Tiện ích của thanh toán tiền mặt với người tiêu dùng và khả năng phát triển tại các Ngân hàng ppt

Lời nói đầu

Tổng kết lịch sử phát triển kinh tế của các nước trên thế giới trong thời kỳ

hiện đại ta thấy rằng một nền kinh tế không thể phát triển mạnh nếu hệ thống ngân

hàng của nó không phát triển. Sự lớn mạnh của các NHTM là điều kiện cần để một

nền kinh tế có thể phát triển một cách ổn định và bền vững. Một trong những chức

năng của NHTM đó là chức năng trung gian thanh toán. Chức năng này được thể

hiện thông qua công tác thanh toán không dùng tiền mặt của các ngân hàng. Lịch sử

cho thấy, nền kinh tế phát triển càng mạnh thì thanh toán dưới hình thức thanh toán

không dùng tiền mặt càng chiếm tỷ trọng lớn, càng được nhiều người ủng hộ bởi

những tiện ích tuyệt vời do nó mang lại và sự ưu việt của nó so với hình thức thanh

toán bằng tiền mặt. Trong tương lai, cùng với sự phát triển của xã hội ta thấy rằng

thanh toán không dùng tiền mặt có xu hướng phổ biến trên toàn thế giới và là một

hình thức thanh toán chủ yếu của các xã hội văn minh.

Từ năm 1989 trở lại đây, nền kinh tế Việt Nam liên tục tăng trưởng với tốc

độ cao, được các chuyên gia kinh tế dự báo sẽ tiếp tục phát triển ổn định trong

khoảng thời gian sắp tới, với khối lượng sản phẩm hàng hóa, dịch vụ được sản xuất

và tiêu thụ ngày càng lớn. Điều đó đồng nghĩa với sự phát triển mạnh của hoạt động

trao đổi giữa các chủ thể của nền kinh tế mà biểu hiện là sự gia tăng mạnh mẽ của

quy mô thanh toán trong nền kinh tế. ở nước ta hiện nay việc thanh toán giá trị sản

phẩm chủ yếu vẫn bằng tiền mặt. Tuy nhiên, việc thanh toán bằng tiền mặt có rất

nhiều hạn chế như: chi phí thanh toán, chi phí chuyên trở, bảo quản, kiểm đếm rất

tốn kém cả về thời gian và tiền bạc. Bên cạnh đó, theo yêu cầu của sự phát triển và

xu hướng của thời đại mới thì nhu cầu về thanh toán không dùng tiền mặt ngày càng

lớn. Do đó, các NHTM với vai trò trung gian thanh toán phải nắm bắt được xu

hướng phát triển đó và phải có các giải pháp hữu hiệu để mở rộng thanh toán không

dùng tiền mặt.

NHNo&PTNT Ba Đình ra đời năm 1996 là một chi nhánh trực thuộc

NHNo&PTNT Hà Nội, mang đầy đủ tính chất và đặc thù của một NHTM.

NHNo&PTNT Ba Đình kể từ khi ra đời đã góp phần không nhỏ vào sự phát triển

của kinh tế Thủ đô nói riêng và nền kinh tế Việt Nam nói chung. Tuy nhiên, do một

số nguyên nhân chủ quan và khách quan hoạt động thanh toán không dùng tiền mặt

của ngân hàng vẫn chưa tương xứng với tiềm năng vốn có, thu nhập từ hoạt động

thanh toán không dùng tiền mặt chiếm tỷ trọng nhỏ so với thu nhập từ các hoạt

động khác.

Qua thời gian thực tập ở NHNo&PTNT Ba Đình, nghiên cứu các mặt hoạt

động đa dạng, đặc biệt là công tác thanh toán không dùng tiền mặt của ngân hàng

này, kết hợp với phần lý thuyết đã được học tập tại trường đại học Kinh tế Quốc dân

Hà Nội em đã mạnh dạn chọn đề tài “Tăng tỷ trọng thanh toán không dùng tiền mặt

so với các hoạt động khác tại NHNo&PTNT Ba Đình” để giải đáp câu hỏi trên.

Những giải pháp và kiến nghị được nêu ra trong đề tài với mong muốn góp phần

mở rộng thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNo&PTNT Ba Đình để đáp ứng

nhu cầu thanh toán nội địa. Từ đó sẽ tăng cường khả năng cạnh tranh của ngân hàng

và tạo điều kiện cho các hoạt động khác của ngân hàng phát triển.

Chuyên đề này được chia làm 3 chương:

Chương 1: Tổng quan về thanh toán không dùng tiền mặt trong nền kinh tế

thị trường.

Chương 2: Thực trạng tăng tỷ trọng thanh toán không dùng tiền mặt so với

các hoạt động khác tại NHNo&PTNT Ba Đình.

Chương 3: Tăng tỷ trọng thanh toán không dùng tiền mặt so với các hoạt

động khác tại NHNo&PTNT Ba Đình.

