Tính cấp thiết phải xây dựng chiến lược tự do hóa và mở cửa thị trường dịch vụ Viễn thông Việt Nam

lêi nãi ®Çu

1. TÝnh CÊp thiÕt cña ®Ò tµi nghiªn cøu.

Trong c«ng cuéc ®æi míi ®Êt níc, díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng vµ Nhµ níc, ngµnh ViÔn

th«ng ViÖt Nam ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu nhÊt ®Þnh. ViÔn th«ng ViÖt Nam ®· nhanh chãng hiÖn

®¹i ho¸ ®îc m¹ng líi, rót ng¾n ®¸ng kÓ kho¶ng c¸ch vÒ c¬ së h¹ tÇng Viªnx th«ngvíi c¸c níc

trong khu vùc còng nh trªn thÕ giíi. §Õn hÕt n¨m 1998, ®· cã 61/61 tØnh thµnh phè, 100% sè

huyÖn ®· ®îc trang bÞ tæng ®µi ®iÖn tö kü thuËt sè, gÇn 7000/9330 x· cã m¸y ®iÖn tho¹i. HÇu

hÕt c¸c tØnh, thµnh phè, thÞ x· ®· liªn l¹c trùc tiÕp kh¾p c¶ níc vµ c¸c níc trªn thÕ giíi qua 3

tæng ®µi, 6 tr¹m vÖ tinh vµ c¸c tuyÕn c¸p quang biÓn. §Õn nay Viªnx th«ngViÖt Nam ®· hoµ

nhËp víi m¹ng th«ng tin toµn cÇu. Tuy nhiªn so víi thÕ giíi, mËt ®é ®iÖn tho¹i cña ViÖt Nam vÉn

cßn rÊt thÊp. MËt ®é ®iÖn tho¹i n¨m 1997 ë níc ta míi ®¹t 1,58 m¸y/100 d©n vµ trong khi ®ã ë

Ch©u ¸ trung b×nh 5 m¸y/100 d©n, toµn thª giíi trung b×nh 12 m¸y/100 d©n, Hµn Quèc 43,04

m¸y/100 d©n, Singapore lµ 55 m¸y/100 d©n, §µi Loan lµ 46,62 m¸y/100 d©n... Môc tiªu ®Õn

n¨m 2020 ngµnh ViÔn th«ngViÖt Nam ®· phÊn ®Êu ®a mËt ®é ®iÖn tho¹i lªn 30 - 35 m¸y/100

d©n tøc lµ gÊp 10 - 15 lÇn hiÖn nay vµ ph¶i tiÕp tôc ph¸t triÓn vµ hiÖn ®¹i ho¸ mang th«ng tin

liªn l¹c quèc gia, më liªn l¹c ®iÖn tho¹i ®Õn hÇu hÕt c¸c x· do ®¹i héi VIII ®¶ng céng s¶n ViÖt

Nam ®Ò ra. §Ó ®¹t ®îc môc tiªu ®ã, trong giai ®o¹n tõ nay ®Õn hÕt n¨m 2020, ViÔn th«ng ViÖt

Nam ®ßi hái mét khèi lîng vèn khæng lå, (kho¶ng 25 tû USD) ®Ó ph¸t triÓn. Bªn c¹nh ®ã, tríc

xu thÕ héi nhËp quèc tÕ ngµy cµng ®îc më réng: Tõ s¶n xuÊt hµng ho¸ thuÇn tuý nay ®· lan

sang c¶ lÜnh vùc dÞch vô trong ®ã cã dÞch vô ViÔn th«ng diÔn ra ë hÇu hÕt c¸c quèc gia trªn

thÕ giíi. §©y lµ mét vÊn ®Ò, mét ®ßi hái cÊp b¸ch ®èi víi dÞch vô ViÔn th«ng ViÖt Nam khi bíc

vµo thÕ kû 21. §øng tríc nh÷ng yªu cÇu nh vËy, th× tõ nay ®Õn n¨m 2020 dÞch vô ViÔn th«ng

ViÖt Nam ph¶i cã mét chiÕn lîc ph¸t triÓn phï hîp víi t×nh h×nh kinh tÕ x· héi ®Êt níc, phï hîp

víi hiÖn tr¹ng ViÔn th«ng ViÖt Nam; ®Ó cã thÓ ph¸t huy ®îc néi lùc, thu hót vèn níc ngoµi vµ

héi nhËp quèc tÕ. Tõ t×nh h×nh ®ã, ®Ò tµi ChiÕn l “ îc tù do ho¸ vµ më cöa thÞ trêng dÞch vô

ViÔn th«ng ViÖt Nam tríc xu thÕ héi nhËp quèc tÕ mang tÝnh cÊp thiÕt vµ ý nghÜa thùc tiÔn ”

quan träng.

2. Môc ®Ých nghiªn cøu vµ nhiÖm vô cña luËn v¨n:

1

- Kh¸i qu¸t t×nh h×nh héi nhËp quèc tÕ cña ViÖt Nam trong thêi gian võa qua, c¸c xu h￾íng ph¸t triÓn ViÔn th«ng trªn thÕ giíi vµ kinh nghiÖm më cöa, héi nhËp cña mét sè quèc gia

trªn thÕ giíi.

- Ph©n tÝch thùc tr¹ng ph¸t triÓn vµ më cöa héi nhËp cña Bu ®iÖn ViÖt Nam trong lÜnh

vùc dÞch vô ViÔn th«ng trong thêi gian qua.

- X©y dùng mét chiÕn lîc tæng thÓ vÒ tù do ho¸ vµ më cöa thÞ trêng dÞch vô ViÔn th«ng

tõ nay ®Õn n¨m 2020, tõ ®ã ®Ò xuÊt mét sè kiÕn nghÞ vµ gi¶i ph¸p c¶ vÒ phÝa Nhµ níc vµ c¸c

doanh nghiÖp ®Ó thùc hiÖn ®îc chiÕn lîc ®· ®Ò ra.

3. §èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu.

Víi tÝnh ®a d¹ng cña ®Ò tµi, luËn v¨n chØ tËp trung nghiªn cøu vÒ chiÕn lîc tù do ho¸ vµ

më cöa thÞ trêng dÞch vô trªn ph¬ng diÖn tæng thÓ sau khi ®· nghiªn cøu mét c¸ch cô thÓ t×nh

h×nh héi nhËp kinh tÕ nãi chung vµ lÜnh vùc dÞch vô ViÔn th«ng nãi riªng trªn thÕ giíi, vµ t×nh

h×nh ph¸t triÓn héi nhËp cña Bu ®iÖn ViÖt Nam trong lÜnh vùc dÞch vô ViÔn th«ng trong thêi gian

qua.

