Thực trạng và giải pháp phát huy vai trò nguồn nhân lực trong phát triển kinh tế xã hội khu vực nông thôn tỉnh Thái Nguyên

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

--- *** ---

NGUYỄN THANH SƠN

THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT HUY VAI TRÒ

NGUỒN NHÂN LỰC TRONG PHÁT TRIỂN KINH TẾ XÃ HỘI

KHU VỰC NÔNG THÔN TỈNH THÁI NGUYÊN

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

Thái Nguyên, năm 2007

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QTKD

--- *** ---

ĐỀ CƢƠNG

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

Tên đề tài: THỰC TRẠNG VÀ MỘT SỐ GIẢI PHÁP PHÁT HUY

VAI TR Ò NGUỒN NHÂN LỰC TRONG PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI

TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH THÁI NGUYÊN

Chuyên ngành: Kinh tế Nông nghiệp

Mã số: 60.31.10

Người thực hiện: Nguyễn Thanh Sơn

Người hướng dẫn khoa học: TS Đỗ Anh Tài

Thái Nguyên, 5/2006

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

--- *** ---

NGUYỄN THANH SƠN

THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP PHÁT HUY VAI TRÒ

NGUỒN NHÂN LỰC TRONG PHÁT TRIỂN KINH TẾ XÃ HỘI

KHU VỰC NÔNG THÔN TỈNH THÁI NGUYÊN

Chuyên ngành: Kinh tế Nông nghiệp

Mã số: 60 - 31 - 10

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

Người hướng dẫn khoa học: TS. Đỗ Anh Tài

Thái Nguyên, năm 2007

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan rằng, số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là

hoàn toàn trung thực và chưa được sử dụng để bảo vệ một học vị nào.

Tôi xin cam đoan rằng mọi thông tin trích dẫn trong luận văn đều được chỉ rõ

nguồn gốc.

Tác giả Luận văn

NGUYỄN THANH SƠN

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

ii

LỜI CÁM ƠN

Sau một thời gian nghiên cứu nghiêm túc, đến nay tôi đã hoàn thành bản luận

văn để bảo vệ tốt nghiệp theo kế hoạch của trường Đại học Kinh tế và Quản trị kinh

doanh Thái Nguyên.

Có được kết quả này, trước hết cho phép tôi được gửi lời cám ơn đến tập thể các

thầy giáo, cô giáo đã truyền đạt những tri thức quý giá trong thời gian tôi được học

tập tại trường. Đặc biệt tôi xin được chân trọng cảm ơn thầy giáo Tiến sỹ Đỗ Anh Tài

đã hướng dẫn, giúp đỡ tận tình và trách nhiệm để tôi hoàn thành bản luận văn này.

Tôi cũng xin được cám ơn các cơ quan Văn phòng UBND tỉnh Thái Nguyên, Sở

Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Sở Kế hoạch Đầu tư, Sở Giáo dục Đào Tạo, Sở

Y tế, Cục Thống kê và các hộ điều tra đã giúp đỡ tôi về tài liệu và các thông tin liên

quan phục vụ cho việc nghiên cứu.

Cuối cùng, tôi xin được cám ơn gia đình, bạn bè và đồng nghiệp đã động viên,

ủng hộ và tạo điều kiện cho tôi trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu hoàn thành

luận văn này.

Tác giả Luận văn

NGUYỄN THANH SƠN

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

iii

MỤC LỤC

Trang

Lời cam đoan…….…….……………………………………………………..

Lời cảm ơn. …………........………………...………………………………...

Mục lục.………………………………………………………………………

Danh mục các chữ viết tắt…………..….……………….……………………

Danh mục các bảng…………………..….…...……………………………….

Danh mục biểu đồ…………...……….….……………………………………

Mở đầu ……………………...……..…………..…..……………….

1. Tính cấp thiết của việc nghiên cứu đề tài…………………………………..

2. Mục tiêu nghiên cứu…………………………………...…………………..

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu………………………………………….

4. Đóng góp mới của luận văn…………………………....…………………..

5. Bố cục luận văn……………..………………………..…………………….

Chương I: Tổng quan tài liệu và phương pháp nghiên cứu……..

1.1. Cơ sở khoa học về nguồn nhân lực………………………………...…….

1.1.1. Cơ sở lý luận về nguồn nhân lực……………………………………….

1.1.2. Cơ sở thực tiễn và ý nghĩa của nguồn nhân lực………………………..

1.2. Phương pháp nghiên cứu…………………………………………………

1.2.1. Câu hỏi đặt ra mà đề tài cần giải quyết………………………………...

1.2.2. Các phương pháp nghiên cứu…………………………………………..

1.2.2. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu……………………….……………….....

