Tổ chức hoạt động thực tế trong giáo dục chính trị, tư tưởng cho học viên trường Cao đẳng công nghiệp quốc phòng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

CAO VAN MINH

TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG THỰC TẾ

TRONG GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ, TƢ TƢỞNG

CHO HỌC VIÊN TRƢỜNG CAO ĐẲNG

CÔNG NGHIỆP QUỐC PHÒNG

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

THÁI NGUYÊN - 2015

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

CAO VAN MINH

TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG THỰC TẾ

TRONG GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ, TƢ TƢỞNG

CHO HỌC VIÊN TRƢỜNG CAO ĐẲNG

CÔNG NGHIỆP QUỐC PHÒNG

Chuyên ngành: Quản lý giáo dục

Mã số: 60 14 0114

LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS. NGUYỄN ĐỨC SƠN

THÁI NGUYÊN - 2015

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN i http://www.lrc.tnu.edu.vn

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan Luận văn “Tổ chức hoạt động thực tế trong giáo dục

chính trị tƣ tƣởng cho học viên trƣờng Cao đẳng Công nghiệp quốc phòng”. Là

công trình nghiên cứu của cá nhân, đƣợc thực hiện trên cơ sở nghiên cứu lí

luận, khảo sát tình hình thực tiễn của Nhà trƣờng và dƣới sự hƣớng dẫn khoa

học của PGS-TS Nguyễn Đức Sơn.

Tôi xin cam đoan rằng số liệu và kết quả nghiên cứu trong Luận văn này

là trung thực và không trùng lặp với các đề tài khác. Tôi cũng xin cam đoan

rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này đã đƣợc cảm ơn và các

thông tin trích dẫn trong luận văn đã đƣợc ghi rõ nguồn gốc.

Thái Nguyên, tháng 7 năm 2015

TÁC GIẢ

Cao Văn Minh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN ii http://www.lrc.tnu.edu.vn

LỜI CẢM ƠN

Với tình cảm chân thành và lòng biết ơn sâu sắc, Tôi xin chân trọng gửi

lời cảm ơn tới Ban Giám Hiệu, Khoa Sau đại học, Khoa Tâm lí giáo dục, thuộc

Trƣờng Đại Học Sƣ Phạm Thái Nguyên, cùng các Thầy giáo, Cô giáo đã tận

tình giảng dạy, giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu.

Đặc biệt Tôi xin đƣợc bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến:

PGS - TS Nguyễn Đức Sơn đã trực tiếp hƣớng dẫn Khoa học nhiệt tình chỉ bảo

và giúp đỡ tôi trong quá trình nghiên cứu để hoàn thành bản Luận văn này.

Tôi xin chân thành cảm ơn sự ủng hộ, động viên giúp đỡ của Đảng uỷ,

Ban Giám Hiệu, các Phòng, Ban, Khoa, Tiểu đoàn quản lý học viên và đồng

nghiệp ở Trƣờng Cao đẳng CNQP, Tổng cục CNQP đã tạo điều kiện thuận lợi

giúp đỡ Tôi trong quá trình nghiên cứu và thực hiện Luận văn.

Trong quá trình học tập và nghiên cứu để hoàn thành luận văn không

tránh khỏi thiếu sót, kính mong đƣợc sự quan tâm, góp ý và chia sẻ để luận văn

đƣợc hoàn thiện hơn.

Thái Nguyên, tháng 7 năm 2015

TÁC GIẢ

Cao Văn Minh

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN iii http://www.lrc.tnu.edu.vn

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN.................................................................................................i

LỜI CẢM ƠN......................................................................................................ii

MỤC LỤC ..........................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT.................................................................iv

DANH MỤC CÁC BẢNG..................................................................................v

MỞ ĐẦU.............................................................................................................1

1. Lý do chọn đề tài .............................................................................................1

2. Mục đích nghiên cứu .......................................................................................3

3. Nhiệm vụ nghiên cứu ......................................................................................3

4. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu.................................................................3

5. Giả thuyết khoa học.........................................................................................4

6. Phạm vi, giới hạn nghiên cứu ..........................................................................4

7. Phƣơng pháp nghiên cứu .................................................................................5

8. Cấu trúc của luận văn ......................................................................................6

Chƣơng 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG THỰC TẾ

TRONG GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ, TƯ TƯỞNG CHO

HỌC VIÊN TRƯỜNG CAO ĐẲNG QUÂN SỰ..............................7

1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề............................................................................7

