Thực trạng dạy và học học phần thực tập cộng đồng của sinh viên Cao đẳng Điều dưỡng Đa khoa

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC

NGUYỄN VĂN QUANG

THỰC TRẠNG DẠY VÀ HỌC

HỌC PHẦN THỰC TẬP CỘNG ĐỒNG CỦA SINH VIÊN

CAO ĐẲNG ĐIỀU DƯỠNG ĐA KHOA TRƯỜNG CAO ĐẲNG

Y TẾ THÁI NGUYÊN

LUÂN VĂN TH ̣ ẠC SĨ Y HỌC

THÁI NGUYÊN - NĂM 2017

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC

NGUYỄN VĂN QUANG

THỰC TRẠNG DẠY VÀ HỌC

HỌC PHẦN THỰC TẬP CỘNG ĐỒNG CỦA SINH VIÊN

CAO ĐẲNG ĐIỀU DƯỠNG ĐA KHOA TRƯỜNG CAO ĐẲNG

Y TẾ THÁI NGUYÊN

Chuyên ngành: Y học dự phòng

Mã số: 60 72 01 63

LUÂN VĂN ̣ THẠC SĨ Y HỌC

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC:

TS. TRẦN THẾ HOÀNG

THÁI NGUYÊN - NĂM 2017

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan luận văn “Thực trạng dạy và học học phần thực tập

cộng đồng của sinh viên cao đẳng điều dưỡng đa khoa trường Cao đẳng Y tế

Thái Nguyên” là công trình nghiên cứu của riêng tôi, do tôi thực hiện dưới sự

hướng dẫn của TS. Trần Thế Hoàng.

Các số liệu, kết quả trong luận văn là trung thực và chưa từng được

công bố trong bất kỳ một công trình nghiên cứu nào khác.

Tác giả luận văn

Nguyễn Văn Quang

LỜI CẢM ƠN

Tôi xin trân trọng cảm ơn Đảng ủy, Ban giám hiệu, Phòng đào tạo,

Khoa Y tế công cộng – Trường đại học Y Dược Thái Nguyên; Đảng ủy, Ban

Giám hiệu trường Cao đẳng Y tế Thái nguyên đã tạo điều kiện thuận lợi cho

tôi trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành luận văn này.

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới các Thầy, Cô giáo đã tận

tình giảng dạy, cung cấp kiến thức cho tôi trong quá trình học tập, nghiên

cứu và đóng góp những ý kiến vô cùng quý giá để tôi hoàn thành luận văn

và khóa học này.

Đặc biệt tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc và lời cảm ơn chân thành

tới TS. Trần Thế Hoàng - người thầy đã tận tình giảng dạy, cung cấp cho

tôi những kiến thức, phương pháp luận quý báu và trực tiếp hướng dẫn tôi

suốt quá trình nghiên cứu để tôi hoàn thành luận văn này.

Với lòng biết ơn sâu sắc, tôi xin chân thành cảm ơn những người thân

yêu trong gia đình đã luôn động viên, tạo mọi điều kiện thuân lợi cho tôi

trong quá trình học tập. Tôi xin gửi lời cảm ơn tới bạn bè, đồng nghiệp đã

dành cho tôi những tình cảm tốt đẹp cũng như sự giúp đỡ tận tình để tôi

vượt qua mọi khó khăn, hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình.

Thái Nguyên, tháng 11 năm 2017

Học viên

Nguyễn Văn Quang

DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

BGD&ĐT : Bộ Giáo dục và Đào tạo

BYT : Bộ y tế

CBYT : Cán bộ y tế

CĐĐDĐK : Cao đẳng điều dưỡng đa khoa

CSSK : Chăm sóc sức khỏe

CSSKBĐ : Chăm sóc sức khỏe ban đầu

CSSKCĐ : Chăm sóc sức khỏe cộng đồng

GDSK : Giáo dục sức khỏe

LKH : Lập kế hoạch

TTCĐ : Thực tập cộng đồng

TT-GDSK : Truyền thông giáo dục sức khỏe

TTYT : Trung tâm y tế

TYT : Trạm y tế

MỤC LỤC

ĐẶT VẤN ĐỀ..........................................................................................................................................................................1