4. KÕt cÊu néi dung cña bµi viÕt.

Bµi viÕt gåm 122 trang, ®îc kÕt cÊu thµnh 3 ch¬ng chñ yÕu sau:

Ch¬ng I - TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña héi nhËp quèc tÕ vµ nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi

lÜnh vùc dÞch vô ViÔn th«ng ViÖt Nam.

Ch¬ng II - T×nh h×nh ph¸t triÓn vµ më cöa héi nhËp cña Bu ®iÖn ViÖt Nam trong lÜnh vùc

dÞch vô ViÔn th«ng trong thêi gian qua.

Ch¬ng III - ChiÕn lîc tù do ho¸ vµ më cöa thÞ trêng dÞch vô ViÔn th«ng ViÖt Nam tríc

xu thÕ héi nhËp quèc tÕ.

2

Lêi cam ®oan

T«i xin cam ®oan néi dung bµi viÕt lµ do b¶n th©n thùc hiÖn, kh«ng

sao chÐp, c¾t ghÐp c¸c b¸o c¸o hoÆc luËn v¨n cña c¸c sinh viªn kh¸c. C¸c sè

liÖu, tµi liÖu trong luËn v¨n ®Òu cã nguån dÉn trung thùc vµ kh¸ch quan.

NÕu sai ph¹m t«i xin chÞu kû luËt víi nhµ trêng.

Hµ Néi, th¸ng 6 n¨m 1999.

Ký tªn

Hä tªn: TrÇn Anh TuÊn

3

Ch¬ng I

TÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan cña héi nhËp quèc

tÕ vµ nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi lÜnh vùc

dÞch vô ViÔn th«ng ViÖt Nam

Môc ®Ých cña ch¬ng nµy ®i vµo t×m hiÓu t×nh h×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña

ViÖt Nam trong thêi gian qua. §ång thêi nªu lªn c¸c xu híng ph¸t triÓn ViÔn th«ng

trªn thÕ giíi vµ nghÜa vô tù do ho¸ dÞch vô ViÔn th«ng cña ViÖt Nam khi tham gia vµo

c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ. §Ó rót ra ®îc nh÷ng kinh nghiÖm vµ bµi häc cho chiÕn lîc

tù do ho¸ vµ më cöa thÞ trêng dÞch vô ViÔn th«ng cña ViÖt Nam trong thêi gian tíi,

trong ch¬ng nµy kh¸i qu¸t mét sè kinh nghiÖm vµ bµi häc më cöa thÞ trêng dÞch vô

ViÔn th«ng cña mét sè níc trªn thÕ giíi. Ch¬ng I bao gåm 4 vÊn ®Ò ®îc tr×nh bµy

sau:

I. Héi nhËp quèc tÕ -Mét xu thÕ tÊt yÕu cña c¸c quèc gia trªn thÕ

giíi

II. ViÔn th«ng ViÖt Nam tríc xu thÕ héi nhËp

III. TÝnh cÊp thiÕt ph¶i x©y dùng chiÕn lîc tù do hãa vµ më cöa thÞ

trêng dÞch vô ViÔn th«ng ViÖt Nam

IV. Kinh nghiÖm vµ lé tr×nh më cöa thÞ trêng dÞch vô ViÔn th«ng

c¸c níc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi

I - Héi nhËp quèc tÕ -Mét xu thÕ tÊt yÕu cña c¸c quèc gia

trªn thÕ giíi

Héi nhËp ®· trë thµnh mét trµo lu kh«ng thÓ ®¶o ngîc, vµ viÖc tham gia cña c¸c

quèc gia vµo tiÕn tr×nh nµy lµ tÊt yÕu víi thùc tÕ lµ c¸c thÓ chÕ chÝnh trÞ, kinh tÕ th¬ng

m¹i toµn cÇu, liªn khu vùc vÉn kh«ng ngõng ®îc cñng cè vµ ph¸t triÓn c¶ vÒ lîng vµ

chÊt

1.T×nh h×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ trong thêi gian qua

Hai thËp kû qua, qu¸ tr×nh quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ ®· thùc sù bíc sang

mét giai ®o¹n míi -Giai ®o¹n toµn cÇu ho¸ “C¬n lèc hoµ nhËp kinh tÕ “®· cuèn tÊt c¶

c¸c níc trªn thÕ giíi tõ §«ng sang T©y, tõ B¾c xuèng Nam víi tèc ®é nhanh ®Õn

chãng mÆt. C¸c nÒn kinh tÕ trªn hµnh tinh x©m nhËp lÉn nhau, liªn kÕt víi nhau, ®a

4

nÒn kinh tÕ thÕ giíi thµnh mét nÒn kinh tÕ hoµ nhËp ngµy cµng ®Ëm nÐt víi mét thÞ tr￾êng bu«n b¸n toµn cÇu s«i ®éng. §èi víi c¸c quèc gia c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, héi

nh©p kinh tÕ quèc tÕ lµ con ®êng ng¾n nhÊt ®Ó hä nhanh chãng x¸c lËp vÞ thÕ quèc tÕ,

lµ ph¬ng thøc ph¸t triÓn gióp hä ®Èy m¹nh chi phèi vµ dÉn d¾t c¸c xu thÕ kinh tÕ toµn

cÇu. Cßn ®èi víi c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ kh«ng nh÷ng lµ

chiÕn lîc quan träng thóc ®Èy nhÞp ®é ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi mµ cßn lµ sù lùa chän

kh«ng thÓ tr¸nh khái ®Ó ®¹t ®îc sù t¨ng trëng kinh tÕ bÒn v÷ng. H¬n n÷a ngµy nay

®«ng lùc cña héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ kh«ng chØ nh»m khai th¸c lîi thÕ so s¸nh mµ

cßn lµ tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµ më réng c¬ chÕ thÞ trêng. §iÒu nµy cµng lµm cho

c¸c quan hÖ ®Çu t, th¬ng m¹i, chuyÓn giao c«ng nghÖ, qu¶n lý...®an chÐo hoµ nhËp

vµo nhau h¬n trong mét chØnh thÓ thèng nhÊt mµ trong ®ã c¸c nÒn kinh tÕ quèc gia chØ

