Thực hiện chính sách xã hội ở doanh nghiệp đối với công nhân / Bùi Nhựt Phong

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH

BÁO CÁO TỔNG KẾT

ĐỀ TÀI KHOA HỌC VÀ CÔNG NGHỆ CẤP TRƯỜNG

THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH XÃ HỘI Ở

DOANH NGHIỆP ĐỐI VỚI CÔNG NHÂN

Mã Số: T.2011-05-115

Chủ nhiệm đề tài: Ths. Bùi Nhựt Phong

TP.HCM, tháng 7 năm 2013

DANH SÁCH THÀNH VIÊN THAM GIA NGHIÊN CỨU ĐỀ TÀI

1. Ths. Bùi Nhựt Phong – Chủ nhiệm đề tài

2. Ths. Trần Thị Thanh Trà – Thư ký đề tài

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC MỞ TP.HCM

__________________

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

Độc lập – Tự do – Hạnh phúc

_________________

THÔNG TIN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

1. Thông tin chung:

- Tên đề tài: THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH XÃ HỘI Ở DOANH NGHIỆP

ĐỐI VỚI CÔNG NHÂN

(Trường hợp của công ty Gia Định)

- Mã số:

- Chủ nhiệm đề tài: Ths. Bùi Nhựt Phong

- Đơn vị của chủ nhiệm đề tài: Khoa XHH – CTXH & ĐNA

- Thời gian thực hiện: (12 tháng)

2. Mục tiêu:

- Mục tiêu chung của nghiên cứu là xem xét việc thực hiện chính sách xã hội ở

doanh nghiệp này như thế nào.

- Mục tiêu cụ thể của nghiên cứu là:

1. Nghiên cứu hệ thống văn bản của Nhà nước liên quan đến chính sách xã hội đối

với người lao động trong doanh nghiệp. Trên cơ sở đó, đối chiếu với việc thực hiện chính

sách xã hội cho công nhân trong công ty Gia Định hiện nay.

2. Tìm hiểu hiện trạng việc thực hiện chính sách xã hội ở doanh nghiệp đối với

công nhân thông qua trường hợp công ty Gia Định ở thành phố Hồ Chí Minh hiện nay.

3. Nguyên nhân và điều kiện của việc thực hiện chính sách xã hội ở doanh nghiệp.

4. Phân tích tác động của các chính sách xã hội đó đến đời sống kinh tế- xã hội

của công nhân.

5. Trên cơ sở kết quả nghiên cứu sẽ đưa ra những đề xuất, khuyến nghị nhằm củng

cố, bổ sung, xây dựng những chính sách xã hội mới cho phù hợp với giai đoạn hiện nay.

3. Tính mới và sáng tạo:

- Trong nghiên cứu này, tác giả đã cố gắng sử dụng phương pháp phân tích chính

sách để làm rõ việc thực hiện chính sách xã hội trong một doanh nghiệp cụ thể.

- Sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính với kỹ thuật phỏng vấn sâu, để lý

giải sâu sắc vấn đề thực hiện chính sách xã hội của Nhà nước đối với người lao động tại

một doanh nghiệp cụ thể.

- Nghiên cứu cũng đã sử dụng lý thuyết “trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp đối

với người lao động” để luận giải cho vấn đề nghiên cứu.

4. Kết quả nghiên cứu:

- Hệ thống hóa được các văn bản pháp luật của Nhà nước liên quan đến chính sách

xã hội cho người lao động trong doanh nghiệp.

- Đã làm rõ được việc thực hiện chính sách xã hội ở công ty Gia Định đối với công

nhân trong các lĩnh vự như: Chính sách bảo đảo việc làm cho người lao động; chính sách

tiền lương; chính sách bảo hiểm xã hội; chính sách nhà ở; điều kiện làm việc của công

nhân trong công ty…

- Chỉ ra được những nguyên nhân, điều kiện của việc thực hiện chính sách xã hội ở

công ty Gia Định đối với công nhân. Đồng thời kết quả nghiên cứu cũng cho thấy tác

động của các chính sách đó đến đời sống của công nhân trong doanh nghiệp này như thế

nào.

