Tiếp nhận văn chương và dạy học đọc hiểu văn bản

•:)l\..

TIEP NHAN VAN CHUONG

VA DAY HOC DOC HIEU VAN BAN

f^^'m-n n, .

O TS. NGUYEN THI HON G NAM '

HDgt ddng dge tae phdm vdn chuong (TPVC),

do dien ra d dau, trong hay ngodi nhd

hvdng van the hien nhung dqc diem cuo hoqt

dgng Hep nhgn vdn chuong (TNVC). Ndi each khae,

ti thuye't v l Hep nhgn vdn Id, phdi td mgt trong

nhirng eo sd eua each dgy dge hieu TPVC trong

nhd trudng. Tuy nhien, viee td ehuc hogt dgng ndy

trong nhd trudng chung to hien nay chua the hien

rd cac dqc trimg eua hoqt dgng tiep nhqn.

1. Dqc trung cuo hoqt dgng tiep nhqn

Dqc trung eua hoqt dgng tiep nhqn, voi trd

cuo ngudi dge trong qua trinh tiep nhqn td vdn

d l md nhilu nhd nghien cuu Viet Nam dd d l

cap. GS. Dd Due Hieu (1993) nhdn mqnh vai trd

chu ddng, tfch eye eua ngudi dge trong viee tqo

nen the gidi nghe thuqt eua tae phdm bdng kinh

nghiem sdng: «Dge truoc hit td phat hien trong

vdn bdn vd tu vdn bdn mgt the gioi khde, nhung

eon ngudi khac. Ngudi dge sdng trong the gidi

tudng tugng eua minh, xay dyng cho minh, thdng

quo tac phdm, mgt xu sd rieng. Dgc Id mgt hoqt

dgng tich eye, ngudi dgc «nhgp cugc", «hda than"

vdi nhirng cdm xuc rieng eua minh, nhiJng ki niem,

ki uc, khdt vgng".

Bdn v l vdn d l ddng sang tgo cua ngudi dge,

PGS. Huynh Nhu Phuong (1998) viet: «Ndi den

sy ddng sang tqo cuo ngudi dge khdng phdi Id

ndi den voi trd tham gio sdng tgo ra vdn bdn

nhu ngudi bien tqp, nguoi hieu dinh... ma Id sdng

too ra hieu qud cua vdn bdn". V l Hnh giao tie'p,

ddi thoqi cuo hoqt dgng Hep nhqn, dng d l cap

den eae chilu kieh khae nhau cuo sy giao Hep

«ngudi dge giao tiep voi tde gid, vdi the gioi

hinh tugng vd nhan vqt duge tai hien trong tac

phdm vd giao Hep voi nhau. Dd td sy giao Hep

trong khdng gian - giua cdc ddn tgc vd cdc nin

vdn hda - vd giao Hep trong thdi gian - gii/a eac

th.e' he, eac thdi dqi Ijeh su khac nhau".

Ve mdi quan he giira sang tae vd tie'p nhqn,

GS. Phuong Luu (2002) khdng djnh «Hep nhqn

phdi Idy sang tae Idm tiln de, vd mdi quan he

Tap chi Giao due s6 250 (ki a - n/aoio)

giira hai ben hdm ehua phep bien ehung giira

sang tac vd Heu thy". Ong dung thuqt ngu «chinh

ngd" vd «phdn ngd" de ehi mue do hgp ti vd

khdng hgp If cua hoqt dgng Hep nhqn cuo ngudi

dge ddi vdi vdn bdn: «chinh ngd, tuy khdng phu

hgp vdi y dd cuo tac gid, nhung van ed can eu

trong tac phdm", edn phdn ngd td «sy tiep nhqn

tuy Hen, thqm ehf cat xet, xuyen tqc, khdng eo

can cu trong tac phdm".

GS. Nguyin Thanh Hung (2007) mgt mgt eho

rdng «dge Id qua trinh nhqn thue nhirng gi ed

trong vdn ban vd ty nhdn fhuc bdn thdn", neu ra

cac dqng dgc, each dgc: dgc kT, dgc sou, dgc

sdng tgo; mat khde tqi eho rdng dge td «hogt

dgng phan tfeh, tdng hgp, tiep thu, ndm vCrng y

nghia, hieu thdu ngdn ngir". Cd ve nhu tac gid

nhdn mqnh voi trd kham pha, cdt nghTa cd; cd

sdn trong vdn bdn cuo ngudi dge.

GS. Trdn Dinh Sd (2007) djnh nghTa dgc vdn

td «qua trinh ddi thogi, ddi thoqi voi tac gid, vol

each hieu eua ngudi dgc trudc, voi «tiln If gidi"

- tri thuc, each hieu tich tuy tu ban ddu cuo ehinh

ngudi dgc nua. Dgc td qua trinh lien he vdi cae

vdn bdn ed trudc trong md'i lien he lien vdn bdn

rdt rgng Idn, sdu sde. Dge Id qua trinh lien he voi

ngd cdnh eua vdn bdn - sang tae cuo nha vdn,

bdi cdnh tjeh su, xd hdi". Ong neu chieu kich

khde cuo ddi thoqi, giao tiep: ngudi dgc ddi thoqi

vol ehinh minh, eung mdt ngudi dgc nhung cd

the ed each hieu vdn bdn khde nhau tuy vdo thdi

diem, hodn ednh dgc. Cd the ndi tdc gid da If

gidi rdt ddy du cae dge diem cua hoqt dgng dgc.

Nhu vqy, d eae mue do khac nhau, cac nhd

nghien cuu tren di u khdng dinh vai frd quan

frgng cua ngudi dgc trong qud trinh tqo nen

gid trj eua van ban, sy edn thiet phdi ed giao

tie'p, ddi thogi, lien vdn bdn, lien he vdi ngd

cdnh trong qud trinh dge.

Mgt sd nhd nghien cuu vdn hgc eua MT nhu

Louise Rosenblatt, Judith A. Longer, Robert E.

Dai hoc Cin Thd

#