Thực Trạng Tảo Hôn Của Người Thái Ở Xã Nậm Hăn Huyện Sìn Hồ Tỉnh Lai Châu

TRƯỜNG ĐẠI HỌC LÂM NGHIỆP

KHOA KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH

-------------

KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP

THỰC TRẠNG TẢO HÔN CỦA NGƯỜI THÁI Ở XÃ

NẬM HĂN, HUYỆN SÌN HỒ, TỈNH LAI CHÂU

CHUYÊN NGÀNH: CÔNG TÁC XÃ HỘI

MÃ NGÀNH: 7760101

Giáo viên hướng dẫn : Th.S Nguyễn Thị Kiều Trang

Sinh viên thực hiện : Tòng Thị Tiên

Mã số sinh viên : 1754060168

Lớp : 62_CTXH

Khóa : 2017 - 2021

Hà Nội, 2021

i

LỜI CẢM ƠN

Để hoàn thành được khóa luận tốt nghiệp với đề tài "Thực trạng tảo hôn của

người dân tộc Thái tại xã Nậm Hăn, huyện Sìn Hồ, tỉnh Lai Châu", bên cạnh sự nỗ

lực của bản thân đã vận dụng những kiến thức tiếp thu được, em luôn nhận được sự

giúp đỡ tận tình của các thầy cô, cán bộ địa phương và người dân địa bàn.

Trước hết, em xin bày tỏ lòng chân thành biết ơn đến các thầy giáo, cô giáo

trung tâm CTXH và PTCĐ khoa Khoa kinh tế & QTKD đã cung cấp cho các em

kiến thức trong 4 năm học qua để em hoàn thành tốt khóa luận tốt nghiệp.

Em xin chân thành bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc tới cô giáo Thạc sĩ Nguyễn

Thị Kiều Trang đã tận tình chỉ bảo, giúp đỡ em trong suốt quá trình thực hiện

nghiên cứu này.

Em xin gửi lời cảm ơn tới lãnh đạo và người dân tại Nậm Hăn, đã tạo điều

kiện cho em tiến hành khảo sát và nghiên cứu tại địa bàn.

Cuối cùng, em xin gửi lời cảm ơn tới gia đình, bạn bè đã chia sẻ ủng hộ tôi

trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu đển hoàn thành khóa luận của mình.

Trong quá trình nghiên cứu không tránh khỏi sai sót, rất mong sự đóng góp

ý kiến của thầy cô và các bạn để những công trình nghiên cứu tiếp theo được hoàn

thiện hơn.

Em xin chân thành cảm ơn !

Sinh viên

Tòng Thị Tiên

ii

MỤC LỤC

LỜI CẢM ƠN.................................................................................................i

MỤC LỤC ..................................................................................................... ii

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT................................................................. iv

DANH MỤC BẢNG BIỂU.............................................................................1

PHẦN MỞ ĐẦU............................................................................................ 1

1. Lý do chọn đề tài ........................................................................................ 1

2. Ý nghĩa luận và ý nghĩa thực tiễn của đề tài nghiên cứu................................ 2

2.1. Ý nghĩa luận ............................................................................................ 2

2.2. Ý nghĩa thực tiễn......................................................................................2

3. Mục tiêu nghiên cứu ...................................................................................3

3.1. Mục tiêu tổng quát ...................................................................................3

3.2. Mục tiêu cụ thể ........................................................................................ 3

4. Nội dung nghiên cứu...................................................................................3

5. Đối tượng khách thể và phạm vi nghiên cứu................................................. 3

6. Phương pháp nghiên cứu.............................................................................4

6.1. Phương pháp thu thập thông tin ................................................................ 4

6.2. Phương pháp thu thập thông tin bằng phỏng vấn sâu..................................4

6.3. Phương pháp bằng bảng hỏi Anket............................................................ 4

6.4. Phương pháp xử lý phân tích số liệu.......................................................... 5

7. Kết cấu của khóa luận ................................................................................. 5

CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA TẢO HÔN................6

1.1. Cơ sở lý luận của tảo hôn..........................................................................6

1.1.1. Một số khái niệm...................................................................................6

1.1.2. Các lý thuyết được sử dụng trong đề tài .................................................9

1.1.3. Các chính sách pháp luật của nhà nước về tảo hôn...............................13

iii

1.2. Cơ sở thực tiễn....................................................................................... 16

1.2.1. Tổng quan về địa bàn xã Nậm hăn .......................................................16

CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG TẢO HÔN CỦA DÂN TỘC THÁI TẠI XÃ NẬM