- Đưa ra những khuyến nghị trong việc thực hiện chính sách xã hội ở doanh

nghiệp đối với công nhân lao động hiện nay.

5. Sản phẩm:

- Kết quả nghiên cứu của đề tài đã đem lại các sản phẩm cụ thể như sau:

Thứ nhất, phần cơ sở lý luận của đề tài đã làm rõ phần nào lịch sử nghiên cứu vấn đề thực

hiện chính sách xã hội ở doanh nghiệp đối với công nhân ở Việt Nam hiện nay.

Phần cơ sở lý luận của đề tài cũng đã làm rõ các khái niệm chính như chính sách, chính

sách xã hội và chính sách xã hội với công nhân. Bên cạnh đó còn có các lý thuyết tiếp cận

để giải thích cho vấn đề thực thi chính sách xã hội ở doanh nghiệp đối với người lao động

như (lý thuyết chức năng, lý thuyết hành động, lý thuyết trách nhiệm xã hội của doanh

nghiệp).

Thứ hai, Nghiên cứu đã làm rõ được việc thực hiện chính sách xã hội ở công ty Gia Định

đối với công nhân, những nguyên nhân và các yếu tố tác động đến việc thực hiện chính

sách xã hội trong một doanh nghiệp cụ thể.

Thứ ba, ứng dụng được kết quả nghiên cứu trong việc giảng dạy môn chính sách xã hội

cho sinh viên.

6. Hiệu quả, phương thức chuyển giao kết quả nghiên cứu và khả năng áp dụng:

- Dùng làm tư liệu giảng dạy về chính sách xã hội cho sinh viên khoa Xã hội học –

Công tác xã hội và Đông Nam Á học.

- Cung cấp tài liệu tham khảo cho sinh viên, các nhà quản lý và hoạch định chính

sách và các cá nhân quan tâm đến vấn đề này.

- Kết quả nghiên cứu, sẽ giúp cho các nhà lãnh đạo và quản lý trong công ty hiểu

rõ hơn việc thực hiện chính sách của công ty mình đối với công nhân hiện nay và xem

như là cơ sở tham khảo để thực hiện chính sách xã hội cho công nhân trong công ty được

tốt hơn.

Cơ quan chủ trì xác nhận

KT. HIỆU TRƯỞNG

PHÓ HIỆU TRƯỞNG

Ngày 30 tháng 07 năm 2013

Chủ nhiệm đề tài

Bùi Nhựt Phong

THE MINISTRY OF EDUCATION THE COMMUNIST SOCIALIST REPUBLIC OF

VIET NAM AND TRAINING Independence – Freedom - Happiness

HO CHI MINH CITY

OPEN UNIVERSITY

INFORMATION ON RESEARCH RESULTS

1. General information:

Project title: THE IMPLEMENTATION OF SOCIAL POLICY FOR

WORKERS IN THE COMPANY

Code number:

Coordinator: MA. BUI NHUT PHONG

Implementing institution: Faculty of sociology – Social work and Southeast Asian

studies

Duration: 12 months

2. Objective(s):

- The overall objective of the study is to examine the implementation of social

policy in Gia Đinh company.

- Specific objectives of the study are:

1. Researching of the system of state policies related to social policy for workers

in the enterprise.

2. Finding out the current status of implementation of social policies in the Gia

Đinh company.

3.Analysing causes and conditions of the implementation of social policy in the

Gia Đinh company

4. Analysing of the impact that social policy to workers' lives in the Gia Đinh

company.

5. Providing suggestion and recommendations to strengthen, complement and

build new social policies to appropriate the current moment.

3. Creativeness and innovativeness:

- In this study, we use analyse policy to explain the implementation of social

policy in Gia Đinh company.

