THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ NUÔI TRỒNG THUỶ SẢN Ở TỈNH THÁI BÌNH.doc

CHUYÊN ĐỀ THỰC TẬP

LỜI MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Trong cơ cấu nền kinh tế nói chung đặc biệt là cơ cấu kinh tế nông

nghiệp hiện đang có những bước chuyển biến rõ rệt để tăng hiệu quả kinh

tế. Trong những năm gần đây, nuôi trồng thuỷ sản đã phát triển mạnh

trong phạm vi cả nước. Diện tích nuôi trồng nuôi trồng thuỷ sản tăng

bình quân 4 %/năm. Hàng năm ngành thuỷ sản mang lại hàng chục triệu

USD đóng góp vào GDP của tỉnh, đồng thời tạo công ăn việc làm cho

những người dân. Được sự quan tâm của Nhà nước và lãnh đạo tỉnh,

người dân nuôi trồng thuỷ sản Thái Bình nhận được nhiều chính sách ưu

tiên trong đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, chính sách cho vay vốn…Do

đó, nghề nuôi trồng đã phát triển về diện tích, năng suất và hiệu quả nuôi

trồng. Kim ngạch xuất khẩu thuỷ sản trung bình hàng năm đạt 7 – 8 triệu

USD. Tuy nhiên khi mà ngành thuỷ sản đang có những định hướng mở

rộng quy mô khai thác đánh bắt và chế biến thì ở tỉnh Thái Bình ngư dân

lại chú trọng đến việc nhân giống, nuôi trồng những loại thuỷ sản có giá

trị kinh tế cao mang lại những lợi ích rõ rệt. Khi lượng khai thác ngày

càng cạn kiệt, nguồn tài nguyên biển đang cạn dần thì những ngư dân

Thái Bình đã và đang chuyển sang một mô hình nuôi trồng thuỷ sản mới

và đã đạt được những kết quả khả quan. Với những mặt hiệu quả như vậy

nhưng ngư dân ở đây lại chủ yếu dựa vào kinh nghiệm là chính nên chất

lượng và sản lượng chưa cao, trong khi đó khoa học kỹ thuật lại chưa đến

được với ngư dân Thái Bình. Để nhìn lại đánh giá và tìm kiếm những vấn

đề mà ngư dân bấy lâu vẫn chưa được giải đáp em đã lựa chọn đề tài:

“THỰC TRẠNG VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ NUÔI

TRỒNG THUỶ SẢN Ở TỈNH THÁI BÌNH”.

Nguyễn Thị Trang Lớp: KTPT 47B 1

CHUYÊN ĐỀ THỰC TẬP

2. Mục đích nghiên cứu

Để tìm hiểu rõ hơn lý luận và thực tiễn về phát triển ngành thuỷ sản nói

chung và nuôi trồng thuỷ sản nói riêng.

Đánh giá thực trạng hoạt động nuôi trồng thuỷ sản tỉnh Thái Bình.

Đưa ra một số giải pháp nâng cao hiệu quả nuôi trồng thuỷ sản.

3. Phạm vi nghiên cứu

Đánh giá hoạt động nuôi trồng thuỷ sản tỉnh Thái Bình.

Thời gian nghiên cứu giai đoạn từ 2004 đền nay.

4. Phương pháp nghiên cứu

Phương pháp duy vật biện chứng

Phương pháp thống kê

Phương pháp phân tích tổng hợp

Phương pháp so sánh.

CHƯƠNG I: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CHUNG

***

I. Khái quát chung ngành thuỷ sản

1. Vài nét về ngành thuỷ sản

Thuỷ sản là ngành kinh tế lâu đời trong nông nghiệp nhất là những

vùng, những quốc gia có diện tích và điều kiện thuận lợi. Ngành thuỷ sản là

ngành gắn liền với nước và các động vật thuỷ sinh. Theo giáo trình “Kinh tế

thuỷ sản” của Trường Đại học Kinh Tế Quốc Dân “ngành thuỷ sản là một

ngành sản xuất vật chất độc lập và cũng là ngành sản xuất vật chất hỗn hợp

gồm nhiều ngành sản xuất chuyên môn nhỏ hẹp”.

