Tiếp cận song ngữ trong dạy và học ngoại ngữ

CUU •Khoa hoc Gido due

TIEP CA N SON G NG U TRONG DA Y V A HOC NGOA I NG U

• PGS.TS. NGUYEN LOC

Vien Khoa hoc Giao due Viet Nam

I. Dat van de

Kinh nghiem cua cac nude tren the gidi deu

khang dinh vai tro quan trong cua tiep can song

ngd trong viec nang cao manh me hieu qua cua

day hpc ngoai ngd. Hon nda day hpc song ngd

da trd thanh mpt trong nhdng xu the day va hpc

ngoai ngd chu dao cua cac nddc tren the gidi

trong the ky 21 (Graddol D., 2006). Gan day,

trong cac npi dung chien Idpc Oe an day va hpc

ngoai ngd trong He thdng giao due qudc dan

2008-2020 mdi ddpc Thu tddng Chinh phu phe

duyet cd dac biet nhan manh den tinh cap thiet

cua viec ap dung tiep can song ngd trong day va

hpc ngoai ngd (Quyet dinh sd: 1400/QO-TTg,

2008). Tuy nhien, d Viet Nam tiep can song ngd,

dac biet ddi vdi day va hpc ngoai ngd hau nhd

chda dddc nghien cdu. Bai bao nay cd muc dich

lam sang td mpt so van de cd ban den each tiep

can mdi me nay trong day va hpc ngoai ngd.

II. Khai niem ve song ngur

Xet ve xuat xd gdc thi song ngd la mpt hien

tddng phd bien trong cac qudc gia da dan tpc.

Cd nhieu each hieu ve song ngd, phd bien hon

ca la hien tdpng mpt cpng ddng sd dung luan

phien hai (hoac nhieu ngon ngd) trong giao tiep'.

Moi ngddi trong cpng ddng ay la ca nhan song

ngd va cpng ddng nhdng ca nhan dd la cpng

ddng song ngd.

Giao due song ngur (bilingual education)

hieu theo nghTa chung nhat la sd dung hai hoac

hon hai ngon ngd trong hpc tap. Giao due song

ngd la day tat ca cac mon hoc d trddng bang hai

ngdn ngd khac nhau. Tuy nhien, ngay nay giao

due song ngd dddc sd dung vdi nhieu nghTa rat

khac nhau, la mpt ten gpi don gian cua mpt hien

tddng phdc tap. Dac diem cd ban cua nhdng

khac nhau dd la sd khac biet cua nhu cau giao

due vdi muc dich phat huy hai ngdn ngd hay la

giao due ddn ngd cho hpc sinh thupc nhdm cpng

ddng thieu so hoac hpc ngdn ngd thd hai.

Mackey (1970) la ngddi dau tien dda ra sd phan

loai giao due song ngd. Theo phan loai nay cd

tdi 90 hinh thdc giao due song ngd khac nhau.

ngdn ngd d nha, ngdn ngd trong chddng trinh,

ngdn ngd cpng ddng theo dia diem cua nha

trddng, hien trang ngon ngd vung va ngon ngd

qudc te, v.v...

O Hoa Ky, giao due song ngd ddpc hieu nhd

viec day hpc dddc tien hanh thong qua tieng Anh

va mpt sd ngon ngd thieu so khac nhd tieng Tay

Ban Nha hoac tieng Trung Qudc, v.v... vdi thdi

Idpng sd dung khac nhau. Ngddi ta da he thdng

hda mpt so dang giao due song ngd dac trdng

nhd sau ddi vdi Hoa Ky - mpt qudc gia song ngd

dien hinh:

* Giao due song ngu chuyen tiep (transition￾al) la giao due bang ngon ngU me de cua hoc

sinh, thddng la khong keo dai qua ba nam. Muc

dich cua dang giao due song ngd nay la bao

dam cho hpc sinh khong tut hau trong viec hpc

cac mon hpc nhd Toan, Khoa hpc va Xa hpi

trong khi cac em con chda thao tieng Anh. Day

hpc song ngd d day nham giup hpc sinh chuyen

tiep sang xu hddng chu dao la hoa nhap hpc

cang nhanh cang tot trong cac Idp hpc, ndi tieng

Anh dddc dung de giang day. Va muc tieu cudi

cung cua giao due song ngd d day la thanh thao

tieng Anh nhdng vln dat ket qua cao trong viec

hpc cac mdn hpc khac. O Hoa Ky dang song

ngd chuyen tiep la phd bien hdn ca.

* Giao due song ngU hai chieu (two-way)

hay la kep (dual) la cac chddng trinh dddc ap

dung nham giup cac hpc sinh ndi tieng Anh ban

ngd va khong ban ngd cd the sd dung hai hoac

nhieu ngon ngd. O Hoa Ky, y tddng chinh cua

cac chdong trinh nay tao nen nhdng Idp hpc ma

d dd cd mpt nda hpc sinh ndi tieng Anh ban ngd

va mpt nda la hpc sinh cd tieng me de la ngon

ngd thieu sd nhd tieng Tay Ban Nha, Phap...

Cac chdong trinh nay khdng dddc phd bien rpng

1 Oe ngan gon. trong bai nay thuat ngd "song ngd" con co the bao gom y nghTa "da ngu".

KHGD so 53. thdng 2-2010 21