Tính cấp thiết và đề xuất những giải pháp chủ yếu, nhằm nâng cao vai trò nhân tố chủ quan trong giáo dục đạo đức cho học sinh thpt hiện nay.

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM

KHOA GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ

----------

ĐỖ KHẮC PHÁI

Tính cấp thiết và đề xuất những giải pháp

chủ yếu, nhằm nâng cao vai trò nhân tố chủ

quan trong giáo dục đạo đức cho học sinh

THPT hiện nay

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

SƯ PHẠM GIÁO DỤC CHÍNH TRỊ

I. PHẦN MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Trong thời gian qua, vấn đề đạo đức xã hội ở nước ta đang diễn ra

rất phức tạp, đạo đức xã hội có phần bị xuống cấp, điều đáng lo ngại hơn cả

là có một bộ phận học sinh, sinh viên có tình trạng suy thoái đạo đức, mờ

nhạt về lý tưởng, theo lối sống thực dụng, thiếu hoài bão lập thân, lập

nghiệp vì tương lai của bản thân và đất nước. Hiện tượng thiếu trung thực

trong học tập, gian lận trong thi cử... có nguy cơ trở thành một tệ nạn.

Không những thế, các tệ nạn xã hội như rượu chè, cờ bạc, ma túy cũng

đang có xu hướng du nhập vào nhà trường gây ảnh hưởng lớn đối với học

sinh.

Tại sao trong một bộ phận học sinh hiện nay lại có sự sa sút về mặt

phẩm chất đạo đức? Hiện tượng đó bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân, nhưng

phải thấy rằng nguyên nhân chủ yếu nhất là do trong thời gian qua chúng ta

ít quan tâm đến công tác giáo dục đạo đức cho những đối tượng này, gia

đình và xã hội gần như gửi gắm công việc giáo dục đạo đức con em mình

cho nhà trường. Mặt khác, giáo dục trong nhà trường lại có xu hướng coi

nhẹ, thậm chí buông lỏng giáo dục đạo đức.

Để khắc phục tình trạng xuống cấp, suy thoái về đạo đức trong một

bộ phận thanh niên học sinh, để đáp ứng những nhiệm vụ và mục tiêu giáo

dục thế hệ trẻ, xây dựng con người cho thế kỷ XXI mà Hội nghị lần thứ hai

Ban chấp hành Trung ương Đảng (khóa VIII) đã vạch ra, phải tăng cường

hơn nữa công tác giáo dục đạo đức cho thanh niên, mà đặc biệt là thanh niên

học sinh trong các trường THPT.

Tăng cường công tác giáo dục đạo đức cho đối tượng học sinh trung

học phổ thông, đó là vấn đề bức xúc hiện nay, đề tài này mong muốn góp

một phần nhỏ giải quyết vấn đề bức xúc đó.

2. Tình hình nghiên cứu

Xung quanh vấn đề đạo đức học sinh ở các trường trung học phổ

thông đã có một số công trình nghiên cứu, một số tập chí và sách báo đã

viết như: Đảng giáo dục và rèn luyện thanh niên ta”, Nxb Thanh niên, Hà Nội,

1990; “Tìm hiểu tư tưởng Hồ Chí Minh về giáo dục thanh niên ” Nxb CTQG,

Hà Nội, 2002; Chỉ thị 40-CT/TW, “Về việc xây dựng, nâng cao chất lượng

đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục’’, nhưng chưa có đề tài nào đề

cập đến nâng cao vai trò nhân tố chủ quan trong giáo dục đạo đức cho học

sinh trung học phổ thông ở nước ta hiện nay.

Trên cơ sở kế thừa những công trình nghiên cứu, những bài viết của

các tác giả. Tôi mạnh dạn lựa chọn đề tài này mong muốn góp phần đưa

nhân tố chủ quan trong giáo dục đạo đức học sinh được đi vào hiệu quả.

3. Mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu

Mục đích: Trên cơ sở làm rõ vai trò nhân tố chủ quan trong công tác

giáo dục đạo đức cho học sinh trung học phổ thông, và thực trạng của sự

phát huy vai trò của nhân tố này trong những năm qua, đề tài chỉ ra tính

cấp thiết và đề xuất những giải pháp chủ yếu, nhằm nâng cao vai trò nhân

tố chủ quan trong giáo dục đạo đức cho học sinh THPT hiện nay.