lµ mét bé phËn hîp thµnh cña kinh tÕ toµn cÇu

1.1 TiÕn bé khoa häc kü thuËt thóc ®Èy toµn cÇu ho¸.

Víi sù ph¸t triÓn nh vò b·o cña khoa häc c«ng nghÖ trong thêi gian võa qua ®·

lµm cho héi nhËp kinh tÕ bíc vµo mét giai ®o¹n míi -Giai ®o¹n toµn cÇu ho¸ vµ khu

vùc ho¸. Nh÷ng tiÕn bé to lín vÒ c«ng nghÖ th«ng tin còng nh trong lÜnh vùc kü thuËt

vµ c«ng nghÖ kh¸c ®· cho phÐp tæ chøc s¶n xuÊt vµ tiÕn hµnh bu«n b¸n trªn quy m«

toµn cÇu. C¸c m¸y Fax,c¸p sîi thuû tinh,m¸y vi tÝnh...t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c

c«ng ty ®a quèc gia tæ chøc ®iÒu khiÓn tõ xa c¸c chi nh¸nh bè trÝ ch»ng chÞt cña hä

mét c¸ch nhanh chãng, kÞp thêi. C¸c ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn khæng lå rÊt hiÖn ®¹i cã

tèc ®é cao gióp cho viÖc tæ chøc s¶n xuÊt, chÕ t¹o, l¾p r¸p, vµ bu«n b¸n c¸c s¶n phÈm

lµm ra ë nhiÒu ®Þa bµn kh¸c nhau, cã khi xa nhau hµng ngh×n, hµng v¹n km, nh»m

khai th¸c lîi thÕ so s¸nh ë mçi n¬i. §iÒu nµy ®· lµm cho biªn giíi quèc gia ®Æc biÖt lµ

vÒ kinh tÕ ngµy cµng mÊt t¸c dông. Víi sù tiÕn bé cña khoa häc kü thuËt céng víi søc

m¹nh khæng lå cña c¸c c«ng ty xuyªn quèc gia ®· vµ ®ang lµm thay ®æi bé mÆt thÕ

giíi tõng phót tõng giê

1.2 Thóc ®Èy tù do ho¸ th¬ng m¹i thÕ giíi

Tõ nh÷ng n¨m 1990, xu thÕ toµn cÇu ho¸ vµ khu vùc ho¸ cña nÒn kinh tÕ thÕ

giíi ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho th¬ng m¹i thÕ giíi ph¸t triÓn mét c¸ch nhanh chãng. ViÖc tù

do ho¸ mËu dÞch víi biÖn ph¸p b·i bá hµng rµo thuÕ quan ®· gióp cho nÒn th¬ng m¹i

thÕ giíi ph¸t triÓn mét c¸ch ngo¹n môc mét sù ph¸t triÓn “trong c¹nh tranh gay g¾t”,

thÞ trêng cña c¸c quèc gia trªn thÕ giíi ®îc khai th«ng vµ më réng trªn mäi lÜnh vùc.

NÕu nh tríc kia th¬ng m¹i thÕ giíi chØ tËp trung vµo nh÷ng mÆt hµng truyÒn thèng th×

nay nã cßn lan ra c¶ dÞch vô, bÊt ®éng s¶n...Theo nhËn xÐt cña b¸o “TÊm g¬ng”

(§øc)tèc ®é t¨ng trëng th¬ng m¹i thÕ giíi tõ n¨m 1991 cho tíi n¨m 1998 nhanh h¬n

5

gÊp ®«i tèc ®é t¨ng trëng GDP cña thÕ giíi vÝ dô :Tèc ®é t¨ng trëng GDP cña thÕ giíi

n¨m 1994 lµ 3,9% trong khi ®ã tèc ®é t¨ng trëng th¬ng m¹i thÕ giíi lµ 9,5%. T¬ng tù

n¨m 1995:3,6%vµ 8%;n¨m 1996:4,1%vµ 7% ;n¨m 1997:4,1% vµ 9,4%. MÆc dï trong

n¨m 1998,bÞ t¸c ®éng bëi cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ ë ch©u ¸ nhng tèc ®é

t¨ng trëng th¬ng m¹i thÕ giíi vÉn ®¹t 3,7%.

Tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi - WTO vµ c¸c tæ chøc mËu dÞch tù do khu vùc nh

liªn hiÖp ch©u ©u -EU, diÔn ®µn hîp t¸c kinh tÕ ch©u ¸ - Th¸i b×nh d¬ng - APEC, khu

vùc mËu dÞch tù do B¾c Mü-NAFTA, khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN-AFTA..®·

®ãng vai trß quan träng trong viÖc thóc ®Èy tù do ho¸ th¬ng m¹i thÕ giíi. Trong ®ã tæ

chøc th¬ng m¹i thÕ giíi WTO ngµy cµng ®ãng vai trß quan träng trong viÖc thóc ®Èy

xu híng toµn cÇu ho¸ th¬ng m¹i. T¹i héi nghÞ cÊp bé trëng lÇn thø nhÊt cña WTO häp

ë xingapore víi 128 níc tham gia ®· th«ng qua ®îc hiÖp ®Þnh c«ng nghÖ th«ng tin

ITA bao gåm viÖc xo¸ bá hµng rµo thuÕ quan ®èi víi c¸c mÆt hµng b¸n dÉn, c¸c s¶n

phÈm th«ng tin ViÔn th«ng vµ c¸c thiÕt bÞ m¸y tÝnh, phÇn mÒm vµ c¸c thiÕt bÞ khoa

häc. TiÕp nèi c¸c hiÖp ®Þnh ban ®Çu cña vßng ®µm ph¸n uruguay, vßng ®µm ph¸n

Singapore cµng thóc ®Èy h¬n n÷a trong qu¸ tr×nh tù do ho¸ th¬ng m¹i toµn cÇu

Nh vËy toµn cÇu ho¸ víi viÖc ra ®êi cña EU, NAFTA, AFTA...vµ ®Æc biÖt lµ

WTO ®· ®¸nh dÊu thêi ®¹i cña hµng rµo thuÕ quan cao, cña c¸ch thøc ®ãng cöa kh¸c

nhau ë c¸c thÞ trêng, cña mét sè ®Æc quyÒn Ýt ái trong mËu dÞch quèc tÕ dµnh cho c¸c

níc ph¸t triÓn ®· chÊm døt. Bu«n b¸n quèc tÕ ®· chuyÓn sang mét thêi ®¹i míi, thêi

