Thực hiện cơ chế tự chủ tài chính tại Trung Tâm Y tế thành phố Vĩnh Yên tỉnh Vĩnh Phúc

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

i

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

VŨ THỊ THÚY HẰNG

THỰC HIỆN CƠ CHẾ TỰ CHỦ TÀI CHÍNH

TẠI TRUNG TÂM Y TẾ THÀNH PHỐ

VĨNH YÊN TỈNH VĨNH PHÚC

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

Chuyên ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ

THÁI NGUYÊN - 2013

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ii

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

VŨ THỊ THÚY HẰNG

THỰC HIỆN CƠ CHẾ TỰ CHỦ TÀI CHÍNH

TẠI TRUNG TÂM Y TẾ THÀNH PHỐ

VĨNH YÊN TỈNH VĨNH PHÚC

Chuyên ngành: Quản lý kinh tế

Mã số: 60.34.04.10

LUẬN VĂN THẠC SỸ KINH TẾ

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: TS. ĐỖ THỊ THUÝ PHƢƠNG

THÁI NGUYÊN - 2013

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

i

LỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan các số liệu trong luận văn này là trung thực. Kết quả

phân tích, lý luận gắn với thực tiễn hoạt động sự nghiệp của Trung tâm Y tế

thành phố Vĩnh Yên tỉnh Vĩnh Phúc. Luận văn này là kết quả lao động, công

trình nghiên cứu khoa học của tôi.

TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Vũ Thị Thúy Hằng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

ii

LỜI CẢM ƠN

Trong quá trình thực hiện đề tài “Thực hiện cơ chế tự chủ tài chính

tại Trung tâm Y tế Thành phố Vĩnh Yên tỉnh Vĩnh Phúc” tôi đã nhận được

sự quan tâm giúp đỡ của các thầy, cô giáo Khoa Đào tạo Sau Đại học, Trường

Đại học Kinh tế và Quản trị Kinh doanh - Đại học Thái Nguyên.

Đặc biệt xin chân thành cảm ơn TS. Đỗ Thị Thúy Phƣơng đã trực tiếp

hướng dẫn, chỉ bảo tận tình và đóng góp nhiều ý kiến quý báu, giúp đỡ tôi

hoàn thành luận văn tốt nghiệp.

Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Lãnh đạo, cán bộ nhân viên Trung tâm

Y tế Thành phố Vĩnh Yên tỉnh Vĩnh Phúc đã tạo mọi điều kiện giúp đỡ tôi

hoàn thành luận văn này.

Tác giả

Vũ Thị Thúy Hằng

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iii

MỤC LỤC

Lời cam đoan ................................................................................................. i

Lời cảm ơn .................................................................................................... ii

Mục lục ........................................................................................................ iii

Danh mục các chữ viết tắt ............................................................................ vi

Danh mục các bảng ..................................................................................... vii

MỞ ĐẦU...................................................................................................... 1

1. Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................. 1

2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................. 2

3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.............................................................. 2

4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn ................................................................... 2

5. Kết cấu của luận văn ................................................................................. 3

Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ ĐƠN VỊ SỰ

NGHIỆP CÔNG LẬP VÀ CƠ CHẾ TỰ CHỦ TÀI

CHÍNH ĐỐI VỚI ĐƠN VỊ SỰ NGHIỆP THUỘC LĨNH

VỰC Y TẾ ............................................................................... 5

1.1. Tổng quan về đơn vị sự nghiệp công lập ................................................. 5

1.1.1. Khái niệm, đặc điểm, phân loại đơn vị sự nghiệp công lập............. 5

1.1.2. Vai trò đơn vị sự nghiệp công lập ................................................ 10

1.2. Cơ chế tự chủ tài chính ở đơn vị sự nghiệp công lập thuộc lĩnh vực Y tế .....12

1.2.1. Khái niệm, vai trò và sự cần thiết của cơ chế tự chủ tài chính

đối với đơn vị sự nghiệp công lập ............................................... 12

1.2.2. Nội dung cơ chế tự chủ tài chính đối với các đơn vị sự nghiệp

công lập thuộc lĩnh vực Y tế........................................................ 20

