Thực hiện chính sách thuế đối với các Doanh nghiệp nông nghiệp ngoài quốc doanh tại tỉnh Thái Nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN

TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH

––––––––––––––––––––––––––

TRẦN THU HIỀN

THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH THUẾ

ĐỐI VỚI CÁC DOANH NGHIỆP NÔNG NGHIỆP

NGOÀI QUỐC DOANH TẠI TỈNH THÁI NGUYÊN

Ngành: Kinh tế nông nghiệp

Mã số: 8.62.01.15

LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG

Người hướng dẫn khoa học: TS. ĐÀO THỊ HOÀNG MAI

THÁI NGUYÊN - 2018

i

LỜI CAM ĐOAN

Luận văn thạc sỹ với đề tài: “Thực hiện chính sách thuế đối với các Doanh

nghiệp nông nghiệp ngoài quốc doanh tại tỉnh Thái Nguyên” do tôi thực hiện

dưới sự hướng dẫn của Tiến sỹ Đào Thị Hoàng Mai và sự giúp đỡ của Ban Lãnh

đạo, cán bộ của Cục Thuế Thái Nguyên.

Các tài liệu, số liệu sử dụng trong luận văn do Tổng cục Thuế, Cục Thuế

Thái Nguyên cung cấp và do cá nhân tôi thu thập từ các báo cáo của Ngành thuế,

sách, báo, tạp chí Thuế, các kết quả nghiên cứu có liên quan đến đề tài đã được

công bố... Các trích dẫn trong luận văn đều đã được chỉ rõ nguồn gốc.

Tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm về lời cam đoan trên.

Tác giả luận văn

Trần Thu Hiền

ii

LỜI CẢM ƠN

Trước hết tôi xin chân thành cảm ơn toàn thể các thầy, cô giáo, cán bộ viên

chức trường Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh - Đại học Thái Nguyên đã

giảng dạy và tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong thời gian học tập tại nhà trường.

Để hoàn thành luận văn thạc sỹ này, tôi đã được sự chỉ dẫn tận tình của Tiến

sỹ Đào Thị Hoàng Mai, tôi xin gửi tới Tiến sỹ Đào Thị Hoàng Mai lời cảm ơn trân

trọng nhất.

Tôi cũng xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo Cục Thuế Thái Nguyên, cán

bộ các Phòng chuyên môn, cán bộ các Chi cục Thuế đã giúp đỡ và tạo điều kiện cho

tôi trong việc thu thập số liệu để làm luận văn.

Cuối cùng, tôi xin bảy tỏ lòng cảm ơn sâu sắc tới bạn bè, đồng nghiệp, gia

đình đã giúp đỡ tôi trong quá trình học tập và thực hiện luận văn thạc sỹ.

Tôi xin chân thành cảm ơn!

Tác giả luận văn

Trần Thu Hiền

iii

MỤC LỤC

LỜI CAM ĐOAN ............................................................................................ i

LỜI CẢM ƠN................................................................................................. ii

DANH MỤC BẢNG BIỂU .......................................................................... viii

MỞ ĐẦU1

1. Tính cấp thiết của đề tài .............................................................................. 1

2. Tổng quan nghiên cứu ................................................................................. 2

3. Mục tiêu nghiên cứu.................................................................................... 4

4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu................................................................ 5

5. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của luận văn ................................................. 5

6. Đóng góp mới của luận văn ......................................................................... 6

7. Bố cục của luận văn .................................................................................... 6

Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHÍNH SÁCH

THUẾ ĐỐI VỚI DOANH NGHIỆP NÔNG NGHIỆP

NGOÀI QUỐC DOANH............................................................... 7

1.1. Cơ sở lý luận về chính sách thuế đối với các doanh nghiệp nông nghiệp

thuộc khu vực kinh tế ngoài quốc doanh .......................................... 7

1.1.1. Chính sách pháp luật thuế đối với các Doanh nghiệp nông nghiệp

thuộc khu vực kinh tế ngoài quốc doanh .......................................................... 7

1.1.2. Doanh nghiệp thuộc khu vực kinh tế ngoài quốc doanh....................... 19

1.1.3. Quy trình quản lý thuế đối với các doanh nghiệp nông nghiệp thuộc

khu vực kinh tế ngoài quốc doanh .................................................................. 25