Nhiệm vụ: Phân tích mối quan hệ điều kiện khách quan và nhân tố chủ

quan trong giáo dục đạo đức cho học sinh trung học phổ thông.

Làm rõ tầm quan trọng của việc cao nhân tố chủ quan trong giáo

dục đạo đức cho học sinh trung học phổ thông hiện nay.

Đề xuất những giải pháp nâng cao vai trò nhân tố chủ quan, trong

công tác giáo dục đạo đức cho học sinh trung học phổ thông hiện nay.

4. Phương pháp nghiên cứu

Vận dụng phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử,

đặc biệt là mối quan hệ giữa điều kiện khách quan và nhân tố chủ quan, đề

tài được thực hiện theo phương pháp phân tích, tổng hợp, lịch sử, lôgic

Kết hợp sử dụng một số phương pháp nghiên cứu cụ thể như: tọa

đàm, so sánh, tiếp cận, thống kê

5. Đóng góp của đề tài

Góp phần nâng cao giáo dục đạo đức, giảm tình trạng suy thoái đạo

đức cho học sinh THPT

Bước đầu làm rõ một số nguyên nhân suy thoái đạo đức và đề xuất

giải pháp cụ thể ngăn chặn sự suy thoái đó

6. Ý nghĩa của đề tài

Việc nghiên cứu đề tài này giúp người viết khóa luận bước đầu làm

quen với phương pháp nghiên cứu khoa học, rèn luyện tư duy khoa học. Từ

đó mở rộng tầm hiểu biết, trưởng thành hơn và thu thập một số kinh

nghiệm trong công việc giảng dạy sau này.

Làm tài liệu nghiên cứu cho trường trung học phổ thông.

Góp phần nâng cao vai trò nhân tố chủ quan trong công tác giáo dục

đạo đức cho học sinh trung học phổ thông .

7. Kết cấu của luận văn

Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, đề tài

gồm 2 chương 5 tiết.

II. PHẦN NỘI DUNG

Chương 1: TẦM QUAN TRỌNG CỦA VIỆC NÂNG CAO VAI TRÒ

NHÂN TỐ CHỦ QUAN TRONG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC

CHO HỌC SINH THPT HIỆN NAY

1.1. Điều kiện khách quan và nhân tố chủ quan trong giáo dục đạo đức

cho học sinh THPT

1.1.1. Đạo đức và vai trò giáo dục đạo đức cho học sinh THPT

Đạo đức là một hình thái ý thức xã hội sớm xuất hiện trong lịch sử

nhân loại. Con người là một sinh vật có tính xã hội, ngay từ thuở hoang sơ

nhất của mình, con người đã biết thiết lập các mối quan hệ với nhau, mặc

dù những quan hệ đó lúc đầu còn mang tính "quần cư đơn thuần". Trong

quá trình phát triển, con người từng bước ý thức được sự cần thiết phải hợp

tác, tương trợ nhau trong cuộc sống, từ đó, dần dần làm nảy sinh khát vọng

tự nguyện, khát vọng về sự công bằng, nguyên tắc về sự bình đẳng,... giữa

các thành viên trong xã hội.

Cùng với sự tiến bộ của sản xuất, ngay trong xã hội nguyên thủy,

mối quan hệ giữa người và người cũng trở nên phức tạp, đa dạng, phong

phú hơn. Chính trong quá trình tồn tại và phát triển đời sống cộng đồng đó

đã làm nảy sinh, xuất hiện những "chuẩn mực" đạo đức biểu hiện ở những

hành vi giao tiếp, ứng xử giữa các thành viên trong xã hội. Những chuẩn

mực đó dần dần được nội tâm hóa, trở thành nhu cầu bên trong, thành khát

vọng, thói quen, thành tình cảm đạo đức.

Như vậy, đạo đức không phải được nảy sinh từ bên ngoài xã hội, sự

xuất hiện của đạo đức là do nhu cầu khách quan của sự phát triển nhận

thức, của đời sống xã hội, mà trước hết do nhu cầu phối hợp hành động

trong lao động sản xuất, trong đời sống cộng đồng xã hội.