®¹i cña tù do ho¸ th¬ng m¹i thÕ giíi

1.3 FDI vµ vai trß cña c¸c c«ng ty ®a quèc gia

Vai trß ngµy cµng t¨ng cña ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi FDI lµ mét nh©n tè rÊt

quan träng ®Ó thóc ®Èy xu thÕ toµn cÇu ho¸. Tæng gi¸ trÞ FDI toµn thÕ giíi n¨m 1994

lµ 209 tû USD; n¨m 1995 lµ 260 tû USD; n¨m 1996 lµ 320 tû USD; n¨m 1998 lµ 450

tû USD. Víi viÖc ®Çu t ra níc ngoµi ®· gãp phÇn lµm t¨ng nhanh qu¸ tr×nh quèc tÕ ho¸

®êi sèng kinh tÕ ThÕ giíi, c¶ trong lÜnh vùc s¶n xuÊt lÉn th¬ng m¹i quèc tÕ. Nhng ng￾îc l¹i chÝnh xu thÕ toµn cÇu ho¸, khu vùc ho¸ kinh tÕ quèc tÕ cµng thóc ®Èy c¸c c«ng

ty ®a quèc gia ®Çu t ra níc ngoµi. C¸c níc G7 lµ c¸c níc ®øng ®Çu vÒ ®Çu t trùc tiÕp ra

níc ngoµi. FDI vµo ch©u ¸ chiÕm kho¶ng 1/3 FDI toµn thÕ giíi

C¸c c«ng ty ®a quèc gia MNCs lµ lùc lîng chñ chèt ®Çu t ra níc ngoµi. Hµng

n¨m c¸c MNCs ®Çu t ra kho¶ng 300-350 tû USD. Ho¹t ®éng cña MNCs ®· cã vai trß

to lín trong ph¸t triÓn th¬ng m¹i quèc tÕ. Theo sè liÖu íc tÝnh, nh÷ng n¨m gÇn ®©y

gi¸ trÞ xuÊt khÈu hµng ho¸ vµ dÞch vô cña c¸c MNCs ®¹t kho¶ng 6,5 ®Õn 7 ngh×n tû

6

USD trong ®ã xuÊt khÈu néi bé cña MNCs ®¹t kho¶ng 2000 tû USD. §Õn hÕt n¨m

1998 trªn thÕ giíi cã kho¶ng 39000MNCs vµ cã 300000 chi nh¸nh (c«ng ty con) ë n￾íc ngoµi víi tæng sè vèn ®Çu t trùc tiÕp ë níc ngoµi FDI lªn tíi 3000 tû USD

Bªn c¹nh nh÷ng ®ãng gãp lín vÒ vèn cho ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ th¬ng m¹i

quèc tÕ, c¸c MNCs cã vai trß to lín trong chuyÓn giao c«ng nghÖ. ViÖc chuyÓn giao

c«ng nghÖ lµ ®iÒu kiÖn kh¸ch quan gióp cho c¸c MNCs chiÕm lÜnh thÞ trêng vµ n©ng

cao lîi nhuËn, ®ång thêi cã kh¶ n¨ng chi phèi c¸c ®èi t¸c trong ho¹t ®éng kinh doanh.

C¸c MNCs cã thÓ chuyÓn giao kü thuËt c«ng nghÖ hiÖn ®¹i trong néi bé c«ng ty mµ

chuyÓn giao kü thuËt c«ng nghÖ ë cÊp thÊp h¬n cho c¸c níc kh¸c, c«ng ty kh¸c

1.4 Liªn kÕt kinh tÕ quèc tÕ më réng trªn c¸c cÊp ®é kh¸c nhau

Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ trong thêi gian võa qua theo nhiÒu chiÒu híng vµ tÇng

nÊc kh¸c nhau: Song ph¬ng, tiÓu khu vùc, khu vùc, liªn khu vùc vµ toµn cÇu. Cïng víi

viÖc ra ®êi diÔn ®µn hîp t¸c kinh tÕ ch©u ¸ Th¸i B×nh D¬ng-APEC, khu vùc mËu dÞch

tù do B¾c Mü NAFTA, khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN/AFTA...®· chøng minh héi

nhËp kinh tÕ quèc tÕ ngµy cµng cñng cè vµ ph¸t triÓn c¶ bÒ réng lÉn bÒ s©u .

Trong n¨m 1996, héi nghÞ cÊp cao ¸ -©u(ASEM) lÇn thø nhÊt häp t¹i B¨ng

cèc (Th¸i lan) víi sù tham dù cña vÞ nguyªn thñ quèc gia vµ l·nh ®¹o chÝnh phñ 10 n￾íc ch©u ¸ vµ c¸c níc trong EU nh»m x©y dùng thÓ chÕ liªn kÕt kinh tÕ liªn lôc ®Þa ¸-

©u. Sù kiÖn nµy ®· khÐp kÝn c¹nh thø ba cña tam gi¸c liªn kÕt kinh tÕ liªn lôc ®Þa trªn

thÕ giíi, mµ hai c¹nh tríc ®· cã tõ tríc lµ diÔn ®µn kinh tÕ ch©u ¸ Th¸i b×nh d¬ng

APEC g¾n liÒn víi c¸c níc ch©u ¸ vµ ch©u mü ë ven hai bê Th¸i b×nh d¬ng, vµ khu

vùc mËu dÞch xuyªn §¹i T©y Dong TAFTA gi÷a Hoa Kú vµ B¾c Mü víi EU vµ T©y

¢u

Trong nh÷ng n¨m qua, c¸c tæ chøc liªn kÕt tiÓu khu vùc vµ khu vùc tiÕp tôc

ph¸t triÓn. ë ch©u Phi, céng ®ång kinh tÕ c¸c níc T©y phi (ECOWAS) n»m trong khu

vùc nghÌo nhÊt thÕ giíi gåm 16 níc thµnh viªn trong ®ã cã Nigeria, Ghana, Mali,

Senegan...®· xóc tiÕn tõng bíc viÖc thiÕt lËp liªn minh h¶i quan vµo n¨m 2000 vµ liªn

minh kinh tÕ toµn diÖn vµo n¨m 2005. Còng t¹i lôc ®Þa ®en, 12 níc thµnh viªn Céng