1.1.4. Các nguyên tắc quản lý thuế áp dụng đối với các doanh nghiệp

ngoài quốc doanh ............................................................................................ 29

1.1.5. Những nhân tố ảnh hưởng đến việc thực hiện chính sách pháp

luật thuế đối với doanh nghiệp nông nghiệp thuộc khu vực kinh tế

ngoài quốc doanh ........................................................................................... 30

1.2. Kinh nghiệm quốc tế và Việt Nam về thực hiện chính sách pháp luật

thuế đối với các doanh nghiệp nông nghiệp ngoài quốc doanh ....... 32

iv

1.2.1. Kinh nghiệm thực hiện chính sách pháp luật thuế của các doanh

nghiệp tại một số quốc gia trên thế giới.......................................................... 32

1.2.2. Thực hiện chính sách pháp luật thuế của các DN tại một số địa phương ..... 36

1.2.3. Bài học kinh nghiệm cho tỉnh Thái Nguyên ......................................... 37

Chương 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.............................................. 39

2.1. Câu hỏi nghiên cứu ................................................................................ 39

2.2. Phương pháp thu thập số liệu.................................................................. 39

2.2.1. Phương pháp thu thập số liệu thứ cấp................................................... 39

2.2.2. Phương pháp thu thập số liệu sơ cấp..................................................... 39

2.2.3. Phương pháp xử lý số liệu..................................................................... 41

2.2.4. Phương pháp phân tích số liệu .............................................................. 41

2.3. Hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu .................................................................. 42

2.3.1. Các chỉ tiêu phản ánh chung ................................................................. 42

2.3.2. Các chỉ tiêu phản ánh tình hình thực hiện chính sách thuế................... 42

Chương 3: THỰC TRẠNG VIỆC CHẤP HÀNH CHÍNH SÁCH THUẾ

CỦA CÁC DOANH NGHIỆP NÔNG NGHIỆP NGOÀI

QUỐC DOANH TẠI TỈNH THÁI NGUYÊN ............................. 44

3.1. Đặc điểm của địa bàn nghiên cứu ........................................................... 44

3.1.1. Vị trí địa lý ............................................................................................ 44

3.1.2. Điều kiện tự nhiên................................................................................. 44

3.1.3. Điều kiện kinh tế - xã hội...................................................................... 46

3.1.4. Điều kiện văn hóa, y tế, giáo dục.......................................................... 47

3.2. Khái quát về Cơ quan quản lý thu thuế ................................................... 47

3.2.1. Quá trình hình thành và phát triển ........................................................ 47

3.2.2. Nhiệm vụ quyền hạn ............................................................................. 48

3.2.3. Cơ cấu tổ chức hoạt động...................................................................... 51

3.3. Đánh giá chung về các doanh nghiệp nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Thái

Nguyên .......................................................................................... 53

v

3.4. Đặc điểm của các doanh nghiệp nông nghiệp ngoài quốc doanh trên địa

bàn tỉnh Thái Nguyên .................................................................... 58

3.5. Tình hình chấp hành chính sách pháp luật thuế của các doanh nghiệp

nông nghiệp ngoài quốc doanh. ..................................................... 64

3.5.1. Kết quả thực hiện thu thuế các doanh nghiệp nông nghiệp ngoài

quốc doanh phân theo từng sắc thuế ............................................................... 64

3.5.2. Kết quả thực hiện thu thuế các doanh nghiệp nông nghiệp ngoài

quốc doanh phân theo loại hình doanh nghiệp................................................ 69

3.5.3. Tình hình nợ đọng thuế ......................................................................... 70

3.5.4. Tình hình thanh tra, kiểm tra thuế......................................................... 71

3.6. Thực trạng thực hiện chính sách pháp luật thuế thể hiện qua kết quả phiếu điều

tra.................................................................................................. 75

3.7. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc thực hiện chính sách thuế ....................... 79

3.8. Đánh giá tình hình chấp hành chính sách pháp luật thuế đối với doanh

nghiệp nông nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn ........................ 81