1.2. Một số khái niệm công cụ...........................................................................10

1.2.1 .....................................................................................10

1.2.2 .....................................................11

1.2.3 trong giáo dục chính trị, tƣ

tƣởng cho học viên trƣờng Cao đẳng CNQP, Tổng cục CNQP .........13

1.3. Nội dung tổ chức hoạt động thực tế trong giáo dục chính trị, tƣ tƣởng

cho học viên Trƣờng Cao đẳng Quân sự.............................................16

1.3.1. Mục tiêu, chƣơng trình tổ chức hoạt động thực tế ..................................17

1.3.2. Nội dung tổ chức hoạt động thực tế trong giáo dục chính trị tƣ

tƣởng cho học viên ..............................................................................17

1.3.3. Hình thức tổ chức tổ chức hoạt động thực tế ..........................................18

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN iv http://www.lrc.tnu.edu.vn

1.3.4. Chủ thể, đối tƣợng tổ chức tổ chức hoạt động thực tế ............................19

1.3.5. Nguyên tắc, Phƣơng pháp tổ chức hoạt động..........................................20

1.3.6. Lực lƣợng, cơ sở vật chất, thông tin phục vụ tổ chức hoạt động thực

tế trong giáo dục chính trị, tƣ tƣởng....................................................20

1.4. Chất lƣợng tổ chức hoạt động thực tế trong giáo dục chính trị, tƣ

tƣởng cho học viên Trƣờng Cao đẳng CNQP, Tổng cục CNQP ........21

1.4.1. Chất lƣợng tổ chức hoạt động thực tế trong giáo dục chính trị, tƣ

tƣởng cho học viên Trƣờng Cao đẳng CNQP, Tổng cục CNQP ........21

1.4.2. Tiêu chí đánh giá chất lƣợng tổ chức hoạt động thực tế trong gi¸o giáo

dục chính trị, tƣ tƣởng cho học viên Trƣờng Cao đẳng CNQP..............23

1.5. Những nhân tố tác động đến tổ chức hoạt động thực tế trong giáo dục

chính trị, tƣ tƣởng cho học viên ..........................................................28

1.5.1. Tình hình thế giới, trong nƣớc và sự chống phá quyết liệt của các

thế lực thù địch ....................................................................................28

1.5.2. Yêu cầu nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc và xây dựng quân đội vững

mạnh về chính trị.................................................................................28

1.5.3. Phƣơng hƣớng, nhiệm vụ công tác giáo dục - đào tạo của nhà trƣờng

quân đội nói chung, của Trƣờng Cao đẳng CNQP nói riêng .................29

1.5.4. Đặc điểm đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý giáo dục ở nhà trƣờng.....30

1.5.5. Đặc điểm đội ngũ học viên......................................................................31

1.5.6. Điều kiện bảo đảm cho giáo dục và tổ chức hoạt động thực tế trong

giáo dục chính trị, tƣ tƣởng cho học viên............................................31

Kết luận chƣơng 1..............................................................................................32

Chƣơng 2. THỰC TRẠNG TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG THỰC TẾ

TRONG GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ, TƢ TƢỞNG CHO HỌC

VIÊN TRƢỜNG CAO ĐẲNG CNQP, TỔNG CỤC CNQP.........33

2.1. Khái quát về Trƣờng Cao đẳng Công nghiệp quốc phòng, Tổng cục CNQP .....33

2.1.1. Thông tin khái quát về nhà trƣờng ..........................................................33

2.1.2. Cơ cấu tổ chức, quy mô của trƣờng Cao đẳng CNQP ............................34

2.1.3. Quy mô đào tạo........................................................................................36

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN v http://www.lrc.tnu.edu.vn

2.2. Thực trạng tổ chức hoạt động thực tế trong giáo dục chính trị, tƣ tƣởng tại

trƣờng Cao đẳng Công nghiệp quốc phòng, Tổng cục CNQP ................37

2.2.1. Thực trạng về nhận thức của cán bộ quản lý, giáo viên, học viên về

tổ chức hoạt động thực tế trong giáo dục chính trị, tƣ tƣởng..............37

2.2.2. Xác định mục tiêu, chƣơng trình hoạt động thực tế trong giáo dục

chính trị, tƣ tƣởng................................................................................41

