Thực trạng hoạt động các điểm kính hiển vi phục vụ chương trình phòng chống sốt rét tại tỉnh Quảng Ngãi năm 2010

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÂY NGUYÊN

-----
-----

LÊ QUANG HẢI

THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG CÁC

ĐIỂM KÍNH HIỂN VI PHỤC VỤ CHƯƠNG TRÌNH

PHÒNG CHỐNG SỐT RÉT TẠI TỈNH QUẢNG NGÃI

NĂM 2010

LUẬN VĂN THẠC SĨ Y HỌC

BUÔN MA THUỘT- NĂM 2011

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC TÂY NGUYÊN

-----
-----

LÊ QUANG HẢI

THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG CÁC

ĐIỂM KÍNH HIỂN VI PHỤC VỤ CHƯƠNG TRÌNH

PHÒNG CHỐNG SỐT RÉT TẠI TỈNH QUẢNG NGÃI

NĂM 2010

Chuyên ngành: Ký sinh trùng-Côn trùng

Mã số: 60 72 65

LUẬN VĂN THẠC SĨ Y HỌC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

TS. HỒ VĂN HOÀNG

BUÔN MÊ THUỘT- NĂM 2011

MỤC LỤC

ĐẶT VẤN ĐỀ............................................................................................. 1

CHƯƠNG I. TỔNG QUAN TÀI LIỆU.................................................... 3

1.1. Các nghiên cứu về ñiểm phát hiện bệnh sốt rét trên thế giới................. 3

1.2. Các nghiên cứu về mô hình ñiểm kính hiển vi ở Việt Nam.................. 5

CHƯƠNG II. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU....16

2.1. Địa ñiểm nghiên cứu ........................................................................... 16

2.2. Đối tượng nghiên cứu.......................................................................... 16

2.3. Phương pháp nghiên cứu..................................................................... 17

2.4. Thời gian nghiên cứu............................................................................22

2.5. Đạo ñức trong nghiên cứu....................................................................22

CHƯƠNG III: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU............................................. 23

3.1. Đánh giá thực trạng hoạt ñộng của các ñiểm KHV tại tuyến xã.........23

3.2. Tỷ lệ sai sót về kỹ thuật phát hiện KSTSR và một số yếu tố ..............38

CHƯƠNG IV: BÀN LUẬN....................................................................45

4.1. Thực trạng hoạt ñộng của các ñiểm kính hiển vi ............................... 45

4.2. Tỷ lệ sai sót về kỹ thuật phát hiện KSTSR và một số yếu tố.............. 53

KẾT LUẬN............................................................................................... 59

KIẾN NGHỊ..............................................................................................62

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................

PHẦN PHỤ LỤC......................................................................................

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT TRONG LUẬN VĂN

BNSR : Bệnh nhân sốt rét

CI95% : Confidence Interval 95% ( Khoảng tin cậy 95%)

CSSKBĐ : Chăm sóc sức khỏe ban ñầu

DDT : Dichloro-diphenyl-trichlorethane

ĐKHV : Điểm kính hiển vi

KAP : Knowlegde-Attitude-Practice(Kiến thức, thái ñộ và thực hành)

KSTSR : Ký sinh trùng sốt rét

KST-CT : Ký sinh trùng - côn trùng

MT-TN : Miền Trung-Tây Nguyên

OR : Odd Ratio (Tỷ suất chênh)

P.f : Plasmodium falciparum

P.v : Plasmodium vivax

PCSR : Phòng chống sốt rét

PH : Phối hợp (P.f +P.v)

PKKV : Phòng khám khu vực

SRAT : Sốt rét ác tính

TDSR : Tiêu diệt sốt rét

TTSR : Thanh toán sốt rét

WHO : World Health Organization (Tổ chức Y tế Thế giới)

XNV : Xét nghiệm viên

YTTB : Y tế thôn bản

An : Anopheles

SR : Sốt rét

SRLH : Sốt rét lưu hành

TTGDSK : Truyền thông sức khỏe

MDP : Malaria Detection Post (Điểm phát hiện sốt rét)

IPFC : Information Post For Fever Cases(Điểm thông tin tin các ca

SR

PCD : Passive case Delection ( Phát hiện thụ ñộng )

LỜI CẢM ƠN

Tôi xin chân thành cảm ơn:

- Lãnh ñạo Sở Y tế tỉnh Quảng Ngãi cho phép tôi ñược ñi học lớp thạc

sĩ chuyên ngành Ký sinh trùng và Côn trùng này.