Chương 1 TỔNG QUAN...............................................................................................................................................3

1.1. Khung chương trình đào tạo sinh viên cao đẳng điều dưỡng và học

phần thực tập cộng đồng................................................................................................................................3

1.1.1. Giới thiệu ngành nghề đào tạo cao đẳng điều dưỡng đa khoa ..................................3

1.1.2. Khung chương trình đào tạo tín chỉ cao đẳng điều dưỡng đa khoa .....................4

1.1.3. Học phần Thực tập cộng đồng..................................................................................................................4

1.2. Tình hình dạy/học thực địa trên thế giới và Việt Nam..........................................................9

1.2.1. Tình hình dạy/học thực địa trên thế giới.........................................................................................9

1.2.2. Tình hình học thực địa ở Việt Nam..................................................................................................14

1.2.3. Một số nghiên cứu về dạy/học thực địa tại cộng đồng tại Việt Nam..............18

1.3. Một số yếu tố liên quan đến hoạt động dạy/học tại cộng đồng..................................22

Chương 2 ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.......................................26

2.1. Đối tượng nghiên cứu..........................................................................................................................................26

2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu...........................................................................................................26

2.2.1. Thời gian nghiên cứu......................................................................................................................................26

2.2.2. Địa điểm nghiên cứu........................................................................................................................................26

2.3. Phương pháp nghiên cứu..................................................................................................................................26

2.3.1. Thiết kế nghiên cứu..........................................................................................................................................26

2.3.2. Cỡ mẫu nghiên cứu...........................................................................................................................................27

2.3.3. Phương pháp chọn mẫu................................................................................................................................28

2.4. Chỉ số nghiên cứu....................................................................................................................................................29

2.5. Một số tiêu chuẩn đánh giá dùng trong nghiên cứu...............................................................30

2.6. Phương pháp thu thập số liệu.......................................................................................................................33

2.7. Hạn chế của nghiên cứu và cách khống chế .................................................................................33

2.8. Xử lý và phân tích số liệu................................................................................................................................34

2.9. Đạo đức của nghiên cứu....................................................................................................................................34

Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU.........................................................................................................35

3.1. Thực trạng dạy và học học phần TTCĐ tại thực địa của sinh viên cao

đẳng điều dưỡng đa khoa trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên ................ 35

3.1.1. Đặc điểm chung của sinh viên tham gia nghiên cứu.......................................................35

3.1.2. Thực trạng dạy học phần thực tập cộng đồng tại thực địa cho sinh viên

cao đẳng điều dưỡng đa khoa trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên.....................36

3.1.3. Thực trạng học học phần thực tập cộng đồng tại thực địa của sinh viên

cao đẳng điều dưỡng đa khoa trường Cao đẳng Y tế Thái Nguyên...............42

3.2. Các yếu tố liên quan đến hoạt động dạy/học học phần thực tập cộng

đồng của sinh viên cao đẳng điều dưỡng đa khoa.............................................................52

3.2.1. Các yếu tố liên quan đến kết quả học học phần thực tập cộng đồng

tại thực địa của sinh viên cao đẳng điều dưỡng đa khoa......................................52

3.2.2. Các yếu tố liên quan đến hoạt động dạy học phần thực tập cộng

đồng tại thực địa của sinh viên cao đẳng điều dưỡng đa khoa.......................60

Chương 4. BÀN LUẬN.............................................................................................................................................61

4.1. Thực trạng dạy và học học phần thực tập cộng đồng tại thực địa của

sinh viên cao đẳng điều dưỡng đa khoa trường Cao đẳng Y tế Thái

Nguyên tháng 6/2016 đến tháng 3/2017 ................................................................................61

4.2. Yếu tố liên quan đến kết quả học tập, hoạt động dạy và học học phần

thực tập cộng đồng của sinh viên cao đẳng điều dưỡng đa khoa................72

KẾT LUẬN.............................................................................................................................................................................77

KHUYẾN NGHỊ...............................................................................................................................................................79

TÀI LIỆU THAM KHẢO..............................................................................................................................................