®ång ph¸t triÓn phÝa nam Ch©u phi -SADC ®· ký nghÞ ®Þnh th vµo n¨m 1996 thµnh lËp

khu vùc mËu dÞch tù do víi 130 triÖu d©n vµ kªu gäi c¾t gi¶m thuÕ quan trong thêi h¹n

tèi ®a 8 n¨m

C¸c níc ë Nam Mü ®ang tiÕn tíi thiÕt lËp khu vùc bu«n b¸n tù do ch©u Mü

khæng lå FTAA vµo n¨m 2005, t¹o ra mét khèi bu«n b¸n tù do lín thø t trªn thÕ giíi

7

víi 250 triÖu ngêi tiªu dïng vµ cã G§P lµ 800 tû USD. C¸c hµng rµo thuÕ quan gi÷a

c¸c níc nµy dù ®Þnh sÏ huû bá vµo n¨m 2004

T¹i ch©u ¸, trong nh÷ng n¨m qua xu híng hîp t¸c tiÓu khu vùc ph¸t triÓn

m¹nh.ViÖc Trung Quèc, CHDCND TriÒu Tiªn, Hµn Quèc, M«ng Cæ, Nga ký kÕt c¸c

hiÖp ®Þnh thµnh lËp khu vùc ph¸t triÓn kinh tÕ vïng s«ng Turmen ë §«ng B¾c A håi

th¸ng 12/1995 ®· mang ®Õn sinh khÝ míi cho hîp t¸c kinh tÕ ë vïng nµy. T¹i héi nghÞ

quèc tÕ ë B¾c Kinh víi chñ ®Ò ®Èy m¹nh ph¸t triÓn vµ hîp t¸c khu vùc gi÷a c¸c níc

®«ng B¾c ¸ trong thÕ kû 21, c¸c häc gi¶ nhÊt trÝ cho r»ng khi nÒn kinh tÕ khu vùc

Th¸i B×nh D¬ng ph¸t triÓn m¹nh, vïng §«ng B¾c ¸ nªn t¨ng cêng hîp t¸c khu vùc

nh»m t¹o mét thÞ trêng cã tiÒm lùc lín. T¹i khu vùc Nam ¸, 7 níc trong tæ chøc

SAARC -HiÖp héi c¸c quèc gia Nam ¸ v× sù hîp t¸c khu vùc trong ®ã cã Ên §é,

Pakistan ®· ®ång ý huû bá hµng rµo bu«n b¸n cµng nhanh cµng tèt nh»m t¨ng cêng

bu«n b¸n vµ hîp t¸c khu vùc trong c¸c liªn doanh, ®Çu t vµ kü thuËt víi hy väng thµnh

lËp ®îc mét khu vùc bu«n b¸n gièng nh ASEAN

ViÖc tæ chøc ASEAN chÝnh thøc kÕt n¹p Lµo vµ Myanmar trong thêi gian võa

qua ®· më ra triÓn väng to lín h×nh thµnh Tæ chøc hiÖp héi c¸c níc §«ng Nam ¸

ASEAN vµ khu vùc mËu dÞch tù do th¬ng m¹i AFTA bao gåm toµn thÓ 10 níc ë trong

khu vùc. HiÖn t¹i ASEAN víi 9 níc thµnh viªn lµ khu vùc kinh tÕ lín thø t trªn thÕ

giíi, cã diÖn tÝch 3,3 triÖu km2 víi 400 triªu d©n, cã GDP h¬n 550 tû USD, xuÊt khÈu

h¬n 300tû USD/n¨m. AFTA ®ang ®Èy m¹nh viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch tù do bu«n b¸n

vµo n¨m 2003 hoÆc sím h¬n, thóc ®Èy h×nh thµnh khu vùc ®Çu t tù do ASEAN vµ sau

®ã tõng bíc tiÕn tíi nhÊt thÓ ho¸ ASEAN vÒ kinh tÕ trong vïng vµi ba chôc n¨m tíi

Tãm l¹i, toµn cÇu ho¸ ®ang t¹o ra nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc vµ cã nh÷ng ¶nh h￾ëng tiªu cùc, nh÷ng c¬ héi to lín vµ nh÷ng th¸ch thøc nghiªm träng, nã kÝch thÝch sù

ph¸t triÓn ®èi víi nh÷ng ai biÕt khai th¸c lîi thÕ cña xu híng lÞch sö míi nµy vµ khiÕn

nh÷ng ai chËm ch©n, ®øng bªn lÒ cã thÓ bÞ tôt hËu ngµy cµng xa

2. Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ViÖt Nam trong thêi gian qua

Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ võa lµ mét xu híng võa lµ yªu cÇu cña c¸c quèc gia

trªn thÕ giíi. §èi víi ViÖt Nam héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ nh»m t×m kiÕm nh÷ng nguån

lùc vµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi bªn ngoµi ®Ó hç trî cho sù nghiÖp c¶i c¸ch vµ c«ng nghiÖp

ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. §Ó thùc hiÖn môc tiªu ®ã, trong nh÷ng n¨m võa qua ViÖt

Nam ®· thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®a ph¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸ c¸c quan hÖ ®Ó thùc hiÖn

tõng bíc héi nhËp. ViÖt Nam tÝch cùc më réng c¸c mèi quan hÖ th¬ng m¹i, hîp t¸c

kinh tÕ víi nhiÒu níc vµ tæ chøc quèc tÕ theo nhiÒu tÇng nÊc kh¸c nhau: Song ph¬ng,

8

tiÓu khu vùc, khu vùc, liªn khu vùc vµ toµn cÇu. N¨m 1995, ViÖt Nam chÝnh thøc trë

thµnh thµnh viªn cña ASEAN vµ ®ang nç lùc tham gia thùc hiÖn c¸c ch¬ng tr×nh hîp

t¸c kinh tÕ ASEAN, ®Æc biÖt lµ ch¬ng tr×nh khu vùc mËu dÞch tù do AFTA. Cïng víi

viÖc tham gia AFTA/ASEAN ViÖt Nam còng ®· tham gia diÔn ®µn hîp t¸c ¸ - ¢u

(ASEM) ngay tõ khi h×nh thµnh vµo th¸ng 3/1997 víi t c¸ch lµ thµnh viªn s¸ng lËp.