Chương I: Thực trạng nguồn nhân lực khu vực nông thôn tỉnh

Thái Nguyên…………...……………………………………………………..

2.1. Đặc điểm địa bàn nghiên cứu…………………………………………….

2.1.1. Điều kiện tự nhiên……………………………………………………...

2.1.2. Thực trạng kinh tế xã hội khu vực nông thôn…...….....…………...…..

2.2. Thực trạng sử dụng nguồn nhân lực khu vực nông thôn tỉnh Thái Nguyên

2.2.1. Thực trạng về số lượng và chất lượng nguồn nhân lực………………...

i

ii

iii

v

vi

vii

1

1

2

3

3

4

5

5

5

14

27

27

27

29

32

32

32

43

50

50

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

iv

2.2.2. Thực trạng sử dụng lao động trong các hộ điều tra…………………….

2.2.3. Đánh giá kết quả sử dụng lao động trong khu vực nông thôn ………...

2.2.4. Ý kiến đề xuất của người dân để phát huy vai trò nguồn nhân lực

trong phát triển kinh tế xã hội………………………………………………...

2.2.5. Tác động của một số chính sách của tỉnh Thái Nguyên đến vấn đề sử

dụng nhân lực trong khu vực nông thôn ……………………………….…..

2.3. Phân tích đánh giá…………………………………..…….……...………

2.3.1. Một số hạn chế về nguồn nhân lực trong khu vực nông thôn …..…..…

2.3.2. Những khó khăn, trở ngại trong việc phát huy vai trò nguồn nhân lực

ở khu vực nông thôn ………………….............…………………………..….

Chương III: Một số giải pháp phát huy vai trò nguồn nhân lực

trong phát triển kinh tế xã hội khu vực nông thôn tỉnh Thái Nguyên ......

3.1. Quan điểm phương hướng và mục tiêu phát huy nguồn nhân lực nông thôn

3.1.1. Quan điểm phát huy vai trò nguồn nhân lực…….………………...…...

3.1.2. Phương hướng……………………..………….……………………….

3.1.3. Những mục tiêu cơ bản………………………………………………...

3.2. Một số giải pháp………............………………...…………….………….

3.2.1. Nhóm giải pháp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực…...…….…..….

3.2.2. Nhóm giải pháp về chính sách khuyến khích phát triển kinh tế nông

thôn để tạo thêm nhiều việc làm mới……..………...……….……….……….

3.2.3. Nhóm giảp pháp về tạo việc làm, nâng cao hiệu quả lao động trong

khu vực nông thôn……………………..……………………………...…….

3.2.4. Một số giải pháp phát triển kinh tế để nâng cao hiệu quả sử dụng nhân

lực đối với các vùng nghiên cứu…………………...……………….………...

Kết luận và kiến nghị……………...………...…………..…………………..

1. Kết luận…………………………..……………….………………………..

2. Đề nghị…………….………….....……………..…………………………..

2.1. Đối với Nhà nước………………...………..….…………………………

2.2. Đối với tỉnh Thái Nguyên………………………………………………..

Danh mục tài liệu tham khảo ……..........……...…..…….…………………

Phụ lục…………………..…….…...................…...………………………….

62

73

85

89

91

91

92

94

94

94

95

96

96

96

99

104

107

110

110

111

111

111

113

116

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

v

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

01. ATK Xã An toàn khu

02. BHYT Bảo hiểm y tế

03. CMKT Chuyên môn kỹ thuật

04. CNH Công nghiệp hoá

05. CNKT Công nhân kỹ thuật

23. ĐVT Đơn vị tính

06. EU Liên minh châu Âu

07. GDP Tổng sản phẩm quốc nội

08. HĐH Hiện đại hoá

09. HDI Chỉ số phát triển con người

10. HTX Hợp tác xã

11. KCN Khu công nghiệp

12. KHCN Khoa học công nghệ

13. KT - XH Kinh tế - xã hội

14. KVNN Khu vực nhà nước

22. LLLĐ Lực lượng lao động

15. PTNT Phát triển nông thôn

16. SXKD Sản xuất kinh doanh

17. THCS Trung học cơ sở

18. THPT Trung học phổ thông

19. UBND Uỷ ban nhân dân

20. UNDP Chương trình phát triển Liên hợp quốc

21. VAC Vườn ao chuồng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

1

viii

DANH MỤC BIỂU ĐỒ

Biểu đồ 1.1. Tỷ lệ tham gia LLLĐ chia theo nhóm tuổi năm 2005………...