PHỤ LỤC.........................................................................................................................................................................................

DANH MỤC BIỂU ĐỒ, HỘP, BẢNG

Biểu đồ:

Biểu đồ 3.1. Đặc điểm giới tính của sinh viên tham nghiên cứu.................... 35

Biểu đồ 3.1. Đặc điểm giới tính của sinh viên tham nghiên cứu.................... 35

Hộp

Hộp 3.1. Nhận xét của giảng viên, giảng viên kiêm nhiệm, sinh viên về

thực trạng dạy học học phần thực tập cộng đồng....................... 41

Hộp 3.2. Các yếu tố liên quan đến hoạt động học tại cộng đồng ................... 59

Hộp 3.3. Các yếu tố liên quan đến hoạt động dạy tại cộng đồng ................... 60

Bảng

Bảng 3.1. Đánh giá kết quả hoạt động giảng dạy học phần thực tập cộng

đồng của giảng viên từ phía sinh viên........................................ 36

Bảng 3.2. Hoạt động giảng dạy và hướng dẫn xác định nhu cầu sức khỏe

của giảng viên tại cộng đồng ......................................................... 37

Bảng 3.3. Hoạt động hướng dẫn thu thập thông tin và giao tiếp với cá

nhân, gia đình và cộng đồng....................................................... 38

Bảng 3.4. Đặc điểm hướng dẫn hoạt động truyền thông giáo dục sức

khỏe cho sinh viên tại cộng đồng của giảng viên....................... 39

Bảng 3.5. Kết quả hoạt động giám sát học phần thực tập cộng đồng của

giảng viên từ phía sinh viên........................................................ 40

Bảng 3.6. Hoạt động học học phần thực tập cộng đồng của sinh viên cao

đẳng điều dưỡng đa khoa ............................................................. 42

Bảng 3.7. Hoạt động chăm sóc sức khỏe cho cá nhân, gia đình và cộng

đồng của sinh viên cao đẳng điều dưỡng đa khoa ........................ 43

Bảng 3.8. Đặc điểm hoạt động truyền thông giáo dục sức khỏe tại cộng

đồng của sinh viên cao đẳng điều dưỡng đa khoa........................ 44

Bảng 3.9. Đánh giá hoạt động tư vấn cho người dân, gia đinh, cộng đồng

của sinh viên cao đẳng điều dưỡng đa khoa............................... 45

Bảng 3.10. Hoạt đông tham gia các chương trình y tế và phong trào văn

hóa – xã hội tại địa phương của sinh viên cao đẳng điều

dưỡng đa khoa ............................................................................ 46

Bảng 3.11. Đánh giá hoạt động của ban cán sự lớp và làm việc nhóm tại

cộng đồng của sinh viên cao đẳng điều dưỡng đa khoa............. 47

Bảng 3.12. Đặc điểm cán bộ cơ sở và bệnh nhân tham gia hỗ trợ thực

hành học phần thực tập cộng đồng của sinh viên cao đẳng

điều dưỡng đa khoa ...................................................................... 48

Bảng 3.13. Phản hồi của sinh viên cao đẳng điều dưỡng đa khoa về thuận

lợi và khó khăn khi học tại cộng đồng ....................................... 49

Bảng 3.14. Đặc điểm hoạt động lượng giá học phần thực tập cộng đồng

của sinh viên cao đẳng điều dưỡng đa khoa ................................. 50

Bảng 3.15. Nhận xét của sinh viên cao đẳng điều dưỡng đa khoa về kết

quả học tập học phần thực tập cộng đồng .................................. 51

Bảng 3.16. Điểm tổng kết học phần thực tập cộng đồng của sinh viên cao

đẳng điều dưỡng đa khoa trường Cao đẳng Y tế Thái

Nguyên........................................................................................ 52