3.8.1. Ưu điểm................................................................................................. 81

3.8.2 Hạn chế................................................................................................... 82

Chương 4: GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG VIỆC CHẤP HÀNH CHÍNH

SÁCH THUẾ ĐỐI VỚI CÁC DOANH NGHIỆP NÔNG

NGHIỆP NGOÀI QUỐC DOANH TẠI TỈNH THÁI

NGUYÊN ..................................................................................... 83

4.1. Mục tiêu phát triển của ngành thuế Thái Nguyên trong thời gian tới ....... 83

4.1.1. Mục tiêu chung...................................................................................... 83

4.1.2. Mục tiêu cụ thể đối với việc áp dụng chính sách thuế tới doanh nghiệp .... 83

4.2. Giải pháp tăng cường việc chấp hành chính sách thuế đối với các

doanh nghiệp nông nghiệp ngoài quốc doanh tại tỉnh Thái

Nguyên ......................................................................................... 84

4.2.1. Giải pháp về công tác chỉ đạo điều hành .............................................. 84

4.2.2. Giải pháp về công tác cán bộ ................................................................ 86

vi

4.2.3. Giải pháp về thực hiện chính sách thuế ................................................ 87

4.2.4. Giải pháp về công tác quản lý thuế ....................................................... 87

KẾT LUẬN.................................................................................................. 97

TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................... 98

PHỤ LỤC .................................................................................................. 101

vii

DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT

TNHH : Trách nhiệm hữu hạn

DN : Doanh nghiệp

NNT : Người nộp thuế

XHCN : Xã hội chủ nghĩa

NQD : Ngoài quốc doanh

DNNN : Doanh nghiệp nông nghiệp

TNHH : Trách nhiệm hữu hạn

CQ ĐKKD : Cơ quan đăng ký kinh doanh

ĐKT : Đăng ký thuế

DKKD : Đăng ký kinh doanh

MSDN : Mã số doanh nghiệp

CSDL : Cơ sở dữ liệu

TTHC : Thủ tục hành chính

GTGT : Giá trị gia tăng

TNDN : Thu nhập doanh nghiệp

TTĐB : Tiêu thụ đặc biệt

NSNN : Ngân sách nhà nước

ĐTNT : Đối tượng nộp thuế

QLT : Quản lý thuế

CQT : Cơ quan thuế

ĐVT : Đơn vị tính

viii

DANH MỤC BẢNG BIỂU

Bảng 1.1: Tỷ lệ thuế, phí trong tổng thu Ngân sách Nhà nước và thu nhập

quốc dân giai đoạn 1990 - 2017 ....................................................... 9

Bảng 1.2: Mức lệ phí môn bài ....................................................................... 15

Bảng 3.1: Số lượng và quy mô các doanh nghiệp nông nghiệp nông nghiệp

trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2015 - 2017 ..................... 56

Bảng 3.2: Kết quả kinh doanh và tình hình thực hiện nghĩa vụ thuế của doanh

nghiệp nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2015-2017 .. 57

Bảng 3.3: Số lượng các doanh nghiệp nông nghiệp ngoài quốc doanh trên

địa bàn tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2015-2017.............................. 58

Bảng 3.4: Quy mô vốn và lao động của doanh nghiệp nông nghiệp ngoài

quốc doanh trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2015-2017 .... 60

Bảng 3.5: Tình hình doanh thu lợi nhuận của các doanh nghiệp nông nghiệp ngoài

quốc doanh trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2015 - 2017............. 63

Bảng 3.6: Kết quả thu thuế đối với các doanh nghiệp nông nghiệp quốc

doanh trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên phân theo sắc thuế ................ 65

Bảng 3.7: Kết quả thực hiện thu thuế đối với các doanh nghiệp nông nghiệp

quốc doanh trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên phân theo loại hình

doanh nghiệp................................................................................. 67

Bảng 3.8: Kết quả thực hiện thu thuế đối với các doanh nghiệp nông nghiệp

ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên phân theo loại

hình doanh nghiệp ......................................................................... 68

Bảng 3.9. Tình hình nợ thuế của các doanh nghiệp nông nghiệp NQD trên

địa bàn tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2015-2017.............................. 70