- TS. Hồ Văn Hoàng ñã dành thời gian quý báu hướng dẫn và giúp ñỡ

tôi hoàn thành khóa luận.

- Quý Thầy, Cô ñã tận tình giảng dạy và truyền ñạt cho tôi những kiến

thức trong suốt quá trình ñào tạo.

- Tập thể Trung tâm phòng chống sốt rét tỉnh Quảng Ngãi tham gia

thực hiện và góp ý xây dựng cho khóa luận.

- Trung tâm Y tế các huyện miền núi trong tỉnh Quảng Ngãi cùng các

cộng tác viên ñịa phương ñã tham gia, tạo ñiều kiện thuận lợi cho

việc ñiều tra thu thập số liệu tại thực ñịa.

Tác giả

Lê Quang Hải

ĐẶT VẤN ĐỀ

Bệnh sốt rét là một bệnh xã hội phổ biến trên thế giới, ảnh hưởng rất lớn

ñến sức khỏe con người, ñặc biệt ở các nước vùng nhiệt ñới [23],[38], [43],[61].

Tuy trải qua những giai ñoạn với những chiến lược chống sốt rét khác

nhau nhưng cho ñến nay sốt rét vẫn là một bệnh gây ảnh hưởng lớn ñến tính

mạng con người và thiệt hại to lớn về kinh tế, xã hội [24],[38],[54].

Theo báo cáo của TCYTTG WHO-2008, hiện nay trên thế giới có khoảng

247 triệu ca mắc bệnh sốt rét trong số 3,3 tỷ người sống trong vùng nguy cơ mắc

bệnh 2006, nguyên nhân của 1 triệu người chết, phần lớn là trẻ em dưới 5 tuổi.

Năm 2008 có 109 nước có sốt rét lưu hành, 45 nước thuộc khu vực Châu Phi￾WHO [66].

Tại Việt Nam, nhờ các biện pháp phòng chống sốt rét ñược thực hiện có

hiệu quả nên tình hình sốt rét có xu hướng ổn ñịnh, số mắc và chết do sốt rét

giảm dần từ năm 2000 ñến nay. Thống kê số liệu cho thấy, năm 2009 số mắc sốt

rét cả nước là 60.867 trường hợp so với 60.426 ca năm 2008, tăng 0,73%; số chết

năm 2009 là 26 ca so với 25 ca năm 2008 (+1 ca). Tuy nhiên miền Trung-Tây

Nguyên vẫn là khu vực bệnh sốt rét lưu hành cao nhất nước. Khu vực nay gồm

15 tỉnh, trong ñó có 11 tỉnh miền Trung (từ Quảng Bình ñến Bình Thuận) và 4

tỉnh Tây Nguyên (Gia Lai, Kon Tum, Dak Lak, Dak Nông) cần có các biện pháp

phát hiện cũng như quản lý ca bệnh thích hợp khi tình hình bệnh có xu hướng

giảm nhằm khống chế khả năng sốt rét quay trở lại [48],[49],[50].

Mục tiêu của Chương trình quốc gia phòng chống sốt rét Việt Nam là giảm

chết, giảm mắc và khống chế dịch sốt rét. Một trong 4 yếu tố kỹ thuật cần thiết

phải ñược cung cấp ñể ñạt các mục tiêu này là chẩn ñoán và ñiều trị sớm cho tất

cả bệnh nhân sốt rét, ñặc biệt tại tuyến y tế cơ sở xã của các vùng sốt rét lưu