- We use qualitative research methods with technical depth interviews to explain

implementation of social policy for workers in Gia Đinh company.

- The study also use the theory of “Corporate Social Responsibility” for explaining

the research problem.

4. Research results:

- Collected the laws of the State relating to social policy for employees in the

enterprise.

- Clarified the implementation of social policies in the Gia Dinh company in such

fields as: wage policy, social security policy; housing policy, working conditions of

workers in the company ...

-Showed the causes and conditions for the implementation of social policies in the

Gia Dinh company.The research results also showed the impact of those policies on the

lives of workers.

-Provided recommendations for the implementation of social policy in the

company for workers.

5. Products:

- Showed historical research for the implementation of social policies for workers

in Viet Nam.

- Showed the main concepts as policy, social policy and social policy for workers.

- Showed the implementing social policies in the Gia Dinh company to workers,

the causes and the factors affecting the implementation of social policies in the Gia Dinh

company.

- To Applicate of research results in teaching social policy for students.

6. Effects, transfer alternatives of reserach results and applicability:

-To use as teaching materials for social policy for students of Sociology - Social

Work and study of Southeast Asia.

- To provide references for students, managers and policy makers, and individuals

interested in this issue.

- To use the results of the study will help leaders and managers in the company to

better understand the performance of their company policy for workers present and as the

basis of reference for policy implementation social workers in better company.

Confirmation of Ho Chi Minh City Open University July 30th, 2013

On behalf of the Head master, vice principal project coordinator

Bui Nhut Phong

MỤC LỤC

Trang

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài................................................................................................ 1

2. Lịch sử vấn đề nghiên cứu ................................................................................ 3

3. Ý nghĩa lý luận và ý nghĩa thực tiễn của đề tài............................................... 9

3.1. Ý nghĩa lý luận .......................................................................................... 9

3.2. Ý nghĩa thực tiễn ....................................................................................... 9

4. Mục tiêu nghiên cứu.......................................................................................... 9

5. Đối tượng, khách thể và phạm vi nghiên cứu ................................................. 10

5.1. Đối tượng nghiên cứu ............................................................................... 10

5.2. Khách thể nghiên cứu ................................................................................ 10

5.3. Phạm vi nghiên cứu ................................................................................... 10

6. Cơ sở lý thuyết của đề tài................................................................................... 10

7. Các phương pháp và kỹ thuật nghiên cứu ....................................................... 16

7.1. Phương pháp luận chung................................................................................ 16

7.2. Phương pháp và kỹ thuật nghiên cứu cụ thể ................................................ 16

7.3. Phương pháp chọn mẫu .................................................................................. 18

7.3.1. Mẫu cho thông tin định lượng ............................................................... 18

7.3.2. Mẫu cho thông tin định tính .................................................................. 18

8. Các khái niệm liên quan đến đề tài................................................................... 19

9. Giả thuyết nghiên cứu và mô hình phân tích…………………………………..23

9.1. Giả thuyết nghiên cứu…………………………………………………………...23

9.2. Mô hình phân tích……………………………………………………………….24

PHẦN NỘI DUNG NGHIÊN CỨU

CHƯƠNG 1: ĐẶC ĐIỂM MẪU NGHIÊN CỨU VÀ HỆ THỐNG CÁC VĂN BẢN

VỀ CHÍNH SÁCH XÃ HỘI CỦA NHÀ NƯỚC CÓ LIÊN QUAN ĐẾN DOANH

NGHIỆP…………………………………………………………………………………25

1.1. Đặc điểm xã hội cơ bản của mẫu nghiên cứu ở công ty cổ phần Gia Định…………25

1.2. Hệ thống các văn bản về chính sách xã hội của Nhà nước có liên quan đến doanh

nghiệp…………………………………………………………………………………….28

CHƯƠNG 2: THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH XÃ HỘI Ở CÔNG TY CỔ PHẦN GIA

