Thực hiện chính sách xây dựng nông thôn mới trên địa bàn huyện u minh thượng, tỉnh kiên giang

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

PHẠM VĂN ÚT

THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI

TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN U MINH THƢỢNG , TỈNH KIÊN GIANG

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG

TP HỒ CHÍ MINH - NĂM 2017

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO BỘ NỘI VỤ

HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA

PHẠM VĂN ÚT

THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI

TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN U MINH THƢỢNG , TỈNH KIÊN GIANG

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG

CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ CÔNG MÃ

SỐ 60 34 04 03

NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC

Tiến sĩ: Trần Nghị

TP HỒ CHÍ MINH - NĂM 2017

LỜI CAM ĐOAN

-------

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi

thực hiện từ tháng 10 năm 2016 và hoàn thành vào tháng 6 năm 2017. Các số

liệu và trích dẫn trong luận văn là trung thực. Các kết qủa nghiên cứu của luận

văn không trùng với bất kỳ công trình nào khác.

PHẠM VĂN ÚT

LỜI CẢM ƠN

------

Trƣớc hết với tình cảm chân thành và lòng biết ơn sâu sắc, em xin gửi

lời cảm ơn đến thầy Tiến sĩ Trần Nghị đã trực tiếp hƣớng dẫn và giúp đỡ em

hoàn thành luận văn này

Em xin trân trọng cảm ơn các thầy giáo, cô giáo, phòng quản lý sau đại

học thuộc học viên hành chính quốc gia Hồ Chí Minh đã trực tiếp giản dạy và

giúp đỡ em trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu

Xin cảm ơn Huyện ủy, Ủy ban Nhân dân huyện, các cơ quan, ban,

ngành của huyện U Minh Thƣợng, các xã và hộ gia đình đã tạo điều kiện,

cung cấp thông tin cần thiết để hoàn thành luận văn

Cuối cùng tôi xin chân thành cảm ơn đồng nghiệp, bạn bè, gia đình,

ngƣời thân đã động viên tôi trong suốt thời gian học tập và nghiên cứu đề tài

Kiên Giang, ngày 20 tháng 7 năm 2017

Tác giả luận văn

Phạm Văn Út

Mục lục

MỞ ĐẦU...........................................................................................................1

1. Tính cấp thiết của đề tài................................................................................1

2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận văn.....................................4

3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu................................................................6

3.1. Mục đích nghiên cứu............................................................................6

3.2. Nhiệm vụ của luận văn........................................................................7

4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu................................................................7

4.1. Đối tƣợng nghiên cứu............................................................................7

4.2. Phạm vi nghiên cứu................................................................................7

5. Phƣơng pháp nghiên cứu của luận văn....................................................7

6. Những đóng góp của luận văn...................................................................8

7. Kết cấu của luận văn...................................................................................8

Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHÍNH SÁCH VÀ THỰC HIỆN CHÍNH

SÁCH XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI........................................................9

1.1 Những vấn đề chung về chính sách........................................................9

1.1.1 Khái niệm.........................................................................................9

1.1.2 Đăc điểm của chính sách...............................................................10

1.1.3 Các loại chính sách........................................................................12

1.2 Nông thôn và Nông thôn mới.............................................................12

1.2.1 Khái niệm nông thôn...................................................................12

1.2.2 Khái niệm về nông thôn mới.........................................................14

1.2.3 Mục tiêu xây dựng nông thôn mới.................................................15

1.2.4 Đặc điểm xây dựng nông thôn mới................................................15

1.2.5 Nội dung chính sách xây dựng nông thôn mới..............................19

1.3 Thực hiện chính sách............................................................................21

1.3.1Chu trình thực hiện chính sách xây dựng nông thôn mới...............21

1.3.2 Xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện chính sách......................25

1.3.3 Phổ biến, tuyên truyền chính sách.................................................26

1.3.4 Phân công, phối hợp thực hiện chính sách....................................27

1.3.5 Duy trì chính sách..........................................................................27

1.3.6 Điều chỉnh chính sách....................................................................28