Bảng 3.17. Mối liên quan giữa các yếu tố nhân khẩu học với kết quả học

học phần thực tập cộng đồng...................................................... 52

Bảng 3.18. Mối liên quan giữa tập huấn với kết quả học học phần thực

tập cộng đồng.............................................................................. 53

Bảng 3.19. Mối liên quan giữa hoạt động giảng dạy của giảng viên với

kết quả học tập học phần thực tập cộng đồng ............................ 53

Bảng 3.20. Mối liên quan giữa hoạt động giám sát của giảng viên với kết

quả học tập học phần thực tập cộng đồng 54

Bảng 3.21. Mối liên quan giữa cơ sở học thực hành với kết quả học học

phần thực tập cộng đồng............................................................. 55

Bảng 3.22. Mối liên quan giữa hoạt động học tập học phần thực tập cộng

đồng với kết quả học học phần thực tập cộng đồng .................... 56

Bảng 3.23. Mối liên quan giữa hoạt động ban cán sự lớp, làm việc nhóm,

hiểu biết văn hóa địa phương với kết quả học phần thực tập

cộng đồng ................................................................................... 57

Bảng 3.24. Mối liên quan giữa hoạt động lượng giá học phần với kết quả

học học phần thực tập cộng đồng................................................ 58

1

ĐẶT VẤN ĐỀ

Chăm sóc sức khỏe cộng đồng là làm cho cộng đồng khỏe mạnh. Chăm

sóc sức khỏe cộng đồng là nâng cao sức khỏe của con người qua cách sống

lành mạnh và xây dựng những quan niệm về sức khỏe đúng đắn, khoa học có

thể thực hiện được tại cộng đồng [3]. Nhằm đáp ứng hoạt động chăm sóc sức

khỏe cộng đồng cho người dân, người cán bộ y tế đã được đào tạo về vấn đề

này, thông qua công tác học tập tại trường. Chương trình đào tạo cán bộ y tế

tại các trường y (hệ đại học, cao đẳng và trung cấp) đều có học phần thực tập

cộng đồng. Thực tế cho thấy việc đào tạo tốt kiến thức, thái độ và kỹ năng của

người cán bộ y tế tương lai về chăm sóc sức khỏe cộng đồng là một yêu cầu

rõ rệt, phù hợp với nguyện vọng và nhu cầu thực tế trong chăm sóc sức khỏe

người dân tại cộng đồng [3].

Thực tập cộng đồng nhằm tạo ra những cơ hội cho sinh viên hiểu được

các yếu tố môi trường ảnh hưởng tới sức khoẻ, hành vi tìm kiếm dịch vụ

chăm sóc sức khỏe của người dân và các vấn đề sức khoẻ đang xảy ra trong

cộng đồng. Đặc biệt, sinh viên có cơ hội thực hành chăm sóc sức khỏe cho

người dân trong điều kiện thực tế tại cộng đồng thông qua thực hành tại các

trạm y tế xã và các hoạt động khác tại cơ sở thực địa. Điều quan trọng là sau

khi tốt nghiệp sinh viên có được những kiến thức, thái độ và kỹ năng cần thiết

giúp họ tự tin khi làm việc tại cộng đồng; đáp ứng được chuẩn đầu ra của Bộ

Giáo dục và Đào tạo; đáp ứng được nhu cầu xã hội [1].

Nghiên cứu cho thấy hoạt động dạy và học trong quá trình thực tập tại

cộng đồng của sinh viên y khoa tương đối tốt [11], [20], [29]. Tỉ lệ sinh viên

cho rằng nội dung thực tập cộng đồng là phù hợp chiếm 95,5%; học tại cộng

đồng là rất bổ ích cho sinh viên chiếm 90,9%; có sự hỗ trợ cộng đồng là

81,8%; có đủ tài liệu học tập là 90,9% [29]; tỉ lệ sinh viên cho rằng hình thức

lượng giá phù hợp và phản ánh đúng khả năng học tập của sinh viên chiếm

98,3% [20]. Tuy nhiên, việc học tại cộng đồng của sinh viên cũng gặp một số