§Æc biÖt, n¨m 1997 ®¸nh dÊu mét sù kiÖn quan träng vµ cã ý nghÜa lín lao ®èi víi

tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ViÖt Nam. Sau mét thêi gian nç lùc vËn ®éng

vµ chuÈn bÞ, ViÖt Nam ®· ®îc c¸c nhµ l·nh ®¹o APEC tuyªn bè sÏ kÕt n¹p lµm thµnh

viªn vµo n¨m 1998. §èi víi tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) ViÖt Nam còng ®· ®Ö

®¬n xin gia nhËp vµ trong hai n¨m 1997, 1998 ViÖt Nam ®· chuÈn bÞ cho c¸c vßng

®µm ph¸n gia nhËp WTO víi tæ c«ng t¸c vµ c¸c níc quan t©m.

Trong thêi gian qua, tiÕp theo viÖc b×nh thêng ho¸ quan hÖ ngo¹i giao gi÷a

ViÖt nam vµ Mü, hai níc ®· tiÕn hµnh nhiÒu vßng ®µm ph¸n ®Ó ký kÕt c¸c hiÖp ®Þnh

kinh tÕ song ph¬ng vÒ c¸c vÊn ®Ò vÒ nî , b¶n quyÒn, tõng bíc b×nh thêng ho¸ quan hÖ

kinh tÕ th¬ng m¹i. Song song víi nh÷ng viÖc trªn, trong nh÷ng n¨m qua ViÖt Nam

tÝch cùc hîp t¸c víi c¸c tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ nh WB, IMF... nh»m tËn dông mét

c¸ch cã hiÖu qu¶ sù hîp t¸c cña c¸c tæ chøc ®ã phôc vô tiÕn tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ vµ

héi nhËp quèc tÕ cña m×nh. Nhng cã mét ®iÒu lµ tÊt c¶ sù hîp t¸c, quan hÖ trªn ®Òu

ph¶i lÊy c¸c nguyªn t¸c cña WTO lµm tiªu chuÈn.

3. Nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc víi ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh më cöa vµ

héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.

§èi víi ViÖt Nam lµ mét níc ®ang ph¸t triÓn, cã nÒn kinh tÕ chuyÓn ®æi, tham

gia héi nhËp víi xuÊt ph¸t ®iÓm thÊp h¬n nhiÒu so víi nhiÒu níc trªn thÕ giíi.V× vËy,

tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ mét mÆt ®ang më ra nhiÒu c¬ héi cho chóng ta, mÆt

kh¸c còng ®Æt ra cho chóng ta nhiÒu th¸ch thøc lín lao.

3.1. Nh÷ng lîi Ých cña ViÖt Nam trong héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.

HiÖn t¹i ViÖt Nam vÉn ®ang ë giai ®o¹n ®Çu cña c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸

®Êt níc. ViÖt Nam më cöa vµ héi nhËp vµo kinh tÕ quèc tÕ sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho ViÖt

Nam thay ®æi c¬ cÊu kinh tÕ thÝch hîp híng c«ng nghiÖp ho¸ vµ xuÊt khÈu, t¹o c¬ héi

®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, th¬ng m¹i vµ dÞch vô.

+ ViÖt Nam sÏ kh«ng bÞ ph©n biÖt ®èi xö trong th¬ng m¹i quèc tÕ vµ më réng

®îc nhiÒu thÞ trêng xuÊt khÈu ra bªn ngoµi do viÖc ®îc hëng quy chÕ tèi huÖ quèc

(MFN) vµ u ®·i quèc gia (NT) cña c¸c níc thµnh viªn, ®Æc biÖt lµ c¸c mÆt hµng xuÊt

khÈu mµ ta cã lîi thÕ so s¸nh nh g¹o, cµ phª, h¶i s¶n, may mÆc, dµy dÐp...

9

VÝ dô: ViÖc ViÖt Nam tham gia vµo APEC sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho ViÖt Nam hîp

t¸c vÒ th¬ng m¹i víi c¸c níc khu vùc ch©u ¸ - Th¸i B×nh d¬ng. Th¬ng m¹i gi÷a ViÖt

Nam vµ c¸c níc trong khu vùc ch©u ¸ - Th¸i B×nh D¬ng chiÕm h¬n 80% tæng lîng th-

¬ng m¹i quèc tÕ cña ViÖt Nam. Tham gia vµo APEC sÏ gióp ViÖt Nam khai th¸c ®îc

lîi thÕ, tËn dông nh÷ng u ®·i cña APEC dµnh cho c¸c níc ®ang ph¸t triÓn, tr¸nh r¬i

vµo thÕ bÞ c« lËp trong xu thÕ hîp t¸c vµ c¹nh tranh khu vùc.

+ Khi tham gia vµo c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ ViÖt Nam ph¶i tiÕn hµnh c¶i c¸ch

thÓ chÕ, chÝnh s¸ch, luËt ph¸p cho phï hîp víi yªu cÇu cña c¸c tæ chøc nµy. §iÒu nµy

c«ng víi c¸c lîi thÕ so s¸nh mµ l©u nay ViÖt Nam cã nh lao ®éng, vÞ trÝ ®Þa lý... sÏ t¹o

®iÒu kiÖn cho ViÖt Nam cã c¬ héi thu hót ®îc vèn ®Çu t níc ngoµi nhiÒu h¬n.

+ Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ sÏ t¹o ra ®éng lùc ®Ó c¸c c«ng ty trong níc ®æi míi

c«ng nghÖ, c¶i tiÕn ph¬ng ph¸p qu¶n lý, t¨ng cêng hiÖu qu¶ kinh doanh, n©ng cao chÊt l￾îng s¶n phÈm ®Ó c¹nh tranh vµ tån t¹i trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ më. Ngoµi ra, héi nhËp

kinh tÕ quèc tÕ cßn t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c c«ng ty ViÖt Nam bíc vµo thÞ trêng thÕ giíi ®Ó

më réng s¶n xuÊt kinh doanh, c¹nh tranh trùc tiÕp víi c¸c c«ng ty níc ngoµi.

+ Trong qu¸ tr×nh héi nhËp vµo c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ, ViÖt Nam sÏ sö

dông ®îc c¬ chÕ gi¶i quyÕt tranh chÊp ®a ph¬ng ®Ó b¶o vÖ ®îc lîi Ých vµ gi¶m bít ®îc

søc Ðp cña c¸c níc lín trong th¬ng m¹i. §ång thêi n©ng cao ®îc vai trß cña ViÖt Nam

trong c¸c cuéc ®µm ph¸n th¬ng lîng th¬ng m¹i trong t¬ng lai.