1.3.7 Theo dõi kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện chính sách..................29

1.3.8 Đánh giá tổng kết rút kinh nghiệm................................................30

1.4 Vai trò ý nghĩa của chính sách xây dựng nông thôn mới......................31

1.4.1 Vai trò............................................................................................33

1.4.2 Ý nghĩa...........................................................................................34

1.5 Những bài học kinh nghiệm..................................................................35

Tiểu kết chƣơng 1...........................................................................................37

Chƣơng 2:THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH XÂY DỰNG.......38

NÔNG THÔN MỚI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN............................................38

U MINH THƢỢNG, TỈNH KIÊN GIANG...................................................38

2.1 Đặc điểm, điều kiện kinh tế - xã hội huyện U Minh Thƣợng...............38

2.1.1 Đặc điểm tự nhiên..........................................................................38

2.1.2 Dân số và lao động........................................................................40

2.1.3 Dân tộc và tôn giáo........................................................................41

2.1.4 Đặc điểm sử dụng đất....................................................................42

2.2 Tình hình thực hiện chính sách xây dựng nông thôn mới trên địa bàn

huyện U Minh Thƣợng, tỉnh kiên giang giai đoạn 2012-2016...................43

2.2.1 Công tác tổ chức, điều hành...........................................................43

2.2.2 Công tác tuyên truyền....................................................................50

2.2.3 Công tác đào tạo, bồi dƣỡng.........................................................52

2.2.4 Kết quả thực hiện nội dung xây dựng NTM..................................52

2.4 Các yếu tố ảnh hƣởng đến việc thực hiện chính sách xây dựng nông

thôn mới ...................................................................................................69

2.4.1 Chủ quan .....................................................................................70

2.4.2 Khách quan ..................................................................................71

2.5 Đánh giá chung việc thực hiện chính sách xây dựng nông thôn mới

trên địa bàn huyện U Minh Thƣợng tỉnh Kiên Giang giai đoạn từ năm

2012-

2016 .........................................................................................................73

2.5.1 Ƣu điểm ....................................................................................... 74

2.5.2 Hạn chế .......................................................................................77

Tiểu kết chƣơng 2 ........................................................................................81

Chƣơng 3 .....................................................................................................83

QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP TIẾP TỤC THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH

XÂY DỰNG NÔNG THÔN MỚI TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN U MINH

THƢỢNG, TỈNH KIÊN GIANG .................................................................83

3.1 Quan điểm và định hƣớng...................................................................83

3.1.1 Quan điểm ...................................................................................83

3.1.2 Định hƣớng ..................................................................................84

3.2 Các giải pháp tiếp tục thực hiện chính sách xây dựng nông thôn mới

trên địa bàn huyện U Minh Thƣợng, tỉnh Kiên Giang trong thời gian tới . 87

3.2.1 Giải pháp về nhận thức và tuyên truyền ....................................... 87

3.2.2 Giải pháp nâng cao chất lƣợng nguồn nhân lực............................ 89

3.2.3 Giải pháp hỗ trợ nguồn nhân lực phát triển .................................. 91

3.2.4 Giải pháp nâng cao hiệu quả trong thực thi chính sách xây dựng

nông thôn mới ...................................................................................... 93

3.3 Điều kiện thực hiện các giải pháp ....................................................... 97

KIẾN NGHỊ ............................................................................................... 100

Tiểu kết chƣơng 3 ...................................................................................... 102

KẾT LUẬN...................................................................................................103

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO......................................................105

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Trong quá trình lãnh đạo đất nƣớc, Đảng và Nhà nƣớc ta đã có rất

nhiều chủ trƣơng, chính sách nhằm không ngừng hoàn thiện chính sách phát

triển nông nghiệp, nông thôn. Những chính sách này đang khơi dậy và phát

huy cao độ các nguồn lực để phát triển nông nghiệp, nông thôn của đất nƣớc.

