Thực trạng viết câu tiếng Việt mắc lỗi của Sinh viên Trung Quốc chuyên ngành Tiếng Việt

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

MÃ Á LỆ (MA YALI)

THỰC TRẠNG VIẾT CÂU TIẾNG VIỆT

MẮC LỖI CỦA SINH VIÊN TRUNG QUỐC

CHUYÊN NGÀNH TIẾNG VIỆT

LUẬN VĂN THẠC SĨ NGÔN NGỮ

THÁI NGUYÊN, NĂM 2011

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM

MÃ Á LỆ (MA YALI)

THỰC TRẠNG VIẾT CÂU TIẾNG VIỆT

MẮC LỖI CỦA SINH VIÊN TRUNG QUỐC

CHUYÊN NGÀNH TIẾNG VIỆT

CHUYÊN NGÀNH: NGÔN NGỮ HỌC

MÃ SỐ : 60 22 01

LUẬN VĂN THẠC SĨ NGÔN NGỮ

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS ĐÀO THỊ VÂN

THÁI NGUYÊN, NĂM 2011

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu

khảo sát, điều tra, kết luận trong luận văn là trung thực và chưa từng công bố

ở bất kì công trình nào khác.

Tác giả

MÃ Á LỆ (MA YALI)

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

LỜI CẢM ƠN

Tôi xin chân thành cảm ơn các Thầy Cô giáo đã nhiệt tình chỉ bảo cho

tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới PGS.TS Đào Thị Vân, người đã

tận tình giúp đỡ tôi hoàn thành luận văn này.

Tôi cũng xin bày tỏ lòng cảm ơn chân thành tới các anh chị đồng nghiệp,

các bạn học viên trong lớp đã động viên, chia sẻ và giúp đỡ tôi hoàn thành

công trình nghiên cứu đầu tay này.

TÁC GIẢ

MÃ Á LỆ (MA YALI)

i

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

MỤC LỤC

Trang bìa phụ

Lời cam đoan

Lời cảm ơn

Mục lục................................................................................................................i

Danh mục các ký hiệu, các chữ viết tắt.............................................................iii

Danh mục các bảng .........................................................................................iv

MỞ ĐẦU ............................................................................................................1

NỘI DUNG....................................................................................................... 11

Chƣơng 1 CƠ SỞ LÍ LUẬN........................................................................... 11

1.1. Tổng quan lí thuyết về lỗi trong học ngoại ngữ......................................11

1.1.1. Khái niệm về lỗi sử dụng ngoại ngữ, những quan niệm khác nhau

về lỗi sử dụng ngoại ngữ.............................................................................11

1.1.2. Các cách phân loại lỗi .......................................................................26

1.2. Sơ lược về câu mắc lỗi, các loại câu mắc lỗi thường gặp.......................30

1.2.1. Sơ lược về câu mắc lỗi......................................................................30

1.2.2. Phân loại câu mắc lỗi ........................................................................31

1.3. Tiểu kết....................................................................................................36

Chƣơng 2 KHẢO SÁT CÂU TIẾNG VIỆT MẮC LỖI...............................37

TRONG MỘT SỐ BÀI THI VÀ KIỂM TRA CỦA SINH VIÊN

TRUNG QUỐC CHUYÊN NGÀNH TIẾNG VIỆT.....................................37

2.1. Kết quả khảo sát trong một số bài thi và kiểm tra của sinh viên Trung

Quốc tiếng Việt...............................................................................................37

2.1.1. Nhận xét chung .................................................................................37

2.1.2. Kết quả số liệu điều tra .....................................................................38

2.2. Phân loại và miêu tả các kiểu câu TV mắc lỗi đã thống kê ....................40

2.2.1. Các kiểu câu TV mắc lỗi được phân loại dựa vào tổng số lỗi xuất

hiện trong một câu.......................................................................................41