3.2. Nh÷ng nghÜa vô vµ th¸ch thøc cña ViÖt Nam.

Cïng víi nh÷ng lîi Ých mang l¹i trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, th×

bªn c¹nh ®ã qu¸ tr×nh héi nhËp buéc ViÖt Nam ph¶i thùc hiÖn nh÷ng nghÜa vô cña

m×nh theo nh÷ng tiªu chuÈn quèc tÕ vµ tÊt yÕu ViÖt Nam sÏ gÆp ph¶i nh÷ng khã kh¨n,

th¸ch thøc.

3.2.1. NghÜa vô cña ViÖt Nam.

+ ViÖt Nam sÏ ph¶i më cöa thÞ trêng hµng hãa vµ dÞch vô th«ng qua viÖc gi¶m

thuÕ vµ c¸c biÖn ph¸p phi thuÕ quan trong khi luËt lÖ, kinh nghiÖm vµ kh¶ n¨ng c¹nh

tranh cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cßn thÊp, nhÊt lµ lÜnh vùc dÞch vô bao gåm:

Ng©n hµng, B¶o hiÓm, VËn t¶i, Bu chÝnh - ViÔn th«ng, X©y dùng vµ T vÊn.

+ ViÖt Nam sÏ ph¶i cã sù b¶o vÖ hîp lý ®èi víi quyÒn t¸c gi¶ cña c¸c s¶n phÈm

trÝ tuÖ nh: MÉu m·, b»ng s¸ng chÕ, nh·n hiÖu th¬ng m¹i, ch¬ng tr×nh m¸y tÝnh vµ thu

thanh th«ng qua c¸c quy ®Þnh ph¸p lý phï hîp víi c¸c tiªu chuÈn quèc tÕ.

+ ViÖt Nam cÇn ph¶i söa ®æi c¸c qui ®Þnh vÒ ®Çu t níc ngoµi kh«ng phï hîp,

ph¶i thùc hiÖn c¸c nghÜa vô ®èi víi quèc gia vµ gi¶m hoÆc lo¹i trõ nh÷ng h¹n chÕ liªn

10

quan ®Õn ®Çu t níc ngoµi nh yªu cÇu vÒ tû lÖ néi ®Þa ho¸, phÇn tr¨m hµng xuÊt khÈu

trong c¸c dù ¸n ®Çu t.

+ ViÖt Nam ph¶i tiÕp tôc c¶i c¸ch hÖ thèng th¬ng m¹i vµ kinh tÕ cña m×nh phï

hîp víi c¸c qui ®Þnh cña c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ. C¸c khu vùc cÇn ph¶i c¶i c¸ch

h¬n n÷a gåm hÖ thèng gi¸, chÕ ®é xuÊt nhËp khÈu, hÖ thèng thuÕ vµ tµi chÝnh, c¸c

ho¹t ®éng th¬ng m¹i cña khu vùc doanh nghiÖp Nhµ níc vµ b¶o hé quyÒn t¸c gi¶. C¸c

nghÜa vô kh¸c ViÖt Nam sÏ ph¶i thùc hiÖn bao gåm: Minh b¹ch ho¸ chÕ ®é th¬ng m¹i,

¸p dông thèng nhÊt chÝnh s¸ch th¬ng m¹i trªn ph¹m vi c¶ níc; vµ cã thêi gian biÓu

cho qu¸ tr×nh c¶i c¸ch kinh tÕ.

3.2.2. Nh÷ng th¸ch thøc:

+ NÒn kinh tÕ ViÖt Nam cßn nhiÒu yÕu kÐm. ViÖc më cöa vµ héi nhËp kinh tÕ

quèc tÕ cã nhiÒu néi dung liªn quan ®Õn tù do ho¸ th¬ng m¹i vµ ®Çu t, vµ ®iÒu nµy

trong thêi gian ®Çu sÏ g©y cho ViÖt Nam nh÷ng khã kh¨n nhÊt ®Þnh. Cïng víi nh÷ng

khÝa c¹nh tÝch cùc cña tù do c¹nh tranh, th× mÆt tiªu cùc còng sÏ ¶nh hëng rÊt lín nÕu

nh c¶i c¸ch trong níc kh«ng ®îc thùc hiÖn kÞp thêi vµ ®óng lîng.

+ NÒn kinh tÕ ViÖt Nam lµ nÒn kinh tÕ ®ang ph¸t triÓn ë tr×nh ®é thÊp v¶ l¹i

®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi. V× vËy viÖc ho¹ch ®Þnh mét chÝnh s¸ch kinh tÕ th¬ng

m¹i sao cho phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ, võa t¹o ®îc nh÷ng ®iÒu kiÖn hîp lý ®Ó t¨ng

cêng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ vÉn lµ mét ®iÒu nan gi¶i khã cã thÓ gi¶i

quyÕt ®îc trong thêi gian ng¾n.

+ Mét ®iÒu tÊt yÕu lµ trong qu¸ tr×nh héi nhËp ViÖt Nam sÏ ph¶i gi¶m thuÕ xuÊt

nhËp khÈu. ViÖc gi¶m thuÕ sÏ ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn nguån thu ng©n s¸ch vèn thu ®·

kh«ng ®ñ chi.

+ Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ mét lÜnh vùc hoµn toµn míi l¹ ®èi víi ViÖt Nam.

Trong khi ®ã ®éi ngò c¸n bé cña ViÖt Nam cßn kh¸ yÕu kÐm c¶ vÒ kiÕn thøc chung,

còng nh kiÕn thøc chuyªn ngµnh cã liªn quan ®Õn vÊn ®Ò héi nhËp.

+ Mét thùc tÕ cho chÊy, hiÖn nay hÇu hÕt c¸c ngµnh kinh tÕ ViÖt Nam tõ s¶n

xuÊt ®Õn dÞch vô cha chuÈn bÞ hay cha x©y dùng mét chiÕn lîc thèng nhÊt vÒ héi nhËp

®Ó t¨ng cêng søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ ViÖt Nam, biÓu tîng ViÖt Nam trªn th¬ng

trêng quèc tÕ.

+ Cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ ë §«ng Nam ¸ cã phÇn nµo t¸c ®éng tíi

nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. Do vËy trong thêi gian tíi qu¸ tr×nh më cöa vµ héi nhËp kinh tÕ

quèc tÕ cña ViÖt Nam Ýt nhiÒu g× còng sÏ gÆp khã kh¨n.

11

II - ViÔn th«ng ViÖt Nam tríc xu thÕ héi nhËp.