2.2.3. Thực trạng về nội dung, hình thức tổ chức hoạt động thực tế trong

giáo dục chính trị, tƣ tƣởng .................................................................43

2.2.4. Thực trạng công tác quản lý học viên tổ chức hoạt động thực tế

trong giáo dục chính trị, tƣ tƣởng........................................................45

2.2.5. Thực trạng cơ sở vật chất phục vụ hoạt động thực tế trong giáo dục

chính trị, tƣ tƣởng cho học viên ..........................................................47

2.2.6. Thực trạng công tác kiểm tra, đánh giá, rút kinh nghiệm trong tổ

chức hoạt động thực tế cho học viên...................................................48

2.3. Đánh giá khái quát thực trạng tổ chức hoạt động thực tế trong giáo

dục chính trị, tƣ tƣởng tại Cao đẳng CNQP, Tổng cục CNQP ...........50

2.3.1. Đánh giá thực trạng .................................................................................50

2.3.2. Nguyên nhân của thực trạng....................................................................54

Kết luận chƣơng 2..............................................................................................56

Chƣơng 3. BIỆN PHÁP TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG THỰC TẾ TRONG

GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ, TƯ TƯỞNG CHO HỌC VIÊN

TRƯỜNG CAO ĐẲNG CNQP, TỔNG CỤC CNQP........................57

3.1. Yêu cầu đối với tổ chức hoạt động thực tế trong giáo dục chính trị, tƣ

tƣởng cho học viên Trƣờng Cao đẳng CNQP, Tổng cục CNQP ........57

3.1.1. Tổ chức hoạt động thực tế trong giáo dục chính trị, tƣ tƣởng cho

học viên phải bám sát sự lãnh đạo của tổ chức đảng ..........................57

3.1.2. Tổ chức hoạt động thực tế trong giáo dục chính trị, tƣ tƣởng cho

học viên phải phân cấp rõ ràng, phát huy tính chủ động, sáng tạo

của các chủ thể.....................................................................................58

3.1.3. Tổ chức hoạt động thực tế trong giáo dục chính trị, tƣ tƣởng phải

phù hợp với đặc điểm học viên và luôn gắn chặt với hoạt động

công tác đảng, công tác chính trị ở nhà trƣờng ...................................58

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN vi http://www.lrc.tnu.edu.vn

3.1.4. Vận dụng linh hoạt các phƣơng pháp trong giáo dục chính trị, tƣ tƣởng,

trong đó phƣơng pháp giáo dục - tâm lý giữ vai trò chủ đạo...................59

3.2. Biện pháp tổ chức hoạt động thực tế trong giáo dục chính trị, tƣ tƣởng

cho học viên Trƣờng Cao đẳng CNQP ...............................................60

3.2.1. Nâng cao chất lƣợng xây dựng và triển khai chƣơng trình, kế hoạch

giáo dục chính trị, tƣ tƣởng và tổ chức hoạt động thực tế trong

giáo dục chính trị, tƣ tƣởng cho học viên............................................60

3.2.2. Nâng cao trách nhiệm, năng lực tiến hành tổ chức hoạt động thực tế

trong giáo dục chính trị, tƣ tƣởng cho các chủ thể giáo dục trong

nhà trƣờng............................................................................................66

3.2.3. Thƣờng xuyên đổi mới tổ chức hoạt động thực tế trong giáo dục

chính trị, tƣ tƣởng cho học viên trong nhà trƣờng ..............................72

3.2.4. Đẩy mạnh các hoạt động tự giáo dục, tự tổ chức hoạt động thực tiễn

của học viên.........................................................................................76

3.2.5. Tăng cƣờng kiểm tra, đánh giá, tổng kết kinh nghiệm Tổ chức hoạt

động thực tế trong giáo dục chính trị, tƣ tƣởng cho học viên .............79

3.2.6. Phát huy sức mạnh tổng hợp của các tổ chức, lực lƣợng xây dựng

môi trƣờng sƣ phạm mẫu mực tổ chức có hiệu quả hoạt động

thực tế trong giáo dục chính trị, tƣ tƣởng............................................84

