Thực trạng và giải pháp phát triển kinh tế trang trại chăn nuôi trên địa bàn huyện Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

NGUYỄN DƯƠNG TRƯỜNG

THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN

KINH TẾ TRANG TRẠI CHĂN NUÔI TRÊN ĐỊA BÀN

HUYỆN ĐỒNG HỶ, TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NÔNG NGHIỆP

THÁI NGUYÊN - 2018

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM

NGUYỄN DƯƠNG TRƯỜNG

THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN

KINH TẾ TRANG TRẠI CHĂN NUÔI TRÊN ĐỊA BÀN

HUYỆN ĐỒNG HỶ, TỈNH THÁI NGUYÊN

Ngành: Kinh tế nông nghiệp

Mã số: 8.62.01.15

LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NÔNG NGHIỆP

Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Lê Sỹ Trung

TS. Hà Quang Trung

THÁI NGUYÊN - 2018

Best regards,Thanks,

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan rằng đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, số

liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn là trung thực và chưa từng được sử

dụng để bảo vệ một học vị nào.

Tôi xin cam đoan, mọi việc giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn đã

được cảm ơn, các thông tin trích dẫn trong luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc

và tên tác giả.

Đồng Hỷ, ngày tháng năm 2018

Tác giả

Nguyễn Dương Trường

Best regards,Thanks,

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong suốt quá trình học tập và làm luận văn, ngoài sự cố gắng của bản

thân, Tôi đã nhận được sự quan tâm, giúp đỡ nhiệt tình của nhiều tập thể, cá

nhân trong và ngoài trường.

Trước hết, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành đến toàn thể quý thầy giáo,

cô giáo trong Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên. Quý Thầy Cô giáo

trong Khoa Kinh tế và Phát triển nông thôn đã trang bị cho Tôi những kiến

thức quý báu trong học tập.

Đặc biệt, cho phép tôi được bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới Thầy giáo

PGS. TS. Lê Sỹ Trung, TS. Hà Quang Trung, người đã dành nhiều thời gian,

tâm huyết tận tình chỉ bảo hướng dẫn tôi trong suốt quá trình thực hiện đề tài.

Tôi xin chân thành cảm ơn Huyện ủy - HĐND - UBND huyện Đồng Hỷ,

Đảng ủy - HĐND - UBND, các phòng ban liên quan và bà con nông dân, chủ

các trang trại chăn nuôi trên địa bàn huyện Đồng Hỷ đã tạo điều kiện thuận lợi,

giúp đỡ tôi trong quá trình thực tập tại địa bàn.

Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn gia đình, người thân,bạn bè đã

động viên, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

Đồng Hỷ, ngày tháng năm 2018

Tác giả

Nguyễn Dương Trường

Best regards,Thanks,

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN................................................................................................. i

LỜI CẢM ƠN.....................................................................................................ii

MỤC LỤC.........................................................................................................iii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN ................................... vi

DANH MỤC BẢNG BIỂU................................................................................ vii

MỞ ĐẦU............................................................................................................ 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ................................................................................ 1

2. Mục tiêu nghiên cứu...................................................................................... 2

3. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài ...................................................... 2

Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU NGHIÊN CỨU ....................................... 4

1.1. Cơ sở lý luận về trang trại và kinh tế trang trại ......................................... 4

1.1.1. Khái niệm, vị trí, vai trò của kinh tế trang trại........................................ 4

1.1.2. Những đặc trưng cơ bản của kinh tế trang trại và tiêu chí nhận dạng

trang trại .................................................................................................. 9

1.1.3. Các loại hình kinh tế trang trại.............................................................. 11

1.1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến kinh tế trang trại ......................................... 13

1.2. Cơ sở thực tiễn về phát triển kinh tế trang trại ........................................ 15

1.2.1. Chủ trương của Đảng và chính sách của Nhà nước và phát triển

kinh tế trang trại .................................................................................... 15

1.2.2. Kinh nghiệm phát triển kinh tế trang trại trên thế giới ......................... 18

1.2.3. Kinh nghiệm phát triển kinh tế trang trại ở Việt Nam.......................... 20

1.3. Đánh giá chung, bài học kinh nghiệm...................................................... 29

Chương 2: ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU..... 32

2.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu............................................................ 32

2.1.1. Đối tượng nghiên cứu............................................................................ 32

