Thực trạng nghèo của hộ nông dân tỉnh Thái Nguyên theo cách tiếp cận đa chiều

Chuyên mục: Kinh tê & Quản lý - TẠP CHÍ KINH TẾ & QUẢN TRỊ KINH DOANH SỐ 03 (2017)

29

THỰC TRẠNG NGHÈO CỦA HỘ NÔNG DÂN TỈNH THÁI NGUYÊN THEO CÁCH

TIẾP CẬN ĐA CHIỀU

Nguyễn Hữu Thu1

,

Lê Thị Phƣơng2

Tóm tắt

Việc ban hành chuẩn nghèo tiếp cận đa chiều áp dụng cho giai đoạn 2016 - 2020 sẽ tạo điều kiện để

nhận dạng đối tượng nghèo chính xác, cụ thể hơn, tăng cường tiếp cận các dịch vụ xã hội cơ bản của

người dân. Xác định nghèo theo chuẩn đa chiều sẽ tạo thêm nhiều thách thức mới cho công tác giảm

nghèo. Bài viết sử dụng các phương pháp định tính và định lượng để phân tích thực trạng và nguyên

nhân dẫn tới tình trạng nghèo của hộ nông dân tỉnh Thái Nguyên theo cách tiếp cận đa chiều, từ đó đề

xuất các giải pháp nhằm thúc đẩy công tác giảm nghèo phù hợp hơn với tình hình mới.

Từ khóa: Nghèo, nghèo đa chiều, tiếp cận, hộ nông dân, Thái Nguyên.

THE STATUS OF POVERTY LEVEL OF RURAL HOUSEHOLDS IN THAI NGUYEN

PROVINCE: A MULTIDIMENSIONAL APPROACH

Abstract

The promulgation of multidimensional poverty line in Vietnam for the period 2016-2020 has facilitated

the identification of more precise and accurate poor households and has increased access to basic

social services for the local residents. The identification of poor households based on the

multidimensional poverty criteria will create more challenges for poverty reduction. This paper used

qualitative and quantitative methods to analyse the status and the causes of poverty among rural

households in Thai Nguyen province using multidimensional approach, thereby proposing effective

solutions to promote the poverty reduction.

Key words: Poverty, multidimensional poverty, approach, rural households, Thai Nguyen

1. Đặt vấn đề

Nghèo là một trong những rào cản lớn làm

giảm khả năng phát triển con người, cộng đồng

cũng như mỗi quốc gia (Đặng Nguyên Anh,

2016). Trước đây nghèo đói thường được đo

lường thông qua tiêu chí thu nhập hoặc chi tiêu.

Chuẩn nghèo được xác định dựa trên mức chi

tiêu đáp ứng những nhu cầu tối thiểu và được quy

ra bằng tiền Người nghèo hay hộ nghèo là những

đối tượng có mức thu nhập hoặc chi tiêu thấp hơn

chuẩn nghèo. Cách thức đo lường này đã duy trì

trong thời gian dài và bắt đầu bộc lộ những hạn

chế (Bộ LĐTB&XH, 2015)

Với việc ban hành chuẩn nghèo tiếp cận từ

đơn chiều (tiêu chí về thu nhập) sang đa chiều

(cả về thu nhập và sự thiếu hụt các dịch vụ xã

hội cơ bản gồm y tế, giáo dục, nhà ở, nước

sạch, vệ sinh, thông tin) áp dụng cho giai đoạn

2016-2020 theo Quyết định số 59/2015/QĐ￾TTg, ngày 19/11/2015 của Thủ tướng Chính

phủ, các hộ nghèo có cơ hội tiếp cận đầy đủ hơn

với các loại dịch vụ xã hội cơ bản Tuy nhiên,

việc thay đổi chuẩn nghèo từ đơn chiều sang đa

chiều đã đặt ra cho Việt Nam nói chung và Thái

Nguyên nói riêng nhiều vấn đề cần giải quyết

như: Tỷ lệ nghèo sẽ tăng lên (tăng gần gấp đôi

so với hiện tại); cần phải điều chỉnh các chính

sách giảm nghèo theo hướng tiếp cận đa chiều;

xây dựng và ban hành các chính sách, hệ thống

giải pháp giảm nghèo phù hợp với tình hình

mới

2. Phƣơng pháp nghiên cứu

Bên cạnh những thông tin thứ cấp nghiên cứu

này còn sử dụng các thông tin sơ cấp được thu

thập, điều tra trực tiếp từ các hộ nghèo trên địa

bàn tỉnh Thái Nguyên thông qua bảng câu hỏi

được chuẩn bị sẵn.

Để xác định quy mô số hộ điều tra, trong

nghiên cứu này, số hộ điều tra được tính toán dựa

trên công thức Slovin (Trần Chí Thiện, 2013).

n =

N

(1+N.e2

)

Trong đó: n: Số mẫu cần điều tra

e: Giới hạn sai số chọn mẫu

N: Tổng số hộ nghèo toàn tỉnh Thái Nguyên

(theo chuẩn nghèo quy định tại QĐ 59/2015/QĐ￾TTg ngày 19/11/2015)

Giả thiết sai số cho phép < 10%, trong nghiên

cứu này, lựa chọn sai số là 5%.

n n =

42.080

= 396 (hộ)

(1+42.080*0,052

)

Tổng số hộ điều tra tính được theo công thức

Slovin là 396 hộ (số liệu 2016) Để làm tròn số

chúng tôi tăng quy mô điều tra lên 400 hộ.

Nghiên cứu này chúng tôi áp dụng phương

pháp chọn mẫu hệ thống, với bước nhảy k = 20

và điểm khởi đầu là hộ có số thứ tự là 10 trong

danh sách.

Trong quá trình nghiên cứu chúng tôi chia địa

bàn nghiên cứu của tỉnh Thái Nguyên thành 3

vùng trên cơ sở căn cứ vào 2 tiêu chí: (i) Đặc