Do đó, đạo đức theo quan niệm mác xít là một hình thái ý thức xã

hội, bao gồm một hệ thống các qui tắc, các chuẩn mực nhằm điều chỉnh

hành vi và đánh giá cách ứng xử của con người trong quan hệ với nhau và

quan hệ với xã hội để bảo vệ lợi ích của cá nhân và của cộng đồng.

Là một hình thái ý thức xã hội, nên cũng như các hình thái ý xã hội

khác, đạo đức phản ánh tồn tại xã hội. Sự xuất hiện của đạo đức đáp ứng

đòi hỏi khách quan của cuộc sống xã hội, nó phản ánh đời sống xã hội, mà

trước hết là chế độ kinh tế - xã hội. Khi nền kinh tế - xã hội có sự biến đổi,

đòi hỏi đạo đức xã hội cũng phải thay đổi theo.

Trong lịch sử nhân loại, cùng với sự phát triển của sản xuất, của

tiến bộ xã hội những quy tắc, chuẩn mực, phạm trù đạo đức theo đó tăng

lên, phản ánh đời sống xã hội ngày càng phong phú, đa dạng hơn, trở thành

một trong những phương thức điều chỉnh các mối quan hệ xã hội, điều

chỉnh hành vi của con người sao cho phù hợp với yêu cầu, chuẩn mực xã

hội.

Phản ánh tồn tại xã hội, do đó đạo đức mang tính lịch sử, quan niệm

về một nền đạo đức vĩnh cửu, đặt trên mọi lịch sử và trên những sự khác

biệt về dân tộc, một thứ đạo đức bất chấp cả thời gian mà mọi sự biến thiên

của thực tế là siêu hình, giáo điều và duy tâm. Quan niệm đó là hoàn toàn

xa lạ với quan niệm mác xít, khẳng định tính lịch sử của đạo đức trong tác

phẩm Chống Đuyrinh, Ăngghen đã chỉ ra rằng: "Chung quy lại thì mọi

thuyết đạo đức đã có từ trước tới nay đều là sản phẩm của tình hình kinh tế

xã hội lúc bấy giờ" [2, 63].

Trong các xã hội có sự phân chia thành giai cấp, đạo đức luôn

mang tính giai cấp. Trong xã hội nguyên thủy, khi lực lượng sản xuất còn

kém phát triển, con người phải nương tựa vào nhau và sống nhờ vào những

ân huệ của giới tự nhiên, thì sự thông cảm và tinh thần tương trợ cũng như

công bằng và sự bình đẳng được coi là công cụ tự bảo vệ, là điều kiện để

tồn tại và là chuẩn mực đạo đức của xã hội đó.

Sự xuất hiện xã hội có giai cấp, dẫn tới sự phá vỡ ý thức đạo đức

thống nhất vốn có của xã hội nguyên thủy và hình thành một nền đạo đức

khác, mở đầu cho lịch sử đạo đức mang tính giai cấp trong xã hội có giai

cấp. Đạo đức luôn luôn là đạo đức của giai cấp, từ xã hội cổ đại cho đến xã

hội hiện đại, từ giai cấp chủ nô đến giai cấp phong kiến, từ giai cấp tư sản

đến giai cấp vô sản, mỗi giai cấp đều có nền đạo đức của nó: đạo đức của

giai cấp chủ nô, đạo đức giai cấp phong kiến, đạo đức của giai cấp tư sản,

đạo đức của giai cấp vô sản.

Trong các nền đạo đức đã xuất hiện trong lịch sử, đạo đức mới, tức

đạo đức của giai cấp vô sản, đạo đức cộng sản chủ nghĩa là nền đạo đức có

giá trị phổ biến và nhân đạo nhất.

Thừa nhận tính lịch sử, tính giai cấp của đạo đức, triết học Mác -

Lênin không hề phủ nhận những giá trị phổ biến toàn nhân loại của đạo

đức. Những giá trị đạo đức như lòng nhân ái, bao dung, độ lượng, tính

trung thực, sự công bằng, tôn trọng lẽ phải thì xã hội nào, thời kỳ nào cũng

cần, cũng có. Tất nhiên, do những điều kiện lịch sử cụ thể khác nhau, do lý

tưởng đạo đức khác nhau mà đôi khi người ta có cách hiểu không hoàn toàn

giống nhau, về các giá trị đạo đức có ý nghĩa phổ biến đó.