ĐỊNH ĐỐI VỚI CÔNG NHÂN………………………………………………………..47

2.1. Bảo đảm cho công nhân có việc làm thường xuyên, ổn định............................ …...47

2.2. Chính sách tiền lương, thưởng ở doanh nghiệp đối với công nhân................... …...52

2.3. Chính sách nhà ở đối với công nhân ................................................................. …...65

2.4. Chính sách bảo hiểm xã hội ở doanh nghiệp đối với công nhân....................... …...70

2.5. Các điều kiện làm việc của công nhân trong công ty........................................ …...74

2.6. Chính sách bồi dưỡng về văn hóa và chuyên môn kỹ thuật. ................................……90

2.7. Các chế độ phúc lợi tập thể ở doanh nghiệp đối với công nhân........................ …..93

2.8. Vai trò của các định chế xã hội trong việc bảo đảm thực hiện các chính sách xã hội ở

Công ty đối với công nhân. ...................................................................................... …...98

2.8.1. Công đoàn............................................................................................... …...98

2.8.2. Đoàn Thanh niên .................................................................................... …..100

2.8.3. Hội đồng bảo hộ lao động ...................................................................... …..101

PHẦN KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ………………………………......103

TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................... ….107

PHUÏLUÏC……………………………………………………………………………111

1

PHẦN MỞ ĐẦU

1. Lý do chọn đề tài

Trong xu thế phát triển chung của toàn nhân loại, ở mỗi thời đại, quốc

gia, dân tộc, mỗi giai đoạn phát triển lịch sử lại nảy sinh những vấn đề xã hội

khác nhau đòi hỏi phải giải quyết bằng những chính sách cụ thể. Ngày nay, đất

nước ta đang trong quá trình đẩy mạnh công cuộc đổi mới với sự nghiệp xây

dựng chủ nghĩa xã hội, tiến hành công nghiệp hoá và hiện đại hóa đất nước,

chuyển từ xã hội nông nghiệp truyền thống sang xã hội công nghiệp, với tính

năng động xã hội cao. Đi cùng với nó là việc chuyển từ nền kinh tế kế hoạch tập

trung bao cấp sang nền kinh tế thị trường có sự điều tiết của Nhà nước, chuyển

đổi dần từng bước vai trò của chính phủ và mối quan hệ giữa Nhà nước và xã

hội. Quá trình đó gắn liền với các thay đổi sâu sắc và nhanh chóng trên mọi mặt

của đời sống xã hội. Chính thực tiễn này đòi hỏi các nhà quản lý phải điều chỉnh

các chính sách kinh tế – xã hội cho phù hợp với tình hình mới để có thể bao quát

hết những vấn đề thực tiễn mới nảy sinh.

Một điểm cần lưu ý là xã hội hiện đại phát triển rất nhanh, chưa bao giờ

làm cho xã hội biến đổi nhanh chóng như ngày nay, khiến cho công tác quản lý

xã hội phải đương đầu với những vấn đề xã hội mới nảy sinh theo một nhịp độ

ngày càng nhanh. Các chính sách xã hội luôn ở vào trạng thái nguy cơ bị lạc hậu

so với thực tiễn cuộc sống. Vì vậy, để tránh bị động trong quản lý xã hội, quá

trình hoạch định một chính sách xã hội phải liên tục. Khi đưa ra một chính sách

xã hội để thực hiện thì đồng thời đã phải tiếp tục nghiên cứu chính sách xã hội đó

trong những giai đoạn tiếp theo.