Biểu đồ 1.2. Cơ cấu lao động theo ngành kinh tế năm 2005……………….

Biểu đồ 2.1. Tỷ lệ dân số theo giới tính và nhóm tuổi khu vực nông thôn

tỉnh Thái Nguyên năm 2006………….….................…………… ….……...

Trang

20

22

39

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

vi

DANH MỤC CÁC BẢNG

Trang

Bảng 1.1. Nguồn nhân lực chia theo giới tính và khu vực thành thị, nông

thôn giai đoạn 2001 - 2005…………..………………………………………

Bảng 1.2. Cơ cấu lao động theo nghề nghiệp năm 2005………...…………...

Bảng 1.3. Một số chỉ tiêu về Y tế và Giáo dục của Việt Nam……..………...

Bảng 2.1. Hiện trạng diện tích đất tự nhiên………..……………..………….

Bảng 2.2. Hiện trạng cơ sở giáo dục đào tạo của khu vực nông thôn…...…...

Bảng 2.3. Thực trạng cơ sở y tế và cán bộ y tế xã…………………..……….

Biểu 2.4. Hiện trạng cơ sở hạ tầng văn hóa thông tin ….…………..……….

Bảng 2.5. Một số chỉ tiêu hiện trạng cấp nước nông thôn…………..……….

Bảng 2.6. Một số chỉ tiêu về cơ sở hạ tầng khu vực nông thôn năm 2006…..

Bảng 2.7. Một số chỉ tiêu về lĩnh vực sản xuất nông nghiệp……….....……..

Bảng 2.8. Đặc điểm và quy mô lao động theo khu vực điều tra……..………

Bảng 2.9. Cơ cấu trình độ văn hoá của những người đang làm việc…..…….

Bảng 2.10. Trình độ chuyên môn kỹ thuật của lao động……………..……...

Bảng 2.11. Một số chỉ tiêu về chăm sóc sức khỏe của người dân……….....

Bảng 2.12. Một số chỉ tiêu về tình hình chăm sóc trẻ em……………..…….

Bảng 2.13. Thông tin về tình hình học tập của trẻ…………………...………

Bảng 2.14. Cơ cấu đào tạo của những người đang theo học……..………….

Bảng 2.15. Một số chỉ tiêu về thông tin - văn hoá và thể thao……..………..

16

18

21

36

40

41

42

45

46

47

50

52

53

55

56

58

59

60

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn

vii

Bảng 2.16. Phân bố lao động chia theo vị trí làm việc……………..………..

Bảng 2.17. Thời gian làm việc bình quân của lao động làm việc tại hộ…..…

Bảng 2.18. Một số đặc điểm của lao động thuần nông nghiệp…………..…..

Bảng 2.19. Một số đặc trưng của lao động có thời gian làm công việc phi

nông nghiệp giữa các khu vực……………………………………..………...

Bảng 2.20. Cơ cấu của lao động làm việc ngoài hộ chia theo vị thế công

việc, theo địa giới hành chính …....………………..…………...……………

Bảng 2.21. Lao động ngoài hộ chia theo trình độ kỹ thuật và giới tính ….....

Bảng 2.22. Việc làm ngoài hộ chia theo ngành kinh tế và mức tiền công…...

Bảng 2.23. Mức thu nhập bình quân chia theo vị trí làm việc………..……...

Bảng 2.24. Tỉ lệ lao động nghèo chia theo vị trí làm việc…………..……….

Bảng 2.25. Thời gian làm việc trong năm của lao động nông thôn…..……...

Bảng 2.26. Tổng hợp nhu cầu làm thêm của các hộ điều tra .……..………...

Bảng 2.28. Ý kiến của hộ dân về những nguyên nhân dẫn đến hạn chế hiệu

quả sử dụng nguồn nhân lực………………………………………..………..

Bảng 2.28. Tình hình sử dụng đất của hộ điều tra………………...…………

Bảng 2.29. Tình hình vay vốn đầu tư sản xuất của các hộ điều tra……..…...

Bảng 2.30. Tiếp cận thông tin giới thiệu việc làm trong 12 tháng qua…..….

Bảng 2.31. Tổng hợp ý kiến đề xuất của người dân về nhu cầu phát triển

nghề phụ……………………………………………………………..……….

Bảng 2.32. Nhu cầu về ngành nghề cần được đào tạo của người dân…...…..

62

64

66

68

70

71

72

73

74

76

78

79

80

82

84

86

88

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – Đại học Thái Nguyên http://www.lrc-tnu.edu.vn