2.1.2. Phạm vi nghiên cứu............................................................................... 32

Best regards,Thanks,

iv

2.2. Nội dụng nghiên cứu................................................................................ 32

2.3. Phương pháp nghiên cứu.......................................................................... 33

2.3.1. Phương pháp điều tra, thu thập số liệu.................................................. 33

2.3.1. Phương pháp phân tích và xử lý số liệu................................................ 35

2.4. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu đánh giá trang trại chăn nuôi .................... 35

2.4.1. Hệ thống chỉ tiêu về năng lực sản xuất của trang trại chăn nuôi .......... 35

2.4.2. Hệ thống chỉ tiêu về kết quả sản xuất và hiệu quả sản xuất kinh

doanh của trang trại chăn nuôi.............................................................. 35

Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN............................... 37

3.1. Thực trạng phát triển kinh tế trang trại chăn nuôi trên địa bàn huyện

Đồng Hỷ, tỉnh Thái Nguyên.................................................................. 37

3.1.1. Tình hình chung về trang trại chăn nuôi trên địa bàn huyện Đồng Hỷ....... 37

3.1.2. Thực trạng phát triển kinh tế trang trại của các trang trại điều tra ....... 39

3.1.3. Chi phí đầu tư trong trang trại chăn nuôi.............................................. 47

3.1.4. Tiêu thụ sản phẩm................................................................................. 50

3.1.5. Kết quả sản xuất kinh doanh trang trại chăn nuôi................................. 51

3.1.6. Hiệu quả sản xuất kinh doanh trang trại chăn nuôi............................... 55

3.2. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển kinh tế trang trại............. 57

3.2.1. Những yếu tố bên ngoài ........................................................................ 57

3.2.2. Những yếu tố bên trong......................................................................... 64

3.3. Đánh giá thuận lợi, khó khăn, cơ hội và thách thức trong phát triển

kinh tế trang trại chăn nuôi trên địa bàn huyện Đồng Hỷ..................... 68

3.3.1. Thuận lợi ............................................................................................... 70

3.3.2. Khó khăn ............................................................................................... 71

3.3.3. Cơ hội.................................................................................................... 72

3.3.4. Thách thức............................................................................................. 73

3.4. Định hướng, giải pháp nhằm phát triển trang trại chăn nuôi trên địa

bàn huyện Đồng Hỷ .............................................................................. 73

Best regards,Thanks,

v

3.4.1. Định hướng phát triển trang trại chăn nuôi trên địa bàn huyện ............ 73

3.4.2. Giải pháp phát triển kinh tế trang trại chăn nuôi trên địa bàn huyện

Đồng Hỷ................................................................................................ 75

KẾT LUẬN - KIẾN NGHỊ.............................................................................. 84

1. Kết luận ....................................................................................................... 84

2. Kiến nghị..................................................................................................... 85

TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................... 87

PHỤ LỤC ........................................................................................................ 89

Best regards,Thanks,

vi

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN

BQ

CNH

CNLT

CNGT

CNGĐ

ĐVT

GO

HĐH

HTX

IC

LĐ

LĐTT

NN

STT

TT

TC

Tr đồng

UBND

VA

XHCN

: Bình quân

: Công nghiệp hóa

: Chăn nuôi lợn thịt

: Chăn nuôi gà thịt

: Chăn nuôi gà đẻ

: Đơn vị tính

: Giá trị sản xuất

: Hiện đại hóa

: Hợp tác xã

: Chi phí trung gian

: Lao động

: Lao động trang trại

: Nông nghiệp

: Số thứ tự

: Trang trại

: Tổng chi phí

: Triệu đồng

: Ủy ban nhân dân

: Giá trị gia tăng

: Xã hội chủ nghĩa

Best regards,Thanks,

vii

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 3.1: Số lượng các loại trang trại chăn nuôi của huyện Đồng Hỷ........... 37

Bảng 3.2: Các loại trang trại chăn nuôi tại các xã trên địa bàn huyện

Đồng Hỷ...................................................................................... 38

Bảng 3.3: Thông tin cơ bản của chủ các trang trại điều tra ............................ 40

Bảng 3.4: Tình hình sử dụng lao động các trang trại chăn nuôi năm 2016 .... 41

Bảng 3.5: Tình hình đất đai các trang trại điều tra.......................................... 42

Bảng 3.6: Tình hình đất đai các trang trại điều tra (Bình quân/trang trại) ..... 43

Bảng 3.7: Cơ sở vật chất của các trang trại..................................................... 44