Ở nước ta, thực tiễn trong mấy chục năm qua, đặc biệt là từ sau đổi mới

đến nay cho thấy muốn xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội, một trong những

nhiệm vụ quan trọng là phải biết quản lý xã hội một cách khoa học về cả hai mặt

vĩ mô và vi mô. Trong nhiệm vụ quản lý xã hội, sự kết hợp thi hành chính sách

kinh tế và chính sách xã hội là hết sức quan trọng. Một thời gian khá dài, trong

các kế hoạch của Nhà nước, chúng ta thường chú trọng mặt chính sách kinh tế,

chưa chú trọng mặt chính sách xã hội. Đại hội lần thứ VIII của Đảng khẳng định:

2

“Nhiều vấn đề xã hội gay gắt để tồn động kéo dài, chậm được giải quyết. Nhà

nước chưa quan tâm đúng mức và chưa có chính sách, biện pháp có hiệu quả để

xử lý mối quan hệ giữa kinh tế và xã hội trong quá trình phát triển; chưa dự kiến

được những hậu quả tiêu cực về xã hội, về tư tưởng và tâm lý của các cơ chế,

chính sách kinh tế mới để có biện pháp khắc phục kịp thời …” (Văn kiện Đảng,

1996, tr 30).

Từ những luận điểm trên đây, có thể thấy chính sách xã hội là một vấn

đề lớn cần được đi sâu nghiên cứu và tìm hiểu, đặc biệt là trong giai đoạn hiện

nay khi mà đất nước đang có những chuyển biến mạnh mẽ về cơ cấu xã hội.

Trong quá trình nghiên cứu và thực thi chính sách xã hội cho các giai tầng khác

nhau thì việc nghiên cứu chính sách xã hội đối với giai cấp công nhân là điều cần

thiết cả về mặt lý luận và thực tiễn. Tuy nhiên, hiện nay các công trình nghiên

cứu về vấn đề này ở nước ta nói chung và thành phố Hồ Chí Minh nói riêng hầu

như chưa được chú trọng đúng mức, và thường chỉ dừng lại ở các quan điểm lý

luận, những báo cáo dưới dạng các chuyên đề, chưa đi sâu nhiều vào những

nghiên cứu mang tính thực nghiệm.

Thành phố Hồ Chí Minh là một trung tâm kinh tế lớn của cả nước, đang

đẩy nhanh quá trình công nghiệp hoá và hiện đại hóa, tạo điều kiện cho mọi

thành phần kinh tế phát triển, đặc biệt là các thành phần kinh tế ngoài quốc

doanh. Trong những năm gần đây, số lượng các doanh nghiệp ngoài quốc doanh

trên địa bàn thành phố phát triển mạnh đã thu hút một số lượng lớn lực lượng lao

động các nơi về đây làm việc, hình thành nên các khu công nghịêp và khu chế

xuất lớn.

Tuy nhiên, trong thực tế rất ít các doanh nghiệp chấp hành nghiêm túc

pháp luật Nhà nước trong việc thực thi đầy đủ các chính sách xã hội, nhằm bảo

đảm quyền lợi cho công nhân lao động. Thêm vào đó, bản thân người công nhân

trong các doanh nghiệp cũng chưa có sự hiểu biết sâu sắc về quyền lợi và nghĩa

vụ của mình. Vì thế, vấn đề xung đột giữa người lao động và người sử dụng lao

động thường xảy ra và trở nên gay gắt khi mà nhu cầu về lợi ích kinh tế giữa chủ

và thợ chưa được thống nhất, các chính sách phúc lợi doanh nghiệp chưa đảm

bảo được đời sống của người công nhân lao động.

3

Từ những vấn đề trên đây cho thấy, nghiên cứu về chính sách xã hội

đối với công nhân là cần thiết. Đó là lý do mà tác giả chọn đề tài: “Thực hiện

chính sách xã hội ở doanh nghiệp đối với công nhân” (Trường hợp công ty cổ

phần Gia Định, thành phố Hồ Chí Minh).