Em xin chân thành cảm ơn PGS.TS. Nguyễn Thị Thu Thảo, trường Đại học Kinh tế

Quốc dân, NHNo&PTNT Ba Đình đã giúp đỡ em hoàn thành chuyên đề này.

Chương 1: Tổng quan về thanh toán không dùng tiền mặt trong nền kinh tế thị

trường.

1. Sự cần thiết của thanh toán không dùng tiền mặt và vai trò của nó trong nền kinh

tế thị trường .

1.1. Khái niệm thanh toán không dùng tiền mặt và các khái niệm khác liên quan.

Tiền mặt theo nghĩa hẹp, đó là tiền do Ngân hàng Trung ương phát hành ra

và nằm trong tay công chúng hay ngoài hệ thống ngân hàng. Còn theo nghĩa rộng

nhất, tiền mặt có thể được hiểu là những thứ có thể sử dụng trực tiếp để thanh toán

các giao dịch và bao gồm cả tiền gửi ngân hàng. Như vậy, trong trường hợp này

khái niệm tiền mặt được dùng để chỉ dạng có khả năng thanh toán cao nhất của tài

sản, bao gồm các đồng tiền do Ngân hàng Trung ương phát hành ra và được công

chúng giữ để chi tiêu, tiền gửi ở tài khoản vãng lai hay tài khoản tiền gửi không kỳ

hạn, có thể rút ra bất cứ lúc nào bằng cách viết séc. Đối với các NHTM khái niệm

tiền mặt bao gồm các đồng tiền cất trong két sắt và số dư của họ tại Ngân hàng

Trung ương. Do được dùng với nhiều nghĩa khác nhau như vậy, nên khi gặp khái

niệm này, chúng ta phải lưu ý xem nó được dùng theo nghĩa nào trong một khung

cảnh nhất định (Từ điển kinh tế học).

Tiền mặt- là hình thức tiền tệ, theo đó, trong thời gian giao dịch, chức

năng lưu thông và cất trữ giá trị được thực hiện mà không cần sự tham gia của các

định chế tài chính trung gian đặc thù.

Thanh toán, trong các mối quan hệ kinh tế, được hiểu một cách khái quát

nhất là việc thực hiện chi trả bằng tiền giữa các bên trong những quan hệ kinh tế

nhất định. Tiền ở đây được hiểu là bất cứ cái gì được chấp nhận chung trong việc

thanh toán để nhận hàng hóa hoặc dịch vụ hoặc trong việc trả nợ.

Thanh toán không dùng tiền mặt là cách thức thanh toán trong đó không có

sự xuất hiện của tiền mặt mà việc thanh toán được thực hiện bằng cách trích chuyển

trên các tài khoản của các chủ thể liên quan đến số tiền phải thanh toán.

Thanh toán không dùng tiền mặt còn được định nghĩa là phương thức thanh toán

không trực tiếp dùng tiền mặt mà dựa vào các chứng từ hợp pháp như giấy nhờ thu,

giấy ủy nhiệm chi, séc… để trích chuyển vốn tiền tệ từ tài khoản của đợn vị này

sang tài khoản của đợn vị khác ở ngân hàng. Thanh toán không dùng tiền mặt gắn

với sự ra đời của đồng tiền ghi sổ.

1.2. Đặc điểm của thanh toán không dùng tiền mặt.

Sự ra đời của hình thức thanh toán không dùng tiền mặt gắn liền với sự ra đời của

đồng tiền ghi sổ và sự phát triển của nó gắn liền với sự phát triển của hệ thống ngân

hàng. Sự tồn tại và lớn mạnh của hệ thống này đã tạo điều kiện cho cá nhân và các

tổ chức kinh tế mở tài khoản tiền gửi tại ngân hàng và thực hiện việc thanh toán

thông qua việc chuyển khoản trong hệ thống ngân hàng. thanh toán không dùng tiền

mặt là một hình thức vận động tiền tệ mà ở đây tiền vừa là công cụ để kế toán, vừa

là công cụ để chuyển hóa hình thức giá trị của hàng hóa và dịch vụ. Nó có một số

đặc điểm sau:

+ Trong thanh toán không dùng tiền mặt sự vận động của tiền tệ độc lập với sự vận

động của hàng hóa cả về thời gian lẫn không gian và thường không có sự ăn khớp

nhau. Đây là đặc điểm quan trọng và nổi bật nhất của hình thức thanh toán không

dùng tiền mặt.

+ Trong thanh toán không dùng tiền mặt, vật trung gian trao đổi không xuất hiện

như trong hình thức thanh toán dùng tiền mặt theo kiểu H-T-H mà chỉ xuất hiện

dưới dạng tiền kế toán hay tiền ghi sổ và được ghi chép trên các chứng từ sổ sách kế

toán. đây là đặc điểm riêng của thanh toán không dùng tiền mặt.