Bảng 3.10: Kết quả kiểm tra thuế đối với các doanh nghiệp nông nghiệp

ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên tại trụ sở cơ

quan thuế ...................................................................................... 73

Bảng 3.11. Kết quả kiểm tra thuế tại trụ sở doanh nghiệp .............................. 73

Bảng 3.12: Kết quả điều tra về tình hình thực hiện chính sách thuế của

doanh nghiệp nông nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh

Thái Nguyên. ................................................................................ 76

ix

DANH MỤC SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ

Sơ đồ 3.1: Sơ đồ tổ chức Cục Thuế Thái Nguyên........................................ 51

Biểu đồ 3.2: Cơ cấu thu ngân sách nhà nước tỉnh Thái Nguyên ...................... 55

Sơ đồ 3.3: Số lượng các doanh nghiệp nông nghiệp ngoài quốc doanh trên

địa bàn tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2015-2017.............................. 59

Sơ đồ 3.4: Quy mô vốn của các doanh nghiệpnông nghiệp ngoài quốc

doanh trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2015-2017............. 61

Sơ đồ 3.5: Quy mô lao động của các doanh nghiệp nông nghiệp ngoài quốc

doanh trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên giai đoạn 2015-2017............. 61

Sơ đồ 3.6: Quy trình kiểm tra thuế ................................................................ 72

Sơ đồ 3.7: Kết quả điều tra về tình hình thực hiện chính sách thuế của

doanh nghiệp nông nghiệp ngoài quốc doanh trên địa bàn tỉnh

Thái Nguyên. ................................................................................ 77

1

MỞ ĐẦU

1. Tính cấp thiết của đề tài

Thuế là một công cụ quan trọng để điều tiết vĩ mô nền kinh tế, thuế gắn

liền với sự hình thành và phát triển của bộ máy Nhà nước. Mỗi quyết định về

thuế đều liên quan đến tích lũy, đầu tư, tiêu dùng và phân bổ nguồn lực của xã

hội. Thuế không chỉ là nguồn thu chủ yếu của ngân sách mà còn có ảnh

hưởng to lớn đến công cuộc phát triển, tạo sự ổn định kinh tế vĩ mô, kiềm chế

lạm phát, tạo lập, phân phối và sử dụng các nguồn lực một cách có hiệu quả,

đảm bảo an toàn về tài chính cho các hoạt động kinh tế xã hội.

Trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên, tỷ trọng số thu từ các doanh nghiệp

thuộc khu vực kinh tế ngoài quốc doanh chiếm phần lớn tổng thu ngân sách từ

thuế. Mặc dù quy mô không lớn nhưng do số lượng doanh nghiệp tăng nhanh

nên cơ cấu nguồn thu từ khu vực này cũng tăng lên qua từng năm. Trong số

đó, nhóm các doanh nghiệp nông nghiệp đang được hưởng những chính sách

khuyến khích phát triển của Chính phủ như chính sách tập trung cải thiện môi

trường kinh doanh; đơn giản hóa thủ tục hành chính; đồng thời kết hợp đẩy

mạnh tái cơ cấu nông nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát

triển bền vững.

Việc phát triển các doanh nghiệp nông nghiệp thuộc khu vực kinh tế ngoài

quốc doanh trên thực tế đã góp phần vào việc làm tăng số thu cho khu vực kinh

tế ngoài quốc doanh. Do vậy, câu hỏi đặt ra cho ngành Thuế là: chính sách pháp

luật thuế đã tác động đến loại hình doanh nghiệp này như thế nào?

Thực hiện Luật Quản lý thuế, các luật thuế và các văn bản hướng dẫn

thi hành của Nhà nước, công tác thu ngân sách trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên

đã có những tiến bộ vượt bậc, thu ngân sách năm sau cao hơn năm trước, tăng

trưởng từ 18% đến 20%. Tổng thu NSNN năm 2015 do ngành Thuế quản lý

đạt 5.840,5 tỷ đồng, bằng 165% so với dự toán năm Bộ giao, bằng 146% dự

toán năm tỉnh giao và bằng 142% so với cùng kỳ năm trước. Đến năm 2017,