Nguyễn Thị Trang Lớp: KTPT 47B 2

CHUYÊN ĐỀ THỰC TẬP

Thuỷ sản là ngành sản xuất vật chất độc lập bởi quá trình tồn tại và

phát triến của con người gắn liền với các hoạt động sản xuất như trồng trọt,

chăn nuôi và khai thác các nguồn lợi từ thuỷ sản. Con người ngày càng biết

lợi dụng khả năng tiềm tàng về sinh vật sống trong môi trường nước để tiến

hành khai thác, nuôi trồng, chế biến chúng phục vụ cho nhu cầu đời sống

của mình. Do đối tượng lao động là các sinh vật thuỷ sinh nên các hoạt động

sản xuất của ngành thuỷ sản gắn liền với đất và nước. Thuỷ sản là ngành bao

gồm những ngành sản xuất chuyên môn nhỏ hẹp như: nuôi trồng, khai thác

và chế biến. Sản phẩm thuỷ sản là các loại tôm, cá, cua, ba ba, ngao, sò…ở

nước ngọt, mặn, lợ thu được do nuôi trồng hoặc khai thác tự nhiên.

Nuôi trồng thủy sản là một trong những chuyên ngành nhỏ hẹp, thu

hút nhiều lao động. Nuôi thủy sản chia làm 3 loại hình:

- Nuôi thuỷ sản nước ngọt:

Là hoạt động kinh tế khai thác con giống trong vùng nước ngọt tự nhiên, sản

xuất giống nhân tạo và ương nuôi các loài thuỷ sản (mà nơi sinh trưởng cuối

cùng của chúng là trong nước ngọt) để chúng đạt tới kích cỡ thương phẩm.

Ở đây, nước ngọt được hiểu là môi trường nước có độ mặn thấp hơn 0,5‰.

Một số loại hình nuôi thuỷ sản nước ngọt:

a. Nuôi thuỷ sản ao hồ nhỏ: Các loài cá trắm, chép, trôi, mè, mè Vinh, trê lai,

rô phi, tra, ba sa, v.v… là những đối tượng nuôi ổn định trong nghề nuôi

thuỷ sản ao hồ nhỏ. Nguồn giống sinh sản nhân tạo hoàn toàn chủ động,

năng suất bình quân đạt hơn 3 tấn/ha. Riêng cá tra nuôi trong ao (hầm) với

những ứng dụng kỹ thuật tiên tiến, có thể cho năng suất tới 300 tấn/ha mỗi

năm. Gần đây, một số loài mới nhập nuôi hoặc mới tạo ra như cá trôi Ấn Độ

(rohu), mrigala, cá chép lai ba máu, ... đang được phát triển nhanh.

Nguyễn Thị Trang Lớp: KTPT 47B 3

CHUYÊN ĐỀ THỰC TẬP

b. Nuôi cá mặt nước lớn (nuôi trong hồ tự nhiên, hồ chứa): Hình thức nuôi

lồng, bè trong sông, suối, hồ chứa rất phát triển với các đối tượng có giá trị

kinh tế cao như cá tra, basa, rô phi, trắm cỏ, chép lai, trôi Ấn Độ, v.v…

c. Nuôi cá ruộng trũng và vùng ngập lũ: Được tiến hành theo mô hình nuôi

cá-lúa, tôm - lúa, luân canh hoặc xen canh. Đây chính là hướng chuyển đổi

cơ cấu trong nông nghiệp, tăng thu nhập cho người lao động, xoá đói giảm

nghèo ở nông thôn. Đối tượng nuôi chủ lực trong ruộng và vùng ngập lũ

hiện nay là các loài cá nước ngọt và tôm càng xanh. Phát triển nuôi thuỷ sản

trong ruộng trũng đã trở thành một hướng quan trọng để điều chỉnh cơ cấu

canh tác, làm tăng giá trị thu nhập trên một đơn vị diện tích canh tác, cải

thiện điều kiện kinh tế nông nghiệp, nông thôn và nâng cao giá trị xuất khẩu.