1.3. Các nhân tố ảnh hưởng đến thực hiện cơ chế tự chủ tài chính đối với

đơn vị sự nghiệp công lập thuộc lĩnh vực Y tế....................................... 29

1.3.1. Về chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước ...................... 29

1.3.2. Về phía đơn vị............................................................................. 30

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

iv

1.4. Kinh nghiệm của một số bệnh viện tuyến tỉnh về xây dựng cơ chế

quản lý tài chính theo hướng tự chủ tài chính trong lĩnh vực Y tế......... 33

1.4.1. Mô hình về xây dựng cơ chế quản lý tài chính theo hướng tự

chủ tài chính tại Bệnh Viện Đa Khoa Tỉnh Phú Thọ .................. 33

1.4.2. Mô hình về xây dựng cơ chế quản lý tài chính theo hướng tự

chủ tài chính tại Bệnh Viện Đa Khoa Tỉnh Vĩnh Phúc ............... 34

1.4.3. Một số đánh giá và các bài học kinh nghiệm ............................... 38

Chƣơng 2. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ........................................... 41

2.1. Các câu hỏi nghiên cứu ......................................................................... 43

2.2. Phương pháp nghiên cứu ....................................................................... 43

2.2.1. Phương pháp thu thập số liệu ...................................................... 43

2.2.2. Phương pháp xử lý thông tin ....................................................... 44

2.2.3. Phương pháp phân tích đánh giá.................................................. 44

2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu................................................................. 46

Chƣơng 3. THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CƠ CHẾ TỰ CHỦ TÀI

CHÍNH TẠI TRUNG TÂM Y TẾ THÀNH PHỐ VĨNH

YÊN TỈNH VĨNH PHÚC....................................................... 48

3.1. Khái quát về Trung tâm Y tế Thành phố Vĩnh Yên................................ 48

3.1.1. Sơ lược về sự hình thành và phát triển của Trung tâm Y tế

Thành phố Vĩnh Yên .................................................................. 48

3.1.2. Chức năng nhiệm vụ của Trung tâm Y tế thành phố Vĩnh Yên..........48

3.1.3. Các khoa, phòng, tổ chức bộ máy, nhân sự của Trung tâm Y

tế Thành phố Vĩnh Yên .............................................................. 50

3.2. Thực trạng thực hiện cơ chế tự chủ tài chính tại Trung tâm Y tế

Thành phố Vĩnh Yên ............................................................................ 51

3.2.1. Thực trang quản lý, khai thác các nguồn thu tại Trung tâm Y

tế Thành phố Vĩnh Yên ................................................................ 52

3.2.2. Thực trạng tổ chức quản lý các khoản chi.................................... 59

3.2.3. Cơ chế kiểm tra kiểm soát tài chính............................................. 68

3.3. Tình hình thực hiện quy chế chi tiêu nội bộ tại Trung tâm Y tế

Thành phố Vĩnh Yên ............................................................................. 68

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

v

3.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến tình hình tự chủ tài chính tại trung tâm

Y tế Thành phố Vĩnh Yên tỉnh Vĩnh Phúc ............................................. 78

3.4.1. Nhân tố bên ngoài ........................................................................ 78

3.4.2. Nhân tố bên trong......................................................................... 81

3.5. Đánh giá chung tình hình tự chủ tài chính của Trung tâm Y tế Thành

phố Vĩnh Yên trong giai đoạn 2010-2012.............................................. 82

3.5.1. Đánh giá những kết quả đạt được ................................................. 83

