bản trong hoạt động khởi tố, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án; kết quả thực hiện ủy

thác tư pháp và hợp tác quốc tế khác; và các tài liệu, đồ vật khác3

.

Theo quy định tại Điều 85 BLTTHS năm 2015, khi điều tra, truy tố và xét xử

VAHS, cơ quan THTT có nghĩa vụ phải chứng minh những vấn đề sau đây: Có

hành vi phạm tội xảy ra hay không, thời gian, địa điểm và những tình tiết khác của

hành vi phạm tội. Ai là người thực hiện hành vi phạm tội; có lỗi hay không có lỗi, lỗi

do cố ý hay vô ý; có năng lực TNHS hay không; mục đích, động cơ phạm tội. Những

tình tiết giảm nhẹ, tăng nặng TNHS của bị can, bị cáo và đặc điểm về nhân thân của

bị can, bị cáo. Tính chất và mức độ thiệt hại do hành vi phạm tội gây ra. Nguyên

nhân và điều kiện phạm tội và những tình tiết khác liên quan đến việc loại trừ

TNHS, miễn TNHS, miễn hình phạt.

Như vậy, việc thiếu sót một hay một số chứng cứ quan trọng để chứng minh

những nội dung nêu trên sẽ không đảm bảo giải quyết VAHS một cách toàn diện,

1 Khoản 2 Điều 174; khoản 3 Đều 298 và khoản 6 Điều 326 BLTTHS năm 2015.

2 Điều 86 BLTTHS năm2015.

3 Điều 87 BLTTHS năm2015.