Các đối tượng khác là lươn, ếch, ba ba, cá sấu,… cũng đang được nuôi ở

nhiều nơi.

- Nuôi thuỷ sản nước lợ: Là hoạt động kinh tế ương, nuôi các loài thuỷ

sản trong vùng nước lợ cửa sông, ven biển. Ở đây “nước lợ” được hiểu là

môi trường có độ mặn dao động mạnh theo mùa. Đối tượng nuôi chủ yếu

các loài tôm: Tôm sú (P. monodon), tôm he (Penaeus merguiensis), tôm bạc

thẻ (P. indicus), tôm nương (P. orientalis), tôm rảo (Metapenaeus ensis) và

một số loài cá như cá vược (chẽm), cá mú (song), cá chình...Hình thức nuôi

gồm chuyên canh một đối tượng và xen canh, luân canh giữa nhiều đối

tượng hoặc nuôi trong rừng ngập mặn. Gần đây, mô hình nuôi hữu cơ (nuôi

tôm trong điều kiện gần như tự nhhiên, không sử dụng hoá chất, kháng sinh,

chất kích thích) bắt đầu được áp dụng và mở rộng ở Đồng bằng sông Cửu

Long.

- Nuôi, trồng động, thực vật nước mặna.

a. Nuôi thuỷ sản nước mặn (nuôi biển): Là hoạt động kinh tế ương nuôi các

loài thuỷ sản mà nơi sinh trưởng cuối cùng của chúng là ở biển. Hình thức

Nguyễn Thị Trang Lớp: KTPT 47B 4

CHUYÊN ĐỀ THỰC TẬP

nuôi chủ yếu là lồng bè hoặc nuôi trên bãi triều. Đối tượng nuôi chính là

tôm, tôm hùm, cá biển (cá mú, cá giò, cá hồng, cá cam…), nhuyễn thể

(nghêu, sò huyết, ốc hương, trai ngọc…).

b. Trồng rong câu, rong sụn: Những tỉnh trồng rong câu chủ yếu ở Việt Nam

là Hải Phòng, Thừa Thiên Huế và Bến Tre. Rong sụn là loài mới được nhập

và trồng có kết quả, đang được nhân rộng ở nhiều địa phương ở miền Trung

và Nam Bộ. Nhìn chung, với những nỗ lực trong việc mở rộng diện tích nuôi

trồng thuỷ sản; ứng dụng công nghệ sinh học vào sản xuất giống; chú trọng

những đối tượng nuôi thế mạnh của từng vùng; áp dụng phương thức nuôi

tiên tiến, đem lại hiệu quả cao, nhất là áp dụng công nghệ nuôi công nghiệp

chu trình khép kín, ít thay nước đối với đối tượng tôm sú; phát triển các khu

nuôi trồng thuỷ sản công nghệ cao, v.v… hoạt động nuôi, trồng các loài

động, thực vật thuỷ sinh đã thu được kết quả vượt bậc, tỷ lệ sản lượng thuỷ

sản nuôi trồng trong tổng sản lượng thuỷ sản đã tăng từ 29,16% năm 2001

đến 35,08% năm 2003.

Như vậy để phát triển ngành thuỷ sản thì không thể chỉ quan tâm đến

khai thác truyền thống mà hiện nay và sau này cần tập trung các nguồn lực

vào phát triển hai tiểu ngành nuôi trồng và chế biến thuỷ sản. Đặc biệt ưu

tiên phát triển nuôi trồng thuỷ sản vì phát triển tiểu ngành này có ý nghĩa

chiến lược trong quá trình phát triển ngành thuỷ sản nói chung.

2. Đặc điểm của ngành thuỷ sản

2.1. Đối tượng sản xuất là các sinh vật trong nước

Các loài động thực vật sống trong môi trường nước mặt là đối tượng

sản xuất của ngành thuỷ sản. Môi trường nước mặt cho sản xuất thuỷ sản

gồm có biển các mặt nước trong nội địa. Những sinh vật sống trong môi

trường nước, với tính cách là đối tượng lao động của ngành thuỷ sản, có một

số đặc điểm đáng lưu ý sau:

Nguyễn Thị Trang Lớp: KTPT 47B 5