HĂN, HUYỆN SÌN HỒ, TỈNH LAI CHÂU .................................................. 24

2.1. Thực trạng tảo hôn của dân tộc Thái ....................................................... 24

2.1.1. khái quát tình hình chung của dân tộc Thái ..........................................24

2.1.2. Thực trạng tảo hôn của dân tộc Thái....................................................25

2.2. Thực trạng tảo hôn chia theo các biến độc lập.......................................... 28

2.2.1. Tỷ lệ tảo hôn theo độ tuổi: ..................................................................28

2.2.2. Tỷ lệ tảo hôn theo giới tính .................................................................29

2.2.3. Tỷ lệ tảo hôn theo trình độ học vấn ......................................................31

2.3. Nguyên nhân tảo hôn của dân tộc Thái tại xã Nậm Hăn, huyện Sìn Hồ, tỉnh

Lai Châu ...................................................................................................... 33

2.3.1. Trình độ dân trí thấp ...........................................................................35

2.3.2. Yêu cầu về nhân lực trong phát triển kinh tế .........................................37

2.3.3. Hủ tục lạc hậu.....................................................................................39

2.3.4. Do chính sách chưa hiệu quả...............................................................43

2.4. Hậu quả của tảo hôn............................................................................... 48

2.5. Giải pháp ............................................................................................... 52

2.5.1. Nâng cao trách nhiệm của chính quyền trong quá trình quản lý ............53

2.5.2. Cải thiện đời sống của người dân, đặc biệt là nhân dân miền núi, vùng sâu

vùng xa.........................................................................................................53

2.5.3. Hoàn thiện hệ thống pháp luật về hôn nhân và gia đình nói chung và những

quy định về vấn đề tảo hôn nói riêng. ............................................................54

2.5.4. Tăng cường giáo dục kĩ năng sống, giáo dục pháp luật trong nhà trường....57

PHẦN III: KẾT LUẬN, KIẾN NGHỊ............................................................ 58

iv

3.1. Kết luận ................................................................................................. 58

3.2. Kiến nghị.............................................................................................. 59

3.2.1. Đối với các cấp lãnh đạo, cán bộ tuyên truyền......................................59

3.2.2. Đối với người dân ...............................................................................61

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

STT Từ viết tắt Giải nghĩa

1 CTXH Công tác xã hội

2 UBND Ủy ban nhân dân

3 VHVN, TDTT Văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao

4 STT Số thứ tự

5 DTTS Dân tộc thiểu số

6 HNCHT Hôn nhân cận huyết thống

v

DANH MỤC BẢNG BIỂU

•

Bảng 2. 1: Thống kê dân số của dân tộc Thái theo bốn bản ............................. 24

từ năm 2017 - 2020....................................................................................... 24

Bảng 2. 2: Thống kê dân số theo 3 dân tộc ..................................................... 25

Bảng 2. 3: Số người tảo hôn của dân tộc Thái được thống kê trên địa bàn xã Nậm

Hăn từ năm 2017 – 2020( người)................................................................... 26

Bảng 2. 4: Tỷ lệ số người tảo hôn phân chia theo độ tuổi( người). ................... 28

Bảng 2. 5: Tỷ lệ tảo hôn chia theo giới tính.................................................... 29

Bảng 2.6: Đặc điểm đối tượng chia theo trình độ học vấn. .............................. 31

Bảng 2.7: Tỷ lệ tảo hôn chia theo trình độ học vấn......................................... 32

Bảng 2. 8: Nguyên nhân từ trình độ dân trí..................................................... 35

Bảng 2. 9: Nguyên nhân yêu cầu về nhân lực trong phát triển kinh tế .............. 38

Bảng 2. 10: Nguyên nhân từ những hủ tục lạc hậu.......................................... 40

Bảng 2. 11: Nguyên nhân từ chính sách chưa hiệu quả ................................... 44

Bảng 2.12: Sự hài lòng của người dân về các hình thức tuyên truyền .............. 47

Bảng 2. 13: Hậu quả của tảo hôn ................................................................... 48