Khi Việt Nam gia nhập WTO, tham gia vào các diễn đàn hợp tác kinh

tế lớn của khu vực và thế giới, sức ép của hội nhập và phát triển ngày một lớn,

đặt ra yêu cầu rất cao đối với nền kinh tế nƣớc ta, trong đó lĩnh vực nông

nghiệp là lĩnh vực phải đối mặt với nhiều thách thức nhất. Trƣớc yêu cầu phát

triển và hội nhập hiện nay, thực hiện mục tiêu đẩy nhanh công nghiệp hoá,

hiện đại hoá đất nƣớc, đã đến lúc đòi hỏi phải có nhiều chính sách đột phá và

đồng bộ nhằm giải quyết toàn diện các vấn đề kinh tế, xã hội, văn hoá nông

thôn. Giải quyết tốt vấn đề nông dân, nông nghiệp và nông thôn có ý nghĩa

chiến lƣợc đối với sự ổn định và phát triển đất nƣớc.

Kiên Giang là một tỉnh nông nghiệp, nông dân đang chiếm trên 70% dân

số và chiếm đến 53,67 % lao động xã hội, 118 xã nông nghiệp/145 xã, phƣờng,

thị trấn; GDP khu vực nông - lâm - ngƣ nghiệp chiếm 39,21% GDP của tỉnh;

nông nghiệp - nông thôn Kiên Giang đã và đang có vai trò, vị trí đặc biệt quan

trọng trong việc phát triển kinh tế của tỉnh nhà, vừa bảo đảm an sinh xã hội, vừa

là nền tảng cho công nghiệp, thƣơng mại dịch vụ phát triển. Mặc dù vậy, các

chính sách phát triển nông nghiệp trƣớc đây thực thi ở Kiên Giang thƣờng thiên

về thúc đẩy phát triển ngành, có phần xem nhẹ vai trò, lợi ích của chủ thể chính,

động lực chính của phát triển nông nghiệp là nông dân. Phần lớn các chính sách

hầu nhƣ chƣa quan tâm xử lý tổng thể và hợp lý mối quan hệ giữa các vùng, các

lĩnh vực trong ngành, giữa nông thôn và đô thị, chƣa đặt ra và giải quyết triệt để

mối quan hệ giữa các yếu tố chính của mô hình phát

1

triển nông nghiệp, nông thôn…Đây là nguyên nhân chủ yếu, khiến cho sau

nhiều thập kỷ chuyển đổi nền nông nghiệp sang thị trƣờng, đến nay về cơ bản

nông nghiệp, nông thôn Kiên Giang vẫn mang tính khép kín, tự cấp tự túc.

Thời gian qua, tỉnh Kiên Giang đã triển khai tốt các Chƣơng trình của Trung

ƣơng, các tổ chức quốc tế cho nên công tác xoá đói giảm nghèo, đời sống vật

chất và tinh thần của ngƣời dân đƣợc nâng lên, rút ngắn khoảng cách giàu

nghèo giữa thành thị và nông thôn, môi trƣờng thiên nhiên và môi trƣờng xã

hội ở nông thôn đƣợc cải thiện. Tuy vậy, nhìn chung, các chính sách của Nhà

nƣớc đối với nông nghiệp, nông thôn chƣa thực sự hiệu quả, thiếu bền vững,

ở nhiều mặt có thể nói chƣa đáp ứng yêu cầu CNH, HĐH nông nghiệp, nông

thôn, chƣa đƣa sản xuất nông nghiệp ở nông thôn thành sản xuất hàng hoá

thực sự.