3.5.2. Hạn chế và nguyên nhân .............................................................. 86

Chƣơng 4. GIẢI PHÁP NÂNG CAO TỰ CHỦ TÀI CHÍNH ĐỐI

VỚI TRUNG TÂM Y TẾ THÀNH PHỐ VĨNH YÊN

TRONG THỜI GIAN TỚI..................................................... 92

4.1. Mục tiêu, định hướng phát triển của Trung tâm trong thời gian tới........ 92

4.1.1. Mục tiêu quy hoạch phát triển mạng lưới khám, chữa bệnh đến

năm 2020 và tầm nhìn đến năm 2025 ........................................... 92

4.1.2. Định hướng phát triển mạng lưới khám chữa bệnh và phòng

chống các bệnh dịch giai đoạn 2013 - 2020 và tầm nhìn đến

năm 2025 của Trung tâm Y tế Thành phố Vĩnh Yên .................... 93

4.1.3. Quan điểm, định hướng về thực hiện cơ chế tự chủ tài chính ở

Trung tâm Y tế Thành phố Vĩnh Yên ........................................... 94

4.2. Giải pháp nâng cao cơ chế tự chủ tài chính tại Trung tâm Y tế Thành

phố Vĩnh Yên trong thời gian tới .......................................................... 96

4.2.1. Nâng cao nhận thức về chủ trương tự chủ tài chính...................... 96

4.2.2. Hoàn thiện cơ chế khai thác và quản lý các nguồn thu ................. 97

4.2.3. Tăng cường quản lý, nâng cao hiệu quả các khoản chi............... 100

4.2.4. Đảm bảo nguyên tắc công bằng trong phân phối thu nhập ......... 102

4.2.5. Tăng cường công tác quản lý tài sản .......................................... 103

4.2.6. Tăng cường công tác kiểm tra kiểm soát tài chính...................... 105

4.2.7. Tăng cường nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ........................... 107

4.3. Một số kiến nghị.................................................................................. 108

4.3.1. Về phía các cơ quan quản lý nhà nước ....................................... 108

4.3.2. Về phía Trung tâm Y tế.............................................................. 110

KẾT LUẬN............................................................................................... 113

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

vi

TÀI LIỆU THAM KHẢO........................................................................ 114

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

vii

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Chữ viết tắt Diễn giải

ĐVSN : Đơn vị sự nghiệp

SXKD : Sản xuất kinh doanh

NSNN : Ngân sách nhà nước

PTHĐSN : Phát triển hoạt động sự nghiệp

UBND : Uỷ ban nhân dân

BHYT : Bảo hiểm y tế

KCB : Khám chữa bệnh

CSSK : Chăm sóc sức khỏe

BHXH : Bảm hiểm xã hội

SNCL : Sự nghiệp công lập

TSCĐ : Tài sản cố định

KPCĐ : Kinh phí công đoàn

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

viii

DANH MỤC CÁC BẢNG

Bảng 3.1. 2010-2012.................... 54

Bảng 3.2. Mức đảm bảo chi hoạt động thường xuyên giai đoạn

2010-2012 ................................................................................ 55

Bảng 3.3. Bảng chi tiết nguồn thu sự nghiệp giai đoạn 2010-2012............ 56

Bảng 3.4. 2010-2012................................ 60

Bảng 3.5. Bảng tổng hợp các nội dung chi giai đoạn 2010-2012............... 61

Bảng 3.6. Chi tiết chi ngân sách khám chữa bệnh giai đoạn 2010-2012 ........ 62

Bảng 3.7. Chi tiết chi ngân sách phòng bệnh giai đoạn 2010-2012........... 65

Bảng 3.8. Chi tiết chi ngân sách cho hoạt động khác giai đoạn

2010-2012 ............................................................................... 67

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Trước đây chúng ta quan niệm về Y tế, giáo dục là lĩnh vực “phi sản xuất”

có nghĩa đối lập với lĩnh vực sản xuất vật chất như nông nghiệp, công nghiệp.

