Tổ chức hoạt động khám phá thiên nhiên vô sinh cho trẻ mầm non.

VJE Tạp chí Giáo dục, Số 460 (Kì 2 - 8/2019), tr 16-20

16 Email: [email protected]

TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG KHÁM PHÁ THIÊN NHIÊN VÔ SINH

CHO TRẺ MẦM NON

Hoàng Thị Hải Quế - Trường Cao đẳng Sư phạm Nghệ An

Ngày nhận bài: 15/4/2019; ngày chỉnh sửa: 20/5/2019; ngày duyệt đăng: 27/5/2019.

Abstract: The activity of discovering non-living nature of preschool children is the process of

mobilizing and performing manipulations by different means to discover the “secrets” of the non￾living natural world that exist around children. The article presents the concept of non-living

nature, the role of organizing the discovery of non-living nature in the development process of

children, and at the same time, mentioning the content and methods of organizing the discovery of

non-living nature for children.

Keywords: Organization, activity, discovery, non-living nature, preschool.

1. Mở đầu

Thiên nhiên vô sinh là những sự vật và hiện tượng trong

thế giới tự nhiên, bao gồm sỏi, cát, đất, đá, nước, không khí,

ánh sáng… Thiên nhiên vô sinh không có quá trình đồng

hoá và dị hoá, chúng không sinh ra mà chỉ bị tan rã và bị bào

mòn do ảnh hưởng của những hiện tượng tự nhiên. Chúng

rất gần gũi với con người, bao quanh con người và có ảnh

hưởng rất lớn đến sự tồn tại và phát triển của con người. Vật

liệu từ thiên nhiên vô sinh vừa là phương tiện, vừa là đối

tượng kích thích trẻ hoạt động để phát triển về thể chất và

tinh thần, vì chính trong quá trình hoạt động với vật liệu từ

thiên nhiên, trẻ em có thể phát hiện ra nhiều điều kì thú, hấp

dẫn, làm nảy sinh ở trẻ những xúc cảm tinh tế, tạo ra trạng

thái tinh thần dễ chịu và thoải mái.

Khám phá thiên nhiên vô sinh là một hoạt động có

sức hấp dẫn lớn đối với trẻ. Thiên nhiên vô sinh tưởng

chừng rất thân thuộc nhưng lại là một điều bí ẩn, kì diệu

đối với trẻ, trẻ mong muốn được khám phá, trải nghiệm.

Bài viết đề cập vấn đề tổ chức khám phá thiên nhiên

vô sinh trong quá trình phát triển của trẻ, đồng thời, sưu

tầm, thiết kế một số trò chơi tổ chức cho trẻ hoạt động

khám phá thiên nhiên vô sinh.

2. Nội dung nghiên cứu

2.1. Hoạt động khám phá thiên nhiên vô sinh của trẻ

mầm non

Có thể hiểu rằng: Hoạt động khám phá thiên nhiên vô

sinh của trẻ mầm non (MN) là quá trình vận động, thực

hiện các thao tác bằng các phương tiện khác nhau nhằm

mục đích phát hiện ra những “bí mật” của thế giới thiên

nhiên vô sinh tồn tại xung quanh trẻ.

2.1.1. Mục đích tổ chức cho trẻ hoạt động khám phá thiên

nhiên vô sinh

Mục đích tổ chức hoạt động khám phá thiên nhiên vô

sinh cho trẻ MN nhằm phát triển tư duy, tích cực tìm tòi,

khám phá các sự vật, hiện tượng thế giới xung quanh trẻ;

phát triển ở trẻ các khả năng nhận biết, phân biệt bằng

các giác quan, khả năng quan sát, so sánh, phân loại, suy

luận và phỏng đoán, tìm ra mối liên hệ giữa các sự vật,

hiện tượng; phát triển trí tưởng tượng, khả năng chú ý,

ghi nhớ có chủ định, khả năng diễn đạt suy nghĩ...

2.1.2. Vai trò của hoạt động khám phá thiên nhiên vô

sinh đối với sự phát triển của trẻ mầm non

Hoạt động khám phá thiên nhiên vô sinh của trẻ MN

có vai trò quan trọng trong việc phát triển thể chất, tình

cảm đạo đức, trí tuệ, thẩm mĩ... cho trẻ MN. Chẳng hạn,

khi được tiếp xúc, khám phá thiên nhiên vô sinh, trẻ hiểu

được đặc điểm, tính chất, ý nghĩa của chúng, từ đó trẻ

phân biệt được những thứ mà chúng nhìn thấy, sờ thấy,

hiểu được vai trò, ý nghĩa của những thứ rất đỗi gần gũi

nhưng chứa bao điều kì lạ. Trẻ nhận ra được vẻ đẹp

nguyên sơ của chúng, trẻ biết yêu quý chúng, và cao hơn

cả, trẻ biết sáng tạo ra cái đẹp. Chúng ta thực sự xúc động

khi quan sát những bức tranh bằng cát của trẻ, những bức

màu nước dù nét còn vụng về nhưng trẻ đã gửi vào đó

bao tình cảm. Đó chính là những giá trị thẩm mĩ to lớn

mà trẻ tiếp nhận được sau những hoạt động khám phá

thiên nhiên vô sinh mà trẻ được trực tiếp tham gia ở lớp,

ở trường.

2.1.3. Đặc điểm nhận thức về thiên nhiên vô sinh của trẻ

mẫu giáo 5-6 tuổi

Đối với trẻ mẫu giáo 5-6 tuổi, tư duy đã chuyển từ

giai đoạn tiền thao tác sang giai đoạn tư duy bằng trực

giác; khả năng nhận thức của trẻ được phát triển qua việc

tiếp xúc, tìm hiểu các đồ vật, đồ dùng, đồ chơi, động vật,

thực vật và các vật liệu sẵn có trong cuộc sống... Nhận

thức của trẻ trải qua các giai đoạn:

- Trẻ có nhiều thông tin về một sự vật, hiện tượng nào

đó nhưng chưa có hiểu biết về sự vật hiện tượng đó.

- Trẻ có thể tự tạo ra các hoạt động để tìm hiểu về sự

vật, xem việc gì xảy ra với sự vật, hiện tượng trẻ muốn