ii

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

2.2.2. Các câu TV mắc lỗi được phân loại theo đặc trưng của lỗi..............46

2.3. Tiểu kết....................................................................................................68

Chƣơng 3 NGUYÊN NHÂN SINH VIÊN TRUNG QUỐC VIẾT CÂU

TIẾNG VIỆT MẮC LỖI, HƢỚNG SỬA LỖI..............................................70

3.1. Nguyên nhân sinh viên Trung Quốc viết câu tiếng Việt mắc lỗi ............70

3.1. 1. Nguyên nhân thứ nhất: Do hiểu biết L2 của người học còn hạn chế ....71

3.1.2. Nguyên nhân thứ hai: Do sự tương đồng hay khác biệt giữa L1 và

L2 dẫn tới lỗi chuyển di tiêu cực từ L1 (ở đây là tiếng Hán) sang L2 (ở

đây là tiếng Việt) hoặc chuyển di tiêu cực trong nội tại tiếng Việt.............72

3.1.3. Lỗi do ý thức sử dụng ngôn ngữ của người học chưa tốt .................73

3.2. Về vấn đề sửa câu mắc lỗi cho ngƣời học L2......................................73

3.2.1. Nguyên tắc sửa lỗi.............................................................................74

3.2.2. Qui trình sửa lỗi ................................................................................75

3.3. Tiểu kết....................................................................................................88

KẾT LUẬN ......................................................................................................88

TÀI LIỆU THAM KHẢO ..............................................................................91

iii

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT

TT VIẾT TẮT VIẾT ĐẦY ĐỦ

1 TQ Trung Quốc

2 TV tiếng Việt

3 L1 Ngôn ngữ thứ nhất

4 L2 Ngôn ngữ thứ hai

5 ĐTKS Đối tượng khảo sát

6 SLTK Số liệu thống kê

7 KQKS Kết quả khảo sát

iv

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ, BẢNG BIỂU

Bảng biểu Nội dung trang

1 Bảng 2.1.a Bảng tổng kết số câu TV mắc lỗi mà SV TQ đã viết 39

2 Bảng 2.1.b Bảng tổng kết số liệu xuất hiện lỗi theo từng khóa 40

3 Bảng 2.1.c

Bảng tổng kết số lượt xuất hiện lỗi tính bình quân

trên một bài

40

4 Bảng 2.2.a Bảng tổng kết kiểu câu mắc một lỗi 42

5 Bảng 2.2.b Bảng tổng kết kiểu câu mắc hai lỗi 43

6 Bảng 2.2.c Bảng tổng kết kiểu câu mắc ba lỗi 44

7 Bảng 2.2.d Bảng tổng kết kiểu câu mắc bốn lỗi 45

8 Bảng 2.2.e

Bảng tổng kết các kiểu câu mắc lỗi tính theo số lượt

lỗi/câu

46

9 Bảng 2.3

Bảng tổng hợp các kiểu câu mắc lỗi phân loại theo

đặc trưng của lỗi

48

10 Bảng 2.3.a Bảng tổng kết kiểu câu mắc lỗi chính tả theo các khóa. 49

11 Bảng 2.3.b Bảng tổng kết các câu mắc lỗi từ ngữ 53

12 Bảng 2.3.c Bảng tổng kết số lượng câu sai cấu trúc đã thống kê 57

13 Bảng 2.3.d Bảng tổng kết số lượng câu sai ngữ nghĩa đã thống kê 61

14 Bảng 2.3.e Bảng tổng kết các câu mắc lỗi liên kết 64

15 Bảng 2.3.f Bảng tổng kết câu mắc lỗi tổng hợp 67

1

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

MỞ ĐẦU

1. Lí do chọn đề tài

1.1. Trong xu thế hội nhập kinh tế toàn cầu ngày một phát triển, việc giao

lưu văn hoá giữa các nước cũng được mở rộng không ngừng. Một điều dễ

nhận thấy là trong mấy năm gần đây, sinh viên các nước theo học ngoại ngữ

khá đông, trong đó có không ít sinh viên Việt Nam học Hán ngữ và ngược lại,

con số sinh viên Trung Quốc(TQ) học tiếng Việt cũng không phải là nhỏ.