1

PHẦN MỞ ĐẦU

• Lý do chọn đề tài

Giảm thiểu tình trạng tảo hôn của người DTTS được xác định là một bộ

phận quan trọng của đất nước. Trong những năm qua Đảng và Nhà nước ta luôn

đánh giá cao vị trí, vai trò quan trọng của người các DTTS ở miền núi, đã ban hành

nhiều chính sách, chủ trương, chiến lược nhằm để nhằm giảm thiểu tình trạng tảo

hôn của các dân tộc nói chung và đối với dân tộc Thái nói riêng, Nhà nước đã

khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi để các tổ chức, cá nhân thực hiện các biện

pháp để giảm thiểu tình trạng tảo hôn thông qua các chính sách pháp luật phòng,

chống tảo hôn, đầu tư cơ sở hạ tầng kỹ thuật, xây dựng hệ thống an sinh xã hội và

bảo vệ môi trường sinh Thái, nhờ đó mà tình trạng tảo hôn trong những năm gần

đây được cải thiện rõ rệt. Tuy nhiên, việc giảm thiểu tình trạng tảo hôn của các

DTTS tại các vùng miền núi, đồng bào dân tộc ít người gặp rất nhiều bất cập và

khó khăn như, trình độ dân trí của người dân còn hạn chế việc tiếp nhận và thực

hiện các chương trình, chính sách chưa đem lại hiệu quả. Người dân đã quen với

lối sống cũ, do đó rất khó khăn trong việc thay đổi, tiếp nhận những cái mới từ

bên ngoài.

Người Thái là một dân tộc thiểu số ở Việt Nam nhưng có số lượng dân cư

tương đối lớn. Theo kết quả điều tra dân số năm 2019 thì người Thái có dân

số 1.820.950 người, là dân tộc có dân số đứng thứ 3 tại Việt Nam, có mặt trên tất

cả 63 tỉnh nhưng tập trung đông nhất ở khu vực Tây Bắc. Khi nói tới đặc trưng

văn hóa của khu vực Tây Bắc không thể không nói đến văn hóa Thái. Trong quá

trình cùng chung sống, văn hóa của người dân tộc Thái đã có ảnh hưởng không nhỏ

tới các dân tộc khác trong khu vực. Tại xã Nậm Hăn, huyện Sìn Hồ, tỉnh Lai Châu

có 80% là người Thái. Đây là một xã nghèo điều kiện giao thông của xã còn gặp

2

nhiều khó khăn, giao lưu giữa các tộc người trong khu vực hạn chế, vì vậy các giá

trị văn hóa truyền thống còn lưu giữ khá nguyên vẹn.

Tuy nhiên bên cạnh những giá trị văn hóa đó vẫn còn tồn tại nhiều hủ tục

lạc hậu không còn phù hợp với tình hình mới, thậm chí còn nguy cơ ảnh hưởng

đến giống nòi và tương lai sau này của tộc người và đất nước đó là tảo hôn, sinh

đẻ sớm, phá rừng làm nương rãy, cúng tà ma cho người ốm…như vậy cần được

khắc phục trong đó có tảo hôn của dân tộc Thái tại xã Nậm Hăn, huyện Sìn Hồ,

tỉnh Lai Châu. Hiện nay chính là một trong những tập tục nguy hại đó đang trở

thành một vấn đề rất cấp thiết bởi đó đạt ra nhiều vấn đề nan giải có sự quan tâm

của các cấp chính quyền địa phương. Vì vậy tập tục này đang là vấn đề cấp thiết

hiện nay cần nghiên cứu và tìm ra giải pháp nhằm hạn chế, ngăn chặn. Tảo hôn đã

và đang trở thành vấn đề cần được giải quyết cấp thiết vì nó đã ảnh hưởng không

nhỏ tới sự phát triển xã hội và kìm hãm sự phát triển kinh tế của vùng. Tảo hôn và

tảo hôn cận huyết thống có ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe sinh sản, giống nòi

của dân tộc.

Chính vì vậy, tảo hôn không chỉ là vấn đề quan tâm giải quyết của cán bộ

quản lý các cấp mà còn là vấn đề cần nghiên cứu của các nhà khoa học để tìm ra

những nguyên nhân, có những giải pháp phù hợp hạn chế tình trạng tảo hôn. Tuy

nhiên vấn đề tảo hôn của người DTTS và đặc biệt là tảo hôn của người Thái ở xã

Nậm Hăn, huyện Sìn Hồ, tỉnh Lai Châu lại ít được quan tâm nghiên cứu. Chưa

nhận thức được tầm quan trọng trong việc nghiên cứu tảo hôn của người Thái ở

xã Nậm Hăn, huyện Sìn Hồ, tỉnh Lai Châu, tôi quyết định lựa chọn đề tài“Thực

trạng tảo hôn của người Thái ở xã Nậm Hăn, huyện Sìn Hồ, tỉnh Lai Châu ”

làm đề tài nghiên cứu.

• Ý nghĩa luận và ý nghĩa thực tiễn của đề tài nghiên cứu