Tác giả chọn công ty cổ phần Gia Định như một trường hợp nghiên cứu

bởi vì những lý do chính sau đây: thứ nhất, khi tiến hành nghiên cứu khám phá,

tác giả nhận thấy đây là một trong những Công ty có số lượng công nhân đông;

trong thời gian qua ít xảy ra xung đột giữa người lao động và người sử dụng lao

động; thứ hai, hiện nay có khá nhiều các nghiên cứu liên quan đến vấn đề chính

sách phúc lợi đối với người lao động trong các doanh nghiệp nước ngoài và tư

nhân, tuy nhiên còn thiếu những nghiên cứu trong các công ty cổ phần. Do vậy,

tác giả muốn tìm hiểu việc thực hiện chính sách xã hội trong công ty cổ phần

hiện nay như thế nào; đâu là những tác nhân chính ảnh hưởng đến việc thực hiện

tốt hay không tốt chính sách xã hội ở doanh nghiệp đó.

2. Lịch sử nghiên cứu của đề tài

2.1. Những nghiên cứu ngoài nước có liên quan đến đề tài

Liên quan đến vấn đề chính sách phúc lợi cho người lao động tại nơi làm

việc, ở nước ngoài có các nghiên cứu đáng chú ý sau:

Elizabeth Wickenden, với nghiên cứu về “Welfare in a changing world”

(1995), cho rằng hệ thống phúc lợi cho người lao động trong doanh nghiệp cần

hướng đến các chương trình, quyền lợi và dịch vụ đáp ứng các nhu cầu xã hội

của người lao động.

B.N. Chattoraj trong công trình nghiên cứu: “tham gia của xí nghiệp tập

thể và tư nhân vào phúc lợi xã hội Ấn Độ: những triển vọng và hạn chế (2002).

Nghiên cứu đã cho thấy được những đặc điểm chính của chính sách xã hội ở các

doanh nghiệp tại Ấn Độ. Từ kết quả nghiên cứu, tác giả đã cho thấy nhà nước Ấn

Độ đã có những quy định và bắt buộc các doanh nghiệp phải thực thi chính sách

xã hội đối với người lao động trong các lĩnh vực như bảo hiểm thân thể, phương

tiện sơ cứu, nhà ở, phòng nghỉ ngơi, điều kiện làm việc… đối với người lao động

trong doanh nghiệp. Trong nghiên cứu này, tác giả còn cho thấy hệ thống phúc

4

lợi ở các doanh nghiệp Ấn Độ chú trọng cả vấn đề phúc lợi ở trong và ngoài

doanh nghiêp cho người lao động.

Indra Lestari với nghiên cứu: “Vai trò và chức năng của doanh nghiệp

trong phúc lợi xã hội” (2002), đã cho thấy được trách nhiệm xã hội của các

doanh nghiệp nhà nước cũng như tư nhân tại Indonesia đối với người lao động.

Trên cơ sở nhìn nhận hệ thống phúc lợi tại doanh nghiệp là một phần của hệ

thống phúc lợi của quốc gia, do vậy các doanh nghiệp cũng có trách nhiệm cùng

với nhà nước gánh vác những vấn đề về phúc lợi cho người lao động trong các

lĩnh vực như: trả lương cao cho người lao động, chính sách về bảo hiểm y tế, bảo

hiểm xã hội, điều kiện làm việc cho người lao động tại doanh nghiệp…

Lee Kyesun với nghiên cứu: “ Các hình thức chăm sóc, giáo dục mầm non

cho con của người lao động tại các doanh nghiệp ở Hàn Quốc” (2008), đã cho

thấy nghĩa vụ của doanh nghiệp đối với người lao động, đặc biệt là đối với lao

động nữ thông qua việc xây dựng các cơ sở chăm sóc, giáo dục mầm non cho con

em người lao động trong doanh nghiệp để giảm bớt gánh nặng công việc cho lao

động nữ. Qua nghiên cứu này, tác giả cũng cho thấy luật pháp Hàn Quốc đã quy

định rõ ràng về việc đối xử như nhau giữa nam và nữ lao động trong doanh

nghiệp.

Lina Song và Simon Appleton, với công trình nghiên cứu: “Di dân và

chính sách bảo trợ xã hội tại Trung Quốc” (2008), đã phân tích chính sách bảo

trợ xã hội đối với người lao động di dân từ nông thôn ra đô thị. Các tác giả đã

phân tích những tác động của rủi ro kinh tế đến đến sống của người lao động

cũng như nhưng phương thức mà người lao động ứng phó với những rủi ro đó.