+ Trong thanh toán không dùng tiền mặt, ngân hàng vừa là người tổ chức vừa là

người thực hiện các khoản thanh toán. Chỉ có ngân hàng, người quản lý tài khoản

tiền gửi của các khách hàng mới được quyền trích chuyển những tài khoản này theo

các nguyên tắc chuyên môn đặc thù như là một nghiệp vụ riêng của mình. Với

nghiệp vụ này, ngân hàng trở thành trung tâm thanh toán đối với các khách hàng

của mình.

Với những đặc điểm nêu trên, thanh toán không dùng tiền mặt nếu được tổ chức và

thực hiện tốt sẽ phát huy được tác dụng tích cực của nó. Trong tương lai, theo đà

phát triển của xã hội và theo nhu cầu của thị trường, thanh toán không dùng tiền mặt

sẽ giữ một vị trí cực kỳ quan trọng trong việc lưu chuyển tiền tệ và trong thanh toán

giá trị của nền kinh tế.

1.3. Sự cần thiết của thanh toán không dùng tiền mặt trong nền kinh tế thị trường.

Trước hết, sự vận động của tiền tệ dưới hình thức thanh toán không dùng tiền mặt

đáp ứng tốt hơn nhu cầu chuyển hóa giá trị của hàng hóa và dịch vụ so với dưới

hình thức thanh toán bằng tiền mặt.

Thanh toán không dùng tiền mặt có tác động tích cực đến kinh tế tài chính quốc gia.

Thanh toán không dùng tiền mặt là một hình thức vận động tiền tệ tiết kiệm và hiệu

quả.

Thanh toán không dùng tiền mặt còn giúp tăng cường sự kiểm tra lẫn nhau giữa các

cá nhân, các tổ chức kinh tế. Một trong những phương cách để thẩm định uy tín của

một cá nhân, một tổ chức kinh tế làm ăn trên thị trường là việc xem xét tình hình

thực hiện việc thanh toán của họ với các đối tác.

Thanh toán không dùng tiền mặt giúp cho ngân hàng giảm bớt nguy cơ mất khả

năng thanh toán.

Thanh toán không dùng tiền mặt làm tăng nhanh tốc độ chu chuyển vốn cho nền

kinh tế.

Thanh toán không dùng tiền mặt an toàn, thuận lợi, nhanh chóng và chính xác.

Nâng cao sức cạnh tranh cho ngân hàng qua việc nâng cao chất lượng dịch vụ thanh

toán cho ngân hàng.

Tạo điều kiện cho Ngân hàng Trung ương tính toán và kiểm soát lượng tiền cung

ứng cần thiết cho nền kinh tế.

Tạo nguồn thu nhập cho ngân hàng thông qua việc thu phí thanh toán.

Tạo nguồn vốn cho vay ngắn hạn.

Sự cần thiết của thanh toán không dùng tiền mặt còn thể hiện ở chỗ nó khắc phục

được các nhược điểm sau của thanh toán bằng tiền mặt:

+ Chi phí lớn trong việc in ấn, vận chuyển, kiểm đếm, bảo quản và thanh toán.

+ Làm cho một phần vốn của nền kinh tế không vận động vì các chủ thể thanh toán

luôn phải giữ tiền bên mình.

+Làm cho Nhà nước gặp khó khăn trong việc kiểm soát tiền tệ dẫn đến các hoạt

động buôn lậu, rửa tiền, tham ô, tham nhũng khó bị kiểm soát tức là tạo điều kiện

cho sự phát triển của hoạt động kinh tế ngầm.

+ Không an toàn trong khi vận chuyển và bảo quản.

1.4. Vai trò của thanh toán không dùng tiền mặt trong nền kinh tế thị trường.

-Thanh toán không dùng tiền mặt được sử dụng rộng rãi trong mọi tầng lớp dân cư

ở nhiều quốc gia là một tất yếu khách quan do tính hiệu quả và thiết thực của nó.

- Đối với khách hàng, thanh toán không dùng tiền mặt là một phương thức thanh

toán đơn giản, an toàn, tiết kiệm, thuận lợi cho sự trao đổi. Khi có tài khoản giao

dịch ở ngân hàng, khách hàng muốn rút tiền ra bất cứ lúc nào cũng được, chỉ cần

viết một yêu cầu gửi ngân hàng.

- Đối với ngân hàng, thanh toán không dùng tiền mặt là một công cụ thanh toán bù

trừ giữa các ngân hàng không phải dùng đến giấy bạc, giúp cho việc thanh toán

thuận lợi và việc lưu thông tiền tệ được nhanh hơn đồng thời dễ kiểm soát. Thanh

toán không dùng tiền mặt có vai trò quan trọng trong việc huy động tích tụ các

nguồn vốn tạm thời chưa sử dụng đến của khách hàng vào cơ quan tín dụng, tạo

nguồn cho tài khoản để thực hiện thanh toán. Loại tiền gửi này cũng là một nguồn