3.3. Khảo nghiệm tính cần thiết và tính khả thi của các giải pháp....................89

3.3.1. Mục đích khảo nghiệm ............................................................................89

3.3.2. Về tính cấp thiết của các biện pháp.........................................................90

3.3.3. Về mức độ khả thi của các biện pháp......................................................90

3.3.4. Về điều kiện tiến hành các biện pháp trong thực tế ................................91

Kết luận chƣơng 3..............................................................................................93

KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ .................................................................94

1. Kết luận..........................................................................................................94

2. Khuyến nghị...................................................................................................94

TÀI LIỆU THAM KHẢO...............................................................................96

PHỤ LỤC .........................................................................................................99

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN iv http://www.lrc.tnu.edu.vn

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Chữ viết đầy đủ Chữ viết tắt

1. Ban Chấp hành Trung ƣơng BCHTW

2. Bạo loạn lật đổ BLLĐ

3. Bộ Giáo dục và Đào tạo BGD&ĐT

4. Chủ nghĩa xã hội CNXH

5. Chính trị quốc gia CTQG

6. Công tác Đảng, công tác chính trị CTĐ, CTCT

7. Công nghiệp quốc phòng CNQP

8. Diễn biến hòa bình DBHB

9. Đảng uỷ Quân sự Trung ƣơng ĐU.QSTW

10. Nghị quyết Trung ƣơng NQ/TW

11. Nhà xuất bản NXB

12. Quân đội nhân dân QĐND

13. Tổng cục Chính trị TCCT

14. Xã hội chủ nghĩa XHCN

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN v http://www.lrc.tnu.edu.vn

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 2.1. Quy mô đào tạo của nhà trƣờng từ năm năm 2010 -2014 ...........37

Bảng 2.2. Kết quả ý kiến của cán bộ, giảng viên ..........................................39

Bảng 2.3. Nhận thức của cán bộ, giảng viên, học viên về tổ chức hoạt

động thực tế ...................................................................................41

Bảng 2.4. Kết quả về mục tiêu của tổ chức hoạt động thực tế ......................42

Bảng 2.5. Hình thức, kết quả thực hiện tổ chức hoạt động thực tế trong

giáo dục chính trị, tƣ tƣởng ...........................................................44

Bảng 2.6. Kết quả thái độ và hành vi chính trị của học viên.........................46

Bảng 2.7. Kết quả thống kê số lƣợng học viên vi phạm kỷ luật....................47

Bảng 2.8. Kết quả học tập và rèn luyện của học viên ...................................49

Bảng 3.1. Kết quả khảo nghiệm tính cấp thiết và mức độ khả thi của các

biện pháp .......................................................................................92

1

MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Giáo dục - đào tạo là một nhiệm vụ trọng tâm, quan trọng hàng đầu của

các nhà trƣờng cao đẳng, đại học trong quân đội. Cùng với việc trang bị kiến

thức, kỹ năng các nhà trƣờng luôn quan tâm Tổ chức các hoạt động thực tế

trong giáo dục, hình thành những phẩm chất nhân cách của ngƣời cán bộ, nhân

viên trong quân đội trên cơ sở “nâng cao chất lƣợng giáo dục toàn diện, đặc

biệt coi trọng giáo dục lý tƣởng, giáo dục truyền thống, lịch sử cách mạng, đạo

đức, lối sống” [12. tr.216].

Giáo dục chính trị tƣ tƣởng cho học viên các trƣờng của Quân đội có ý

nghĩa quan trọng đối với sự phát triển toàn diện nhân cách ngƣời quân nhân

cách mạng. Nghị quyết Hội nghị lần thứ tƣ, Ban Chấp hành Trung ƣơng khoá

XI chỉ rõ: “Đổi mới công tác tuyên truyền, giáo dục chính trị, tƣ tƣởng, đạo

đức, lối sống cho cán bộ, đảng viên gắn với kiểm điểm, đánh giá và biện pháp

giải quyết vấn đề cấp bách trong công tác xây dựng Đảng của các cấp” [13,

tr.36] để tạo niềm tin trong Đảng và trong nhân dân.