Các tác giả cũng phân tích vai trò của các chính sách phúc lợi của nhà nước và

doanh nghiệp trong việc hỗ trợ giải quyết những khó khăn cho người lao động di

cư.

Năm 20011, tổ chức an toàn lao động và sức khỏe tại nơi làm việc của

Châu Âu (EU – OSHA) với nghiên cứu về: “Vấn đề quản lý an toàn lao động và

bảo đảm sức khỏe cho người lao động tại nơi làm việc”, nghiên cứu này đã cho

thấy vai trò của nhà nước và các chủ thể quản lý trong doanh nghiệp trong việc

bảo đảm môi trường làm việc an toàn cho người lao động; những nhân tố tác

5

động đến vấn đề an toàn trong lao động, sức khỏe của công nhân trong các doanh

nghiệp ở châu Âu. Trong đó vấn đề công nghệ sản xuất, vai trò của luật pháp và

trách nhiệm của doanh nghiệp đối với người lao động đóng vai trò quan trọng.

2.2. Tình hình nghiên cứu trong nước

Chính sách xã hội đối với công nhân là vấn đề được Đảng, Nhà nước ta

đặc biệt quan tâm và được nhiều phương tiện thông tin đại chúng nói đến. Đồng

thời đó cũng là chủ đề của các diễn đàn và hội thảo chuyên ngành dành cho

những nhà nghiên cứu quan tâm. Tuy nhiên, hiện nay những nghiên cứu về lĩnh

vực này chỉ dừng lại ở các bài viết, chuyên đề chứ chưa có nhiều công trình

nghiên cứu thực nghiệm một cách có hệ thống dưới góc nhìn xã hội học, nhằm

cung cấp một cơ sở dữ liệu khoa học để giúp nhận diện hệ thống các chính sách

xã hội cho công nhân lao động cũng như thực trạng việc thực hiện chính sách xã

hội đối với công nhân và tác động của chính sách đó đến đời sống kinh tế- xã hội

của họ. Đâu là những nguyên nhân, điều kiện và kết quả của việc thực hiện chính

sách xã hội đó trong bối cảnh xã hội Việt Nam hiện nay.

Trong các công trình nghiên cứu liên quan đến vấn đề này, đáng chú ý

nhất là nghiên cứu: “Chính sách xã hội đối với công nhân thuộc khu vực quốc

doanh”. Đây là một phần trong tổng thể đề tài nghiên cứu về giai cấp công nhân

của Viện xã hội học thực hiện vào năm 1989. Đề tài này đã đặt ra sáu vấn đề

chính sách xã hội đối với công nhân để tiến hành điều tra ở một số xí nghiệp

quốc doanh trên địa bàn Hà Nội là: 1. Bảo đảm cho công nhân có việc làm

thường xuyên, ổn định. 2. Chế độ tiền lương, tiền thưởng. 3. Cải thiện đời sống

vật chất và tinh thần cho công nhân. 4. Bảo đảm dịch vụ nhằm giảm nhẹ cho

công nhân trong việc nội trợ gia đình. 5. Bồi dưỡng văn hoá, chuyên môn, kỹ

thuật cho công nhân. 6. Đào tạo năng lực quản lý cho những người kế cận, lãnh

đạo, quản lý.

Đề tài này có nội dung nghiên cứu khá rộng và chỉ chú trọng đến các

chính sách xã hội đối với công nhân trong khu vực quốc doanh mà chưa chú

trọng nghiên cứu chính sách xã hội đối với công nhân trong khu vực ngoài quốc

doanh, đặc biệt là công nhân trong các doanh nghiệp được cổ phần hóa. Về

phương pháp nghiên cứu, đề tài sử dụng phương pháp định lượng với kỹ thuật