1.2. Thực tế sử dụng tiếng Việt của sinh viên TQ học chuyên ngành

Tiếng Việt cho thấy, câu tiếng Việt mà các em viết còn mắc lỗi khá nhiều và

khá đa dạng, như câu mắc lỗi chính tả, câu mắc lỗi dùng từ, câu mắc lỗi cấu

trúc, v.v…

Có thể nói, khi học ngoại ngữ, nếu lỗi bị vi phạm nhiều lần mà không

được lưu ý, điều chỉnh thì người học (bản thân người mắc lỗi và cả những

người không mắc lỗi trong lớp học) vô hình chung tự cho rằng nói, viết như

thế là đúng và do vậy, những lỗi đó có nhiều nguy cơ trở thành cố tật. Một khi

lỗi biến thành cố tật thì không những khó sửa chữa mà còn trở thành nguyên

nhân quan trọng cản trở sự thành công của người học ngoại ngữ nói chung

trong đó có cả sinh viên TQ khi học tiếng Việt.

Vì lẽ đó, người dạy và người học ngoại ngữ cần phải phát hiện ra các lỗi

sử dụng ngôn ngữ thứ hai với tư cách là một ngoại ngữ, biết tìm ra nguyên

nhân cũng như cách khắc phục những lỗi đó.

1.3. Chọn đề tài “ Thực trạng viết câu tiếng Việt mắc lỗi của sinh viên

Trung Quốc chuyên ngành Tiếng Việt” để nghiên cứu, người viết hi vọng sẽ

góp phần làm rõ thêm các kiểu câu mắc lỗi, xu hướng và nguyên nhân viết

câu mắc lỗi trên bình diện lí luận, đồng thời luận văn có thể dùng làm tài liệu

tham khảo cho giáo viên và học sinh TQ khi dạy- học tiếng Việt.

2

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

2. Lịch sử vấn đề

2.1. Về việc nghiên cứu lỗi sử dụng ngôn ngữ thứ 2 của người học ngoại ngữ

Trước khi ngành Phân tích đối chiếu (CA- Contrastive Analysis) ra đời

(khoảng giữa thế kỉ XIX), hướng nghiên cứu về lỗi sử dụng ngôn ngữ thứ 2 -

ngoại ngữ (L2) của người học (NH) ngoại ngữ chưa được giới nghiên cứu

ngôn ngữ học quan tâm một cách thoả đáng.

Ngành phân tích đối chiếu ra đời và đã lấy trường tâm lí hành vi luận

(behaviorism) làm căn cứ lí luận khi đưa ra quan điểm: lực cản duy nhất khiến

người học ngoại ngữ không đạt kết quả như mong muốn là sự can thiệp không

nên có của thói quen từ tiếng mẹ đẻ hay ngôn ngữ thứ nhất (L1) của người học;

và tất cả lỗi trong quá trình học ngoại ngữ là do sự khác biệt giữa L1 và L2. Sự

khác biệt giữa hai ngôn ngữ (L1 và L2) chẳng những là nguyên nhân gây ra lỗi

mà còn là bức tường rào tạo ra những khó khăn cho người học. Chính vì vậy,

việc đối chiếu L1 và L2, chỉ ra được sự khác nhau giữa chúng sẽ là chìa khoá

giải quyết vấn đề phát hiện lỗi và sửa lỗi khi học ngôn ngữ thứ hai.

Quan điểm nói trên của lí thuyết ngành phân tích đối chiếu đã gây ra sự

hoài nghi về nguyên nhân gây lỗi của người học L2 trong giới nghiên cứu ngôn

ngữ và thúc đẩy hàng loạt các công trình nghiên cứu lỗi L2 của người học tiếng

Anh ra đời vào đầu những năm 70, thế kỉ trước của các học giả nước ngoài.

- Grauberg, W.(1971), “ An error analysis in the German of first-year

univesity students” in Perren and Trim (eds) 1971(“Phân tích lỗi trong tiếng

Đức của sinh viên năm thứ nhất” Perren, Trim (và 1 số tác giả), 1971).

- George, H. (1972), Common errors in language learning: insights from

English, Rowley mass: Newbury House(Lỗi thường gặp khi học ngôn ngữ:

những thấu hiểu khi học Tiếng Anh, Rowley Maass: Nhà xuất bản Newbury).

- Dulay, H and M. Burt (1984), “ You can‟t learn without goofing, An

analysis of children‟s second language errors‟, in Error Analysis edited by