Chính quan điểm này đã kéo theo sự đầu tư thấp vì xem như đầu tư vào các

lĩnh vực này là tiêu tốn nguồn lực của Nhà nước mà không tạo ra giá trị và giá

trị sử dụng mà coi các bệnh viện, cơ sở Y tế chỉ đơn thuần là cơ quan hành

chính sự nghiệp có thu. Từ khi nước ta chuyển sang kinh tế thị trường chúng

ta đã có cái nhìn làm thay đổi căn bản trong nhận thức, quan điểm về ngành Y

tế. Ngành Y tế được coi là một ngành trong hệ thống kinh tế quốc dân thuộc

nhóm ngành dịch vụ phục vụ các nhu cầu có tính chất phúc lợi xã hội. Nói

cách khác, ngành Y tế có đóng góp vào GDP của đất nước. Đầu tư cho Y tế

không phải là tiêu phí mà chính là đầu tư cơ bản, đầu tư cho phát triển. Theo

quan điểm mới, bệnh viện là một đơn vị kinh tế dịch vụ nhưng khác với các

đơn vị kinh doanh dịch vụ bởi hoạt động cung cấp dịch vụ của bệnh viện

không đặt lợi nhuận làm mục tiêu mà mục tiêu chính là nhân đạo. Đơn vị kinh

tế dịch vụ thông qua các hoạt động dịch vụ của mình để có thu nhập và tích

cực hoạt động không vì doanh lợi.

Sự ra đời của Nghị định 10/2002/NĐ-CP ngày 16/01/2002 và Nghị định

43/2006/NĐ-CP ngày 25/4/2006 đã tạo ra cơ chế quản lý mới đối với các đơn

vị sự nghiệp công lập. Trung tâm Y tế Thành phố Vĩnh Yên tỉnh Vĩnh Phúc là

một đơn vị sự nghiệp có thu hoạt động trong lĩnh vực Y tế. Trong quá trình

hoạt động thực hiện cơ chế tài chính mới Trung tâm đã có những bước tiến

đáng kể, tuy nhiên bên cạnh những kết quả đạt được vẫn còn những hạn chế

cần khắc phục. Xuất phát từ lý do trên, tác giả đã chọn nghiên cứu đề tài:

“Thực hiện cơ chế tự chủ tài chính tại Trung tâm Y tế Thành phố Vĩnh

Yên tỉnh Vĩnh Phúc” làm luận văn Thạc sỹ nhằm làm sáng tỏ những vấn đề

Số hóa bởi Trung tâm Học liệu http://www.lrc-tnu.edu.vn/

2

lý luận và thực tiễn để giúp cho Trung tâm Y tế tự chủ hơn trong các hoạt

động của mình.

2. Mục đích nghiên cứu

- Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về cơ chế tự chủ tài chính đối

với các đơn vị sự nghiệp công lập thuộc lĩnh vực Y tế.

- Phân tích đánh giá thực trạng thực hiện cơ chế tự chủ tài chính tại

Trung tâm Y tế Thành phố Vĩnh Yên tỉnh Vĩnh Phúc

- Đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao tự chủ tài chính tại Trung tâm

Y tế Thành phố Vĩnh Yên tỉnh Vĩnh Phúc.

3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu

3.1. Đối tượng nghiên cứu: Cơ chế tự chủ tài chính tại Trung tâm Y tế Thành

phố Vĩnh Yên tỉnh Vĩnh Phúc.

3.2. Phạm vi nghiên cứu: Phân tích và tìm giải pháp hoàn thiện cơ chế tự chủ

tài chính.

3.2.1. Phạm vi về nội dung: Thực hiện cơ chế tự chủ tài chính đối với

đơn vị sự nghiệp công lập tại Trung tâm Y tế Thành phố Vĩnh Yên tỉnh

Vĩnh Phúc.

3.2.2. Phạm vi về thời gian: Thu thập số liệu giai đoạn 2010-2012 về thực

hiện cơ chế tự chủ tài chính tại Trung tâm Y tế Thành phố Vĩnh Yên tỉnh

Vĩnh Phúc nhằm đề xuất một số giải pháp nhằm nâng cao tự chủ tài chính tại

Trung tâm Y tế Thành phố Vĩnh Yên tỉnh Vĩnh Phúc.

3.2.3. Phạm vi về không gian: đề tài được thực hiện tại Trung tâm Y tế

Thành phố Vĩnh Yên tỉnh Vĩnh Phúc.

4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn

Luận văn đã làm sáng tỏ những vấn đề lý luận và thực tiễn về cơ chế tự

chủ tài chính đối với đơn vị sự nghiệp công lập có thu thuộc lĩnh vực Y tế.