Tổ chức hoạt động thực tế trong giáo dục chính trị, tƣ tƣởng cho học viên

có vị trí, vai trò rất quan trọng, là một nhiệm vụ, nội dung dạy học, giáo dục

quan trọng ở nhà trƣờng cao đẳng, đại học quân sự. Nhằm nâng cao giác ngộ

chính trị, xây dựng bản chất cách mạng, phẩm chất, năng lực, trình độ chính trị

và đạo đức cách mạng để học viên hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ, trở thành

ngƣời cán bộ, nhân viên “có phẩm chất chính trị vững vàng, đạo đức cách

mạng trong sáng, tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc và nhân dân”.

Muốn vậy, các nhà trƣờng phải tiến hành đồng bộ nhiều biện pháp, trong đó có

tăng cƣờng và nâng cao chất lƣợng công tác tổ chức hoạt động thực tế trong

giáo dục chính trị, tƣ tƣởng cho học viên.

Một trong những vấn đề đặt ra là phải đẩy mạnh công tác nghiên cứu lý

luận và tổng kết thực tiễn về giáo dục chính trị, tƣ tƣởng cho cán bộ, đảng viên.

2

Điều đó đòi hỏi công tác giáo dục chính trị, tƣ tƣởng nói chung, tổ chức hoạt

động thực tế trong giáo dục chính trị, tƣ tƣởng cho học viên ở nhà trƣờng cao

đẳng quân sự cần đƣợc nhìn nhận khoa học và thích ứng. Nghiên cứu vấn đề tổ

chức hoạt động thực tế trong giáo dục chính trị, tƣ tƣởng cho học viên làm sâu

sắc thêm lý luận giáo dục quân nhân, nâng cao nhận thức trong công tác giáo

dục chính trị, tƣ tƣởng trong quản lý bộ đội, chấp hành kỷ luật, pháp luật.

Trƣờng Cao đẳng Công nghiệp quốc phòng đƣợc thành lập ngày 06/5/2009

trên cơ sở nâng cấp Trƣờng Trung học Công nghiệp quốc phòng trực thuộc

Tổng cục Công nghiệp quốc phòng. Dƣới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Quân uỷ

Trung ƣơng, Bộ Quốc phòng, Tổng cục Công nghiệp quốc phòng. Trên cơ sở

mục tiêu, yêu cầu, nhiệm vụ đào tạo cán bộ, nhân viên trong quân đội, nhà

trƣờng đã cụ thể hoá, bổ sung, hoàn thiện nội dung, chƣơng trình giáo dục- đào

tạo đáp ứng về phẩm chất, năng lực cho học viên sau khi tốt nghiệp ra trƣờng.

Tổ chức hoạt động thực tế trong giáo dục chính trị, tƣ tƣởng cho học viên

các trƣờng trong Quân đội và trƣờng Cao đẳng CNQP còn bộc lộ nhiều bất cập,

hạn chế. Nghị quyết đại hội Đảng bộ trƣờng Cao đẳng CNQP lần thứ VII chỉ

rõ: “Công tác giáo dục chính trị, xây dựng động cơ, ý thức trách nhiệm cho học

viên ở một số cấp ủy, tổ chức đảng chƣa thƣờng xuyên, còn biểu hiện, đơn giản

trong quản lý, ít tổ chức các hoạt động thực tế trong giáo dục chính trị tƣ

tƣởng” [10, tr.22]. Quá trình tổ chức hoạt động thực tế sẽ giúp học viên đƣợc

trải nghiệm, đƣợc học hỏi để nâng cao trình độ nhận thức và rèn luyện các

phẩm chất chính trị cần thiết của ngƣời cán bộ, nhân viên trong quân đội. Trƣớc

yêu cầu nhiệm vụ xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị, tƣ tƣởng và tổ

chức thì việc tăng cƣờng tổ chức hoạt động thực tế trong giáo dục chính trị tƣ

tƣởng cho học viên nhà trƣờng là yêu cầu cấp bách. Nhà trƣờng cần có các biện

pháp tổ chức hoạt động thực tế có hiệu quả trong giáo dục chính trị tƣ tƣởng

bằng các con đƣờng, cách thức hợp lý nhất để học viên hiểu rõ thực tế, không

xa rời thực tế; qua các hoạt động học viên thấy rõ vinh dự, trách nhiệm của