Trong thêi gian tíi xu híng héi nhËp nãi chung vÉn tiÕp tôc ®îc cñng cè vµ

ph¸t triÓn c¶ bÒ réng vµ bÒ s©u, trong ®ã ®¸ng chó ý lµ xu híng ®Èy nhanh viÖc më

cöa thÞ trêng trong nhiÒu lÜnh vùc. KÓ c¶ lÜnh vùc ®îc coi lµ phøc t¹p vµ cã nhiÒu gay

cÊn lµ lÜnh vùc th¬ng m¹i dÞch vô mµ trong ®ã dÞch vô ViÔn th«ng ®îc ®Æt lªn hµng

®Çu.

1. C¸c xu híng ph¸t triÓn ViÔn th«ng trªn thÕ giíi.

Trong 2 thËp kû qua ®· diÔn ra nh÷ng sù thay ®æi m¹nh mÏ trong ViÔn th«ng,

sù thay ®æi c«ng nghÖ mét c¸ch nhanh chãng vµ ®a vµo nhiÒu øng dông c«ng nghÖ

míi. ThÞ trêng ViÔn th«ng t¨ng trëng rÊt nhanh, theo dù b¸o sè thuª bao ®iÖn tho¹i cè

®Þnh vµo n¨m 2005 sÏ gÊp ®«i n¨m 1994 (trªn 1,2 tû), sè thuª bao ®iÖn tho¹i di ®éng

tõ 80 triÖu n¨m 1994 t¨ng ®Õn 400 triÖu, sè thuª bao Internet tõ 65 triÖu n¨m 1997 sÏ

lªn ®Õn 570 triÖu n¨m 2000. T¹i héi nghÞ ph¸t triÓn ViÔn th«ng thÕ giíi do ITU tæ

chøc t¹i Malta tõ 23/3 - 1/4/1998, sau khi ®¸nh gi¸ m«i trêng ViÔn th«ng hiÖn nay ®·

nªu bËt lªn c¸c xu híng ph¸t triÓn ViÔn th«ng lµ:

1.1. Xu híng toµn cÇu ho¸, tù do ho¸, më cöa thÞ trêng dÞch vô ViÔn

th«ng ë møc quèc gia, khu vùc vµ quèc tÕ.

ViÖc toµn cÇu ho¸ vÒ kinh tÕ ®· thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh tù do ho¸ th¬ng m¹i

toµn cÇu, lµm cho giao lu kinh tÕ mËu dÞch toµn cÇu ngµy cµng s«i ®éng. VÊn ®Ò th¬ng

m¹i ho¸ dÞch vô ®îc ®Æt ra trong tÊt c¶ c¸c tæ chøc th¬ng m¹i toµn cÇu vµ khu vùc nh

WTO, APEC, ASEAN... trong ®ã cã dÞch vô ViÔn th«ng. C¸c tæ chøc nµy ®Òu nh»m

môc ®Ých lµ ®Õn n¨m 2020 sÏ tiÕn tíi viÖc t do ho¸ hoµn toµn th¬ng m¹i dÞch vô trong

khu vùc vµ trªn thÕ giíi. HiÖn nay trong hiÖp ®Þnh chung vÒ th¬ng m¹i dÞch vô

(Ganeral Agreement on trade in servies - GATS) cña WTO, c¸c dÞch vô ViÔn th«ng ®-

îc chia lµm hai lo¹i - ®ã lµ c¸c dÞch vô c¬ b¶n vµ c¸c dÞch vô gi¸ trÞ gia t¨ng trong ®ã

c¸c dÞch vô c¬ b¶n ®ãng vai trß quan träng h¬n xÐt tõ gãc ®é kinh tÕ, kü thuËt còng

nh chñ quyÒn an ninh quèc gia. Nãi chung trong thêi gian tíi viÖc tù do ho¸, më cöa

thÞ trêng ViÔn th«ng ë c¸c quèc gia, c¸c tæ chøc khu vùc ®Òu dùa trªn nguyªn t¾c cña

WTO vÒ dÞch vô ViÔn th«ng trong hiÖp ®Þnh chung vÒ th¬ng m¹i dÞch vô.

12

Ph©n lo¹i dÞch vô ViÔn th«ng trong WTO/ GATS

I. C¸c dÞch vô ViÔn th«ng c¬ b¶n:

1. C¸c dÞch vô tho¹i.

2. C¸c dÞch vô truyÒn sè liÖu chuyÓn m¹ch gãi.

3. C¸c dÞch vô truyÒn sè liÖu chuyÓn m¹ch kªnh.

4. C¸c dÞch vô TELEX.

5. C¸c dÞch vô Telegraph.

6. C¸c dÞch vô Facsimile.

7. C¸c dÞch vô cho thuª kªnh riªng.

8. C¸c dÞch vô nh¾n tin.

9. C¸c dÞch vô di ®éng tÕ bµo sè/analogue.

10. C¸c dÞch vô th«ng tin vÖ tinh.

11. C¸c dÞch vô th«ng tin c¸c nh©n (PCS)

12. C¸c dÞch vô d÷ liÖu di ®éng.

13. C¸c dÞch vô kh¸c.

II. C¸c dÞch vô gi¸ trÞ gia t¨ng.

1. DÞch vô th ®iÖn tö (E mail)

2. DÞch vô th tho¹i.

3. DÞch vô kh«i phôc th«ng tin vµ c¬ së d÷ liÖu trùc tuyÕn (on line)

4. DÞch vô trao ®æi d÷ liÖu ®iÖn tö (EDI).

5. DÞch vô Facsimile gia t¨ng gi¸ trÞ/c¶i tiÕn tÝnh n¨ng (gåm c¶ dÞch vô lu tr÷

vµ tù ®éng chuyÓn, la tr÷ vµ kh«i phôc).

6. DÞch vô chuyÓn ®æi m· vµ giao thøc.

7. DÞch vô xö lý th«ng tin vµ / hoÆc sè liÖu trùc tuyÕn (kÓ c¶ dÞch vô xö lý c¸c

giao dÞch kinh doanh).

8. C¸c dÞch vô kh¸c.

§èi víi c¸c dÞch vô gi¸ trÞ gia t¨ng (VAS) lµ nh÷ng dÞch vô ViÔn th«ng ®Çu

tiªn ®îc ®a ra ®µm ph¸n vµ cam kÕt trong GATT 93 (tiÒn th©n cña WTO). KÕt thóc

vßng ®µm ph¸t GATT93, ®· cã 68 níc trªn thÕ giíi cã cam kÕt víi cÊc dÞch vô ViÔn

13