Bảng 3.8: Tình hình sử dụng vốn của các trang trại ....................................... 45

Bảng 3.9: Chi phí đầu tư trang trại chăn nuôi gà thịt...................................... 48

Bảng 3.10: Chi phí đầu tư trang trại chăn nuôi gà đẻ ..................................... 49

Bảng 3.11: Chi phí đầu tư trang trại chăn nuôi lợn thịt .................................. 50

Bảng 3.12: Các hình thức tiêu thụ của các trang trại điều tra......................... 51

Bảng 3.13: Một số chỉ tiêu về kết quả kinh doanh trang trại chăn nuôi ......... 52

Bảng 3.14: Kết quả sản xuất kinh doanh của trang trại chăn nuôi gà thịt ...... 53

Bảng 3.15: Kết quả sản xuất kinh doanh của trang trại chăn nuôi gà đẻ........ 54

Bảng 3.16: Kết quả sản xuất kinh doanh của trang trại chăn nuôi lợn thịt..... 55

Bảng 3.17: Hiệu quả kinh tế trong trang trại chăn nuôi.................................. 56

Bảng 3.18: Thực trạng cơ sở hạ tầng của huyện năm 2016............................ 60

Bảng 3.19: Yếu tố thời tiết khí hậu ảnh hưởng đến chăn nuôi quy mô

trang trại...................................................................................... 63

Bảng 3.20: Tình hình dân số và lao động của huyện Đồng Hỷ ...................... 66

Bảng 3.21: Tình hình tập huấn khoa học kỹ thuật trang trại chăn nuôi tại

các trang trại điều tra giai đoạn 2014 - 2016 .............................. 68

Bảng 3.22: Ma Trận SWOT trong kinh doanh trang trại chăn nuôi ............... 69

Bảng 3.24: Một số khó khăn chủ yếu trong trang trại chăn nuôi.................... 72

Sơ đồ 1.1: Các yếu tố ảnh hưởng đến kinh tế trang trại.................................. 14

Hình 3.1. Biểu đồ tình hình sử dụng vốn vay trung bình một trang trại điều tra......45

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Sản xuất hàng hóa ra đời là một trong những bước tiến quan trọng đánh

dấu sự phát triển của loài người. Đảng và Nhà nước ta đã có chủ trương

chuyển nền kinh tế từ cơ chế bao cấp sang nền kinh tế thị trường có sự quản

lý của Nhà nước, theo đó phát triển nền kinh tế nhiều thành phần, đa dạng

hóa, đặc biệt thừa nhận hộ gia đình là đơn vị kinh tế tự chủ, có quyền bình

đẳng trước pháp luật với các thành phần kinh tế khác. Việc mở rộng quy mô

sản xuất của từng hộ gia đình cũng ngày được phát triển, tính chất và mục

đích sản xuất cũng đã thay đổi từ sản xuất tự túc, tự cấp đến nay nhiều hộ đã

sản xuất ra với số lượng hàng hóa lớn để bán ra thị trường trong và ngoài

nước. Mô hình kinh tế hộ như vậy dần dần đã chuyển thành một mô hình sản

xuất mới đó là mô hình kinh tế trang trại. Sự ra đời và phát triển của kinh tế

trang trại góp phần đưa nông nghiệp từ sản xuất nhỏ lẻ, mang tính tự cấp tự

túc lên nền sản xuất hàng hóa lớn.

Nhận thức được vai trò quan trọng của kinh tế trang trại, trên quan điểm đổi

mới Nhà nước đã có nhiều chính sách tạo điều kiện cho kinh tế trang trại phát

triển. Nhưng trong quá trình triển khai còn nhiều bất cập, trang trại ở khắp các

vùng trên cả nước tồn tại nhiều hạn chế và gặp nhiều khó khăn trong phát triển.

Sự hình thành và phát triển các trang trại trên cả nước nói chung và trên

địa bàn huyện Đồng Hỷ nói riêng đã góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng các

nguồn lực, đem lại hiệu quả kinh tế cao cho người dân. Có thể nói, sự phát

triển mạnh mẽ của kinh tế trang trại thời gian qua đã và đang góp phần quan

trọng trong quá trình thúc đẩy CNH-HĐH nông nghiệp, nông thôn ở Đồng

Hỷ. Qua thực tế triển khai cho thấy, đến nay phần lớn các trang trại ở Đồng

Hỷ bước đầu đã mang lại hiệu quả kinh tế cao, góp phần chuyển dịch cơ cấu