Một trong những nguyên nhân cơ bản là chƣa định hƣớng rõ mô hình

phát triển, thể hiện ở việc nhận thức chƣa thấu đáo các vấn đề nhƣ: Tầm nhìn

(mục tiêu), mô hình phát triển, các nguồn lực và thiếu sự xác định lợi ích thực

tế của các bên liên quan trong phát triển nông nghiệp, nông thôn. Vì vậy, dẫn

đến tình trạng thiếu cụ thể, thiếu tính khoa học trong quy trình thực hiện và

triển khai chính sách; có nhiều chính sách, nhƣng hiệu quả kinh tế, hiệu ứng

xã hội của các chính sách không tƣơng xứng với nguồn lực đầu tƣ hoặc thiếu

bền vững.

Góp phần khắc phục một cách cơ bản tình trạng trên, đồng thời tiếp tục

cụ thể hóa việc thực hiện Nghị quyết số 26-NQ/TW Hội nghị lần thứ bảy Ban

Chấp hành Trung ƣơng Đảng khóa X về nông nghiệp, nông dân và nông thôn

đi vào cuộc sống, đẩy nhanh tốc độ CNH-HĐH nông nghiệp, nông thôn, việc

cần làm trong giai đoạn hiện nay là xây dựng cho đƣợc các mô hình nông

thôn mới đủ đáp ứng yêu cầu phát huy nội lực của nông dân, nông nghiệp và

nông thôn, đủ điều kiện hội nhập nền kinh tế thế giới.

2

Để thực hiện các mục tiêu trên, cần có nhiều chính sách phát triển nông

nghiệp, nông thôn mang tính đồng bộ, trong đó chính sách có ý nghĩa quyết

định là chính sách xây dựng mô hình nông thôn mới. Chính sách này vừa

mang tính tổng hợp, bao quát nhiều lĩnh vực, vừa đi sâu giải quyết nhiều vấn

đề cụ thể, đồng thời phải giải quyết các mối quan hệ với các chính sách khác,

các lĩnh vực khác trong sự tính toán, cân đối mang tính tổng thể, khắc phục

đƣợc tình trạng tuỳ tiện, rời rạc, ngẫu hứng hoặc duy ý chí trong các chính

sách nói chung và chính sách phát triển nông nghiệp, nông thôn nói riêng từ

trƣớc đến nay ở Việt Nam.

U Minh Thƣợng đƣợc thành lập trên cơ sở chia tách 03 huyện An Biên,

An Minh và Vĩnh Thuận từ tháng 5/2007, mới thành lập không nhiều thuận lợi

về tài nguyên thiên nhiên và điều kiện khí hậu, cơ sở vật chất kỹ thuật nhìn

chung còn yếu kém, trình độ phát triển hiện còn thấp so với bình quân cả tỉnh; cơ

sở hạ tầng điện, đƣờng, trƣờng, trạm và các dịch vụ công cộng thiếu và yếu…

Để có bƣớc phát triển nhanh, bền vững, thực hiện chủ trƣơng của Đảng và Nhà

nƣớc, hiện nay, U Minh Thƣợng đang triển khai nhiều chính sách kinh tế - xã

hội mang tính bứt phá. Trong nông nghiệp và nông thôn, các cơ quan thực hiện

chính sách đang tìm tòi mô hình phát triển nông thôn thật sự phù hợp, có khả

năng bảo đảm ổn định chính trị, kinh tế -xã hội, phát huy đƣợc các truyền thống

lịch sử văn hoá, thích ứng nhanh với những đòi hỏi của nền kinh tế thị trƣờng và

hội nhập quốc tế, đáp ứng đƣợc yêu cầu CNH, HĐH đất nƣớc và nông nghiệp

nông thôn…Mô hình nông thôn nhƣ vậy, thể hiện trong

ý tƣởng của Trung ƣơng Đảng, Chính phủ và Bộ Nông nghiệp và Phát triển

nông thôn, cũng nhƣ của Hội Nông dân Việt Nam là mô hình nông thôn mới.

Xây dựng mô hình nông thôn mới đòi hỏi phải có chính sách cụ thể.

Hiện nay, đã và đang triển khai, Trung ƣơng đã có một số đề án đang triển

khai mô hình này…Nhƣng chính sách chƣa cụ thể, có những chính sách ban

3